Przeczytaj
Wstęp
W V w. p.n.e. stolicą filozofii stały się Ateny, dzięki działającym tu Anaksagorasowi, Sokratesowi, Platonowi i Arystotelesowi. Owe polis, położone z dala od ziem macierzystych, zdane były najczęściej na samorządność i samowystarczalność. Ich mieszkańcy musieli wykazać się ponadprzeciętną przedsiębiorczością i pomysłowością, potrafili myśleć praktycznie, ale także abstrakcyjnie.
Anaksagorasa uważa się za pierwszego myśliciela, który zapoczątkował tzw. dualizm ontologicznydualizm ontologiczny materii i ducha, do jego poglądów nawiążą zarówno Platon, jak i Arystoteles.
Anaksagoras i teoria ducha niezależnego od materii
Poglądy
Poglądy Anaksagorasa były bliskie zarówno Parmenidesowi, gdy przyjmował, że byt jest niezmienny, i to, co jest, nie może przestać być, jaki i Empedoklesowi, gdy zgadzał się z nim, że materia składa się z niezmiennych składników.
W uzupełnieniu teorii tego ostatniego Anaksagoras dodawał jednak ważne uwagi:
Anaksagoras uważał, że postrzegamy to, co przeciwne. Ostrożnie oceniał wiarygodność poznania zmysłowego. Myśliciel uważał, że istnieje świat zjawisk niewidzialnych. Nie wszystko jest zatem dostępne poznaniu zmysłowemu. Istnieją prawdy o świecie, które odsłaniają się dopiero poznaniu rozumowemu.
Die Fragmenteder VorsokratikerWe wszystkim jest część wszystkiego.
Słowniczek
(łac. dualis – dotyczący dwóch, podwójny; gr. to on – byt + logos – tu: wiedza, nauka) pogląd mówiący, że istnieją tylko dwa rodzaje bytu – np. duch i materia lub dwie zasady rzeczywistości
(gr. hyle – materia, dzoon – życie) pogląd głoszący, że wszelka materia jest obdarzona życiem
(gr. logos – mowa, słowo, myśl) powszechne prawo rządzące wszelkimi zjawiskami przyrody; bezosobowy rozum kosmiczny odpowiedzialny za ład świata; pojęcie wprowadzone przez Heraklita
(gr. nous – rozum) u Anaksagorasa rozumna przyczyna ruchu natury i jego praw, nietożsama z materialnym tworzywem tej natury