Zapamiętaj!
Organizmy (np. zwierzęta, rośliny) nazywamy elementami ożywionymi krajobrazu.
Zespół elementów krajobrazu niewykazujących oznak życia nazywamy składnikami nieożywionymi.
Obecne w krajobrazie obiekty wytworzone przez człowieka nazywamy antropogenicznymi składnikami krajobrazu.
Krajobrazy naturalne nie zawierają elementów wprowadzonych przez człowieka.
Krajobrazy kulturowe powstały w wyniku działalności człowieka, ale zawierają wiele naturalnych składników.
Krajobrazy zdewastowane pod wpływem działalności przemysłowej lub rozbudowy miast i innych działań człowieka utraciły niemal wszystkie elementy naturalnego krajobrazu.
Skały składają się z minerałów.
Skały ze względu na sposób powstawania dzielimy na magmowe (np. granit), osadowe (np. wapień) i przeobrażone (np. marmur).
Skały ze względu na ścisłość przylegania ich ziaren dzielimy na lite, zwięzłe i luźne.
Najczęściej spotykane skały w Polsce to piasek, glina, wapień, piaskowce, łupki, granit.
Większość wód powierzchniowych na świecie stanowią morza i oceany z wodą słoną.
Naturalnymi zbiornikami wody słodkiej są rzeki płynące w wyżłobionych korytach oraz jeziora.
Do sztucznych zbiorników zaliczamy zbiorniki zaporowe oraz kanały stworzone przez człowieka w celach rekreacyjnych, przeciwpowodziowych , energetycznych.
Woda stawia większy opór niż powietrze poruszającym się w niej ciałom.
Woda zmienia temperaturę wolniej niż powietrze.
W wodzie jest znacznie mniej tlenu niż w powietrzu.
Rośliny mogą żyć tylko w przypowierzchniowej warstwie mórz i oceanów.
Przystosowania dużych zwierząt do życia w wodzie to wrzecionowaty kształt ciała, skóra pokryta śluzem i gruba warstwa tłuszczu.
Ważnymi czynnikami wpływającymi na życie organizmów na lądzie są: temperatura, światło, dostęp do wody i pożywienia.
Większość organizmów lądowych źle znosi bardzo wysoką i bardzo niską temperaturę.
Roślina ma korzenie, łodygę, liście i kwiaty.
Rośliny rosnące w najbliższym otoczeniu człowieka można podzielić na drzewa, krzewy i rośliny zielne.
Drzewa zwykle mają pojedynczy, gruby, pokryty korą pień, który na pewnej wysokości zaczyna się rozgałęziać, tworząc konary. Te zaś dzielą się na coraz cieńsze gałęzie. Konary i gałęzie tworzą koronę drzewa.
Krzewy są niższe od drzew i nie mają wyraźnie widocznego pnia.
Rośliny zielne ze względu na długość życia dzielą się na: jednoroczne, dwuletnie i wieloletnie (byliny).
Zwierzętami, które możemy obserwować w środowisku naturalnym, są między innymi ptaki, ssaki, żaby, jaszczurki i drobne bezkręgowce.
Niektóre zwierzęta człowiek udomowił i je hoduje, nie tylko dla pożywienia.
W warunkach klimatu umiarkowanego, czyli również w Polsce, lasy mają cztery warstwy: ściółkę, runo, podszyt i korony drzew.
W każdej warstwie lasu panują odmienne warunki i tym samym żyją w nich różne organizmy.
Lasy to bogactwo różnorodnych roślin i zwierząt, które są ważne dla człowieka. Wiele z jest źródłem cennych witamin i substancji leczniczych.
W polskich lasach rosną grzyby zarówno jadalne, jak i trujące, dlatego ważne jest, by umieć je rozpoznawać.
Nie wolno jeść grzybów, których nie znamy.
Na łąkach występuje duża różnorodność roślin, natomiast na polach uprawia się rośliny ważne dla człowieka, np. określone gatunki zbóż i roślin okopowych.
Pole jest miejscem uprawy roślin.
Rośliny hodowane na polach zostają przetworzone w zakładach przemysłowych na produkty spożywcze dla ludzi, paszę dla zwierząt, ubrania, a nawet paliwo samochodowe.
Na polach uprawnych żyje znacznie mniej zwierząt niż na łąkach, są to zwykle te same gatunki.