Notatnik

Informacje dotyczące aktualnej pogody oraz jej prognozy na najbliższe dni należą do najczęściej poszukiwanych przez ludzi. Wraz z rozwojem technologii prognozy stają się coraz bardziej trafne, chociaż pogoda nieraz może nas jeszcze zaskoczyć. W przeszłości, kiedy nie było nowoczesnych technik pomiarowych, ludzie musieli radzić sobie inaczej.

RtHvDVQ7Qrsae

Na zdjęciu widoczne są stokrotki pospolite. Na długich, wąskich, zielonych łodygach posiadają one kwiaty o białych płatkach otaczających żółte słupki.

Obserwacje pogody od dawna interesowały ludzi. Nasi przodkowie, żyjący wiele wieków temu, podobnie jak my przyglądali się niebu, cieszyli się z ładnej pogody i obawiali się groźnych zjawisk. Dla nich pogoda pozostawała jednak nieprzewidywalna – byli zdani na jej łaskę. Zjawiska pogodowe w jednym roku przynosiły klęski głodu i chorób, uniemożliwiały prace polowe, by w kolejnym roku obdarzyć ludzi dużymi plonami i dobrobytem. Ten, kto potrafiłby wówczas prognozować pogodę, uchodziłby za posiadacza niezwykłej mocy. Obecnie taką „moc” daje nam nauka i jej dorobek. Czy wiesz, jak dzisiaj bada się pogodę? A jak radzili sobie ludzie z prognozowaniem zjawisk pogodowych w przeszłości? Posłuchaj rozmowy z meteorologiem.

Sposoby badania pogody dawniej i dziś - słuchowisko

RuYaVWpvAXdMT

Słuchowisko pod tytułem "Sposoby badania pogody dawniej i dziś".

Słuchowisko pod tytułem "Sposoby badania pogody dawniej i dziś".

Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/D2eu4vONz

Źródła danych o pogodzie:

R16wbdZN3PPM1

Fotografia przedstawia stację meteorologiczną. Położona jest na płaskim terenie, na obszarze porośniętym trawą i oddzielonym ogrodzeniem z siatki. Na terenie stacji znajdują się różnego rodzaju przyrządy meteorologiczne, umieszczone między innymi w dwóch tak zwanych klatkach meteorologicznych. Klatki są koloru białego, wykonane z drewna, znajdują się na wysokości około dwóch metrów nad ziemią na prostych wspornikach. Oprócz opisanych klatek na ziemi znajduje się jeszcze kilka mniejszych w kolorze szarym, a także kilka wysokich masztów z zainstalowanymi urządzeniami, między innymi do pomiaru wiatru.

R1C3sYTcxMC5G

Grafika przedstawia wnętrze klatki meteorologicznej. Wewnątrz drewnianej klatki znajdują się dwa przyrządy jeden składa się z dwóch białych, szklanych słupków pomiarowych ułożonych pionowo, równolegle do siebie. Drugi przyrząd składa się z jednego słupka pomiarowego ułożonego poziomo, a drugiego nad nim ułożonego pod kątem. Nad słupkami znajduje się szara wąska obudowa, z której wychodzi pomarańczowy kabel. W rogu klatki stoi plastikowy pojemnik z płynem.

Rb8R227g5VsEQ

Na zdjęciu wieża radaru meteorologicznego. Pomalowana jest w biało‑czerwone poziome pasy. Ma średnicę kilku metrów, zbudowana jest na planie wielokąta. U podstawy i na górze nieco szersza. W górnej części wieży umiejscowione również dwa małe balkony. Wieża u szczytu przybiera kształt kuli, dookoła jej nasady znajduje się taras zabezpieczony barierkami. Konstrukcja ma wysokość około kilkunastu metrów, jest nieco wyższa od pobliskich drzew.

R10Vv6B9goDaR

Ilustracja przedstawiająca satelitę meteorologicznego. Do satelity przyczepionych jest wiele anten, z prawej strony zamontowany został duży poziomy panel baterii słonecznych. W dole, pod satelitą, na ilustracji znajduje się Ziemia, można rozpoznać zarys lądu w piaskowym kolorze i ciemnoniebieski ocean. Nad Ziemią zaznaczono również orbitę satelity, jej tor wyznacza kilka białych i żółtych pasów w kształcie łuku okrążającego planetę.

Ciekawostka

Nasi przodkowie obserwowali zjawiska pogodowe, a wiedzę o nich przekazywali kolejnym pokoleniom w tradycji ustnej – w formie przysłów lub powiedzeń. Wiele z nich przetrwało do naszych czasów. Przykładami są tzw. „zimna Zośka” oraz „zimni ogrodnicy”, o których mówiono „Pankracy, Serwacy, Bonifacy: źli na ogród chłopacy”. Mianem „zimnych ogrodników” określa się dni pomiędzy 12 a 15 maja. Już dawno temu ludzie zaobserwowali, że w wymienionym okresie występuje w tej części Europy kilkudniowe ochłodzenie. Charakterystyczne są wówczas nocne i poranne przymrozki, podczas których temperatura spada nieco poniżej 0°. Takie warunki nie sprzyjają wzrostowi roślin, a te bardziej wrażliwe mogą zostać trwale uszkodzone. Z tego powodu ludzie powstrzymują się do połowy maja przed wystawianiem roślin na balkony i tarasy oraz sianiem lub sadzeniem niektórych roślin w ogrodach.

R10Q3AV2ZQ96W

Fotografia przedstawiająca zbliżenie na intensywnie pomarańczowy kwiat oraz jego zielone łodygi i liście. Roślina pokryta jest równomiernie na całej powierzchni szronem, który został spowodowany przez przymrozek.

Podsumowanie

• W przeszłości do głównych metod badawczych pogody należały obserwacje zjawisk atmosferycznych i uważne przyglądanie się zachowaniu zwierząt.

• Dawne metody badania pogody były mało precyzyjne.

• Najlepszym sposobem badania są pomiary zjawisk pogodowych za pomocą przyrządów, m.in.: termometru, barometru, wiatromierza, deszczomierza i higrometru.

• Obserwacje i pomiar składników pogody z wykorzystaniem urządzeń pomiarowych prowadzone są w stacjach meteorologicznych.

• Meteorologia wykorzystuje również nowe technologie – radary i satelity meteorologiczne.

• Znajomość aktualnej i przewidywanej pogody pozwala nam na planowanie różnych działań (np. wycieczki w góry) i ostrzega nas przed groźnymi zjawiskami.

Słownik

Sprawdź, jak rozumiesz!