E-materiały do kształcenia zawodowego

Dobieranie materiałów konstrukcji budowlanych do montażu

BUD.08. MONTAŻ KONSTRUKCJI BUDOWLANYCH - Monter konstrukcji budowlanych 711102 i Technik budownictwa 311204

bg‑green

Słownik pojęć dla e‑materiału

Instrukcja korzystania ze słownika

Słownik pojęć do e‑materiału zawiera hasła oraz ich definicje. Hasła zostały ułożone w kolejności alfabetycznej. Wybrane pojęcia zawierają również odsyłacze (linki) do elementów składowych e‑materiału, w których zostały użyte. Poprawne korzystanie ze słownika pojęć pozwoli Ci opanować podstawowy zasób słownictwa branżowego oraz ułatwi przyswojenie wiedzy zawartej w e‑materiale.

1
attyka
attyka

Górny element elewacji budynku w postaci ścianki, balustrady lub rzędu sterczyn, osłaniający dach, pełniący funkcję estetyczną oraz użytkowo‑konstrukcyjną.

balustrada
balustrada

Ogrodzenie lub odgrodzenie różnych typów elementów architektonicznych: zabezpieczenie schodów, tarasów, balkonów, dachów, wiaduktów, mostów itp., montowane zazwyczaj na krawędzi zabezpieczanego elementu i pełniące jednocześnie funkcję ozdobną.

cięgno
cięgno

Urządzenie dźwigowe wykorzystywane w przemieszczaniu nosiwa (przedmiotów stałych) przy użyciu cięgien łańcuchowych lub linowych oraz zaczepu w formie haka lub chwytaka. Wyróżniamy cięgniki ręczne (napędzane siłą mięśni) i silnikowe (napędzane silnikiem). Może być zarówno autonomicznym urządzeniem, jak i częścią innego urządzenia.

cokół
cokół

Najniższa nadziemna część budowli lub jej części.

dach
dach

Górna, najwyższa część budynku, przykrywająca i osłaniająca go przed wpływami atmosferycznymi. Składa się z konstrukcji nośnej i pokrycia.

dźwig
dźwig

Rodzaj dźwignicydźwignicadźwignicy służący do pionowego przemieszczania ładunków

dźwignica
dźwignica

Maszyna robocza wykorzystywana do przenoszenia na określone odległości różnego rodzaju ładunków; pracująca ruchem przerywanym. Używa się jej w zakładach wytwórczych, na placach budowy, w składach i magazynach.

dźwignik
dźwignik

Urządzenie dźwigowe służące do przemieszczania obiektów na niewielką wysokość w pionie (lub kierunku zbliżonym do pionowego). Dźwignikami najczęściej stosowanymi są podnośnikipodnośnikpodnośniki.

R1STLY0zzRG7Y
Dźwignik
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY-SA 3.0.
element konstrukcyjny
element konstrukcyjny

Część obiektu budowlanego spełniająca zadanie konstrukcyjne, czyli zapewnienie odpowiedniej nośności i wytrzymałości konstrukcji. Elementami konstrukcyjnymi są m.in.: fundamenty, słupy, ściany zewnętrzne i wewnętrzne, stropy, dachy, stropodachy, schody.

elementy konstrukcyjne i niekonstrukcyjne budynku
elementy konstrukcyjne i niekonstrukcyjne budynku

Elementem konstrukcyjnym budynku nazywa się tę część konstrukcji, która poza ciężarem własnym przenosi także obciążenia zewnętrzne, zgodnie z założeniami przyjętymi przy projektowaniu. Pozostałe części konstrukcji stanowią elementy niekonstrukcyjne. Elementy konstrukcyjne to m.in.: fundament, ściana nośna zewnętrzna, ściana nośna wewnętrzna, nadproże, strop, dach, stropodach, wieniec, schody, okap, podciąg, płyta balkonowa. Elementy niekonstrukcyjne: ściana działowa, komin, okno, gzyms, attyka, podłoga, tynk, balustrada, cokół.

eurokody
eurokody

Zestaw normnormanorm dotyczących zasad projektowania konstrukcji budowlanych, wprowadzony w państwach członkowskich Unii Europejskiej w związku ze standaryzacjąstandaryzacjastandaryzacją norm w ramach wspólnoty. Celem standaryzacji było likwidowanie barier w zakresie projektowania konstrukcji między krajami członkowskimi.

fundament
fundament

Najniżej położona część konstrukcji obiektu budowlanego, stykająca się bezpośrednio z podłożem. Zadaniem fundamentu jest przejęcie wszystkich obciążeń z konstrukcji budynku i przeniesienie ich w bezpieczny sposób na grunt.

gzyms
gzyms

Zazwyczaj profilowany element architektoniczny w postaci poziomej listwy wystającej przed lico muru, która chroni elewację budynku lub jej fragment przed ściekającą wodą deszczową.

jarzmo
jarzmo

Element spinający części zblocza, przytrzymuje je i wzmacnia.

komin
komin

Pionowa konstrukcja budowlana przenosząca spaliny w przypadku komina spalinowego bądź zużyte powietrze w przypadku komina wentylacyjnego.

kompozyt strukturalny
kompozyt strukturalny

Materiał składający się z przynajmniej dwóch komponentów (materiałów) o wyjątkowych właściwościach (twardości, elastyczności, odporności na różnego rodzaju czynniki itp.), komponenty te tworzą w nim struktury ciągłe lub trójwymiarowe. Przykładem kompozytu strukturalnego jest żelbet.

konstrukcja szkieletowa budynku
konstrukcja szkieletowa budynku

System konstrukcyjny polegający na rozdzieleniu funkcji elementów nośnych (szkieletu) i elementów wypełniających (ścian lub osłon).

konstrukcja ścianowa budynku
konstrukcja ścianowa budynku

Konstrukcja, której element nośny (przenoszący obciążenia) stanowią ściany nośne żelbetowe (monolityczne bądź prefabrykowane) lub murowane.

konstrukcja ścianowo‑szkieletowa budynku
konstrukcja ścianowo‑szkieletowa budynku

Rodzaj konstrukcji, w której ściany zewnętrzne są zazwyczaj wykonane z cegieł lub bloków, a drewniany szkielet wewnętrzny wspiera ją i wzmacnia.

krążek linowy
krążek linowy

Element urządzenia dźwigowego, ma postać grubego talerza osadzonego na łożyskach. Na jego obwodzie znajduje się rowek, który zapobiega ześlizgiwaniu się liny.

nadproże
nadproże

Element konstrukcyjny budynku umieszczany bezpośrednio nad otworem drzwiowym, okiennym lub innym, np. bramą garażową. Jego zadaniem jest przeniesienie ciężaru  na sąsiadujące ściany.

norma
norma

Dokument przyjęty na zasadzie porozumienia i zatwierdzony przez odpowiednią jednostkę organizacyjną, zawiera ustalenia zasad, wytycznych w zakresie różnego rodzaju działalności. Przeznaczony jest do wielokrotnego i powszechnego stosowania, zmierza do uporządkowania w określonym zakresie.

obiekt monolityczny
obiekt monolityczny

Jest to obiekt jednolity i spójny, wykonywany w miejscu budowy. By powstał, należy wykonać deskowanie konstrukcji, zbrojenie a następnie zalać mieszanką betonu.

okap
okap

Dolna, pozioma krawędź dachu, zwykle wysunięta przed płaszczyznę elewacji. Podstawową funkcją okapu jest skierowanie wody opadowej poza ściany budynku. Wzdłuż okapu zazwyczaj przebiega rynna.

okno
okno

Element konstrukcyjny domu, zamykający otwór w ścianie lub w dachu, służący do oświetlenia lub przewietrzania pomieszczeń.

płyta balkonowa
płyta balkonowa

Płyta monolityczna zamocowana wzdłuż jednej krawędzi balkonu, stanowiąca zwykle przedłużenie stropu między piętrami.

podciąg
podciąg

Element konstrukcyjny w postaci belki, stanowiący najczęściej podporę dla stropu, dla innych belek nośnych, ścian oraz słupów. Przenosi pochodzące od nich obciążenie i przekazuje na inne elementy nośne, np. ściany lub słupy.

podłoga
podłoga

Element wykańczający górną część stropu.

podnośnik
podnośnik

Urządzenie służące do podnoszenia przedmiotów na niewielką wysokość.

przeciągarka
przeciągarka

Urządzenie do poziomego przemieszczania ładunków w zakresie dopuszczalnego udźwigu i grupy natężenia pracy. Może być używana głównie w pomieszczeniach zamkniętych; na zewnątrz należy ją zabezpieczyć przed działaniem opadów atmosferycznych.

schody
schody

Element konstrukcyjny budynku umożliwiający komunikację między kondygnacjami lub między budynkiem a przyległym terenem. Schody składają się z: biegów ze stopniami, spoczników piętrowych, elementów zabezpieczających (balustrady).

standaryzacja
standaryzacja

Działalność zmierzająca do uporządkowania w danej dziedzinie poprzez wdrażanie ustalonych normnormanorm.

strop
strop

Pozioma przegroda dzieląca budynek na kondygnacje. Zadaniem stropu jest przenoszenie obciążenia użytkowego, ciężaru ścian działowych i wyposażenia oraz ciężaru własnego na ściany nośne lub słupy szkieletu nośnego budynku.

stropodach
stropodach

Strop nad ostatnią kondygnacją budynku, który spełnia jednocześnie rolę dachu.

suwnica
suwnica

Rodzaj dźwignicydźwignicadźwignicy, na którą składa się przemieszczająca konstrukcja nośna (zwana mostem) oraz wciągarki lub wciągnika, które się po niej poruszają.

ściana działowa
ściana działowa

Ściana wykonywana w celu podzielenia powierzchni kondygnacji na mniejsze, funkcjonalne pomieszczenia. Ściany te nie przenoszą obciążeń konstrukcyjnych, stanowią jedynie przegrodę wizualną i akustyczną, rzadziej termiczną.

ściana nośna wewnętrzna
ściana nośna wewnętrzna

Ściana wewnętrzne przenosząca obciążenia ze stropu i dachu, ścian wyższych kondygnacji i balkonów na fundamenty i inne elementy domu.

ściana nośna zewnętrzna
ściana nośna zewnętrzna

Ściana nośna odpowiadająca za stabilność konstrukcji budynku. Przenosi obciążenia z dachu, stropu, ścian wyższych kondygnacji i obciążeń od wyposażenia domu na fundament. Ściany nośne zewnętrzne to wszystkie ściany, które tworzą bryłę budynku.

tynk
tynk

Warstwa z zaprawy lub gipsu pokrywająca powierzchnie ścian, sufitów, kolumn, filarów itp. zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz budynku.

wciągarka
wciągarka

Cięgnik z zespołem mechanizmów zbudowanym na odrębnej konstrukcji nośnej - może nią być rama (konstrukcja przesuwana, stała lub przejezdna). Jest urządzeniem mechanicznym stosowanym do ciągnięcia przedmiotów poziomo lub pionowo. Najprostszy składa się z bębna z przyłączoną korbką. Większe i bardziej złożone, stosowane na przykład w windach czy lawetach, posiadają zespoły przekładni, a lina w nich może być nawijana zarówno bezpośrednio na bęben jak i za pośrednictwem kabestanów.

wielokrążek (talia)
wielokrążek (talia)

Układ cięgiencięgnocięgienkrążkówkrążek linowykrążków, który pozwala na przełożenie siły, a co za tym idzie podniesienie dużego ciężaru przy użyciu mniejszej siły.

RosYdiWdobGCd
Wielokrążek
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY-SA 3.0.
wieniec
wieniec

Połączone ze sobą i będące zwieńczeniem stropów – belki żelbetowe, wykonane na ich obwodzie.

zawiesie
zawiesie

Wyposażenie urządzenia dźwigowego żurawia, suwnicy lub cięgnika wykorzystywane do obwiązywania, zawieszania i podtrzymywania podnoszonego ładunku. Najczęściej nie jest integralnym elementem dźwignicy, lecz zawieszonym na haku zbloczazbloczezblocza. Może posiadać elementy służące do regulowania długości.

R4ReMk3m5MiwR
Zawiesie
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY-SA 3.0.
zblocze
zblocze

Jeden z elementów cięgnika, suwnicysuwnicasuwnicy lub żurawia dźwigowegożurawżurawia dźwigowego. Służy do zaczepiania ładunku bezpośrednio lub poprzez zawiesie. Składa się z jarzmajarzmojarzma, krążka linowegokrążek linowykrążka linowego i ułożyskowanego haka (jedno-, dwu- lub czterorożnego), zawieszonych na linie nośnej.

Rk1d0QLEgnH8A
Zblocze
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY-SA 3.0.
żelbet (żelazobeton)
żelbet (żelazobeton)

Kompozyt strukturalnykompozyt strukturalnyKompozyt strukturalny wykorzystywany w budownictwie. Beton wzmacnia się wkładką stalową lub stalowymi prętami zbrojeniowymi. Formuje się go w elementy konstrukcyjne lub obiekty monolityczneobiekt monolitycznyobiekty monolityczne przy użyciu form plastikowych, stalowych lub drewnianych.

żuraw
żuraw

Rodzaj dźwignicy składającej się z obrotowego ustroju nośnego (słupa lub platformy) i wspornika połączonego z ustrojem nośnym na stałe (wysięgnica) albo nastawnego lub wychylnego w płaszczyźnie pionowej (wysięgnik).