R12ScWMqniNOC
Zdjęcie przedstawia tzw. korale matematyczne tzn. stojak z prętami na których znajdują się korale, które można przesuwać i liczyć. W poprzek na czarnym pasku napis - Własności liczb naturalnych.

Własności liczb naturalnych

Źródło: Mikhail Nilov, domena publiczna. https://www.pexels.com/pl-pl.

4. Rozkład liczby na czynniki pierwsze

Rozkład liczby na czynniki pierwsze polega na zapisaniu tej liczby w postaci iloczynu liczb pierwszych. Rozkładając liczbę na czynniki pierwsze, dzielimy ją przez liczby pierwsze, przez które ta liczba dzieli się bez reszty do momentu, aż pozostanie liczba 1. Liczby, które możemy rozłożyć na czynniki pierwsze, nazywamy liczbami złożonymi.

W tym materiale poznasz sposoby rozkładu liczb naturalnych na czynniki pierwsze i zastosowanie tego rozkładu do znajdowania najmniejszej wspólnej wielokrotności oraz największego wspólnego dzielnika dwóch liczb.

R1cO8F4PhJT99
Ćwiczenie 1
Uzupełnij równości, przeciągając w luki odpowiednie liczby lub kliknij w lukę i wybierz odpowiedź z listy rozwijalnej. 3·17= 1. 423, 2. 125, 3. 78, 4. 51, 5. 181, 6. 135, 7. 110, 8. 323, 9. 175, 10. 922·5·11= 1. 423, 2. 125, 3. 78, 4. 51, 5. 181, 6. 135, 7. 110, 8. 323, 9. 175, 10. 92 2·3·13= 1. 423, 2. 125, 3. 78, 4. 51, 5. 181, 6. 135, 7. 110, 8. 323, 9. 175, 10. 925·5·7= 1. 423, 2. 125, 3. 78, 4. 51, 5. 181, 6. 135, 7. 110, 8. 323, 9. 175, 10. 923·3·3·5= 1. 423, 2. 125, 3. 78, 4. 51, 5. 181, 6. 135, 7. 110, 8. 323, 9. 175, 10. 9217·19= 1. 423, 2. 125, 3. 78, 4. 51, 5. 181, 6. 135, 7. 110, 8. 323, 9. 175, 10. 92
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
Ważne!
  • Jeżeli pomnożymy liczby pierwsze, to otrzymamy liczbę złożoną.

  • Każdą liczbę złożoną można przedstawić w postaci iloczynu liczb pierwszych.
    Na przykład

20=2·2·5

  • Mówimy, że liczbę 20 rozłożyliśmy na czynniki pierwsze.

Każdą liczbę złożoną można zapisać w postaci iloczynu co najmniej dwóch liczb naturalnych, większych od 1.

Ćwiczenie 2

Przedstaw liczbę 36 w postaci różnych iloczynów tak, aby czynniki były większe od 1.
Wskaż iloczyn, który przedstawia rozkład liczby 36 na czynniki pierwsze.

Uwaga: Iloczyny 4·99·4 nie są różne, uznajemy je za takie same.

R1Db1Uz02TtYs
(Uzupełnij).
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
RGmVrWW9bSjNT
Ćwiczenie 3
Poniżej podano pewne działania. Oblicz w pamięci podane iloczyny i pogrupuj je ze względu na wynik. Przeciągnij każdy element do odpowiedniej grupy. liczba 36 jako iloczyn dwóch liczb Możliwe odpowiedzi: 1. 2·3·6, 2. 6·6, 3. 3·18, 4. 1·2·5, 5. 4·3, 6. 2·2·9, 7. 4·9, 8. 2·4·4, 9. 3·12, 10. 2·2·3·3, 11. 2·18 liczba 36 jako iloczyn trzech liczb Możliwe odpowiedzi: 1. 2·3·6, 2. 6·6, 3. 3·18, 4. 1·2·5, 5. 4·3, 6. 2·2·9, 7. 4·9, 8. 2·4·4, 9. 3·12, 10. 2·2·3·3, 11. 2·18 rozkład liczby 36 na czynniki pierwsze Możliwe odpowiedzi: 1. 2·3·6, 2. 6·6, 3. 3·18, 4. 1·2·5, 5. 4·3, 6. 2·2·9, 7. 4·9, 8. 2·4·4, 9. 3·12, 10. 2·2·3·3, 11. 2·18 liczba inna niż 36 Możliwe odpowiedzi: 1. 2·3·6, 2. 6·6, 3. 3·18, 4. 1·2·5, 5. 4·3, 6. 2·2·9, 7. 4·9, 8. 2·4·4, 9. 3·12, 10. 2·2·3·3, 11. 2·18
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
R18TiPKe1uYrz
Ćwiczenie 4
Rozłóż liczby na czynniki pierwsze i uzupełnij równości, przeciągając w luki odpowiednie liczby lub kliknij w lukę i wybierz odpowiedź z listy rozwijalnej. 15= 1. 2·3·11, 2. 3·3·5, 3. 2·2·7, 4. 22·32·5, 5. 2·2·3·3·3, 6. 3·528= 1. 2·3·11, 2. 3·3·5, 3. 2·2·7, 4. 22·32·5, 5. 2·2·3·3·3, 6. 3·545= 1. 2·3·11, 2. 3·3·5, 3. 2·2·7, 4. 22·32·5, 5. 2·2·3·3·3, 6. 3·566= 1. 2·3·11, 2. 3·3·5, 3. 2·2·7, 4. 22·32·5, 5. 2·2·3·3·3, 6. 3·5108= 1. 2·3·11, 2. 3·3·5, 3. 2·2·7, 4. 22·32·5, 5. 2·2·3·3·3, 6. 3·5180= 1. 2·3·11, 2. 3·3·5, 3. 2·2·7, 4. 22·32·5, 5. 2·2·3·3·3, 6. 3·5
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
RigtwVGCGO6fz
Polecenie 1

Zapoznaj się z animacją pokazującą dwa sposoby rozkładu liczby na czynniki pierwsze.

R1VdznIVxNWRW
Nagranie dotyczące rozkładu liczb na czynniki.
Ćwiczenie 5

Rozłóż liczby na czynniki pierwsze, wpisując liczby w drzewka. Pamiętaj, aby czynniki w zapisie uporządkować rosnąco od lewej do prawej strony.

Rozłóż podane liczby na czynniki pierwsze. Uzupełnij poniższe zdania, wpisując w luki odpowiednie liczby w kolejności rosnącej.

RC8eaztPypL1J
1.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
RQIwe6VYzJnjF
1. Rozkład na czynniki pierwsze liczby 12 składa się z liczb Tu uzupełnij, Tu uzupełnij, Tu uzupełnij.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
Rd3OgMvFjHPbV
2.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
RNdxNeBs3FQ4H
2. Rozkład na czynniki pierwsze liczby 54 składa się z liczb Tu uzupełnij, Tu uzupełnij, Tu uzupełnij, Tu uzupełnij.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
Rvw4RX78IhJnn
3.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
R1DElL8U6SWRd
3. Rozkład na czynniki pierwsze liczby 56 składa się z liczb Tu uzupełnij, Tu uzupełnij, Tu uzupełnij, Tu uzupełnij.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
RG8XCd6H9jznL
4.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
RX5LiIvRmvvwV
4. Rozkład na czynniki pierwsze liczby 125 składa się z liczb Tu uzupełnij, Tu uzupełnij, Tu uzupełnij.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
R1cf0uvNsJYsD
Ćwiczenie 6
Połącz w pary liczby z ich rozkładami na czynniki pierwsze. 70 Możliwe odpowiedzi: 1. 2·3·3·3·5, 2. 2·2·2·3·5, 3. 2·2·2·5·13, 4. 2·5·7 120 Możliwe odpowiedzi: 1. 2·3·3·3·5, 2. 2·2·2·3·5, 3. 2·2·2·5·13, 4. 2·5·7 270 Możliwe odpowiedzi: 1. 2·3·3·3·5, 2. 2·2·2·3·5, 3. 2·2·2·5·13, 4. 2·5·7 520 Możliwe odpowiedzi: 1. 2·3·3·3·5, 2. 2·2·2·3·5, 3. 2·2·2·5·13, 4. 2·5·7
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
R18KEfBOx34jG
Ćwiczenie 7
R1O3VHH9bL7WL1
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
RzBhCYsI69KNy
W którym pzykładzie poprawnie rozłożono liczbę 132 na czynniki pierwsze? Wybierz poprawną odpowiedź. Możliwe odpowiedzi: 1. A, 2. B, 3. C, 4. D
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
Ra8HnG75f5yeN
2. Ile czynników pierwszych ma w swoim rozkładzie liczba 420? Uzupełnij puste pole w odpowiedzi. Odpowiedź: W swoim rozkładzie liczba ma Tu uzupełnij czynników pierwszych.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
RVrvj4RCOHEdZ
Ćwiczenie 8
Znajdź liczby, w których rozkładzie na czynniki pierwsze występują wyłącznie podane liczby, a następnie połącz je z tymi liczbami. W rozkładzie tej liczby występują dokładnie dwie dwójki, dwie trójki i dwie piątki. Możliwe odpowiedzi: 1. 1000, 2. 1155 , 3. 900, 4. 1053, 5. 1100 W rozkładzie tej liczby występują dokładnie dwie dwójki, dwie piątki i jedna jedenastka. Możliwe odpowiedzi: 1. 1000, 2. 1155 , 3. 900, 4. 1053, 5. 1100 W rozkładzie tej liczby występują dokładnie cztery trójki i jedna trzynastka. Możliwe odpowiedzi: 1. 1000, 2. 1155 , 3. 900, 4. 1053, 5. 1100 W rozkładzie tej liczby występują dokładnie trzy dwójki i trzy piątki. Możliwe odpowiedzi: 1. 1000, 2. 1155 , 3. 900, 4. 1053, 5. 1100 W rozkładzie tej liczby występuje dokładnie jedna trójka, jedna piątka, jedna siódemka i jedna jedenastka. Możliwe odpowiedzi: 1. 1000, 2. 1155 , 3. 900, 4. 1053, 5. 1100
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
R1KyEpwTSrtbr
Ćwiczenie 9

Rozłóż na czynniki pierwsze, dowolnym sposobem, liczbę 140. Na podstawie otrzymanego rozkładu wypisz wszystkie dzielniki liczby 140.

RtM2rSIcQ51cT
(Uzupełnij).
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
RDci6OZ88OvtL
Ćwiczenie 10
Korzystając z rozkładu na czynniki pierwsze liczb 44105 (44=2·2=11105=3·5·7), podaj rozkład na czynniki pierwsze podanych liczb. Uzupełnij poniższe zdania, wpisując w luki odpowiednie liczby w kolejności rosnącej. Rozkład liczby 44·44 na czynniki pierwsze składa się z liczb: Tu uzupełnij, Tu uzupełnij, Tu uzupełnij, Tu uzupełnij, Tu uzupełnij, Tu uzupełnij. Rozkład liczby 105·105 na czynniki pierwsze składa się z liczb: Tu uzupełnij, Tu uzupełnij, Tu uzupełnij, Tu uzupełnij, Tu uzupełnij, Tu uzupełnij. Rozkład liczby 44·105 na czynniki pierwsze składa się z liczb: Tu uzupełnij, Tu uzupełnij, Tu uzupełnij, Tu uzupełnij, Tu uzupełnij, Tu uzupełnij. Rozkład liczby 44·44·105 na czynniki pierwsze składa się z liczb: Tu uzupełnij, Tu uzupełnij, Tu uzupełnij, Tu uzupełnij, Tu uzupełnij, Tu uzupełnij, Tu uzupełnij, Tu uzupełnij, Tu uzupełnij. Rozkład liczby 6·105 na czynniki pierwsze składa się z liczb: Tu uzupełnij, Tu uzupełnij, Tu uzupełnij, Tu uzupełnij, Tu uzupełnij.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
RaY56kSK4Hfme
Ćwiczenie 11
RGHuLTAoVxIVS
Wyznacz wszystkie (większe od 1) dzielniki liczb, których rozkłady na czynniki pierwsze są dane poniżej. Uzupełnij poniższe zdania, wpisując w luki odpowiednie liczby w kolejności rosnącej. Dzielniki liczby 3·5 to Tu uzupełnij, Tu uzupełnij i Tu uzupełnij. Dzielniki liczby 2·2·3 to Tu uzupełnij, Tu uzupełnij, Tu uzupełnij, Tu uzupełnij i Tu uzupełnij. Dzielniki liczby 2·3·5·5 to Tu uzupełnij, Tu uzupełnij, Tu uzupełnij, Tu uzupełnij, Tu uzupełnij, Tu uzupełnij, Tu uzupełnij, Tu uzupełnij, Tu uzupełnij, Tu uzupełnij i Tu uzupełnij.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
Najmniejsza wspólna wielokrotność
Definicja: Najmniejsza wspólna wielokrotność

Najmniejszą wspólną wielokrotnością liczb naturalnych dodatnich ab (oznaczamy NWWa,b) nazywamy najmniejszą liczbę naturalną dodatnią, która jest podzielna przez liczbę a i liczbę b.

R1asXsAJ2nXUj1
Animacja przedstawia w jaki sposób wyznaczyć najmniejszą wspólną wielokrotność dwóch liczb.

Definicja: Największy wspólny dzielnik

Największym wspólnym dzielnikiem dodatnich liczb naturalnych ab (oznaczamy NWDa,b) nazywamy największą liczbę naturalną, która jest jednocześnie dzielnikiem liczby a i liczby b.

Ważne!
R8rsvANdoaydK1
Animacja przedstawia, w jaki sposób obliczyć największy wspólny dzielnik liczb 7260.
RqRyjo3zgyBeu
Ćwiczenie 12
Oblicz, stosując metodę rozkładu na czynniki pierwsze.
Uzupełnij poniższe luki. Kliknij w nie, aby rozwinąć listę, a następnie wybierz poprawną odpowiedź. NWD60,90NWW60,90
Odpowiedź: 1. 35160, 2. 30180, 3. 46620, 4. 325310, 5. 355390, 6. 42630NWD630,42NWW630,42
Odpowiedź: 1. 35160, 2. 30180, 3. 46620, 4. 325310, 5. 355390, 6. 42630NWD490,385NWW490,385
Odpowiedź: 1. 35160, 2. 30180, 3. 46620, 4. 325310, 5. 355390, 6. 42630
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
RoD0KYqrGJTdS
R18sEh5RSwJ5n
Ćwiczenie 13
Zuzia planuje przyjęcie urodzinowe. Spodziewa się na urodzinach czterech lub pięciu koleżanek, a każdą koleżankę pragnie poczęstować taką samą liczbą ciastek. Ile co najmniej ciastek musi upiec Zuzia?
Uzupełnij lukę w zdaniu, wpisując poprawną wartość. Odpowiedź: Zuzia musi upiec co najmniej Tu uzupełnij ciastek.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
R1JxVe0OPIN5Y
Ćwiczenie 14
Wychowawczyni klasy I gimnazjum otrzymała 60 długopisów i 40 notesów dla uczniów swojej klasy. Chciałaby rozdać uczniom wszystkie otrzymane przedmioty. Ilu uczniów otrzyma podarunki, jeżeli każdy uczeń ma dostać od wychowawczyni taką samą liczbę długopisów i taką samą liczbę notesów?
Uzupełnij lukę w zdaniu, wpisując poprawną wartość. Odpowiedź: Podarunki otrzyma Tu uzupełnij uczniów.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
R13UhVqfvmi6F
RjLPVKcOxIrrW
Ćwiczenie 15
W domu państwa Nowaków, zbudowanym w 2014 roku, postanowiono średnio co 4 lata wymieniać dywan w salonie, a co 3 lata odświeżać ściany, malując je nowym kolorem.
Uzupełnij luki w zdaniach, wpisując poprawne wartości. W którym najbliższym roku czeka państwa Nowaków wymiana dywanu i malowanie ścian jednocześnie?
Odpowiedź: Tym rokiem jest Tu uzupełnij.Ile razy do 2055 roku może się to jeszcze wydarzyć? Kiedy to będzie?
Odpowiedź: Może to się jeszcze wydarzyć w roku Tu uzupełnij oraz Tu uzupełnij.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
RWIhnHK2fVmTt
Przykład 1

Zastosujemy sposób, zwany algorytmem Euklidesa, do wyznaczenia największego wspólnego dzielnika liczb 72 i 60.

R1HtTCcd7rby81
Animacja przedstawia jak wyznaczyć największy wspólny dzielnik wykorzystując algorytm Euklidesa.
Ćwiczenie 16

Skorzystaj z algorytmu Euklidesa i oblicz NWD liczb: 4290, 1210.

R1Db1Uz02TtYs
(Uzupełnij).
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
R1XUTaXEjQOPb
Ćwiczenie 17
Między godziną 7:009:00 z przystanku "Przy lesie" autobus linii 5 odjeżdża co 12 minut, a autobus linii 9 co 8 minut. O godzinie 7:00 oba autobusy odjeżdżają równocześnie. Ile razy w godzinach 7:00 - 9:00 oba autobusy powinny odjechać z przystanku równocześnie? Zaznacz godziny, w których taka sytuacja powinna mieć miejsce. Możliwe odpowiedzi: 1.  7:00, 7:24, 7:48, 8:12, 8:36 i 9:00
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
RgryIN0HDSKM7

Notatnik

Możesz skorzystać z poniższego pola tekstowego do zapisania swoich notatek, rozwiązań zadań i innych informacji, które uważasz za potrzebne.

R1b8OvSPUG8s3
(Uzupełnij).
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.