Między słowem a obrazem
Warto wiedzieć!
Obrazy często są źródłem natchnienia dla pisarzy, a artyści malują obrazy, inspirując sięinspirując się literaturą piękną. Utwory literackie można zobrazować, a obrazy opisać.
Zastanów się i nazwij emocje, jakie można oddać przy pomocy kolorów: zielonego, czerwonego, czarnego, niebieskiego, żółtego.
Zapoznaj się z fragmentem książki O tym, co Alicja odkryła po drugiej stronie lustra Lewisa CarollaLewisa Carolla, a następnie wykonaj ćwiczenia.
Ogród o żywych kwiatachObejrzałabym ten ogród o wiele dokładniej — powiedziała do siebie Alicja — gdybym mogła wydostać się na szczyt tego pagórka. A oto ścieżka, która prowadzi ku niemu prosto jak strzelił... a przecież nie, nie prowadzi tam wcale... — (po przejściu kilku kroków ścieżką i minięciu paru ostrych zakrętów) — ale przypuszczam, że w końcu mnie tam doprowadzi! Ale jak dziwnie się wije! Bardziej przypomina korkociąg niż ścieżkę! Ale ten zakręt prowadzi w kierunku wzgórza, jak mi się wydaje! Nie, nie prowadzi! Zawraca wprost ku domowi! No to spróbuję pójść w przeciwnym kierunku.
[...]
Tym razem natknęła się na wielki klombklomb, obrzeżony Stokrotkami i z wierzbą rosnącą pośrodku.
O, Tygrysia LiliaTygrysia Lilia! — rzekła Alicja, zwracając się do kwiatu rozkołysanego wdzięcznie na wietrze. — Jakże chciałabym, żebyś umiała mówić!
— Umiemy mówić — odrzekła Tygrysia Lilia — gdy nadarzy się ktoś, z kim warto mówić!
Alicję zaskoczyło to tak, że przez minutę nie mogła wymówić słowa: po prostu pozbawiło ją tchu. Wreszcie, patrząc na rozkołysaną Tygrysią Lilię, odezwała się ponownie nieśmiałym głosikiem, niemal szeptem: tylko dalej kołysała, ośmieliła się znów odezwać, lękliwie, niemalże szeptem: — A czy wszystkie kwiaty umieją mówić?
— Nie gorzej niż ty — odpowiedziała Tygrysia Lilia. — Ale o wiele głośniej.
— Okazałybyśmy złe maniery, gdybyśmy zagadnęły cię pierwsze — powiedziała Róża. — Naprawdę byłam bardzo ciekawa, kiedy przemówisz! Powiedziałam do siebie: „Sądząc z twarzy wygląda dość rozsądnie, chociaż nie jest to bardzo mądra twarz”. Ale masz właściwy kolor, a to już dużo.
— Nie obchodzi mnie kolor — zauważyła Tygrysia Lilia. — Gdyby tylko jej płatki były nieco więcej zakręcone, wszystko byłoby w porządku.
Alicja nie lubiła krytycznych ocen na swój temat, więc zaczęła zadawać pytania: — Czy czasem nie trwoży was to, że rośniecie tu, a nie ma nikogo, kto by się o was troszczył?
— To drzewo, tam pośrodku — powiedziała Róża — zostało zasadzone tylko w tym celu.
— Ale cóż mogłoby zrobić, gdyby nadeszło jakieś niebezpieczeństwo? — zapytała Alicja.
— Mogłoby wierzbnąć — powiedziała Róża.
— Mogłoby wierzbnąć z całej siły — zawołała któraś ze Stokrotek. — Dlatego przecież nazwano je wierzbą!
— Czyżbyś nie wiedziała o tym! — zawołała inna Stokrotka i wszystkie zaczęły krzyczeć jedna przez drugą tak, że powietrze wypełniło się nikłymi, piskliwymi głosikami. w powietrzu zrobiło się gęsto od ich przenikliwych głosików.
— Milczeć, wszystkie co do jednej! — zawołała Tygrysia Lilia, kołysząc się gwałtownie w obie strony i drżąc z podniecenia. — Wiedzą, że nie mogę ich pochwycić — powiedziała, dysząc ciężko i pochylając rozdygotaną głowę w kierunku Alicji — inaczej nie śmiałyby się tak zachowywać.
—Nie przejmuj się! — powiedziała Alicja pojednawczym tonem i pochyliwszy się ku Stokrotkom, które właśnie rozpoczęły od nowa, szepnęła: — Jeżeli nie będziecie trzymały języka za zębami, zerwę was!
Nastąpiła natychmiastowa cisza, a kilka różowych Stokrotek zbielało.
— W porządku! — powiedziała Tygrysia Lilia. — Te Stokrotki są najgorsze ze wszystkich. Gdy ktokolwiek próbuje się odezwać, zaczynają wrzeszczeć wszystkie równocześnie zwiędnąć od słuchania ich bez przerwy.
— Jak to się dzieje, że wszystkie umiecie tak doskonale mówić? — powiedziała Alicja, mając nadzieję, że wprowadzi ją tym komplementemkomplementem w lepsze usposobienie. — Byłam już w wielu ogrodach, ale nigdzie nie było kwiatów, które umiałyby mówić.
— Opuść rękę i przyłóż dłoń do ziemi — powiedziała Tygrysia Lilia — Wówczas zrozumiesz, dlaczego tak się dzieje.
Alicja uczyniła tak. — Ziemia tu jest bardzo twarda — powiedziała — ale nie pojmuję, co jedno może mieć wspólnego z drugim.
— W większości ogrodów — powiedziała Tygrysia Lilia — okopuje się grządki i ziemia jest miękka jak kołderka, więc kwiaty śpią pod nią nieustannie.
Zabrzmiało to dość przekonująco i Alicja ucieszyła się, że wyjaśniono jej, dlaczego tak się dzieje. — Nigdy przedtem nie pomyślałam o tym — powiedziała.
— Moim zdaniem nigdy w ogóle nie pomyślałaś o czymkolwiek — powiedziała Róża surowo.
— Nigdy nie widziałem osoby wyglądającej bardziej głupio — powiedział Fiołek tak niespodziewanie, że Alicja drgnęła gwałtownie. Nie odezwał się dotąd ani słowem.
— Trzymaj język za zębami! — zawołała Tygrysia Lilia. — Jak gdybyś ty w ogóle mógł widzieć kogokolwiek! Trzymasz głowę pod liśćmi i chrapiesz bez przerwy tak, że wiesz o świecie mniej, niż wiedziałeś, gdy byłeś pączkiem!
— Czy prócz mnie znajdują się w tym ogrodzie inni ludzie? — powiedziała Alicja, postanowiwszy, że nie usłyszy ostatniej uwagi Róży.
— Jest w ogrodzie jeszcze jeden kwiat, który umie poruszać się tak jak ty roślina, umiejąca się tak poruszać jak ty” — powiedziała Róża. [...]
Źródło: Lewis Carroll, O tym, co Alicja odkryła po drugiej stronie lustra, tłum. Maciej Słomczyński, Wrocław 1994, s. 22–25.
Wymień trzy nazwy kwiatów o intensywnym zapachu. Następnie ułóż z nimi zdania.
Wyjaśnij, w jaki sposób kwiaty postrzegały dziewczynkę. Przywołaj odpowiednie cytaty z tekstu.
Wymień elementy świata przedstawionego, które wyodrębnić można w przytoczonym powyżej fragmencie książki Lewisa Carrolla. Zilustruj swoją odpowiedź przykładami.
W przytoczonym fragmencie tekstu O tym, co Alicja odkryła po drugiej stronie lustra rośliny zostały obdarzone zdolnością mówienia. Nazwij ten środek stylistyczny.
Sprawdź, czy umiesz!
Zapoznaj się ze wszystkimi tekstami zamieszczonymi w aplikacji on‑line. Odszukaj obrazy poetyckie w wierszach i elementy świata przedstawionego w tekstach prozatorskich. Następnie dokonaj ilustracyjnego przekładu każdego z utworów.

Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/D15mlmOoW
W wybranym przez ciebie wierszu odszukaj i wypisz cytat będący obrazem poetyckim.
Rozważ, czy wykonane przez ciebie rysunki pomogły ci w zrozumieniu utworu. Uzasadnij swoją odpowiedź.
Dlaczego o poecie możemy powiedzieć, że maluje swoje utwory słowami? Uzasadnij swoją odpowiedź.
Ustal, jakie znaczenie mają kolory, elementy graficzne, rodzaj kreski na profesjonalnych ilustracjach. Uzasadnij swoją odpowiedź.
Określ funkcje, jakie pełnią ilustracje w książkach.
Słownik
czerpać natchnienie
rabatka z kwiatami w kształcie koła
uprzejma, często przesadna pochwała
roślina należąca do rodziny liliowatych; pochodzi ze wschodniej Azji