RTTWTIwTok2F7
Kolorowa ilustracja przedstawia abstrakcyjny obraz wykonany akwarelą. Barwy różu, błękitu, zieleni mieszają się ze sobą. Barwne, nieregularne kształty na obrazie posiadają kontury.

Między słowem a obrazem

Malarstwo
Źródło: Pixabay, domena publiczna.

Warto wiedzieć!

Obrazy często są źródłem natchnienia dla pisarzy, a artyści malują obrazy, inspirując sięinspirować sięinspirując się literaturą piękną. Utwory literackie można zobrazować, a obrazy opisać.

Polecenie 1

Zastanów się i nazwij emocje, jakie można oddać przy pomocy kolorów: zielonego, czerwonego, czarnego, niebieskiego, żółtego.

RN22fHn9uw0Uy
(Uzupełnij).

Zapoznaj się z fragmentem książki O tym, co Alicja odkryła po drugiej stronie lustra Lewisa CarollaLewisa CarollaLewisa Carolla, a następnie wykonaj ćwiczenia.

Ogród o żywych kwiatach
Lewis Carroll Ogród o żywych kwiatach

Obejrzałabym ten ogród o wiele dokładniej — powiedziała do siebie Alicja — gdybym mogła wydostać się na szczyt tego pagórka. A oto ścieżka, która prowadzi ku niemu prosto jak strzelił... a przecież nie, nie prowadzi tam wcale... — (po przejściu kilku kroków ścieżką i minięciu paru ostrych zakrętów) — ale przypuszczam, że w końcu mnie tam doprowadzi! Ale jak dziwnie się wije! Bardziej przypomina korkociąg niż ścieżkę! Ale ten zakręt prowadzi w kierunku wzgórza, jak mi się wydaje! Nie, nie prowadzi! Zawraca wprost ku domowi! No to spróbuję pójść w przeciwnym kierunku.

[...]

Tym razem natknęła się na wielki klombklombklomb, obrzeżony Stokrotkami i z wierzbą rosnącą pośrodku.

O, Tygrysia Lilialilia tygrysiaTygrysia Lilia! — rzekła Alicja, zwracając się do kwiatu rozkołysanego wdzięcznie na wietrze. — Jakże chciałabym, żebyś umiała mówić!

— Umiemy mówić — odrzekła Tygrysia Lilia — gdy nadarzy się ktoś, z kim warto mówić!

Alicję zaskoczyło to tak, że przez minutę nie mogła wymówić słowa: po prostu pozbawiło ją tchu. Wreszcie, patrząc na rozkołysaną Tygrysią Lilię, odezwała się ponownie nieśmiałym głosikiem, niemal szeptem: tylko dalej kołysała, ośmieliła się znów odezwać, lękliwie, niemalże szeptem: — A czy wszystkie kwiaty umieją mówić?

— Nie gorzej niż ty — odpowiedziała Tygrysia Lilia. — Ale o wiele głośniej.

— Okazałybyśmy złe maniery, gdybyśmy zagadnęły cię pierwsze — powiedziała Róża. — Naprawdę byłam bardzo ciekawa, kiedy przemówisz! Powiedziałam do siebie: „Sądząc z twarzy wygląda dość rozsądnie, chociaż nie jest to bardzo mądra twarz”. Ale masz właściwy kolor, a to już dużo.

— Nie obchodzi mnie kolor — zauważyła Tygrysia Lilia. — Gdyby tylko jej płatki były nieco więcej zakręcone, wszystko byłoby w porządku.

Alicja nie lubiła krytycznych ocen na swój temat, więc zaczęła zadawać pytania: — Czy czasem nie trwoży was to, że rośniecie tu, a nie ma nikogo, kto by się o was troszczył?

— To drzewo, tam pośrodku — powiedziała Róża — zostało zasadzone tylko w tym celu.

— Ale cóż mogłoby zrobić, gdyby nadeszło jakieś niebezpieczeństwo? — zapytała Alicja.

— Mogłoby wierzbnąć — powiedziała Róża.

— Mogłoby wierzbnąć z całej siły — zawołała któraś ze Stokrotek. — Dlatego przecież nazwano je wierzbą!

— Czyżbyś nie wiedziała o tym! — zawołała inna Stokrotka i wszystkie zaczęły krzyczeć jedna przez drugą tak, że powietrze wypełniło się nikłymi, piskliwymi głosikami. w powietrzu zrobiło się gęsto od ich przenikliwych głosików.

— Milczeć, wszystkie co do jednej! — zawołała Tygrysia Lilia, kołysząc się gwałtownie w obie strony i drżąc z podniecenia. — Wiedzą, że nie mogę ich pochwycić — powiedziała, dysząc ciężko i pochylając rozdygotaną głowę w kierunku Alicji — inaczej nie śmiałyby się tak zachowywać.

—Nie przejmuj się! — powiedziała Alicja pojednawczym tonem i pochyliwszy się ku Stokrotkom, które właśnie rozpoczęły od nowa, szepnęła: — Jeżeli nie będziecie trzymały języka za zębami, zerwę was!

Nastąpiła natychmiastowa cisza, a kilka różowych Stokrotek zbielało.

— W porządku! — powiedziała Tygrysia Lilia. — Te Stokrotki są najgorsze ze wszystkich. Gdy ktokolwiek próbuje się odezwać, zaczynają wrzeszczeć wszystkie równocześnie zwiędnąć od słuchania ich bez przerwy.

— Jak to się dzieje, że wszystkie umiecie tak doskonale mówić? — powiedziała Alicja, mając nadzieję, że wprowadzi ją tym komplementemkomplementkomplementem w lepsze usposobienie. — Byłam już w wielu ogrodach, ale nigdzie nie było kwiatów, które umiałyby mówić.

— Opuść rękę i przyłóż dłoń do ziemi — powiedziała Tygrysia Lilia — Wówczas zrozumiesz, dlaczego tak się dzieje.

Alicja uczyniła tak. — Ziemia tu jest bardzo twarda — powiedziała — ale nie pojmuję, co jedno może mieć wspólnego z drugim.

— W większości ogrodów — powiedziała Tygrysia Lilia — okopuje się grządki i ziemia jest miękka jak kołderka, więc kwiaty śpią pod nią nieustannie.

Zabrzmiało to dość przekonująco i Alicja ucieszyła się, że wyjaśniono jej, dlaczego tak się dzieje. — Nigdy przedtem nie pomyślałam o tym — powiedziała.

Moim zdaniem nigdy w ogóle nie pomyślałaś o czymkolwiek — powiedziała Róża surowo.

— Nigdy nie widziałem osoby wyglądającej bardziej głupio — powiedział Fiołek tak niespodziewanie, że Alicja drgnęła gwałtownie. Nie odezwał się dotąd ani słowem.

Trzymaj język za zębami! — zawołała Tygrysia Lilia. — Jak gdybyś ty w ogóle mógł widzieć kogokolwiek! Trzymasz głowę pod liśćmi i chrapiesz bez przerwy tak, że wiesz o świecie mniej, niż wiedziałeś, gdy byłeś pączkiem!

— Czy prócz mnie znajdują się w tym ogrodzie inni ludzie? — powiedziała Alicja, postanowiwszy, że nie usłyszy ostatniej uwagi Róży.

— Jest w ogrodzie jeszcze jeden kwiat, który umie poruszać się tak jak ty roślina, umiejąca się tak poruszać jak ty” — powiedziała Róża. [...]

unikatowy_nr_id_wpisu_01 Źródło: Lewis Carroll, O tym, co Alicja odkryła po drugiej stronie lustra, tłum. Maciej Słomczyński, Wrocław 1994, s. 22–25.
Lewisa Carolla
R1LFNjkUUlLqp
Ćwiczenie 1
Wskaż cechy powieści fantastycznej. Lewisa Carrolla O tym co Alicja zobaczyła po drugiej stronie lustra. Zaznacz prawidłowe odpowiedzi. Możliwe odpowiedzi: 1. Świat przedstawiony nie jest światem realnie istniejącym., 2. Bohaterami są ludzie, zwierzęta i rośliny., 3. Wykorzystane zostały elementy baśniowe i bajkowe., 4. Nadanie roślinom cech ludzkich – możliwość mówienia.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
RW2blltno6j0L
Ćwiczenie 2
Połącz nazwy kwiatów z odpowiednimi fotografiami.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 2

Wymień trzy nazwy kwiatów o intensywnym zapachu. Następnie ułóż z nimi zdania.

R1V4mWWGU5y7p
(Uzupełnij).
RhpDuR2dNqE2c
Ćwiczenie 3
Łączenie par. Na podstawie przytoczonego fragmentu oceń prawdziwość podanych stwierdzeń. Wybierz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe.. Kwiaty zdziwiły się, że Alicja potrafi mówić.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Alicja otrzymała wiele komplementów od kwiatów na temat wyglądu i zalet charakteru.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Opiekunką ogrodu żywych kwiatów była wierzba.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 4

Wyjaśnij, w jaki sposób kwiaty postrzegały dziewczynkę. Przywołaj odpowiednie cytaty z tekstu.

R14BIux0QZYW3
(Uzupełnij).
R1KG5w5mYPBkb
Ćwiczenie 5
Jakie cechy charakteru można przypisać kwiatom? Zaznacz właściwe odpowiedzi. Możliwe odpowiedzi: 1. gadatliwość, 2. lękliwość, 3. małoduszność, 4. niegrzeczność, 5. zarozumialstwo, 6. napastliwość, 7. powściągliwość, 8. szlachetność, 9. tajemniczość
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
R1193YCMVQwK1
Ćwiczenie 6
W podanych poniżej rozsypanych wyrazach znajdź ukryte słowa, które składają się na świat przedstawiony utworu literackiego.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 7

Wymień elementy świata przedstawionego, które wyodrębnić można w przytoczonym powyżej fragmencie książki Lewisa Carrolla. Zilustruj swoją odpowiedź przykładami.

R1OirW9eZhl8U
(Uzupełnij).
R2GIW5jjwn675
Ćwiczenie 8
Zaznacz ilustrację, która najbardziej oddaje obraz świata przedstawionego w przytoczonym fragmencie książki.
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.
Ćwiczenie 8

W przytoczonym fragmencie tekstu O tym, co Alicja odkryła po drugiej stronie lustra rośliny zostały obdarzone zdolnością mówienia. Nazwij ten środek stylistyczny.

RZJY6xoAZTgC3
(Uzupełnij).

Sprawdź, czy umiesz!

Zapoznaj się ze wszystkimi tekstami zamieszczonymi w aplikacji on‑line. Odszukaj obrazy poetyckie w wierszach i elementy świata przedstawionego w tekstach prozatorskich. Następnie dokonaj ilustracyjnego przekładu każdego z utworów.

R7Hm8DioEPueC1
Aplikacja on‑line
Źródło: Learnetic SA, licencja: CC BY 4.0.

W wybranym przez ciebie wierszu odszukaj i wypisz cytat będący obrazem poetyckim.

ROPQKkgkhEV24
(Uzupełnij).
Polecenie 2

Rozważ, czy wykonane przez ciebie rysunki pomogły ci w zrozumieniu utworu. Uzasadnij swoją odpowiedź.

RZYgk3sdY74rO
(Uzupełnij).
Polecenie 2

Dlaczego o poecie możemy powiedzieć, że maluje swoje utwory słowami? Uzasadnij swoją odpowiedź.

Ro20HcgKPQNgc
(Uzupełnij).
Polecenie 3

Ustal, jakie znaczenie mają kolory, elementy graficzne, rodzaj kreski na profesjonalnych ilustracjach. Uzasadnij swoją odpowiedź.

R1PfeepLmMLKg
(Uzupełnij).
Polecenie 4

Określ funkcje, jakie pełnią ilustracje w książkach.

R1LRckGcxWjxy
(Uzupełnij).

Słownik

inspirować się
inspirować się

czerpać natchnienie

klomb
klomb

rabatka z kwiatami w kształcie koła

komplement
komplement

uprzejma, często przesadna pochwała

lilia tygrysia
lilia tygrysia

roślina należąca do rodziny liliowatych; pochodzi ze wschodniej Azji

Notatnik

R12cQWVEnLcAw
(Uzupełnij).