E-materiały do kształcenia zawodowego

Obsługa urządzeń łączności

Montaż i eksploatacja urządzeń i systemów sterowania ruchem kolejowym — Technik automatyk sterowania ruchem kolejowym

bg‑green

Słownik pojęć dla e‑materiału

1

Pojęcia uporządkowano alfabetycznie. Pod każdym pojęciem znajduje się link odsyłający do materiału multimedialnego lub innych e‑materiałów, w których pojawia się dane pojęcie.

aparat telefoniczny typu MB
aparat telefoniczny typu MB

najbardziej podstawowy sposób łączności przewodowej. Jest to aparat zasilany z miejscowej baterii. Pozwala na połączenie z drugim abonentem z użyciem induktora z korbką

Komunikacja radiotelefonem metodą simplex
Komunikacja radiotelefonem metodą simplex

Simplex jest metodą komunikacji, gdzie oba urządzenia - nadajnik i odbiornik pracują na jednej częstotliwości, na przykład VHF CH 12 lub VHF CH 16. Na kanałach simpleksowych nie ma możliwości nadawania i odbierania informacji równocześnie. Kanały simpleksowe są głównie używane do łączności w niebezpieczeństwie, dla zapewnienia bezpieczeństwa, przez służby portowe, pilotażowe i pomiędzy statkami. W łączności na kanałach simpleksowych nie ma prywatności gdyż nasze wiadomości są odbierane przez inne stacje VHF.

ERTMS — Europejski System Zarządzania Ruchem Kolejowym
ERTMS — Europejski System Zarządzania Ruchem Kolejowym

celem systemu jest standaryzacja sterowania ruchem kolejowym i łączności na terenie Europy. Pozwala to na łatwiejsze pokonywanie granic państw drogą kolejową

GSM‑R
GSM‑R

Globalny System Kolejowej Radiokomunikacji Ruchomej GSM‑R zapewnia nowoczesną łączność cyfrową na kolei. System działa tak, jak tradycyjne sieci GSM telefonii komórkowej. Oprócz łączności głosowej pozwala m. in. na przekazywanie zezwoleń na jazdę oraz informacji o zbliżających się zagrożeniach. Zakres częstotliwości używanych w GSM‑R obejmuje głównie zakres 876‑880 MHz dla nadawania oraz 921‑925 MHz dla odbioru. Te pasma są zarezerwowane wyłącznie dla komunikacji kolejowej i służą do zapewnienia bezpiecznej i niezawodnej łączności pomiędzy różnymi elementami infrastruktury kolejowej, takimi jak pociągi, stacje i inne jednostki kolejowe.

RBZ4n4IGl4cJ1
Zdjęcie przedstawia maszt radiowy GSM‑R. Widoczny jest wysoki masz stojący obok torów kolejowych. Na szczycie masztu znajduje się platforma z antenami. U stóp masztu stoi mały budynek z blachy.
GSM‑R
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
kanał ratunkowy
kanał ratunkowy

kanał R8 na radiotelefonie. Każdy pracownik, wyposażony w radiotelefon, po usłyszeniu sygnału alarmowego jest zobowiązany do przełączenia swojego manipulatora na kanał 8 w celu wyjaśnienia przyczyn nadania sygnału oraz udzielenia ewentualnej pomocy

kanał testowy
kanał testowy

Kanał testowy, taki jak kanał R10 na radiotelefonie zamontowanym w pojeździe trakcyjnym, służy głównie do przeprowadzania testów systemu „RADIOSTOP” skorelowanego z układem hamulcowym pojazdu. Dodatkowo, kanał 0 jest często wykorzystywany jako kanał testowy w wielu systemach radiokomunikacyjnych. Pełni funkcję diagnostyczną, umożliwiając sprawdzanie funkcjonalności urządzenia oraz możliwości łączności bez zakłócania normalnej komunikacji na innych kanałach. W radiotelefonach zamontowanych w pojazdach trakcyjnych, kanał 0 może być używany do testowania różnych funkcji sprzętu radiowego oraz systemu komunikacyjnego przed pełnym wdrożeniem komunikacji na dedykowanych kanałach, takich jak R10.

kanał utrzymania
kanał utrzymania

to dedykowany kanał komunikacyjny używany do koordynacji i zarządzania utrzymaniem infrastruktury kolejowej. Ten specjalny kanał służy do przekazywania informacji związanych z konserwacją, naprawami, monitorowaniem stanu torów, sygnalizacji, oraz wszelkich elementów infrastruktury kolejowej. Jest to istotny element w zapewnianiu bezpieczeństwa i efektywnego funkcjonowania systemu kolejowego, ponieważ umożliwia natychmiastową komunikację między różnymi zespołami utrzymania, nadzorem, a także między pojazdami a ośrodkami kontroli. Dzięki temu kanałowi możliwe jest szybkie reagowanie na awarie, monitorowanie stanu infrastruktury, planowanie prac konserwacyjnych oraz koordynacja działań, co przyczynia się do zapewnienia płynności i bezpieczeństwa ruchu kolejowego.

kanały radiołączności pociągowej
kanały radiołączności pociągowej

kanały od R1 do R7, które są przeznaczone dla maszynistów, dyżurnych ruchu i kierowników pociągów. Służą do wymiany informacji dotyczącej sytuacji ruchowej na stacji i przyległych do niej szlaków kolejowych

Rs1QdDx4Vjxm4
Zdjęcie przedstawia znak stojący przy torach kolejowych. Na metalowym słupku znajduje się okrągła czarna tarcza z żółtym napisem eR siedem.
Kanały łączności pociągowej
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
łączność bezprzewodowa
łączność bezprzewodowa

analogowy, umożliwiający w danym momencie tylko odbiór lub nadawanie (simplexowy) system radiołączności. System ten został wprowadzony na PKP w 1972r. Aktualny system posiada wydzielone kanały radiołączności pociągowej, manewrowej, ratunkowej, drogowej i utrzymaniowej

R1Ax8lDMwls2g
Zdjęcie pokazuje radiostację łączności bezprzewodowej. Jest to czerwona metalowa skrzynka. Na jej największym boku widoczny jest głośnik oraz zawieszony mikrofon ręczny z przyciskiem do nadawania, połączony ze skrzynką kablem. Na górnej podstawie skrzynki znajduje się kilka białych przycisków i jeden szary, dwie lampki, zielona i czerwona, oraz trzy pokrętła. Jest tam również jeden większy okrągły czerwony przycisk z napisem Alarm.
Radiostacja łączności bezprzewodowej
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
RADIO‑STOP
RADIO‑STOP

system, w jaki jest wyposażony każdy pojazd trakcyjny. Radiotelefon po odebraniu sygnału alarmowego wdraża samoczynnie hamowanie nagłe w pojeździe. Sygnał samoczynny może nadać maszynista i dyżurny ruchu, jeśli stwierdzi zagrożenie w ruchu kolejowym. Sygnał RADIO‑STOP jest wysyłany poprzez naciśnięcie przycisku alarmowego na radiotelefonie

RdyVfiCVcgVol
Zdjęcie przedstawia przycisk alarmowy radiostacji. Jest to duży okrągły czerwony przycisk z napisem Alarm. Jest on zabezpieczony przed przypadkowym wciśnięciem za pomocą druta owiniętego wokół przycisku.
Przycisk alarmowy RADIO‑STOP
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
regulamin techniczny
regulamin techniczny

najważniejszy dokument na posterunku ruchu. Znajdują się tam informacje o torach, szlakach, rozjazdach, urządzeniach łączności oraz o innych kluczowych informacjach niezbędnych do prowadzenia ruchu kolejowego

W regulaminie technicznym kolei wąskotorowej zawarte są między innymi:

  • opisy techniczne linii kolejowych,

  • zasady prowadzenia ruchu kolejowego na liniach kolejowych,

  • warunki prowadzenia pracy manewrowej na terenie stacji wąskotorowej,

  • zasady prowadzenia nadzoru nad stanem technicznym i utrzymaniem obiektów i urządzeń infrastruktury kolejowej,

  • wymagania kwalifikacyjne dla pracowników związanych z transportem kolejowym,

  • postępowanie w razie wypadków z ludźmi lub wypadku z taborem kolejowym,

  • ustalenia dotyczące eksploatacji drezyn,

  • wykaz telefonów zarządcy infrastruktury i przewoźnika kolejowego oraz telefonów alarmowych,

  • zasady BHP.

SLK — System Łączności Kolejowej
SLK — System Łączności Kolejowej

komputerowa centralka pozwalająca na łączność pomiędzy abonentami

telefoniczna sieć przewodowa
telefoniczna sieć przewodowa

podstawowe narzędzie pozwalające na połączenie się między sobą dyżurnych z sąsiadujących posterunków zapowiadawczych oraz umożliwia komunikację między różnymi stanowiskami i pracownikami w obrębie infrastruktury kolejowej. Cechą charakterystyczną tej sieci jest bezpośrednie połączenie kablowe abonentów i zdolność bezzwłocznego nawiązania połączenia

telefoniczne zapowiadanie pociągów
telefoniczne zapowiadanie pociągów

pozwala pominąć urządzenia sterowania ruchem podczas ich usterki i umożliwia wysyłanie pociągów pomiędzy posterunkami zapowiadawczymi pomimo awarii. Wiąże się to ze skomplikowaną procedurą dokumentacji przyjazdów i odjazdu pociągów oraz wykonywaniem specjalnych harmonogramów

urządzenia łączności stacyjno‑ruchowe
urządzenia łączności stacyjno‑ruchowe

urządzenia przeznaczone do komunikacji posterunków technicznych w obrębie stacji

urządzenia łączności strażnicowe
urządzenia łączności strażnicowe

urządzenia przeznaczone do powiadamiania dróżników o pojawieniu się pociągu na szlaku

urządzenia łączności wypadkowe
urządzenia łączności wypadkowe

urządzenia przeznaczone do komunikowania się z dyżurnym ruchu poprzez aparaty umieszczone w pobliżu szlaku kolejowego. Obecnie nie są stosowane z powodu wprowadzenia radiołączności bezprzewodowej

urządzenia łączności zapowiadawcze
urządzenia łączności zapowiadawcze

urządzenia przeznaczone do komunikacji współpracujących dyżurnych z sąsiadujących ze sobą posterunków

wywołanie selektywne
wywołanie selektywne

funkcja w radiotelefonach pozwalająca na automatyczną zmianę trybu pracy na odbiór w radiotelefonach ustawionych na pracę w odpowiedniej grupie

Interaktywne materiały sprawdzające
Przewodnik dla nauczyciela