Temat: Mozaika społeczna Polski późnego średniowiecza

Adresat

Uczniowie klasy VI szkoły podstawowej

Podstawa programowa

IX . „Złoty wiek” w Polsce na tle europejskim:

6. Opisuje model polskiego życia gospodarczego w XVI wieku, uwzględniając działalność gospodarcza polskiej szlachty i role chłopów.

Ogólny cel kształcenia

Uczeń dowie się o mozaice społecznej Polski okresu późnego średniowiecza.

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:

• jak doszło do wykształcenia się stanu szlacheckiego;

• jakie zmiany zaszły w stanie mieszczańskim;

• jakich zmian gospodarczych doszło w Europie w XIV/XV w;

• dlaczego w Polsce rozwinęła się gospodarka folwarczno‑pańszczyźniana;

• czym była demokracja szlachecka w Polsce.

Metody/techniki kształcenia

• podające

  • pogadanka.

• aktywizujące

  • dyskusja.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• zeszyt i kredki lub pisaki;

• tablica interaktywna, tablety/komputery.

Przebieg zajęć

Faza wstępna

1. Prowadzący lekcję podaje temat lekcji, określa cel zajęć i wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.

2. Nauczyciel odtwarza nagranie abstraktu. Co jakiś czas zatrzymuje je, prosząc uczniów, by opowiedzieli własnymi słowami to, co przed chwilą usłyszeli. W ten sposób uczniowie ćwiczą słuchanie ze zrozumieniem.

Faza realizacyjna

1. Lektura treści abstraktu. Nauczyciel wykorzystuje tekst do pracy indywidualnej lub w parach według następujących kroków: 1) pobieżne przejrzenie tekstu, 2) postawienie pytań, 3) dokładne czytanie, 4) streszczenie poszczególnych części tekstu, 5) powtórzenie treści lub przeczytanie całego tekstu.

2. Uczniowie wykonują Polecenie 1. Zapoznają się z kalendarium uchwalania kolejnych przywilejów i zastanawiają nad skutkami, które mogły ze sobą nieść dla państwa.

3. Praca z tekstem. Nauczyciel prosi uczniów, żeby przeczytali fragment abstraktu i postarali się zapamiętać jego treść. Następnie uczestnicy zajęć, pracując w parach, wzajemnie odpytują się ze znajomości fragmentu.

4. Uczniowie w parach rozwiązują Ćwiczenie 1. Nauczyciel sprawdza, czy zadanie zostało prawidłowo wykonane, i udziela uczniom informacji zwrotnej.

5. Uczniowie w parach rozwiązują Ćwiczenie 2.

6. Uczniowie, pracując indywidualnie lub w parach, wykonują ćwiczenia interaktywne sprawdzające i utrwalające wiadomości poznane w czasie lekcji. Wybrane osoby omawiają prawidłowe rozwiązania ćwiczeń interaktywnych. Prowadzący uzupełnia lub prostuje wypowiedzi podopiecznych.

7. Uczniowie w parach rozwiązują Ćwiczenie 3.

8. Uczniowie wykonują kolejne ćwiczenia i polecenia. Nauczyciel uzupełnia je o kontekst historyczny, przedstawiając uczniom niezbędne informacje. Sprawdza, czy zadania zostały prawidłowo wykonane, i udziela uczniom informacji zwrotnej.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel pyta: Gdyby z przedstawionego na lekcji materiału miała się odbyć kartkówka, jakie pytania waszym zdaniem powinny zostać zadane? Gdyby uczniowie nie wyczerpali najistotniejszych zagadnień, nauczyciel może uzupełnić ich propozycje.

2. Nauczyciel krótko przedstawia najważniejsze zagadnienia omówione na zajęciach. Odpowiada na dodatkowe pytania podopiecznych i wyjaśnia wszelkie ich wątpliwości. Uczniowie uzupełniają notatki.

Praca domowa

1. Odsłuchaj w domu nagrania abstraktu. Zwróć uwagę na wymowę, akcent i intonację. Naucz się prawidłowo wymawiać poznane na lekcji słówka.

2. Przygotuj pięć pytań dotyczących omawianego obszaru, które mogłyby się znaleźć na kartkówce z lekcji.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Social mosaic of Poland of the late Middle Ages

Just like in Western Europe, Polish society at the end of the Middle Ages was divided into classes. One difference, however, was a specific society formed in the Kingdom of Poland at the end of the 15th century, having a very strong political and economic position of the gentry and other social groups subordinated to it. It was formed as a result of different economic changes (manorial and serfdom economy), ethnic diversity of the inhabitants of the Kingdom of Poland and the unique position of the upper social class.

The knights and the mighty, who became a gentry

class over time, were at the top. Their obligation to defend the country and their right to elect an heir to the throne made successive rulers grant them numerous privileges – special powers. It made them a unique social group as the only one holding political rights. Consequently, an unprecedented state system, known as the gentry democracy, was formed at the turn of the 15th century.

The Polish bourgeoisie was also different from that in Western Europe. No political ambitions and gentry privileges, which were granted by successive rulers, contributed to the gradual marginalisation of its legal position. As a result, the bourgeoisie could not become the knights (and the gentry later) and had no influence on the country's political life, being responsible for only local affairs regarding the current functioning of towns.

The position of the next class represented by villagers was closely related to processes taking place in the state. As a result of economic (increase in grain prices) and political changes (dependence of peasants upon their lords), the {rent} paid by peasants was replaced by serfdom, contributing to the development of the manorial and serfdom system based on work on the land of owners as a form of rent. Later, it became a characteristic element of the native economy until the fall of the Polish‑Lithuanian Commonwealth in the 18th century.