E-materiały do kształcenia zawodowego

Planowanie procesów metalurgicznych

MTL.05. Organizacja i prowadzenie procesów metalurgicznych - Technik przemysłu metalurgicznego 311708

bg‑cyan

Słownik pojęć

1
Instrukcja korzystania ze słownika

Słownik zawiera pojęcia ułożone w kolejności alfabetycznej. Pojęcia zawierają odnośniki do elementów składowych e‑materiału, w których zostały zastosowane. Za pomocą wyszukiwarki „Filtruj pojęcie” można wyszukać odpowiednie pojęcie w słowniku

1
ciągłe odlewanie stali
ciągłe odlewanie stali

proces sekwencyjnego odlewania stali w sposób ciągły, gdzie stal z kadzi głównej poprzez pośrednią odlewana jest do krystalizatorów, w których zaczyna krzepnąć. W ten sposób odlewane są wlewki płaskie, o przekroju prostokąta i długie o przekroju kwadratu, lub zbliżonym do kwadratu

R17HbpKgPSKYj
Schemat procesu COS
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Harmonogram procesów metalurgicznychDkq2CQLzIHarmonogram procesów metalurgicznych

Etapy i urządzenia stosowane podczas procesów metalurgicznychDYXO9JKlrEtapy i urządzenia stosowane podczas procesów metalurgicznych

Etapy procesów metalurgicznychD14z5QsyDEtapy procesów metalurgicznych

ciągnienie
ciągnienie

proces przeróbki plastycznej na zimno stosowany do wyrobu drutów, prętów, profili specjalnych i rur. Proces ciągnienia polegający na zmniejszaniu poprzecznego przekroju materiału

R1MwJRu6TdFkx
Przykładowy schemat procesu ciągnienia
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Etapy i urządzenia stosowane podczas procesów metalurgicznychDYXO9JKlrEtapy i urządzenia stosowane podczas procesów metalurgicznych

Etapy procesów metalurgicznychD14z5QsyDEtapy procesów metalurgicznych

ciągadło
ciągadło

narzędzie wykorzystywane w procesach przeróbki plastycznej na zimno - ciągnieniu

Etapy i urządzenia stosowane podczas procesów metalurgicznychDYXO9JKlrEtapy i urządzenia stosowane podczas procesów metalurgicznych

Etapy procesów metalurgicznychD14z5QsyDEtapy procesów metalurgicznych

diagram Gantta
diagram Gantta

graf stosowany głównie w zarządzaniu projektami, który uwzględnia podział projektu na poszczególne zadania, oraz rozplanowanie ich w czasie

Harmonogram procesów metalurgicznychDkq2CQLzIHarmonogram procesów metalurgicznych

elektryczny piec łukowy
elektryczny piec łukowy

piec elektryczny, w którym wsad nagrzewany jest łukiem elektrycznym wytworzonym, między grafitowymi elektrodami a wsadem, który stanowi złom stalowy

Harmonogram procesów metalurgicznychDkq2CQLzIHarmonogram procesów metalurgicznych

Etapy i urządzenia stosowane podczas procesów metalurgicznychDYXO9JKlrEtapy i urządzenia stosowane podczas procesów metalurgicznych

Etapy procesów metalurgicznychD14z5QsyDEtapy procesów metalurgicznych

grudki
grudki

materiał wsadowy do procesu wielkopiecowego wytwarzany poprzez zbrylanie frakcji pylastej rud żelaza na talerzach lub bębnach grudkujących

R14XJW9lI8Xnu
Grudki
Źródło: licencja: CC BY-SA 3.0.

Dobór surowców w procesach metalurgicznychDxU9QUzqWDobór surowców w procesach metalurgicznych

Etapy procesów metalurgicznychD14z5QsyDEtapy procesów metalurgicznych

kadź stalownicza
kadź stalownicza

stalowy zbiornik wyłożony materiałem ogniotrwałym służący do transportu ciekłej stali pomiędzy stanowiskami technologicznymi do obróbki pozapiecowej i odlewania. Jego elementem jest także wylew i kształtka gazoprzepuszczalna

Etapy i urządzenia stosowane podczas procesów metalurgicznychDYXO9JKlrEtapy i urządzenia stosowane podczas procesów metalurgicznych

kadź pośrednia
kadź pośrednia

jest to zbiornik stalowy wyłożony od wewnątrz materiałem ogniotrwałym. Jego zadaniem jest obniżenie i stabilizację ciśnienia ferrostatycznego ciekłej stali, rozdzielenie ciekłej stali na wymaganą liczbę pasm, zapewnienie ciągłości przepływu podczas zamiany kadzi stalowniczych, regulowanie szybkości odlewania oraz końcową korektę składu chemicznego

Etapy i urządzenia stosowane podczas procesów metalurgicznychDYXO9JKlrEtapy i urządzenia stosowane podczas procesów metalurgicznych

Etapy procesów metalurgicznychD14z5QsyDEtapy procesów metalurgicznych

konwertor tlenowy
konwertor tlenowy

urządzenie, służące do usunięcia niepożądanych domieszek z kąpieli metalowej poprzez ich utlenianie za pomocą lancy tlenowej

Etapy i urządzenia stosowane podczas procesów metalurgicznychDYXO9JKlrEtapy i urządzenia stosowane podczas procesów metalurgicznych

Etapy procesów metalurgicznychD14z5QsyDEtapy procesów metalurgicznych

koks
koks

produkt suchej destylacji węgla, główne paliwo w procesie wielkopiecowym

RWTRzTG4eFZYH
Koks
Źródło: Stahlkocher, licencja: CC BY-SA 3.0.

Dobór surowców w procesach metalurgicznychDxU9QUzqWDobór surowców w procesach metalurgicznych

Etapy procesów metalurgicznychD14z5QsyDEtapy procesów metalurgicznych

kosz wsadowy
kosz wsadowy

zbiornik metalowy z zamykanymi od dołu odchylanymi na bok półczaszowymi segmentami. Dwa segmenty półczaszowe wykonane są z blach stalowych i zamocowane na bolcach w dolnej części cylindrycznej, co umożliwia ich odchylanie na boki podczas wysypywania złomu

Etapy i urządzenia stosowane podczas procesów metalurgicznychDYXO9JKlrEtapy i urządzenia stosowane podczas procesów metalurgicznych

krystalizator
krystalizator

wykonany z miedzi krystalizator jest jednym z najważniejszych elementów maszyny do ciągłego odlewania stali. Stanowi miejsce pierwszego etapu chłodzenia stali. Podczas chłodzenia powstaje zakrzepnięta warstwa pasma zwana naskórkiem, której wytrzymałość i grubość są podstawowymi parametrami procesu odlewania

Etapy i urządzenia stosowane podczas procesów metalurgicznychDYXO9JKlrEtapy i urządzenia stosowane podczas procesów metalurgicznych

Etapy procesów metalurgicznychD14z5QsyDEtapy procesów metalurgicznych

kucie
kucie

proces przeróbki plastycznej polegający na odkształcania materiału poprzez nacisk lub uderzenie narzędzi

Etapy i urządzenia stosowane podczas procesów metalurgicznychDYXO9JKlrEtapy i urządzenia stosowane podczas procesów metalurgicznych

Etapy procesów metalurgicznychD14z5QsyDEtapy procesów metalurgicznych

młot kuźniczy
młot kuźniczy

maszyna o udarowym charakterze pracy, w których energia kinetyczna wykorzystywana jest do odkształcania materiałów w procesie kucia

Etapy i urządzenia stosowane podczas procesów metalurgicznychDYXO9JKlrEtapy i urządzenia stosowane podczas procesów metalurgicznych

piecokadź
piecokadź

urządzenie do pozapiecowej rafinacji stali, wyposażone w elektrody grafitowe, w którym ciekła kąpiel metalowa uzyskuje odpowiedni skład chemiczny i temperaturę, konieczną do dalszych etapów produkcji stali

RkhCFiFswO8tq
Piecokadź
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Harmonogram procesów metalurgicznychDkq2CQLzIHarmonogram procesów metalurgicznych

Etapy i urządzenia stosowane podczas procesów metalurgicznychDYXO9JKlrEtapy i urządzenia stosowane podczas procesów metalurgicznych

Etapy procesów metalurgicznychD14z5QsyDEtapy procesów metalurgicznych

prasa
prasa

urządzenie wykorzystywane w procesach plastycznej przeróbki metali, która wywiera nacisk na materiał powodując jego odkształcenie

Etapy i urządzenia stosowane podczas procesów metalurgicznychDYXO9JKlrEtapy i urządzenia stosowane podczas procesów metalurgicznych

Etapy procesów metalurgicznychD14z5QsyDEtapy procesów metalurgicznych

ruda żelaza
ruda żelaza

rudy, w których głównym surowcem mineralnym są minerały żelaza, podstawowy surowiec w hutnictwie żelaza, w zależności od występującego w nich związku żelaza nazywamy: hematytowymi - gdzie podstawowym składnikiem jest Fe2O3, magnetytowymi - gdzie podstawowym składnikiem jest Fe3O4

Dobór surowców w procesach metalurgicznychDxU9QUzqWDobór surowców w procesach metalurgicznych

SAP
SAP

system zapewniający szereg usprawnień, umożliwiający szybką analizę danych z wielu obszarów, poprawia wydajność i pozwala firmie szybko reagować na zmieniające się warunki rynkowe

Harmonogram procesów metalurgicznychDkq2CQLzIHarmonogram procesów metalurgicznych

spiek rudny
spiek rudny

żelazonośny materiał wsadowy do procesu wielkopiecowego, wytwarzany z rud żelaza i topników w procesie spiekania

RG4g4uHOu2T6x
Spiek
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Dobór surowców w procesach metalurgicznychDxU9QUzqWDobór surowców w procesach metalurgicznych

stal
stal

stop żelaza z węglem i innymi pierwiastkami, w którym zawartość węgla wynosi poniżej 2,11%

Dobór surowców w procesach metalurgicznychDxU9QUzqWDobór surowców w procesach metalurgicznych

Etapy i urządzenia stosowane podczas procesów metalurgicznychDYXO9JKlrEtapy i urządzenia stosowane podczas procesów metalurgicznych

Etapy procesów metalurgicznychD14z5QsyDEtapy procesów metalurgicznych

surówka żelaza
surówka żelaza

stop żelaza z węglem i innymi pierwiastkami, w którym zawartość węgla wynosi powyżej 2,11% (według wykresu Fe-C), a w praktyce wielkopiecowej od 3,8% dla surówek odlewniczych do 4,7% dla surówek przeróbczych

Dobór surowców w procesach metalurgicznychDxU9QUzqWDobór surowców w procesach metalurgicznych

Etapy i urządzenia stosowane podczas procesów metalurgicznychDYXO9JKlrEtapy i urządzenia stosowane podczas procesów metalurgicznych

tłoczenie
tłoczenie

jeden z procesów przeróbki plastycznej realizowany na zimno w którym blachy, taśmy, płyty i folie są stosowane do rozdzielania i kształtowania

Etapy procesów metalurgicznychD14z5QsyDEtapy procesów metalurgicznych

topniki
topniki

materiały, które dodawane są do procesu w celu uzyskania żużla o odpowiednim składzie chemicznym i w odpowiedniej ilości, najczęściej jest to kamień wapienny i dolomit

RejVSSoWDDanB
Topniki
Źródło: Dylan McLeod, dostępny w internecie: www.unsplash.com, domena publiczna.

Dobór surowców w procesach metalurgicznychDxU9QUzqWDobór surowców w procesach metalurgicznych

Etapy procesów metalurgicznychD14z5QsyDEtapy procesów metalurgicznych

tor wielkoprądowy
tor wielkoprądowy

tor wielkoprądowy stanowią przewody doprowadzające energię elektryczną od wypustów strony wtórnej transformatora piecowego do uchwytów elektrod grafityzowanych. Składa się z przewodów szynowych, giętkich, rurowych

Etapy i urządzenia stosowane podczas procesów metalurgicznychDYXO9JKlrEtapy i urządzenia stosowane podczas procesów metalurgicznych

torkretowanie
torkretowanie

natryskiwanie ochronne ścian agregatu przy użyciu mas ogniotrwałych

Etapy procesów metalurgicznychD14z5QsyDEtapy procesów metalurgicznych

walcowanie
walcowanie

proces przeróbki plastycznej metali w którym odkształcenie powodowane jest przez obracające się walce. Proces może odbywać się na zimno lub w podwyższonych temperaturach

R1OnzT24iqaMU
Walcowanie
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Etapy procesów metalurgicznychD14z5QsyDEtapy procesów metalurgicznych

walcarka
walcarka

zespół urządzeń służący do odkształcania w procesach walcowania

R18Ycda72v4qn
Walcarka
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Etapy i urządzenia stosowane podczas procesów metalurgicznychDYXO9JKlrEtapy i urządzenia stosowane podczas procesów metalurgicznych

Etapy procesów metalurgicznychD14z5QsyDEtapy procesów metalurgicznych

wielki piec
wielki piec

piec szybowym pracującym w sposób ciągły, w którym poruszający się w przeciwprądzie wsad (z góry na dół) i gaz (z dołu pieca do góry) wymieniają ciepło i masę. Służy do produkcji surówki żelaza

R1NkDeyhdSVbK
Wielki piec
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Etapy i urządzenia stosowane podczas procesów metalurgicznychDYXO9JKlrEtapy i urządzenia stosowane podczas procesów metalurgicznych

Etapy procesów metalurgicznychD14z5QsyDEtapy procesów metalurgicznych

wieża obrotowa
wieża obrotowa

stojan, którego zadaniem jest utrzymanie kadzi stalowniczej w trakcie odlewania, a po jej opróżnieniu dokonanie szybkiej zamiany na kadź pełną, znajdującą się po przeciwnej stronie kadzi pustej. Odbywa się to poprzez obrót o 180°, który powinien trwać jak najkrócej, aby nie dopuścić do opróżnienia kadzi pośredniej

Etapy i urządzenia stosowane podczas procesów metalurgicznychDYXO9JKlrEtapy i urządzenia stosowane podczas procesów metalurgicznych

wlewek ciągły stalowy
wlewek ciągły stalowy

zakrzepnięta stal w postaci pasma o określonym przekroju kwadratowym lub prostokątnym i określonej długości, po procesie ciągłego odlewania. Jest materiałem wsadowym do procesów przeróbki plastycznej

RO3YYizlHm6pm
Wlewki
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Etapy i urządzenia stosowane podczas procesów metalurgicznychDYXO9JKlrEtapy i urządzenia stosowane podczas procesów metalurgicznych

zasieki
zasieki

miejsca składowania złomu danej klasy

Etapy i urządzenia stosowane podczas procesów metalurgicznychDYXO9JKlrEtapy i urządzenia stosowane podczas procesów metalurgicznych

złom stalowy
złom stalowy

stalowe elementy przeznaczone do ponownego wykorzystania w procesach stalowniczych

ROs60xWYHbLbv
Złom stalowy
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Dobór surowców w procesach metalurgicznychDxU9QUzqWDobór surowców w procesach metalurgicznych

Etapy i urządzenia stosowane podczas procesów metalurgicznychDYXO9JKlrEtapy i urządzenia stosowane podczas procesów metalurgicznych

żelazostopy
żelazostopy

stopy zawierające żelazo i jeden lub kilka pierwiastków, będących składnikami stopowymi przy produkcji stali. Pełnią rolę modyfikatorów składu i odtleniaczy

Dobór surowców w procesach metalurgicznychDxU9QUzqWDobór surowców w procesach metalurgicznych

żużel stalowniczy
żużel stalowniczy

ciekły roztwór, w którym podstawowymi składnikami są tlenki (na przykład: CaO, SiO2, FeO, MgO) oraz inne związki tworzące układy chemiczne. Jest to produkt pomocniczy, którego zadaniem jest ochrona kąpieli metalowej przed oddziaływaniem tlenu atmosferycznego, wchłanianie produktów utleniania domieszek z kąpieli metalowej oraz asymilacja wtrąceń niemetalicznych

Etapy i urządzenia stosowane podczas procesów metalurgicznychDYXO9JKlrEtapy i urządzenia stosowane podczas procesów metalurgicznych