Już wiesz, że Siły Zbrojne RP służą do zabezpieczenia jej interesów i prowadzenia walki oraz stanowią główny element potencjału obronnego. Sprawne funkcjonowanie SZ RP wymaga dobrze działającego systemu kierowania i dowodzenia. Co się zmieniło i jak to wpłynęło na funkcjonowanie wszystkich rodzajów wojsk? Dowiedz się!

Już wiesz

jakie komponenty wchodzą w skład podsystemu obronnego RP;
jaka jest rola Sił Zbrojnych RP w systemie bezpieczeństwa narodowego;
że SZ RP realizuje swoje działania nie tylko na terenie Polski, ale również poza jej granicami.

Nauczysz się

charakteryzować system kierowania i dowodzenia siłami zbrojnymi;
wymieniać i opisywać rodzaje wojsk w Siłach Zbrojnych RP;
przedstawiać zadania realizowane przez Służbę Wywiadu Wojskowego i Służbę Kontrwywiadu Wojskowego.

iMPipQCn5t_d5e215

1. System kierowania i dowodzenia Siłami Zbrojnymi

Zgodnie z przepisami Konstytucji RP najwyższym zwierzchnikiem Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej jest Prezydent RP. W czasie pokoju sprawuje on swoje zwierzchnictwo za pośrednictwem ministra obrony narodowej. Natomiast (w myśl art. 134 ust. 4 Konstytucji RP), na czas wojny Prezydent RP (na wniosek Prezesa Rady Ministrów) ma obowiązek wskazać Naczelnego Dowódcę Sił Zbrojnych. Jego zadania dotyczą:

dowodzenia podległymi siłami zbrojnymi w celu odparcia zbrojnej napaści na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
zapewnienia współdziałania Sił Zbrojnych RP z siłami sojuszniczymi w planowaniu i prowadzeniu działań wojennych;
określania, w ramach jego kompetencji, potrzeb Sił Zbrojnych w zakresie wsparcia ich przez pozamilitarną część systemu obronnego państwa;
wyznaczania organów wojskowych do realizacji zadań administracji rządowej i samorządowej w strefie bezpośrednich działań wojennych, oraz określania ich zadań i kompetencji.

Jak już wspomniano, prezydent swoje zwierzchnictwo nad siłami zbrojnymi sprawuje za pośrednictwem ministra obrony narodowej, który w związku z tym kieruje całokształtem działalności sił zbrojnych w czasie pokoju oraz w momencie wystąpienia sytuacji kryzysowej. Minister obrony narodowej jest jednym z najważniejszych organów w systemie bezpieczeństwa narodowego RP. Ponadto jest częścią podsystemu kierowania bezpieczeństwem narodowym, swoje zadania zaś wykonuje przy pomocy obsługującego go Ministerstwa Obrony NarodowejiMPipQCn5t_d1370e139Ministerstwa Obrony Narodowej (w skład którego wchodzi również Sztab Generalny Wojska Polskiego) oraz bezpośrednio poprzez dowódców – generalnego i operacyjnego.

Polecenie 1

Wyjaśnij własnymi słowami znaczenie art. 134 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, który stwierdza: w czasie pokoju Prezydent Rzeczypospolitej sprawuje zwierzchnictwo nad Siłami Zbrojnymi za pośrednictwem Ministra Obrony Narodowej.

Na czele Sztabu Generalnego Wojska PolskiegoiMPipQCn5t_d1370e150Sztabu Generalnego Wojska Polskiego stoi Szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, który jest organem pomocniczym Ministra Obrony Narodowej w kierowaniu i dowodzeniu Siłami Zbrojnymi w czasie pokoju, kryzysu i wojny. Zadania Szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego dotyczą głównie planowania strategicznego użycia Sił Zbrojnych, programowania ich rozwoju, czy nadzoru nad ich działalnością ogólną i operacyjną. Bardziej szczegółowo można się z nimi zapoznać poniżej.

RHtsvacE3FL441

Źródło: Tomorrow Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Szef Sztabu Generalnego WP jest ponadto najwyższym funkcją wojskowym oraz reprezentantem Sił Zbrojnych w kolegialnych organach organizacji międzynarodowych. Szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego odpowiada również za organizację i przygotowanie do działań stanowiska dowodzenia Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych.

Dowódca Generalny Rodzajów Sił ZbrojnychiMPipQCn5t_d1370e165Dowódca Generalny Rodzajów Sił Zbrojnych podlega bezpośrednio ministrowi obrony narodowej i dowodzi wszystkimi jednostkami wojskowymi i związkami organizacyjnymi SZ RP, za wyjątkiem bezpośrednio podporządkowanych ministrowi lub Dowódcy Operacyjnemu. Dowódcy Generalnemu Rodzajów Sił Zbrojnych podporządkowany jest również Inspektorat Wsparcia Sił Zbrojnych powołany w celu planowania pełnego zabezpieczenia logistycznego funkcjonowania Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Najważniejsze zadania Dowódcy Generalnego zostały zebrane w aplikacji 2.

RXjwRr78HymOp1

Dowódca Operacyjny Rodzajów Sił Zbrojnych podlega bezpośrednio ministrowi obrony narodowej i dowodzi częścią Sił Zbrojnych podporządkowanych mu na podstawie decyzji ministra. Zadania Dowódcy Operacyjnego prezentuje aplikacja 3.

R1e4H8FJNkUUu1

Ogólny schemat systemu kierowania i dowodzenia Siłami Zbrojnymi RP prezentuje poniższa grafika interaktywna.

R12ywMfVor8XD1

iMPipQCn5t_d1370e139

iMPipQCn5t_d1370e150

iMPipQCn5t_d1370e165

iMPipQCn5t_d5e355

2. Rodzaje wojsk w Siłach Zbrojnych RP

W skład Sił Zbrojnych RP wchodzi 5 rodzajów wojsk: wojska lądowe, siły powietrzne, marynarka wojenna, wojska specjalne i wojska obrony terytorialnej. Każdy z nich dysponuje osobnym składem osobowym, uzbrojeniem oraz zakresem działania.

Wojska lądowe

Wojska lądowe stanowią trzon Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Zapewniają obronę przed atakiem lądowo‑powietrznym w dowolnym rejonie kraju w obliczu każdej formy zagrożenia militarnego. Struktura wojsk lądowych uwzględnia związki taktyczne, oddziały i pododdziały. Bardzo dobre przygotowanie oraz wykorzystanie nowoczesnych technik prowadzenia walki pozwala wojskom lądowym na działanie w wymagających warunkach współczesnych konfliktów zbrojnych. Są one przystosowane do wykonywania zadań w niesprzyjających warunkach pogodowych i bojowych oraz wielopłaszczyznowego współdziałania z siłami powietrznymi i marynarką wojenną.

RCfhanfvZ3MKG1

Ilustracja przedstawia symbol wojsk lądowych stylizowany na godło orła polskiego. Biały orzeł ze skrzydłami wzniesionymi ku górze. Głowa z żółtym dziobem skierowana w prawo. Na głowie żółta korona. Na szczycie korony krzyż równoramienny. Szpony orła zakończone żółtymi pazurami przytrzymują tarczę. Orzeł osadzony jest na tarczy amazonek. Tarcza zakończone półkoliście w dolnej części. Kształt tarczy tworzy formę półksiężyca ułożonego poziomo. Końce tarczy zaokrąglone. Wnętrze tarczy białe. — Źródło: Dariusz Adryan, Poznaniak (https://commons.wikimedia.org), licencja: CC BY 3.0.

Warto zaznaczyć, że zgodnie z założeniami narodowej doktryny obronnej, wojska lądowe mogą również uczestniczyć w realizacji zadań wynikających z międzynarodowych zobowiązań Polski w zakresie zapewniania bezpieczeństwa, uczestniczenia w misjach pokojowych i humanitarnych oraz akcjach związanych z likwidacją klęsk żywiołowych. W związku z tym, ze struktur wojsk lądowych są wydzielane kontyngenty, które następnie pełnią służbę w różnych częściach świata.

RUVMi6XuUTCFl1

Źródło: Wojsko Polskie Twoja Armia/MON, tylko do użytku edukacyjnego na epodreczniki.pl.

Wojska lądowe składają się z następujących rodzajów wojsk: wojsk pancernych i zmechanizowanych, wojsk aeromobilnych, wojsk rakietowych i artylerii, wojsk obrony przeciwlotniczej, wojsk inżynieryjnych, wojsk chemicznych, wojsk łączności i informatyki, a także oddziałów i pododdziałów rozpoznania i walki elektronicznej oraz logistycznych.

Polecenie 2

Obejrzyj film. Czy, twoim zdaniem, pozostałości po II wojnie światowej nadal stanowią realne zagrożenie dla mieszkańców miast i wsi? Odpowiedź uzasadnij.

R4DOBD1nHIGXL1

iMPipQCn5t_d5e490

Siły powietrzne

Siły powietrzne zapewniają obronę przestrzeni powietrznej kraju. Są także przygotowane są do prowadzenia operacji mających na celu utrzymanie przewagi w powietrzu oraz wspierania innych rodzajów wojsk w operacjach połączonych. Ponadto odpowiadają za polski wkład do zintegrowanego systemu obrony powietrznej NATO – NATINADS.

Siły Powietrzne składają się z trzech głównych rodzajów wojsk: wojsk lotniczych, wojsk obrony przeciwlotniczej i wojsk radiotechnicznych. Ich organizacja uwzględnia skrzydła (oddziały wojsk lotniczych) oraz brygady. W skład sił powietrznych wchodzą: 2 skrzydła lotnictwa taktycznego, skrzydło lotnictwa transportowego, skrzydło lotnictwa szkolnego, brygada rakietowej obrony powietrznej, brygada radiotechniczna oraz jednostki zabezpieczenia.

RcxLHwcEPqbSf1

Ilustracja przedstawia symbol sił powietrznych stylizowany na godło orła polskiego. Biały orzeł ze skrzydłami wzniesionymi ku górze. Głowa z żółtym dziobem skierowana w prawo. Na głowie żółta korona. Na szczycie korony krzyż równoramienny. Szpony orła zakończone żółtymi pazurami przytrzymują tarczę. Orzeł osadzony jest na tarczy amazonek. Tarcza zakończone półkoliście w dolnej części. Kształt tarczy tworzy formę półksiężyca ułożonego poziomo. Końce tarczy zaokrąglone. Wnętrze tarczy białe. Wokół skrzydeł orła ramka w kształcie skrzydeł husarii. Ramka wsparta na wysokości zakończenia tarczy. — Źródło: Dariusz Adryan, Poznaniak (https://commons.wikimedia.org), licencja: CC BY 3.0.

Ru03Xpfpi487V1

Żołnierzy służących w Siłach Powietrznych wyróżnia mundur w kolorze stalowym. Obecnie nosi go co szósty polski żołnierz. Szkolenie kadr specjalności lotniczej, radiolokacyjnej oraz obrony przeciwlotniczej dla wszystkich rodzajów sił zbrojnych odbywa się w Wyższej Szkole Oficerskiej Sił Powietrznych w Dęblinie, w Szkole Podoficerskiej Sił Powietrznych w Dęblinie, Wojskowej Akademii Technicznej oraz w Centrum Szkolenia Sił Powietrznych w Koszalinie.

Ciekawostka

Czy siły powietrze wykorzystuje się także w akcjach niezwiązanych bezpośrednio z bezpieczeństwem państwa?

Przykład wykorzystania sił powietrznych w tego typu akcji zaprezentowano w zamieszczonym poniżej filmie.

RhWKQp4P45Hmv1

Polecenie 3

Obejrzyj film. Jakie znaczenie dla polskich sił powietrznych ma modernizowanie sprzętu oraz udział w międzynarodowych ćwiczeniach? Odpowiedź uzasadnij.

R1VHK9NS1mHrL1

iMPipQCn5t_d5e561

Marynarka wojenna

Marynarka wojenna broni interesów państwa na polskich obszarach morskich. Powierzono jej także morską obronę wybrzeża. Jest formacją przygotowaną do udziału w lądowej obronie wybrzeża we współdziałaniu z innymi rodzajami sił zbrojnych w ramach strategicznej operacji obronnej. Podstawowym zadaniem marynarki wojennej w czasie kryzysu i wojny jest obrona oraz utrzymanie morskich linii komunikacyjnych, a także niedopuszczenie do blokady morskiej. Warto również podkreślić, że zgodnie ze zobowiązaniami międzynarodowymi, marynarka wojenna utrzymuje zdolność do realizacji zadań związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa zarówno w obszarze Morza Bałtyckiego, jak i poza nim.

W czasie pokoju marynarka wojenna współdziała ze strażą graniczną na obszarze morskich wód terytorialnych i wyłącznej strefy ekonomicznej dla jak najskuteczniejszej ochrony granicy państwowej.

R4hxcNPn1wV9C1

Ilustracja przedstawia symbol marynarki wojennej stylizowany na godło orła polskiego. Biały orzeł ze skrzydłami wzniesionymi ku górze. Głowa z żółtym dziobem skierowana w prawo. Na głowie żółta korona. Na szczycie korony krzyż równoramienny. Szpony orła zakończone żółtymi pazurami przytrzymują tarczę. Orzeł osadzony jest na tarczy amazonek. Tarcza zakończone półkoliście w dolnej części. Kształt tarczy tworzy formę półksiężyca ułożonego poziomo. Końce tarczy zaokrąglone. Wnętrze tarczy granatowe. Na powierzchni tarczy pionowo ustawiona żółta kotwica. Przez okrągły uchwyt, w górnej części kotwicy, przewleczona jest gruba lina. Lina zakręca się wokół kotwicy w dolnej części. — Źródło: Dariusz Adryan, Poznaniak (https://commons.wikimedia.org), licencja: CC BY 3.0.

W celu umożliwienia siłom morskim Rzeczypospolitej Polskiej realizacji wymagań i zobowiązań sojuszniczych, marynarkę wojenną wyposażono w jednostki zapewniające aktywny udział w działaniach sił połączonych NATO i UE.

R1OwWom1YWkti1

Ponadto marynarka wojenna dysponuje również lotnictwem morskim, które jest wykorzystywane m.in. do celów ratowniczych. Więcej na ten temat można się dowiedzieć z poniższego filmu.

RwSYVLivghvVG1

Źródło: Wojsko Polskie Twoja Armia/MON, tylko do użytku edukacyjnego.

Strukturę marynarki wojennej tworzą: flotylla okrętów, Brygada Lotnictwa Marynarki Wojennej, a także brzegowe jednostki wsparcia i zabezpieczenia działań oraz ośrodki szkolne.

iMPipQCn5t_d5e626

Wojska specjalne

Wojska specjalne są przeznaczone do prowadzenia operacji specjalnych zarówno w kraju, jak i poza jego granicami w okresie pokoju, kryzysu i wojny. Zadania realizowane przez wojska specjalne (prowadzone samodzielnie lub we współdziałaniu z innymi siłami) mogą mieć znaczenie strategiczne lub operacyjne.

Strukturę wojsk specjalnych tworzą samodzielne oddziały i pododdziały, w których skład wchodzą specjalnie wyselekcjonowani, wyszkoleni i wyposażeni żołnierze, przygotowani do realizacji działań w warunkach najwyższego ryzyka. Obecnie w strukturze wojsk specjalnych funkcjonują:

Dowództwo Wojsk Specjalnych (Kraków),
Jednostka Wojskowa GROM (Warszawa),
Jednostka Wojskowa Komandosów (Lubliniec),
Jednostka Wojskowa Formoza (Gdynia),
Jednostka Wojskowa Agat (Gliwice) ,
Jednostka Wojskowa Nil (Kraków).

RRGMfHuFJag8A1

Ilustracja przedstawia symbol wojsk specjalnych stylizowany na godło orła polskiego. Biały orzeł ze skrzydłami wzniesionymi ku górze. Głowa z żółtym dziobem skierowana w prawo. Na głowie żółta korona. Na szczycie korony krzyż równoramienny. Szpony orła zakończone żółtymi pazurami przytrzymują tarczę. Orzeł osadzony jest na tarczy amazonek. Tarcza zakończone półkoliście w dolnej części. Kształt tarczy tworzy formę półksiężyca ułożonego poziomo. Końce tarczy zaokrąglone. Wnętrze tarczy czarne. — Źródło: Dariusz Adryan, Poznaniak (https://commons.wikimedia.org), licencja: CC BY 3.0.

W związku ze swoim przeznaczeniem i jasno określonym zakresem działania każda z jednostek wojsk specjalnych ma unikalną specyfikę i jest stale gotowa do realizacji wyznaczonych zadań.

RAoZVWt1mqkWQ1

Wojska specjalne, stanowiąc część Sił Zbrojnych RP, wpisują się we wszystkie ich misje. W szczególności przygotowane są do prowadzenia wielu różnorodnych operacji specjalnych w przypadku zaistnienia zdarzeń z katalogu sytuacji nadzwyczajnych. Innym istotnym zadaniem wojsk specjalnych jest utrzymywanie w gotowości sił i środków do wsparcia policji w zwalczaniu terroryzmu na terenie państwa. Jedną z najbardziej znanych jednostek specjalnych jest GROM. Więcej o jej działalności można się dowiedzieć, oglądając zamieszczony niżej film.

R1AS9tpwSEXKt1

Polecenie 4

Przed 2007 r. wojska specjalne nie stanowiły osobnego rodzaju wojsk. Zastanów się i wyjaśnij w kilku zdaniach, dlaczego nastąpiło ich wyodrębnienie i w jaki sposób wpłynęło to na rozwój tego rodzaju wojsk.

Wojska Obrony Terytorialnej

Wojska Obrony Terytorialnej (WOT) to piąty, obok Sił Powietrznych, Wojsk Lądowych, Marynarki Wojennej i Wojsk Specjalnych, rodzaj Sił Zbrojnych RP (SZ RP). Filarem WOT są żołnierze pełniący terytorialną służbę wojskową - na co dzień pracujący zawodowo w swoich profesjach. Pełnią oni służbę w rejonie swojego zamieszkania. Obok Terytorialsów, w WOT służą także żołnierze zawodowi. Wśród zadań stawianych przed żołnierzami obrony terytorialnej znajdują się m.in.:

Utrzymanie powszechnej gotowości do obrony Rzeczypospolitej Polskiej.
Ochrona ludności przed skutkami klęsk żywiołowych, likwidacja ich skutków, ochrona mienia, akcje poszukiwawcze oraz ratowanie lub ochrona zdrowia i życia ludzkiego, a także udział w realizacji zadań z zakresu zarządzania kryzysowego.
Współpraca z elementami systemu obronnego państwa, w tym szczególnie z wojewodami i organami samorządu terytorialnego. Kształtowanie w społeczeństwie postaw i wartości patriotyczno‑obywatelskich.

R1Kqz61W55CLR

Orłem Wojsk Obrony Terytorialnej jest orzeł z umieszczonym na tarczy zamkniętej koloru srebrnego Znakiem Polski Walczącej, nawiązującym do tradycji Armii Krajowej.

iMPipQCn5t_d5e708

3. Zadania i kompetencje Służby Wywiadu Wojskowego oraz Służby Kontrwywiadu Wojskowego

We współczesnym świecie bardzo istotne dla skutecznego funkcjonowania sił zbrojnych są odpowiednio zebrane i przetworzone informacje. Gromadzeniem, przetwarzaniem, systematyzacją, ochroną i dystrybucją informacji przeznaczonych na potrzeby Sił Zbrojnych RP zajmuje się wywiad wojskowy. Informacje, jakie gromadzi, dotyczą głównie: obcych sił zbrojnych, gospodarki, nowych technik (zwłaszcza wojskowych), a także ukształtowania terenu bądź warunków pogodowych na danym terenie. Działania wywiadowcze na rzecz Sił Zbrojnych RP realizuje Służba Wywiadu Wojskowego (SWW).

Służba Wywiadu Wojskowego powstała po rozwiązaniu Wojskowych Służb Informacyjnych w 2006 r. i działa na podstawie Ustawy z 9 czerwca 2006 r. o Służbie Kontrwywiadu Wojskowego i Służbie Wywiadu Wojskowego. Bezpośrednim przełożonym szefa SWW jest minister obrony narodowej, choć w niektórych sferach swojej działalności podlega on również premierowi oraz ministrowi‑koordynatorowi służb specjalnych (w przypadku, gdy zostanie powołany).

Najważniejsze zadania Służby Wywiadu Wojskowego przedstawia aplikacja 5.

RAYt6ocwG3YCn1

Warto w tym miejscu podkreślić, że swoje zadania SWW realizuje poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej. Działalność SWW na terytorium Polski może być prowadzona wyłącznie w związku z jej działalnością poza granicami państwa.

Wyjątkowe znaczenie przypisuje się nie tylko wywiadowi, ale również kontrwywiadowi wojskowemu. Zadania należące do tej kategorii mają na celu neutralizowanie działań obcych służb wywiadowczych, wykorzystywanie ich do własnych celów oraz przeciwdziałanie szpiegostwu w ujęciu ogólnym. Często działalność ta obejmuje także zadania mające na celu ochronę i obronę przed dywersją i sabotażem.

W zakresie kontrwywiadowczym zadania na rzecz SZ RP wykonuje Służba Kontrwywiadu Wojskowego (SKW), której zadania przedstawia aplikacja 6.

RfBNiNhitS8GP1

iMPipQCn5t_d5e773

Podsumowanie

Zgodnie z przepisami Konstytucji RP najwyższym zwierzchnikiem Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej jest Prezydent RP, który w czasie pokoju sprawuje nad nimi zwierzchnictwo za pośrednictwem ministra obrony narodowej.
Minister obrony narodowej jest jednym z najważniejszych organów w systemie bezpieczeństwa narodowego RP. Swoje zadania wykonuje przy współpracy z obsługującym go Ministerstwem Obrony Narodowej (w skład którego wchodzi również Sztab Generalny Wojska Polskiego) oraz bezpośrednio poprzez dowódców – generalnego i operacyjnego.
Szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego jest organem pomocniczym ministra obrony narodowej w kierowaniu i dowodzeniu siłami zbrojnymi w czasie pokoju, kryzysu i wojny. Zadania Szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego dotyczą głównie planowania strategicznego użycia Sił Zbrojnych RP, programowania ich rozwoju, nadzoru nad ich ogólną oraz operacyjną działalnością, a także doradzania ministrowi w sprawach dotyczących Sił Zbrojnych RP.
Dowódca Generalny Rodzajów Sił Zbrojnych podlega bezpośredniego ministrowi obrony narodowej i dowodzi wszystkimi jednostkami wojskowymi i związkami organizacyjnymi Sił Zbrojnych RP (z wyjątkiem tych, które są bezpośrednio podporządkowane ministrowi lub Dowódcy Operacyjnemu).
Dowódca Operacyjny Rodzajów Sił Zbrojnych podlega bezpośrednio ministrowi obrony narodowej i dowodzi częścią sił zbrojnych podporządkowanych mu na podstawie decyzji ministra. Jego zadania skoncentrowane są wokół planowania, organizowania i prowadzenia operacji w ramach użycia SZ RP w czasie pokoju, w sytuacji kryzysowej lub w czasie wojny.
W skład Sił Zbrojnych RP wchodzą 5 rodzajów wojsk: wojska lądowe, siły powietrzne, marynarka wojenna, wojska specjalne i wojska obrony terytorialnej. Każdy z tych rodzajów wojsk dysponuje osobnym składem osobowym, uzbrojeniem oraz zakresem działania.
Wojska lądowe stanowią trzon Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Zapewniają obronę przed atakiem lądowo‑powietrznym w dowolnym rejonie kraju, w obliczu każdej formy zagrożenia militarnego.
Siły powietrzne gwarantują obronę przestrzeni powietrznej kraju, a także przygotowane są do prowadzenia operacji mających na celu utrzymanie przewagi w powietrzu oraz wspierania innych rodzajów wojsk w operacjach połączonych.
Marynarka wojenna broni interesów państwa na polskich obszarach morskich, powierzono jej także morską obronę wybrzeża. Ponadto przygotowana jest do udziału w lądowej obronie wybrzeża we współdziałaniu z innymi rodzajami Sił Zbrojnych RP w ramach strategicznej operacji obronnej.
Wojska specjalne są zorientowane na prowadzenie operacji specjalnych zarówno w kraju, jak i poza jego granicami w okresie pokoju, kryzysu i wojny. Zadania wojsk specjalnych (samodzielne lub we współdziałaniu z innymi siłami) mogą mieć znaczenie strategiczne lub operacyjne.
Wojska obrony terytorialnej to żołnierze, którzy na co dzień pracują w swoich zawodach a służbę wojskową pełnią w rejonie swojego zamieszkania.
Działania wywiadowcze na rzecz Sił Zbrojnych RP wykonuje Służba Wywiadu Wojskowego (SWW). Jest to służba specjalna chroniąca przed zagrożeniami zewnętrznymi, która ponadto strzeże bezpieczeństwa i zdolności bojowej SZ RP oraz innych jednostek organizacyjnych podległych lub nadzorowanych przez ministra obrony narodowej.
W zakresie kontrwywiadowczym zadania na rzecz SZ RP wykonuje Służba Kontrwywiadu Wojskowego (SKW). Jest to służba specjalna właściwa w sprawach ochrony przed zagrożeniami wewnętrznymi dla obronności państwa, bezpieczeństwa i zdolności bojowej Sił Zbrojnych RP, oraz innych jednostek organizacyjnych podległych lub nadzorowanych przez ministra obrony narodowej.

Praca domowa

Polecenie 5.1

Zastanów się nad rolą Prezydenta RP w systemie kierowania i dowodzenia Siłami Zbrojnymi RP. Jak myślisz, w jaki sposób można określić jego zwierzchnictwo nad SZ RP – jako zwierzchnictwo czynne czy bierne? Odnajdź w Internecie lub w innych źródłach odpowiednie informacje i napisz rozprawkę ten temat.

Polecenie 5.2

Obejrzyj film. Jaką rolę dla obywateli naszego kraju pełni Wojskowa Jednostka Odbudowy? Odpowiedź uzasadnij i podaj kilka przykładów sytuacji, w których mogłaby być pomocna.

RbrQahleN0oW21

iMPipQCn5t_d5e855

Słowniczek

brygada

Definicja: brygada

najmniejszy związek taktyczny stanowiący w wielu armiach podstawową jednostkę bojową wojsk lądowych (aczkolwiek występuje również w innych rodzajach sił zbrojnych)

dywizja

Definicja: dywizja

podstawowy związek taktyczny różnych rodzajów sił zbrojnych o liczebności 5‑15 tysięcy żołnierzy; składa się zazwyczaj z pułków lub brygad (typowych dla danego rodzaju sił zbrojnych) przeznaczonych do prowadzenia walki, oraz oddziałów i samodzielnych pododdziałów przeznaczonych do zabezpieczenia bojowego działań, zapewnienia zaopatrzenia materiałowego i utrzymania w gotowości bojowej sprzętu technicznego jednostek dywizyjnych

flotylla okrętów

Definicja: flotylla okrętów

rodzaj jednostki wojskowej występujący w marynarce wojennej; jest odpowiednikiem dywizji w wojskach lądowych oraz siłach powietrznych

kontrwywiad wojskowy

Definicja: kontrwywiad wojskowy

neutralizowanie działań obcych służb wywiadowczych, wykorzystywanie ich do własnych celów, jak też przeciwdziałanie szpiegostwu; do zadań kontrwywiadu zalicza się często również działania mające na celu ochronę i obronę przed dywersją i sabotażem

oddział wojskowy

Definicja: oddział wojskowy

jednostka wojskowa o stałej strukturze organizacyjnej, samodzielna pod względem gospodarczym i administracyjnym, mająca osobowość prawną; oddziały istnieją we wszystkich rodzajach wojsk i sił zbrojnych oraz wchodzą w skład wyższych związków taktycznych lub występują samodzielnie

skrzydło

Definicja: skrzydło

oddział wojsk lotniczych występujący w organizacji sił powietrznych szeregu państw

wywiad wojskowy

Definicja: wywiad wojskowy

gromadzenie, przetwarzanie, systematyzacja, ochrona i dystrybucja informacji przeznaczonych na potrzeby sił zbrojnych

związek taktyczny

Definicja: związek taktyczny

jednostka organizacyjna wojska przeznaczona do prowadzenia wspólnych działań bojowych

iMPipQCn5t_d5e1587

Zadania

Ćwiczenie 1

R1Kr1fAoz0AG21

Czego dotyczą zadania naczelnego dowódcy Sił Zbrojnych RP?

Dowodzenia podległymi siłami zbrojnymi w celu odparcia zbrojnej napaści na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Zapewnienia współdziałania Sił Zbrojnych RP z siłami sojuszniczymi w planowaniu i prowadzeniu działań wojennych.
Określania, w ramach swoich kompetencji, potrzeb Sił Zbrojnych RP w zakresie wsparcia ich przez pozamilitarną część systemu obronnego państwa.
Wyznaczania organów wojskowych do realizacji zadań administracji rządowej i samorządowej w strefie bezpośrednich działań wojennych.

Źródło: Michał Banaś, licencja: CC BY 3.0.

Ćwiczenie 2

R64eagLS06NC11

Które z wymienionych zadań nie należy do Szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego?

Realizacja zadań logistycznych w podległych mu jednostkach wojskowych.
Współuczestniczenie w opracowywaniu koncepcji rozwoju Sił Zbrojnych RP.
Kierowanie kompleksowym planowaniem rozwoju i użycia Sił Zbrojnych RP.
Planowanie, organizowanie i prowadzenie operacji realizowanych przez Siły Zbrojne RP.
Realizowanie zadań ministra obrony narodowej dotyczących ochrony granicy państwowej w przestrzeni powietrznej RP.
Utrzymywanie w Siłach Zbrojnych RP gotowości bojowej i mobilizacyjnej.
Kierowanie szkoleniem wojsk, co obejmuje określanie celów, kierunków i zadań oraz planowanie tego szkolenia.
Kierowanie szkolnictwem wojskowym w ramach pełnomocnictw udzielonych przez ministra obrony narodowej.
Kierowanie zabezpieczeniem materialnym i finansowym Sił Zbrojnych RP.

Ćwiczenie 3

R1U7bHkNSVl8b1

Ćwiczenie 4

R149pNZPYZE9T1

Co należy do najważniejszych zadań realizowanych na bieżąco przez Służbę Wywiadu Wojskowego?

Gromadzenie i przetwarzanie informacji posiadających istotne znaczenie dla bezpieczeństwa całego potencjału obronnego.
Analizowanie i przeciwdziałanie zagrożeniom militarnym bezpieczeństwa RP oraz zagrożeniom międzynarodowym terroryzmem.
Rozpoznawanie i analizowanie działań noszących znamiona proliferacji broni masowego rażenia.
Uczestniczenie w planowaniu i przeprowadzaniu kontroli realizacji umów międzynarodowych dotyczących rozbrojenia.
Prowadzenie wywiadu elektronicznego na rzecz Sił Zbrojnych RP.
Zapewnianie cyberbezpieczeństwa SZ RP.
Zapewnianie bezpieczeństwa badań naukowych oraz prac rozwojowych prowadzonych na rzecz zwiększenia bezpieczeństwa militarnego Polski.
Przeciwdziałanie szpiegostwu oraz korupcji w obszarze zagrożeń obronności państwa.