RY12nh50qzcWF
Zdjęcie klawiatury komputera, na której leży zwiniętny rulon papieru przewiązany wstążką. Na czarnym pasku napis: Pierwiatki.

Pierwiastki

Źródło: Fotolia, tylko do użytku edukacyjnego na zpe.gov.pl.

5. Włączanie czynnika pod znak pierwiastka

Czy wiesz, że w notacji angielskiej symbol pierwiastka występuje bez kreski poziomej?

Dokładnie nie wiadomo kto i kiedy po raz pierwszy użył symbolu pierwiastka kwadratowego. Niektóre źródła historyczne podają, że symbol ten znali już Arabowie w XV wieku. Inni zaś twierdzą, że dopiero na przełomie XVI i XVII wieku zaczęto używać symbolu podobnego do stosowanego współcześnie.

Analizując przykłady  zawarte w tym materiale, poznasz sposoby włączania czynnika pod znak pierwiastka.

Włączanie czynnika pod znak pierwiastka jest czynnością odwrotną do wyłączania czynnika przed znak pierwiastka. Czynność ta jest  wykorzystywana głównie podczas porównywania wartości wyrażeń zawierających pierwiastki.

Przykład 1

Liczbę, którą chcemy włączyć pod znak pierwiastka stopnia drugiego (trzeciego), zapisujemy w postaci pierwiastka stopnia drugiego (trzeciego) i korzystamy z tego, że iloczyn pierwiastków jest równy pierwiastkowi z iloczynu.

Rxgba0zh6Uw8R1
Animacja przedstawia w jaki sposób możemy włączyć pewne liczby pod znak pierwiastka.
Przykład 2

Chcąc porównać  wartości wyrażeń zawierających pierwiastki, warto zapisać każde z wyrażeń za pomocą jednego pierwiastka (np. włączając liczby pod znak pierwiastka).

RItaSMpiJf6wL1
Animacja przedstawia w jaki sposób możemy porównać dwie liczby niewymierne.
R18Q5jE9IWFMh
Ćwiczenie 1
Ile jest równa liczba 72? Zaznacz poprawną odpowiedź. Możliwe odpowiedzi: 1. 98 , 2. 14 , 3. 51 , 4. 196
RHSql7eOJ4soJ
Ćwiczenie 2
Ile jest równa liczba 423? Zaznacz poprawną odpowiedź. Możliwe odpowiedzi: 1. 128 3 , 2. 32 3 , 3. 64 3 , 4. 256 3
Rjp3Hn4pYNG76
Ćwiczenie 3
Która liczba jest mniejsza od 213? Zaznacz poprawną odpowiedź. Możliwe odpowiedzi: 1. 5 2 , 2. 3 11 , 3. 4 8 , 4. 6 5
R15PR35G903wH
Ćwiczenie 4
Która liczba jest większa od 553? Zaznacz poprawną odpowiedź. Możliwe odpowiedzi: 1. 6 4 3 , 2. 2 15 3 , 3. 3 12 3 , 4. 4 7 3
Ćwiczenie 5

Włącz czynnik pod znak pierwiastka. Uzupełnij równości, przeciągając w luki odpowiednie liczby lub kliknij w lukę i wybierz odpowiedź z listy rozwijalnej.

R1DoDnQ7rxS5s
1.
  • 102= 1. 221, 2. 200, 3. 156, 4. 234, 5. 144, 6. 294, 7. 108, 8. 99, 9. 196, 10. 40, 11. 112, 12. 325, 13. 67, 14. 364
  • 63= 1. 221, 2. 200, 3. 156, 4. 234, 5. 144, 6. 294, 7. 108, 8. 99, 9. 196, 10. 40, 11. 112, 12. 325, 13. 67, 14. 364
  • 76= 1. 221, 2. 200, 3. 156, 4. 234, 5. 144, 6. 294, 7. 108, 8. 99, 9. 196, 10. 40, 11. 112, 12. 325, 13. 67, 14. 364
  • 47= 1. 221, 2. 200, 3. 156, 4. 234, 5. 144, 6. 294, 7. 108, 8. 99, 9. 196, 10. 40, 11. 112, 12. 325, 13. 67, 14. 364
  • 210= 1. 221, 2. 200, 3. 156, 4. 234, 5. 144, 6. 294, 7. 108, 8. 99, 9. 196, 10. 40, 11. 112, 12. 325, 13. 67, 14. 364
  • 311= 1. 221, 2. 200, 3. 156, 4. 234, 5. 144, 6. 294, 7. 108, 8. 99, 9. 196, 10. 40, 11. 112, 12. 325, 13. 67, 14. 364
  • 513= 1. 221, 2. 200, 3. 156, 4. 234, 5. 144, 6. 294, 7. 108, 8. 99, 9. 196, 10. 40, 11. 112, 12. 325, 13. 67, 14. 364
RKLG2arAw6Umm
2.
  • 223= 1. 163, 2. 1923, 3. -323, 4. -813, 5. -1213, 6. -683, 7. 1503, 8. 123, 9. -403, 10. 323, 11. -20003, 12. -5143, 13. 1353, 14. -1623
  • 433= 1. 163, 2. 1923, 3. -323, 4. -813, 5. -1213, 6. -683, 7. 1503, 8. 123, 9. -403, 10. 323, 11. -20003, 12. -5143, 13. 1353, 14. -1623
  • 353= 1. 163, 2. 1923, 3. -323, 4. -813, 5. -1213, 6. -683, 7. 1503, 8. 123, 9. -403, 10. 323, 11. -20003, 12. -5143, 13. 1353, 14. -1623
  • -243= 1. 163, 2. 1923, 3. -323, 4. -813, 5. -1213, 6. -683, 7. 1503, 8. 123, 9. -403, 10. 323, 11. -20003, 12. -5143, 13. 1353, 14. -1623
  • -363= 1. 163, 2. 1923, 3. -323, 4. -813, 5. -1213, 6. -683, 7. 1503, 8. 123, 9. -403, 10. 323, 11. -20003, 12. -5143, 13. 1353, 14. -1623
  • -1023= 1. 163, 2. 1923, 3. -323, 4. -813, 5. -1213, 6. -683, 7. 1503, 8. 123, 9. -403, 10. 323, 11. -20003, 12. -5143, 13. 1353, 14. -1623
  • -333= 1. 163, 2. 1923, 3. -323, 4. -813, 5. -1213, 6. -683, 7. 1503, 8. 123, 9. -403, 10. 323, 11. -20003, 12. -5143, 13. 1353, 14. -1623
RhLTZ8GGP3n3S
3.
  • 412= 1. 453, 2. 1,46413, 3. 0,15, 4. 12, 5. 0,56, 6. 1,33, 7. 108, 8. 123, 9. 96, 10. 8, 11. 1133, 12. 335, 13. 0,83, 14. 0,963
  • 1234= 1. 453, 2. 1,46413, 3. 0,15, 4. 12, 5. 0,56, 6. 1,33, 7. 108, 8. 123, 9. 96, 10. 8, 11. 1133, 12. 335, 13. 0,83, 14. 0,963
  • 1243= 1. 453, 2. 1,46413, 3. 0,15, 4. 12, 5. 0,56, 6. 1,33, 7. 108, 8. 123, 9. 96, 10. 8, 11. 1133, 12. 335, 13. 0,83, 14. 0,963
  • 3510= 1. 453, 2. 1,46413, 3. 0,15, 4. 12, 5. 0,56, 6. 1,33, 7. 108, 8. 123, 9. 96, 10. 8, 11. 1133, 12. 335, 13. 0,83, 14. 0,963
  • 0,21003= 1. 453, 2. 1,46413, 3. 0,15, 4. 12, 5. 0,56, 6. 1,33, 7. 108, 8. 123, 9. 96, 10. 8, 11. 1133, 12. 335, 13. 0,83, 14. 0,963
  • 1,427= 1. 453, 2. 1,46413, 3. 0,15, 4. 12, 5. 0,56, 6. 1,33, 7. 108, 8. 123, 9. 96, 10. 8, 11. 1133, 12. 335, 13. 0,83, 14. 0,963
  • 1,11,13= 1. 453, 2. 1,46413, 3. 0,15, 4. 12, 5. 0,56, 6. 1,33, 7. 108, 8. 123, 9. 96, 10. 8, 11. 1133, 12. 335, 13. 0,83, 14. 0,963
RTxmTPbqNhFht
Ćwiczenie 6
Uzupełnij równości, przeciągając w luki odpowiednie liczby lub kliknij w lukę i wybierz odpowiedź z listy rozwijalnej.
  • 53= 1. -43, 2. 18, 3. -33, 4. -63, 5. -5503, 6. -2563, 7. 55, 8. 77, 9. 76, 10. 75, 11. 26, 12. 162, 13. 20, 14. -53, 15. 718, 16. 717, 17. -2573, 18. 643, 19. 163, 20. -5523, 21. 653, 22. 563, 23. -5543, 24. 56, 25. 583, 26. 633, 27. -2583, 28. 54, 29. 28,8, 30. -73, 31. 573, 32. 164, 33. 719, 34. 25
  • 92= 1. -43, 2. 18, 3. -33, 4. -63, 5. -5503, 6. -2563, 7. 55, 8. 77, 9. 76, 10. 75, 11. 26, 12. 162, 13. 20, 14. -53, 15. 718, 16. 717, 17. -2573, 18. 643, 19. 163, 20. -5523, 21. 653, 22. 563, 23. -5543, 24. 56, 25. 583, 26. 633, 27. -2583, 28. 54, 29. 28,8, 30. -73, 31. 573, 32. 164, 33. 719, 34. 25
  • 36= 1. -43, 2. 18, 3. -33, 4. -63, 5. -5503, 6. -2563, 7. 55, 8. 77, 9. 76, 10. 75, 11. 26, 12. 162, 13. 20, 14. -53, 15. 718, 16. 717, 17. -2573, 18. 643, 19. 163, 20. -5523, 21. 653, 22. 563, 23. -5543, 24. 56, 25. 583, 26. 633, 27. -2583, 28. 54, 29. 28,8, 30. -73, 31. 573, 32. 164, 33. 719, 34. 25
  • 1. -43, 2. 18, 3. -33, 4. -63, 5. -5503, 6. -2563, 7. 55, 8. 77, 9. 76, 10. 75, 11. 26, 12. 162, 13. 20, 14. -53, 15. 718, 16. 717, 17. -2573, 18. 643, 19. 163, 20. -5523, 21. 653, 22. 563, 23. -5543, 24. 56, 25. 583, 26. 633, 27. -2583, 28. 54, 29. 28,8, 30. -73, 31. 573, 32. 164, 33. 719, 34. 25 =929
  • 1. -43, 2. 18, 3. -33, 4. -63, 5. -5503, 6. -2563, 7. 55, 8. 77, 9. 76, 10. 75, 11. 26, 12. 162, 13. 20, 14. -53, 15. 718, 16. 717, 17. -2573, 18. 643, 19. 163, 20. -5523, 21. 653, 22. 563, 23. -5543, 24. 56, 25. 583, 26. 633, 27. -2583, 28. 54, 29. 28,8, 30. -73, 31. 573, 32. 164, 33. 719, 34. 25 =5714
  • 1. -43, 2. 18, 3. -33, 4. -63, 5. -5503, 6. -2563, 7. 55, 8. 77, 9. 76, 10. 75, 11. 26, 12. 162, 13. 20, 14. -53, 15. 718, 16. 717, 17. -2573, 18. 643, 19. 163, 20. -5523, 21. 653, 22. 563, 23. -5543, 24. 56, 25. 583, 26. 633, 27. -2583, 28. 54, 29. 28,8, 30. -73, 31. 573, 32. 164, 33. 719, 34. 25 =1,220
  • 273= 1. -43, 2. 18, 3. -33, 4. -63, 5. -5503, 6. -2563, 7. 55, 8. 77, 9. 76, 10. 75, 11. 26, 12. 162, 13. 20, 14. -53, 15. 718, 16. 717, 17. -2573, 18. 643, 19. 163, 20. -5523, 21. 653, 22. 563, 23. -5543, 24. 56, 25. 583, 26. 633, 27. -2583, 28. 54, 29. 28,8, 30. -73, 31. 573, 32. 164, 33. 719, 34. 25
  • -443= 1. -43, 2. 18, 3. -33, 4. -63, 5. -5503, 6. -2563, 7. 55, 8. 77, 9. 76, 10. 75, 11. 26, 12. 162, 13. 20, 14. -53, 15. 718, 16. 717, 17. -2573, 18. 643, 19. 163, 20. -5523, 21. 653, 22. 563, 23. -5543, 24. 56, 25. 583, 26. 633, 27. -2583, 28. 54, 29. 28,8, 30. -73, 31. 573, 32. 164, 33. 719, 34. 25
  • -100,553= 1. -43, 2. 18, 3. -33, 4. -63, 5. -5503, 6. -2563, 7. 55, 8. 77, 9. 76, 10. 75, 11. 26, 12. 162, 13. 20, 14. -53, 15. 718, 16. 717, 17. -2573, 18. 643, 19. 163, 20. -5523, 21. 653, 22. 563, 23. -5543, 24. 56, 25. 583, 26. 633, 27. -2583, 28. 54, 29. 28,8, 30. -73, 31. 573, 32. 164, 33. 719, 34. 25
  • 1. -43, 2. 18, 3. -33, 4. -63, 5. -5503, 6. -2563, 7. 55, 8. 77, 9. 76, 10. 75, 11. 26, 12. 162, 13. 20, 14. -53, 15. 718, 16. 717, 17. -2573, 18. 643, 19. 163, 20. -5523, 21. 653, 22. 563, 23. -5543, 24. 56, 25. 583, 26. 633, 27. -2583, 28. 54, 29. 28,8, 30. -73, 31. 573, 32. 164, 33. 719, 34. 25 =12-243
  • 1. -43, 2. 18, 3. -33, 4. -63, 5. -5503, 6. -2563, 7. 55, 8. 77, 9. 76, 10. 75, 11. 26, 12. 162, 13. 20, 14. -53, 15. 718, 16. 717, 17. -2573, 18. 643, 19. 163, 20. -5523, 21. 653, 22. 563, 23. -5543, 24. 56, 25. 583, 26. 633, 27. -2583, 28. 54, 29. 28,8, 30. -73, 31. 573, 32. 164, 33. 719, 34. 25 =-3-2133
  • 1. -43, 2. 18, 3. -33, 4. -63, 5. -5503, 6. -2563, 7. 55, 8. 77, 9. 76, 10. 75, 11. 26, 12. 162, 13. 20, 14. -53, 15. 718, 16. 717, 17. -2573, 18. 643, 19. 163, 20. -5523, 21. 653, 22. 563, 23. -5543, 24. 56, 25. 583, 26. 633, 27. -2583, 28. 54, 29. 28,8, 30. -73, 31. 573, 32. 164, 33. 719, 34. 25 =0,1-50003
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
RtyLbHbNipkl7
Ćwiczenie 7
Dostępne opcje do wyboru: <, >, <, <, >, >, >, >, <, <, <, >. Polecenie: Uzupełnij nierówności, przeciągając w luki odpowiednie znaki lub kliknij w lukę i wybierz odpowiedź z listy rozwijalnej.
  • 62 luka do uzupełnienia 26
  • 56 luka do uzupełnienia 65
  • 1213 luka do uzupełnienia 1312
  • 323 luka do uzupełnienia 233
  • 543 luka do uzupełnienia 623
  • 453 luka do uzupełnienia 3103
Ćwiczenie 8

Uporządkuj liczby w kolejności od najmniejszej do największej.

RFObhnVQqxbjb
1. Elementy do uszeregowania: 1. 25125, 2. 50,4, 3. 23, 4. 1232, 5. 32
ReOMEFBNDPJ0Y
2. Elementy do uszeregowania: 1. 223, 2. 510, 3. 414, 4. 319, 5. 67
R1deE9lRMuNw8
3. Elementy do uszeregowania: 1. 800,00033, 2. 0,1600003, 3. 543, 4. 1121603, 5. 493
RaUU74UAjlusm
4. Elementy do uszeregowania: 1. 523, 2. 2173, 3. 363, 4. 453, 5. 633
RPhCAwmb3qZqk
Ćwiczenie 9
Połącz w pary liczby równe sobie. 1893 Możliwe odpowiedzi: 1. 113, 2. 633, 3. 47, 4. 152, 5. 373, 6. 263, 7. 75, 8. 543 483 Możliwe odpowiedzi: 1. 113, 2. 633, 3. 47, 4. 152, 5. 373, 6. 263, 7. 75, 8. 543 5003 Możliwe odpowiedzi: 1. 113, 2. 633, 3. 47, 4. 152, 5. 373, 6. 263, 7. 75, 8. 543 6483 Możliwe odpowiedzi: 1. 113, 2. 633, 3. 47, 4. 152, 5. 373, 6. 263, 7. 75, 8. 543 112 Możliwe odpowiedzi: 1. 113, 2. 633, 3. 47, 4. 152, 5. 373, 6. 263, 7. 75, 8. 543 245 Możliwe odpowiedzi: 1. 113, 2. 633, 3. 47, 4. 152, 5. 373, 6. 263, 7. 75, 8. 543 363 Możliwe odpowiedzi: 1. 113, 2. 633, 3. 47, 4. 152, 5. 373, 6. 263, 7. 75, 8. 543 450 Możliwe odpowiedzi: 1. 113, 2. 633, 3. 47, 4. 152, 5. 373, 6. 263, 7. 75, 8. 543
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
RdSUY2wr5tF3n
Ćwiczenie 10
Dane są liczby a=520+4125+105 
b=82+48+232 
c=254+66+324 
Sprawdź, która z tych liczb jest największa, a która najmniejsza. Uzupełnij równości, przeciągając w luki odpowiednie litery i liczby lub kliknij w lukę i wybierz odpowiedź z listy rozwijalnej.
  • Największa jest liczba oznaczona literą 1. 1152, 2. 8000, 3. 1251, 4. b, 5. c, 6. a, 7. 7500, 8. 1250 i jest ona równa 1. 1152, 2. 8000, 3. 1251, 4. b, 5. c, 6. a, 7. 7500, 8. 1250.
  • Najmniejsza jest liczba oznaczona literą 1. 1152, 2. 8000, 3. 1251, 4. b, 5. c, 6. a, 7. 7500, 8. 1250 i jest ona równa 1. 1152, 2. 8000, 3. 1251, 4. b, 5. c, 6. a, 7. 7500, 8. 1250.
R1KI4dv4kcj5F
Ćwiczenie 11
Obwód kwadratu K1 jest równy 38 cm, a kwadratu K2 jest równy 73 cm. Który kwadrat ma większe pole? Zaznacz poprawną odpowiedź. Możliwe odpowiedzi: 1. Kwadrat K2., 2. Kwadrat K1.
RYP6iV0ISg6rJ
Ćwiczenie 12
Objętość sześcianu S1 jest równa 486 m3, a sześcianu S2 jest równa 4210 m3. Który sześcian ma dłuższą krawędź? Zaznacz poprawną odpowiedź. Możliwe odpowiedzi: 1. Sześcian S2., 2. Sześcian S1.

Notatnik

Możesz skorzystać z poniższego pola tekstowego do zapisania swoich notatek, rozwiązań zadań i innych informacji, które uważasz za potrzebne.

R1b8OvSPUG8s3
(Uzupełnij).
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.