Dziś pokażę wam komiks

Wraz z wynalezieniem w XV w. druku obrazkowe opowieści stawały się coraz bardziej powszechne i ten sposób opowiadania rozwijał się w następnych stuleciach.

Bardzo ważnym czynnikiem wpływającym na ewolucję narracji obrazkowych, a potem komiksów, był rozwój prasy w XIX w. publikowano tam wiele rycin i ilustracji.

Rudolf TöpfferTöpfferTöpffer został uznany za jednego z prekursorówprekursorprekursorów komiksu. Współpracował z prasą codzienną, drukując w niej swoje prace cyklicznie w odcinkach. Wpadł na pomysł, aby zestawić obok siebie, dotąd oddzielnie występujące, ilustracje w taki sposób, aby wzajemnie się dopełniały i komentowały, tworząc spójną narrację. Poniżej przedstawiono fragment jednej z jego prac.

R1LFv60xEkCd8

Ilustracja przedstawia fragment historyjki obrazkowej Rudofa Töpffera” [czyt. tepfe] „ Histoire de Monsieur Cryptogame ” [czyt. istła de mesje kriptogem]. Historyjka składa się z czterech czarno - białych obrazków. Na pierwszym ukazane są z profilu dwie osoby idące pod rękę. Na drugim kobieta macha ręką do lecących ptaków. Trzeci obrazek przedstawia zabawę w chowanego - para znajduje się w pomieszczeniu, mężczyzna ma zasłonięte oczy. Na czwartym kobieta jest sama i ma zasłonięte oczy. Pod każdym obrazkiem umieszczony został tekst.

Jego prace nie były jeszcze komiksami tylko historyjkami obrazkowymi. Różnica pomiędzy komiksem a historyjką obrazkową polega na tym, że historyjki nie posiadają dymków komiksowych.

Poniżej przedstawiono fragment jednej z najbardziej znanych polskich historyjek obrazkowych, której bohaterem był Koziołek Matołek.

R1YqZgKtDMrav1

Ilustracja przedstawia fragment komiksu „Koziołek Matołek”. Koziołek znajduje się w różowym samochodzie. Przed samochodem, w kierunku Koziołka Matołka podąża dwóch mężczyzn w niebieskich garniturach. Jeden ma wyciągnięte ręce na powitanie. Z tyłu auta widać także biegnącego chłopca w stronę Koziołka. Poniżej ilustracji umieszczony jest tekst: "PRZYWITALI GO POLACY: "TO MATOŁEK! JAKI HRABIA!" I PYTAJĄ GO SERDECZNIE, GDZIE BYŁ I CO ZNÓW PORABIA?"

RHSXPUT8DZV88

Ilustracja przedstawia kadr komiksowy, który składa się z trzech obrazków. Na 1. widoczny jest mężczyzna o długim nosie i wielkich oczach, ma na sobie zielone ubranie; siedzi przy stole; w lewej dłoni trzyma ołówek, którego jeden koniec dotyka policzka; prawą dłonią przytrzymuje leżącą na stole kartkę; nad jego głową widać chmurkę, w której są trzy kropki. 2. obrazek przedstawia głowę tego samego mężczyzny, ponad nim znajduje się świecąca żarówka, otoczona dymkiem w postaci gwiazdy. 3. obrazek ukazuje tego samego mężczyznę, który siedzi bokiem przy biurku i pisze na kartce.

R102a8MePAXct

Czarno‑biała ilustracja przedstawia kadr złożony z dwóch obrazków, na którym widnieje napis: "OGNIEM I MIECZEM". 1. obrazek ukazuje pomieszczenie, po prawej stronie przy kwadratowym stole siedzi dwóch mężczyzn w mundurach wojskowych, jeden opiera głowę o blat stołu, drugi pali papierosa, za nimi stoi trzeci mężczyzna, w mundurze, z założonymi rękami; na stole leżą kartki; po lewej stronie stoi niemal łysy mężczyzna w za dużej kurtce, w dłoniach trzyma czapkę, którą przyciska do piersi; na ścianie za nimi wisi mapa Europy, plakat oraz mały obrazek; po lewej stronie są drzwi; pod obrazkiem znajduje się napis: "Polska chce mieć siły zbrojne, A więc poszedł Grześ na wojnę". 2. obrazek przedstawia uśmiechniętego mężczyznę w długim, czarnym wojskowym płaszczu, na głowie ma czapkę, a na nogach za duże buty; za nim widać budynki i trzy przechodzące osoby; podpis pod obrazkiem: "Zaraz nabrał gęstej miny. Drżyjcie Czechy i Rusiny!...".

Komiks

Obraz w komiksie

Komiks składa się z obrazów sekwencyjnych i niesamodzielnych, które są nazywane kadrami. Obejrzenie jednego obrazka w komiksie nie umożliwia zrozumienia całej narracji, dlatego układa się je po kolei.

Dominujące znaczenie obrazu w komiksie czyni go podobnym do filmu. W filmie również stosuje się określony układ kadrów budujących opowieść. Poniżej przedstawiono kilka planów najczęściej stosowanych zarówno w filmie, jak i komiksie. Plan (lub ujęcie) to zatrzymany w kadrze filmowym lub komiksowym fragment narracji ukazanej z jednego punktu widzenia, w określonym czasie i miejscu.

Kliknij na punkty wskazane na ilustracjach, a dowiesz się, jakie plany zastosowano w komiksie o ThorgaluThorgalThorgalu.

Strona z komiksu Grzegorza Rosińskiego i Jeana Van Hamme’aJean Van HammeJeana Van Hamme’a z serii ThorgalThorgalThorgal.

R1U9Swemgku8K

Ilustracja przedstawia stronę z komiksu „ Thorgal . Zdradzona czarodziejka”. Ukazuje sześć rysunków. Na pierwszym znajduje się twarz zapłakanej kobiety o blond włosach i niebieskich oczach, która wypowiada imię Thorgala . Drugi przedstawia śnieżycę nad morzem. Widać urwisty brzeg i  skałę w kształcie maczugi. Do niej przywiązano łańcuchami człowieka, który klęczy po kolana w wodzie. Na trzecim, na tle śnieżycy na morzu, na którym majaczy odpływający w dal żaglowiec, znajdują się trzy kadry. Od lewej kadr przedstawiający twarz zakrwawionego Thorgala , kolejny kadr przedstawiający zapłakane oczy kobiety i ostatni kadr, to zbliżenie oczu Thorgala , który wypowiada imię dziewczyny Aaricia ... Poniżej kolejny kadr przedstawia plan pełny, na którym jest morze i padający śnieg. Na dole strony znajdują się dwa kadry, na pierwszym z lewej widać brzeg morza ujęty z góry i skałę, do której przywiązany jest Thorgal , nad nim latają dwie mewy. Ostatni kadr ukazuje klęczącego w wodzie, półnagiego Thorgala ze związanymi z tyłu rękoma. Ma zacięty wyraz twarzy, wypowiada słowa: Na pierścienie Mitgarda! Zbyt głupio tak zginąć!

Bohater komiksu

Komiksowi bohaterowie wyposażeni są w kostiumy i atrybutyatrybutatrybuty, które pozwalają rozpoznać w nich określone typy postaci. Postać odziana w bogatą szatę, z koroną na głowie i z berłem w dłoni to król, mężczyzna wyposażony w pas kowbojski z ładownicą i nabojami oraz w rewolwer to zapewne rewolwerowiec.

Ry28Ptl0jzsXg

Kolorowe zdjęcie przedstawia mężczyznę w średnim wieku. Mężczyzna ma dłuższe włosy z grzywką i baki. Ubrany jest w granatowy sweter w pasy, spod którego wystaje kołnierzyk białej koszuli. Siedzi w fotelu. Za nim znajdują się sztalugi. Na ścianie wisi grafika.

R13kWvvIQXfVG

Kolorowa ilustracja strony komiksu. Dziki Zachód. Scena 1. Indianin trzyma przełożonego przez kolano białego mężczyznę w kapeluszu i daje mu klapsy. Narrator: "... a mimo to część Indian walczyła z bladymi twarzami... ". Scena 2. Narrator: "... a cześć żyła z nimi w przyjacielskiej komitywie". Indianin potrząsa białym mężczyzną i mówi: "Kocham mojego białego brata, jak jego siostrę!". Scena 3. Grupa pięciu Indian siedzi przed namiotem. Narrator: "Aby zapobiec na przyszłość podobnym przypadkom, wódz „WIELKI NIEPOKÓJ” zwołał kolejne zebranie, na którym wygłosił płomienne przemówienie". Wódz „WIELKI NIEPOKÓJ” mówi: "Otwieram 46794876 naradę wodzów starszych i nie tylko. Dzisiaj będę straszny, opowiem wam dowcip...". Indianin 3 mówi: "Ten o gąsce Balbince?" Indianin 5, przykładając trąbkę do ucha, mówi: "Ależ wodzu, co wódz!" Scena 4. Urażony wódz „WIELKI NIEPOKÓJ” odchodzi, mówiąc: "To ja przepraszam." Scena 5. Narrator: "Zrażony niepowodzeniami na arenie sprawno‑administracyjnej „WIELKI NIEPOKÓJ” wycofał się z czynnego życia, dochodząc do wniosku, że najwyższy czas pomyśleć trochę o sobie". Wódz siedzi przed namiotem i czyta książkę pt. "O nerwicach", dwaj Indianie obserwują go, jeden mówi: "Stara się wyjaśnić tajemnicę pochodzenia swojego imienia". Scena 6. Narrator: "W tym samym czasie podróżowała po prerii dwójka sławnych zuchów, myśliwych i rewolwerowców zwanych BUFALLO [czyt.baflo]-KUDŁACZEK i BILL [czyt. bil]-BĄBELEK". Stoją dwie postacie: KUDŁACZEK - wysoki i bardzo szczupły, z czarną brodą, żółtą muszką, kwiatkiem na piersi, w czerwonym kapeluszu i pasie, z wielką strzelbą, przewieszoną przez ramię oraz BĄBELEK - niski i okrąglutki niczym piłka brodacz, w futrzanej czapce i żółtej kamizelce, ze strzelbą na ramieniu i fajką w ustach.

Dymki i przerysowania

Kwestie postaci komiksowych umieszcza się w dymkach, mogą one jednak przybierać różne kształty, w zależności od pełnionej funkcji. Teksty narratora umieszczane są w prostokątnych dymkach przy dolnej lub górnej krawędzi obrazka. W dymkach prostokątnych lub owalnych z charakterystycznym ogonkiem umieszczane są wypowiedzi bohaterów. Z kolei dymki w postaci chmurek prezentują myśli postaci.

Za pomocą kształtu dymków można również wyrazić emocje bohaterów, np. poszarpany, przypominający gwiazdę dymek oznacza krzyk lub gniew. Natomiast szept sygnalizowany jest za pomocą dymka o przerywanej krawędzi.

Z czasem rysownicy komiksów zaczęli celowo przedstawiać rzeczywistości w sposób komicznie wyolbrzymiony, po to, aby opowieść była dla czytelnika bardziej zrozumiała i zabawna.

RSmAy1wZldXSd

Ilustracja przedstawia fragment komiksu „ Lucky Luke [czyt. laki luk]. Daisy Town [czyt. dejzi tałn]”. Ukazuje mężczyznę ubranego w zieloną koszulę z zaciśniętymi pięściami. Postać ze złości szczerzy białe zęby, jego twarz jest cała czerwona ze złości. Przy nim zamieszczony jest dymek ze słowami: Zemszczę się na Daisy Town [czyt. dejzi tałn]! Zemszczę się!!

Dźwięki w komiksie

W przeciwieństwie do sztuki filmowej komiks określa się jako sztukę niemą. Zadaniem rysownika jest wizualne ukazanie nie tylko wypowiedzi postaci, lecz także wielu innych informacji na temat przedstawianego świata, np. występujących tam dźwięków.

Do komunikowania dźwięków służą w komiksie onomatopejeonomatopejaonomatopeje, czyli wyrazy dźwiękonaśladowcze. Są to opracowane graficznie wyrazy imitujące swym brzmieniem określone zjawisko albo dźwięki wydawane przez jakiś przedmiot. W komiksie onomatopejeonomatopejaonomatopeje mają za zadanie pomóc czytelnikowi lepiej wyobrazić sobie ukazywaną sytuację lub nastrój sceny.

RfW7RCfHVLpg21

Ilustracja z komiksu ukazuje dwóch mężczyzn podczas bijatyki. Mężczyzna z lewej strony wpada z impetem w drugiego, który strzela z pistoletu. Nad nimi znajduje się żółty wyraz BANG! Tło jest czerwone. Pod ilustracją znajduje się plik dźwiękowy przedstawiający odgłos wystrzału z pistoletu.

Ilustracja z komiksu ukazuje dwóch mężczyzn podczas bijatyki. Mężczyzna z lewej strony wpada z impetem w drugiego, który strzela z pistoletu. Nad nimi znajduje się żółty wyraz BANG! Tło jest czerwone. Pod ilustracją znajduje się plik dźwiękowy przedstawiający odgłos wystrzału z pistoletu.

Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/D16VdqZdz

Autorzy komiksów, dążąc do sugestywnegosugestywnysugestywnego oddania świata, w którym dźwięki następują bardzo szybko jedne po drugich, stosują liczne i zróżnicowane onomatopeje. Poniżej przedstawiono dwie stronice z komiksu Akira japońskiego rysownika Katsuhiro Otomo [czyt. katusziro otomo], które dobrze to obrazują. Zwróć uwagę, że za każdym razem japoński rysownik, interpretując wizualniewizualnywizualnie określony dźwięk, szukał odmiennego rozwiązania graficznego dla stosowanej onomatopei. Inaczej zilustrował dźwięk zderzenia samochodu ze ścianą, inaczej gwałtownie rozsuwanych drzwi furgonetki, a jeszcze w odmienny sposób odgłos szybkiego „szorowania” opon samochodowych po nawierzchni drogi.

RchdocjUhdwzS1

Ilustracja z komiksu, w których znajdują się wyrazy dźwiękonaśladowcze, a w dymkach wypowiedzi bohaterów. Pojawiają się onomatopeje: odgłos silnika samochodu „KRIIIII” oraz szorowanie opon po jezdni „RAAK”, uderzenie stopy o pedał hamulca „POUTCH”, dźwięk zderzenia samochodu ze ścianą „KLAN”, odgłos gwałtownie otwieranych drzwi furgonetki „SRAAK”. W dymkach natomiast znajdują się: słowa kierowcy „NO TO JAZDA” oraz „ODWAL SIĘ” i „WSIADAĆ”, a także wyrażające przerażenie mężczyzny „OOO”, okrzyk kobiety otwierającej drzwi furgonetki „NO SZYBCIEJ!”, czy okrzyk jednego z mężczyzn „STRZELAĆ!” Kadry ułożone są nieregularnie, oddają w ten sposób dynamikę scen.

Sen Bąbelka

R18jf2iw2W0gz

Kolorowa ilustracja przedstawia wielki tort‑domek unoszący się na wodzie. Na jego szczycie stoi fotel, plażowy parasol, kaktus i żagiel, w który dmucha pomarańczowe słońce o ludzkiej twarzy. Po bokach widać trampolinę, długą drabinę i armatę. Wokół latają i pływają: zwierzęta (rekin, hipopotam) oraz dziwne stworzenia, które mają ciało zwierzaka (wąż, ptak) i głowę człowieka. Ponadto na domku, trampolinie, obok armaty, w wodzie, na dryfującej tacy z filiżanką i dzbankiem, lecącej łódce doczepionej do balona widać tę samą postać - zabawnie wyglądającego mężczyznę z korpusem w kształcie kulki, w okularach, brodzie i futrzanej czapce. Całość stanowi sen umieszczonej w lewym dolnym rogu, drzemiącej na poduszce postaci (brodatego mężczyzny w okularach i futrzaną czapką na głowie, którego widać wielokrotnie w górnej części ilustracji), obok stoi częściowo zjedzony tort.