Temat: Napoje dnia codziennego

Adresat

Uczniowie liceum ogólnokształcącego i technikum

Podstawa programowa:

Nowa podstawa programowa:

Liceum ogólnokształcące i technikum. Chemia – zakres podstawowy:

XXI. Chemia wokół nas. Uczeń:

6) wyszukuje informacje na temat składników zawartych w kawie, herbacie, mleku, wodzie mineralnej, napojach typu cola w aspekcie ich działania na organizm ludzki.

Liceum ogólnokształcące i technikum. Chemia – zakres rozszerzony:

XXI. Chemia wokół nas. Uczeń:

6) wyszukuje informacje na temat składników zawartych w kawie, herbacie, mleku, wodzie mineralnej, napojach typu cola w aspekcie ich działania na organizm ludzki.

Stara podstawa programowa:

Liceum ogólnokształcące i technikum. Chemia – zakres podstawowy:

XXI. Chemia wokół nas. Uczeń:

5) wyszukuje informacje na temat składników zawartych w kawie, herbacie, mleku, wodzie mineralnej, napojach typu cola w aspekcie ich działania na organizm ludzki.

Ogólny cel kształcenia

Uczeń wybiera pod względem zdrowotności właściwy napój i uzasadnia swój wybór

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:

• wyjaśniać, w jaki sposób składniki popularnych napojów (np. kawy, herbaty, wody gazowanej, soków owocowych) działają na organizm człowieka;

• wyszukiwać informacje na temat właściwości składników napojów oraz ich wpływu na organizm człowieka;

• oceniać wartości odżywcze produktu na podstawie informacji podanej na etykiecie.

Metody/techniki kształcenia

• aktywizujące

  • dyskusja;

  • odwrócona klasa.

• eksponujące

  • pokaz.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• zeszyt i kredki lub pisaki;

• tablica interaktywna, tablety/komputery.

Przebieg lekcji

Faza wstępna

1. Nauczyciel rozdaje uczniom metodniki lub kartki w trzech kolorach: zielonym, żółtym i czerwonym do zastosowania w pracy techniką świateł drogowych. Przedstawia cele lekcji sformułowane w języku ucznia na prezentacji multimedialnej oraz omawia kryteria sukcesu (może przesłać uczniom cele lekcji i kryteria sukcesu pocztą elektroniczną lub zamieścić je np. na Facebooku, dzięki czemu uczniowie będą mogli prowadzić ich portfolio).

2. Prowadzący wspólnie z uczniami ustala – na podstawie wcześniej zaprezentowanych celów lekcji – co będzie jej tematem, po czym zapisuje go na tablicy interaktywnej/tablicy kredowej. Uczniowie przepisują temat do zeszytu.

Faza realizacyjna

1. Zajęcia prowadzone są metodą odwróconej klasy. Przed zajęciami uczniowie zostali podzieleni na grupy. Zadaniem każdej z nich jest przygotowanie prezentacji na zadany temat. Nauczyciel zwraca uwagę, że w prezentacjach oprócz wystąpień uczniów powinny się też pojawić materiały ilustracyjne (zdjęcia, wykresy, zestawienia, filmy). Informuje też, aby w prezentacjach uczniowie uwzględniają wartości odżywcze, właściwości, działanie na organizm człowieka, wady i zalety napojów.
   Zagadnienia do opracowania:
   grupa I – Kawa i jej oddziaływanie na organizm;
   grupa II – Herbata i jej oddziaływanie na organizm;
   grupa III – Wody źródlane, mineralne, stołowe i lecznicze i ich wpływ na organizm;
   grupa IV – Napoje gazowane, energetyczne i izotoniczne i ich wpływ na organizm;
   grupa V – Soki owocowe, nektary, napoje o smaku owocowym i mleko i ich wpływ na organizm..

2. Grupy przedstawiają swoje prezentacje. Po każdej z nich pozostali uczniowie mogą zadawać pytania prelegentom. Na zakończenie uczniowie oceniają prezentacje..

3. Prowadzący zajęcia poleca uczniom przygotowanie dziennika obserwacji w abstrakcie. Informuje, że obejrzą film „Czym się różnią od siebie napoje typu cola i cola light”. Zanim to nastąpi, mają sformułować pytanie badawcze oraz hipotezy i zanotować je we wskazanym miejscu. Po projekcji ustalają wspólnie obserwacje, następnie wnioski, i je również zapisują.

4. Pod koniec lekcji nauczyciel prosi uczniów o wykonanie ćwiczenia interaktywnego – praca indywidualna.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel prosi uczniów o rozwinięcie zdań:

   • Dziś nauczyłem się…

   • Zrozumiałem, że…

   • Zaskoczyło mnie…

   • Dowiedziałem się…

   W celu przeprowadzenia podsumowania może posłużyć się tablicą interaktywną w abstrakcie lub polecić uczniom pracę z nią

Praca domowa

1. Odsłuchaj w domu nagrania abstraktu. Zwróć uwagę na wymowę, akcent i intonację. Naucz się prawidłowo wymawiać poznane na lekcji słówka.

2. Wykonaj w domu notatkę z lekcji metodą sketchnotingu.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Everyday beverages

Caffeine is a white, odourless substance, sparingly soluble in water. This compound is also a component of energy drinks, cola drinks, chocolate and Kola nuts. Caffeine is rapidly absorbed from the digestive tract and is excreted in the urine.

Caffeine stimulates the cerebral cortex, improves the efficiency of thinking, speeds up heart action, and improves well‑being. Its effect on the body depends on body weight. Excessive intake of caffeine (above 2000mg) can cause insomnia, impaired motor coordination, increased breathing rate and general anxiety.

Other compounds contained in coffee, such as polyphenols, antioxidants, have a beneficial effect on the body, because these slow down the aging process, prevent the accumulation of cholesterol, protect against atherosclerosis. Coffee ingredients can also act adversely, because they stimulate the secretion of hydrochloric acid in the stomach, causing heartburn in many cases. Coffee can contribute to bloating and indigestion, increasing the risk of colon cancer. An important disadvantage of coffee is its irritating effect on the digestive tract. The lethal dose of caffeine is about 10 g (depending on body weight). Getting out of caffeine addiction is linked with headache, irritability, lack of energy and drowsiness.

Caffeine belongs to the alkaloid group (a group of organic compounds, usually of vegetable origin, containing nitrogen and having a strong effect). Some of the alkaloids are used as medicines, others are poisons.

Tea (mainly white and green) contains significant amounts of compounds that support the body's natural defence mechanisms, counteract cancer. These compounds are called antioxidants because they inhibit the body's oxidative processes. Its activity is due to i.e. unique amino acid – theanine contained in it. The most of this ingredient is contained in green tea – 100 g of dried leaves contains 0.6–2.3 mg of theanine. Theanine influence on the taste of tea. Interesting is the physiological activity of theanine – it lowers blood pressure, has an effect on information transfer and brain function, has a calming and relaxing effect.

Other important components of tea are:

Caffeine – initially, it was mistakenly thought that tea included a compound with caffeine‑like properties and structure, which was called theine. Currently, it is already known that the compound is simply caffeine.

Flavonoids (polyphenols) – have strong antioxidant properties and the ability to bind metals, due to which these helps to protect the body against harmful free radicals.

Tea also contains some vitamins: A, B1, B2, C, E and K and mineral compounds of: fluorine ions, calcium ions, iron ions, potassium ions, sodium ions, zinc ions.

Tea is a beverage with high health‑promoting properties, but it can also work unfavourably.

• Consuming too much tea (more than 4 cups a day) can make the tannins contained in it irritate the mucous membrane, which will adversely affect the absorption of nutrients. In addition, an excess of tannins destroys vitamin BIndeks dolny 1₁.

• Polyphenols in tea can block the absorption of iron compounds from meat and fish. Therefore, people suffering from anaemia should not drink tea with food. To neutralize this effect, foods rich in vitamin C should be consumed to increase the absorption of iron ions.

• Drinking too much tea (especially strong) before bedtime can cause insomnia.

Spring waters come from underground deposits. These contain only a few minerals that are important for human health. Very low mineralization (up to 500 mg of minerals/l) are the cause why such waters have a high degree of assimilability, which results in leaching healthy minerals from the body. Excessive consumption of such waters at one time may cause disturbances of the body's water and mineral metabolism.

Mineral waters come from shallower underground intakes than spring waters, so they are richer in minerals. These can be medium mineralized (500–1500 mg/l) and highly mineralized (over 1500 mg of mineral substances/l). Regular consumption of approx. 1 litre per day of certain mineral waters, e.g. with high (or) low ion sodium content or high content of ions of magnesium and calcium, may improve some of the body's physiological functions. Systematic drinking of waters containing a significant amount of ions of calcium and magnesium in quantities of 0.5–1 litre per day improves the balance of these elements in our body.

Table waters are enriched with the most needed minerals, especially ions of magnesium, calcium and iodine (mineralized). These can be a very important supplement to the diet, especially in areas where there are no natural mineral waters. Such waters are hard waters and have beneficial effects on the heart. People who often drink water containing a lot of ions of magnesium and calcium, protect their body against cardiovascular disease and heart attack.

Medicinal waters (available in sanatoriums and pharmacies) support the treatment of various diseases. Depending on the composition and mutual proportions of their components, these improve metabolism, relieve stomach discomfort, help to cure kidney diseases and fight diabetes. Medicinal waters do not quench thirst and should only be used as directed by the doctor. It should be remembered that medicinal waters act as a medicine and they must not be overdosed, as these may have harmful effect.

Cola and other still and sparkling sweetened beverages do not have nutritional values, and their main advantages are the taste associated with high sugar content. Obviously, these fulfil the basic function for beverages – they provide water. However, consuming a large amount of this type of beverage can adversely affect our health. The carbon dioxide contained may cause flatulence and high sugar content lead to obesity. The acid pH of carbonated beverages adversely affects the condition of the teeth, and the presence of phosphoric acid increases the risk of osteoporosis incidence, i.e. loss of bone mass.

Energizers (energetic drinks) are intended for people whose energy demand is higher than average. Their action is based on improving the concentration and efficiency of the body, in addition, these accelerate metabolism.

These beverages include mainly caffeine. The other ingredients are taurine, B vitamins, various herbs and sugar. This composition is supplemented by water, carbon dioxide, acidity regulators. The high content of some ingredients in beverages can be dangerous – especially when consumed by children or pregnant women – this is the case with caffeine and B vitamins. Typically, energy drinks contain caffeine in the amount of 32 mg/100 ml and significant amounts of B vitamins.

For this reason, you should drink them with caution. This is particularly important because the consumption of excessive amounts of caffeine does not improve sport performance, but has adverse side effects.

The main components of isotonic beverages are water, carbohydrates and sodium chloride.

Fruit juices are a source of many vitamins and mineral salts, necessary for proper development and good health. Juices and nectars enrich the human body with such essential nutrients as: pro‑vitamin A, vitamin PP, vitamin C, vitamin E, potassium ions, fibre, pectin, and folic acid.

Fibre is a non‑digestible carbohydrate. It does not have nutritional functions, but it is beneficial in human diet because it speeds up intestinal peristalsis, regulates defecation and reduces the absorption of cholesterol.

It is worth knowing that:

• one glass of carrot juice (200 ml) covers the average daily requirement for vitamin A;

• two glasses (200 ml each) of orange juice or blackcurrant nectar cover the daily average requirement for vitamin C;

• one glass of tomato juice provides an average of 500 mg of potassium compounds, which satisfies on average 25% of the daily requirement.

Drink milk–you will be great– it is widely believed that after breastfeeding, the diet of a child or young man there must include cow's or goat's milk. It is believed that milk is one of the most valuable foods available to humans, because it is a source of easily digestible protein and calcium ions and an important source of vitamins B Indeks dolny 2₂ and BIndeks dolny 12₁₂.

It is usually recommended to consume 2–3 glasses of milk per day, and for athletes, approximately 1 litre per day. Of course, you can replace milk with milk products. For example, considering the protein content, 2 glasses of milk can be replaced with two glasses of natural yoghurt or 100 g of curd cheese or 150 g of cottage cheese. Due to the source of protein and its assimilation, milk products, including beverages and curd cheese, are more recommended.

• Drinks are an essential ingredient in our daily diet. In addition to satisfying the thirst by providing water and mineral salts dissolved in it, these can be the source of other substances that affect our body.

• The active ingredient of coffee and tea is the same substance with stimulating properties – caffeine. Caffeine is also included in cola drinks and energy drinks.

• Juices contain the same (beneficial to our health) ingredients as fruits and vegetables. These provide antioxidants and enrich the diet with essential nutrients such as vitamins, minerals and micro- and macronutrients.

• Milk is an exceptional drink because it provides practically all necessary nutrients (water, proteins, fats, carbohydrates, mineral salts and vitamins).