Ważne daty
1840‑1893 – lata życia Piotra Czajkowskiego
1850‑1859 – nauka w Szkole Prawniczej
1859‑1863 – praca w Ministerstwie Sprawiedliwości
1861‑1865 – studia muzyczne w Petersburgu
1865 – pierwsze publiczne wykonanie jego kompozycji (Tańce charakterystyczne); debiut dyrygencki
1866‑1878 – praca w Konserwatorium Muzycznym w Moskwie
1877 – premiera baletu Jezioro Łabędzie; ślub z Anną Milukową; próba samobójstwa
1892 – premiera baletu Dziadek do orzechów
1893 – śmierć, prawdopodobnie na skutek samobójstwa
Scenariusz lekcji dla nauczyciela
I. Muzyka w ujęciu historycznym – periodyzacja, język, właściwości i charakterystyka.
7. Romantyzm. Uczeń:
3) wymienia i klasyfikuje instrumenty muzyczne charakterystyczne dla epoki romantyzmu: fortepian, pianino, gitara, harfa; instrumenty smyczkowe (skrzypce, altówka, wiolonczela, kontrabas), instrumenty dęte: róg (waltornia), obój, flet, klarnet, saksofon; wymienia kompozytorów romantyzmu i charakteryzuje ich twórczość: Franz Schubert, Hector Berlioz, Felix Mendelssohn‑Bartholdy, Robert Schumann, Ferenc Liszt, Gioacchino Rossini, Giuseppe Verdi, Richard Wagner, Giacomo Puccini i późny romantyzm: Johann Brahms, Piotr Czajkowski, Gustav Mahler;
6) zna pojęcia: kantylena, tempo rubato, transkrypcja fortepianowa, wirtuoz, uwertura koncertowa, muzyka programowa, leitmotiv, szkoła narodowa, instrumentacja.
II. Analiza i interpretacja dzieł muzycznych. Uczeń:
1. zna podstawowe terminy i pojęcia właściwe dla opisu i zrozumienia wybranych dzieł muzycznych.
III. Tworzenie wypowiedzi związanych z historią i kulturą muzyczną. Uczeń:
1. wypowiada się w formie ustnej (np. dyskusja, prezentacja, debata) i/lub pisemnej (np. esej, referat) o dziełach muzycznych w oparciu o podstawową terminologię.
przedstawiać podstawowe fakty dotyczące życia i działalności Piotra Czajkowskiego;
wykazywać, na czym polegało nowatorstwo kompozytora jako twórcy baletów;
wymieniać cechy baletów Piotra Czajkowskiego;
wymienić tytuły baletów Czajkowskiego, zarysować ich fabułę i zwięźle je scharakteryzować;
przedstawiać najbardziej popularne fragmenty baletów Czajkowskiego i rozpoznać je ze słuchu;
używać terminologię, niezbędną do zrozumienia tematu (balet, suita baletowasuita baletowa, libretto, motyw przewodni).
Film pt. Balet w twórczości Piotra Czajkowskiego
Kompozycje Piotra Czajkowskiego
Zadania
Każdemu z typów baletu przyporządkuj odpowiednią kompozycję Piotra Czajkowskiego:
<i>Śpiąca Królewna</i>, <i>Jezioro Łabędzie</i>, <i>Dziadek do orzechów</i>
Balet liryczny | |
Balet fantastyczny | |
Balet charakterystyczny |
Każdemu z baletów Piotra Czajkowskiego przyporządkuj pochodzący z niego fragment:
<i>Taniec łabędzi</i>, <i>Taniec Cukrowej Wieszczki</i>, <i>Walc z girlandami</i>
Jezioro Łabędzie | |
Śpiąca Królewna | |
Dziadek do orzechów |
Film pt. Balet w twórczości Piotra Czajkowskiego
Obejrzyj drugą część filmu na temat twórczości baletowej Piotra Czajkowskiego.
Słownik pojęć
widowisko teatralne, w którym głównym środkiem wyrazu jest taniec; też: utwór muzyczny stanowiący kanwę takiego widowiska, scena tańców zbiorowych w operze, operetce itp., zespół tancerek i tancerzy.
tekst słowny opery, operetki; też: literacko opracowana treść baletu lub pantomimy.
struktura muzyczna, która w muzyce programowej lub związanej z tekstem słownym ma symbolizować daną osobę, przedmiot bądź ideę.
suita jest typowa dla muzyki romantycznej; to zbiór fragmentów muzycznych pochodzących z oper i baletów.
rosyjski taniec ludowy o bardzo szybkim tempie w metrum 2/4. Charakterystyczne są dla niego drobne kroki i przytupy.
Źródło:
encyklopedia.pwn.pl
sjp.pwn.pl
Biblioteka muzyczna
Bibliografia
A. Alszwang, Czajkowski, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 1979.
I. Turska, Balety Piotra Czajkowskiego, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 1981.