Układ rozrodczy
Choroby układu rozrodczego i ich profilaktyka
Choroby układu rozrodczego mogą prowadzić do uszkodzeń narządów płciowych. Konsekwencją może być bezpłodność, wywołana zbyt małą ilością lub całkowitym brakiem wytwarzania komórek rozrodczych. Skutkiem zbyt późnego podjęcia leczenia raka piersi i raka prostaty jest natomiast rozsiew nowotworunowotworu w organizmie, który finalnie prowadzi do śmierci.

Przyczyny chorób układu rozrodczego
Choroby układu rozrodczego przeważnie wywoływane są przez mikroorganizmy chorobotwórcze (patogeny) oraz przez zmiany nowotworowe (najczęściej u osób po 50. roku życia lub u osób z predyspozycjami genetycznymi).
Choroby układu rozrodczego dają różne objawy
Do najczęstszych objawów chorób układu rozrodczego zaliczane są:
a) u mężczyzn
nieprzyjemny świąd, pieczenie i zaczerwienienie okolic intymnych,
wyciek ropnej wydzieliny z cewki moczowej,
ból i pieczenie przy oddawaniu moczu.
b) u kobiet
świąd, pieczenie i zaczerwienienie okolic intymnych,
zaburzenia miesiączkowania,
bóle podbrzusza niezwiązane z miesiączką.
Nieleczone choroby układu rozrodczego mogą prowadzić do groźnych w skutkach uszkodzeń narządów wewnętrznych, do trudności z zajściem w ciążę (niepłodności) lub nawet bezpłodności, czyli trwałej niezdolności do posiadania potomstwa.
Rak szyjki macicy
Przyczyna: najczęściej wirus brodawczaka ludzkiego (HPV) rozwijający się w szyjce macicyszyjce macicy.
Zakażenie: kontakt seksualny bez zabezpieczenia z osobą zarażoną wirusem.
Objawy: początkowo bezobjawowo. Później bóle brzucha i okolicy krzyżowej oraz krwawienia z dróg rodnych.

Rak piersi (rak sutka)

Przyczyna: zmiany w materiale genetycznym.
Zakażenie: nie można zakazić się od drugiej osoby.
Objawy: twardość piersi, guzek lub wgłębienie w piersi, zmiana kształtu piersi, zmiany skórne piersi, zmiany w wyglądzie brodawki sutkowejbrodawki sutkowej, wyciek wydzieliny z brodawki sutkowej, powiększenie węzłów chłonnych w okolicy piersi.
Rak prostaty
Przyczyna: zmiany w materiale genetycznym.
Zakażenie: nie można się zarazić od drugiej osoby.
Objawy: początkowo bezobjawowo. Później częste oddawanie moczu, trudności w oddawaniu moczu, zaleganie moczu w pęcherzu moczowym i parcie na mocz.

Rzężączka
Przyczyna: bakteriabakteria dwoinka rzeżączki.
Zakażenie: kontakt seksualny bez zabezpieczenia z osobą zarażoną bakterią. Noworodek może zarazić się podczas porodu.
Objawy: początkowo bóle narządów płciowych, gorączka, zwiększenie wydzielania śluzu z pochwypochwy u kobiet, ropna wydzielina z cewki moczowej u mężczyzn. U zakażonych noworodków rzeżączkowe zapalenie spojówek, które prowadzi do ślepotyślepoty.

Kiła

Przyczyna: bakteria krętek blady.
Zakażenie: kontakt seksualny bez zabezpieczenia z osobą zarażoną bakterią. Podczas ciąży bakteria może się przenieść od zakażonej matki do organizmu dziecka.
Objawy: początkowo bezbolesny guzek na narządach płciowych, który znika bez leczenia, gorączka, powiększenie lokalnych węzłów chłonnych. Po kilku tygodniach wysypka na całym ciele, bóle głowy, gorączka i osłabienie. Później uszkodzenie narządów wewnętrznych, a w przypadku nieleczenia śmierć. U zakażonych płodów dochodzi najczęściej do zaburzeń w rozwoju prowadzących do różnych wad budowy.
Rzęsistkowica

Przyczyna: protist rzęsistek pochwowy.
Zakażenie: kontakt seksualny bez zabezpieczenia z osobą zarażoną protistemprotistem lub korzystanie ze wspólnych przedmiotów służących do higieny osobistej okolic intymnych.
Objawy: ból narządów płciowych, świąd i nadmierna wydzielina z pochwy (u kobiet), ból i pieczenie podczas oddawania moczu, białawy wyciek z cewki moczowej, częste oddawanie moczu (u mężczyzn). Czasem bezobjawowo.
Grzybica narządów rodnych
Przyczyna: najczęściej grzyb bielnik biały.
Zakażenie: bielnik biały zazwyczaj naturalnie żyje w organizmie człowieka, jednak jego nadmierne namnożenie powoduje chorobę. Sprzyja temu: spadek odporności organizmu, kuracja antybiotykowaantybiotykowa, występowanie innych chorób, np. cukrzycycukrzycy, brak higieny osobistej, noszenie obcisłej, syntetycznej bielizny i kąpiel w zanieczyszczonej wodzie. Grzybicą można się także zarazić poprzez kontakt seksualny bez zabezpieczenia z osobą zakażoną grzybem.
Objawy: u kobiet ból narządów płciowych, świąd i nadmierna wydzielina z pochwy. U mężczyzn zaczerwienienie, pieczenie i swędzenie narządów płciowych, biały nalot, nieprzyjemny zapach wydzielin z cewki moczowej.

Bielnik biały jest znany przede wszystkim pod łacińską nazwą Candida albicans
(C. albicans), a choroba, którą wywołuje nazywana jest kandydozą. Grzyb ten powszechnie wykorzystuje się jako organizm modelowy, czyli organizm użyteczny w badaniach genetycznych.

Wielu chorobom układu rozrodczego można skutecznie zapobiegać
W filmie wytłumaczono znaczenie obserwacji ciała oraz wykonywania badań profilaktycznych (badań ginekologicznych, cytologicznych, samodzielnego badania piersi, konsultacji urologicznych, USG narządów rozrodczych i piersi) w celu zapobiegania chorobom układu rozrodczego. Przedstawiono też inne sposoby zapobiegania (w tym szczepieniaszczepienia ochronne, używanie prezerwatyw) i leczenia chorób układu rozrodczego.

Film dostępny pod adresem /preview/resource/RXcH8h6rzc9gr
Film przedstawia choroby męskiego i żeńskiego układu rozrodczego oraz sposoby ich profilaktyki.
Wymień przykłady działań profilaktycznych mających na celu zapobieganie chorobom układu rozrodczego.
Uzasadnij konieczność wykonywania badań kontrolnych w kierunku obecności chorób przenoszonych drogą płciową mimo braku niepokojących objawów.
Przedstaw istotę wykonywania regularnych badań cytologicznych.
To ważne!
Choroby układu rozrodczego mogą być powodowane przez wirusy, grzyby, bakterie, a także mogą mieć podłoże genetyczne.
Najczęstsze choroby nowotworowe układu rozrodczego to: rak szyjki macicy, rak piersi oraz rak prostaty.
Do chorób przenoszonych drogą płciową należą m.in. rzeżączka, kiła oraz grzybice narządów płciowych.
Najważniejsze sposoby zapobiegania chorobom układu rozrodczego to: stosowanie ochrony podczas stosunków seksualnych, unikanie przygodnych kontaktów seksualnych, szczepienia ochronne oraz regularne badania samokontrolne i wizyty profilaktyczne u lekarzy specjalistów.
Na pożegnanie
1. USG narządów rozrodczych i piersi, 2. badanie cytologiczne, 3. samodzielne badanie piersi – umożliwia wykrycie niewidocznych guzków
1. USG narządów rozrodczych i piersi, 2. badanie cytologiczne, 3. samodzielne badanie piersi – umożliwia obserwację narządów wewnętrznych i wykrycie w nich nieprawidłowości w budowie lub obecność guzów
Wyjaśnij rolę szczepień ochronnych w profilaktyce raka szyjki macicy.
Ułóż zestaw 5 zadań dla innych uczniów korzystających z tego podręcznika, które sprawdzą wiedzę o chorobach układu rozrodczego i ich profilaktyce . Do każdego pytania w zadaniu podaj 4 proponowane odpowiedzi, ale tylko jedna ma być prawidłowa. Pytanie z odpowiedziami wyślij Twojemu nauczycielowi, który włączy je do quizu Milionerzy.
Za Tobą moduł o układzie rozrodczym człowieka. Wróć do polecenia na stronie „Na dobry początek” i dopisz brakujące definicje. Pamiętaj, żeby nie kopiować słownika, ale wyjaśnić każde słowo kluczowe w miarę możliwości swoimi słowami.