RMBYlTS7PTCfd
Zdjęcie przedstawia groch zwyczajny. W centrum widoczne są motylkowe kwiaty różowe i białe, każdy z żagielkiem i skrzydełkami. Kwiaty zebrane są w grupy po 5. Tło rozmyte, zielone.

Dziedziczenie cech

Zdjęcie przedstawia groch zwyczajny - obiekt wielu badań genetycznych.
Źródło: Pixabay, domena publiczna.

Na dobry początek

Wśród kwiatów i warzyw w przyklasztornym ogrodzie w Brnie (obecnie Czechy) miało miejsce przełomowe odkrycie, które na zawsze odmieniło nasze rozumienie dziedziczenia. To właśnie tam Gregor Mendel, opat augustiański, prowadził wieloletnie eksperymenty na grochu, które doprowadziły do sformułowania fundamentalnych praw dziedziczenia.

Mendel obserwował i skrupulatnie notował cechy różnych odmian grochu, takich jak kolor kwiatów, kształt nasion czy wysokość łodyg. Krzyżując rośliny o różnych właściwościach, odkrył, że cechy te są przekazywane potomstwu w sposób uporządkowany i przewidywalny.

Sformułowane przez niego prawa dziedziczenia stały się podstawą nowej dziedziny nauki - genetyki. Mendel, choć żył w XIX wieku, wyprzedził swoją epokę genialnymi obserwacjami i wnioskami. Jego praca, początkowo niedoceniona, stała się kamieniem węgielnym współczesnej biologii i medycyny, otwierając drzwi do zrozumienia chorób genetycznych, rozwoju nowych odmian roślin i zwierząt oraz mechanizmów leżących u podstaw życia.

W tym module znajdziesz odpowiedź na wiele pytań, między innymi:

  • Co to jest gen, allel, fenotyp, genotyp? Czy jesteś homozygotą czy heterozygotą pod względem pewnych cech?

  • Na czym polega dziedziczenie cech? Jak rozwiązać krzyżówkę genetyczną?

  • Dlaczego bardziej przypominasz swoich krewnych niż kogokolwiek innego?

  • Jak dziedziczą się grupy krwi?

  • Co to są mutacje i jakie są przyczyny ich występowania?

  • Jakie są choroby genetyczne człowieka?

Polecenie 1

Zapoznaj się z prezentowanymi słowami kluczowymi, a następnie rozdziel je do 3 grup dopasowując do odpowiedniego pola: znam słowo kluczowe i potrafię je wyjaśnić, znam słowo kluczowe, ale nie potrafię go wyjaśnić, nie znam słowa kluczowego i nie potrafię go wyjaśnić.

R6fl8poDycz6g

W polu tekstowym poniżej wypisz wszystkie wymienione słowa kluczowe, jedno pod drugim. Do tych słów, które już znasz i potrafisz wyjaśnić dopisz swoją definicję, na przykład: biologia - nauka o organizmach żywych, ich pochodzeniu, rozwoju i różnorodności oraz zależnościach między organizmami a środowiskiem, w którym żyją.

Jeżeli znaczenia jakiegoś słowa kluczowego nie znasz, zostaw przy nim wolne miejsce, np. allel - .... W trakcie realizacji kolejnych materiałów, kiedy poznasz ich znaczenie, dopisz do nich swoją definicję. W ten sposób stworzysz swój własny słownik biologiczny. Zobaczysz, jak łatwo przy jego pomocy zapamiętać różne, trudne pojęcia biologiczne!

R1BB4qP0uiur7
Źródło: Ośrodek Rozwoju Edukacji, licencja: CC BY 3.0.