Na ilustracji przedstawiono wykres ukazujący różne modele rodziny. W centrum ilustracji znajduje się koło z napisem “Modele rodziny”, od którego odchodzą strzałki do kół z nazwami poszczególnych rodzajów rodzin, które zostały opisane. 1. Alternatywne modele rodziny. występują coraz częściej w wielu krajach kultury zachodniej.
• ludzie samotni – osoby prowadzące jednoosobowe gospodarstwa domowe, Na zdjęciu mężczyzna stojący tyłem. Ubrany jest w bluzę z kapturem, luźne spodnie i wysokie buty. Stoi nad brzegiem jeziora. tafla wody odbija różowe i ciemnoniebieskie światło zachodzącego słońca.
• samotni rodzice – matka lub ojciec samotnie wychowujący dzieci, Na zdjęciu znajduje się młoda kobieta i mały chłopiec którzy zwrócenie się do siebie twarzami, dotykają się czołami. Kobieta ma długie, pofarbowane na rudy kolor włosy. chłopiec ma blond włosy. Oboje ubrani są białe koszule.
• rodziny nomadyczne (małżeństwo na odległość), Na zdjęciu znajduje się młody mężczyzna przy dużym oknie. Mężczyzna ma włosy zaczesane do tyłu, krótki zarost. Ubrany jest w białą koszulę i czarne spodnie. opiera się prawym łokciem o parapet, a w dłoni trzyma telefon. Coś na nim pisze lub wybiera numer.
• LAT (living apart together) – partnerzy utrzymują intymne stosunki, lecz nie mieszkają razem,
• DINK (double income, no kids) – dobrze zarabiający małżonkowie zajęci swoją karierą zawodową, którzy nie chcą posiadać potomstwa. Na zdjęciu znajduje się kobieta i mężczyzna. mężczyzna ubrany jest w garnitur, a kobieta w białą suknię z koronkami, przez szyję przewieszoną ma białą chustę. Para obejmuje się nawzajem jedną ręką, a w drugiej trzyma zapalone zimne ognie. Są uśmiechnięci, szczęśliwi. W tle widać inne osoby trzymające zapalone zimne ognie. • rodzina patchworkowa – związek dwóch rozwodników, którzy posiadają swoje dzieci, a także dzieci z poprzedniego małżeństwa.{audio} Ilustracja przedstawia schematycznie, w postaci ciemnych zarysów postaci, kilka osób: kobiety z kilkuletnim chłopcem trzymanym za rękę, kobietę z małym dzieckiem otrzymanym na ręku, oraz kobietę z dwojgiem dzieci trzymanym za ręce. U dołu ilustracji, pod nogami tych postaci znajdują się flagi różnych państw. W tle europejski wieniec z gwiazd i zarys mapy Europy. 2. Modele rodziny w oparciu o formalność lub nieformalność związku:
• rodziny oparte o małżeństwa formalne (zarejestrowane lub zgłoszone zgodnie z obowiązującym prawem), na przykład cywilne lub kościelne, Na zdjęciu znajduje się para młoda podczas uroczystości zaślubin w kościele prawosławnym. mężczyzna ubrany jest w garnitur, a kobieta w białą suknię. oboje trzymają przed sobą zapaloną świeczkę. obok panny młodej stoi kobieta trzymająca w dłoni serwetkę, na której coś się znajduje. przed młodymi stoi plecami do nich duchowny, przed sobą ma na stojaku księgę. w tle za młodymi stoją w rządku inne osoby - młode dziewczyny z chustami na głowach oraz młodzi mężczyźni.
• rodziny oparte o małżeństwa nieformalne {audio} (wyłącznie w oparciu o umowę partnerską), np. konkubinat (kohabitacja)., 3. Modele rodziny ekonomiczne:
• tradycyjny – pracuje jedynie mąż, zarabiając wystarczająco na zaspokojenie potrzeb rodziny, natomiast żona zajmuje się prowadzeniem domu, wychowywaniem dzieci itp., występuje na przykład w kręgach muzułmańskich i żydowskich,
• odwrócony – pracuje jedynie żona, zarabiając wystarczająco na zaspokojenie potrzeb rodziny, natomiast mąż zajmuje się prowadzeniem domu, wychowywaniem dzieci itp., często występuje w krajach kultury zachodniej,
• mieszany – zarówno mąż, jak i żona pracują zawodowo, mąż poświęca więcej czasu na pracę zawodową, a żona oprócz pracy zawodowej zajmuje się prowadzeniem domu, wychowywaniem dzieci itp., występuje często w krajach kultury zachodniej,
• partnerski – zarówno mąż, jak i żona mniej więcej tyle samo czasu przeznaczają na pracę zawodową, oboje w równym stopniu zajmują się domem i dziećmi, występuje często w krajach kultury zachodniej. Według badań CBOS z 2012 roku, 28% Polaków żyje w partnerskim modelu rodziny, 26% w mieszanym, 20% w tradycyjnym, a 3% w odwróconym. Pozostałe osoby są w innej sytuacji. {audio}, 4. Modele rodziny w oparciu o płeć partnerów:
• rodziny oparte o związki heteroseksualne (osób różnej płci), Na ilustracji znajduje się symbol przedstawiający mężczyznę i symbol przedstawiający kobietę. Trzymają się za ręce.
• rodziny oparte o związki homoseksualne (osób tej samej płci), które w wielu państwach nie są akceptowane prawnie ani religijnie. {audio} Na ilustracji znajdują się dwa symbole przedstawiający mężczyzn. Trzymają się za ręce. Na ilustracji znajdują się dwa symbole przedstawiające kobiety. Trzymają się za ręce. 5. Modele rodziny w oparciu o liczbę pokoleń prowadzących jedno gospodarstwo domowe:
• jednopokoleniowa (małżeństwo bez dzieci), występująca często w państwach wysoko rozwiniętych, Na zdjęciu znajduje się kobieta i mężczyzna. mężczyzna ubrany jest w garnitur, a kobieta w białą suknię z koronkami, przez szyję przewieszoną ma białą chustę. Para obejmuje się nawzajem jedną ręką, a w drugiej trzyma zapalone zimne ognie. Są uśmiechnięci, szczęśliwi. W tle widać inne osoby trzymające zapalone zimne ognie.
• dwupokoleniowa (małżeństwo z dziećmi), występująca często w państwach wysoko rozwiniętych, Na zdjęciu znajduje się młoda kobieta i młody mężczyzna oraz niemowlę. Kobieta i mężczyzna całują noworodka w głowę - kobieta od lewej strony, mężczyzna od prawej. Niemowlę uśmiecha się.
• wielopokoleniowa (rodzice i dzieci mieszkający na przykład z dziadkami), charakterystyczna dla wielu krajów azjatyckich (np. Tajlandii), Bliskiego Wschodu, Europy Wschodniej, Europy Południowej i Ameryki Łacińskiej. {audio} Zdjęcie znajduje się młoda kobieta i młody mężczyzna, trzymający w ramionach troje małych dzieci, w tym jednego noworodka. Po lewej od tej grupki siedzi starszy mężczyzna, a po prawej starsza kobieta. Wszyscy uśmiechają się. 6. Modele rodziny w oparciu o wielkość małżeństwa:
• rodziny oparte o monogamię (związek dwóch osób), Na ilustracji znajduje się symbol przedstawiający mężczyznę i symbol przedstawiający kobietę. Trzymają się za ręce.
• rodziny oparte o poligamię (związek jednej osoby z kilkoma osobami), w tym poligynię (jeden mężczyzna i wiele kobiet) i poliandrię (jedna kobieta i wielu mężczyzn). Ilustracja przedstawia czarną sylwetkę mężczyzny i dwóch kobiet. Poligynia jest rozpowszechniona w krajach arabskich, niektórych rejonach Afryki Centralnej, a także na niektórych wyspach Oceanii. opis alternatywny Poliandria występuje współcześnie w Tybecie, południowych Indiach i Polinezji.
Ponadto w niektórych krajach spotyka się małżeństwa grupowe (komuny), w których związki małżeńskie przeplatają się między wszystkimi członkami grupy. {audio}, 7. Modele rodziny w oparciu o liczbę dzieci:
• rodziny bezdzietne (2+0) – występują czasem w niektórych krajach wysoko rozwiniętych, a zamiast posiadania dzieci bardzo często pary kupują (lub adoptują ze schroniska) psa lub kota, Na zdjęciu znajduje się rudo-biały kot, który siedzi pomiędzy nogami kobiety a nogami mężczyzny.
• rodziny jednodzietne i z dwojgiem dzieci (2+1 i 2+2) – występują powszechnie w krajach wysoko rozwiniętych, krajach dawnego bloku wschodniego i niektórych krajach średnio rozwiniętych, Na zdjęciu znajduje się małe, roczne dziecko w białej sukience, młody mężczyzna w koszuli w biało-niebieskie paski, młoda kobieta z długimi brązowymi włosami, w białej sukni. Cała trójka przytula się do siebie, uśmiechają się.
•rodziny wielodzietne (w Polsce z co najmniej trójką dzieci) – występują powszechnie w krajach słabo rozwiniętych i niektórych krajach średnio rozwiniętych (m.in. w muzułmańskich, hinduistycznych), a także w Izraelu. {audio} Na zdjęciu czarnoskóra kobieta odziana kolorową chustę, z chustą na głowie siedzi przy dużej metalowej misce, w której znajduje się potrawa. po prawej stoją w rządku dzieci kropka Każde trzyma miskę z kaszą kropka kobieta nakłada pierwszemu dziecku potrawę z metalowej miski do miski z kaszą. z tyłu obok drzwi siedzi czarnoskóry mężczyzna w czerwonej koszulce i niebieskich dżinsach. 8. Modele rodziny w oparciu o ilość cech wspólnych współmałżonków:
• rodziny oparte o małżeństwa homogeniczne (takie, których współmałżonkowie mają pewne wspólne cechy, np. narodowość, rasa status społeczny itd),
• rodziny oparte o małżeństwa heterogeniczne (takie, które nie mają powyższych cech wspólnych). {audio} Na zdjęciu na ośnieżonych schodach dużego budynku o ścianie czerwonej z białymi zdobieniami stoi kobieta w sukni ślubnej, trzymająca wiązankę kwiatów, oraz mężczyzna w garniturze, w czarnym płaszczu. Młodzi całują się. W państwach wyznaniowych (głównie muzułmańskich) zabrania się związków osób o różnym wyznaniu., 9. Modele rodziny w oparciu o pochodzenie małżonków:
• rodziny oparte o małżeństwa egzogamiczne (poza własną grupą, np. etniczną, językową itd.), zakazane są w różnych kulturach, {audio} Na zdjęciu kobieta i mężczyzna w średnim wieku. Kobieta ma białą skórę, a mężczyzna czarną, jednak ma rysy hinduskie. Para opiera się głowami o siebie, uśmiechają się.
• rodziny oparte o małżeństwa endogamiczne (w obrębie tej samej grupy etnicznej, językowej itd.). Na zdjęciu znajduje się młoda kobieta i młody mężczyzna kropka ubranie są w tradycyjne stroje ślubne z południowo-wschodniej Azji.