E-materiały do kształcenia zawodowego

Zakładanie i prowadzenie upraw roślin sadowniczych

OGR.02. Zakładanie i prowadzenie upraw ogrodniczych – ogrodnik 611303

OGR.02. Zakładanie i prowadzenie upraw ogrodniczych – technik ogrodnik 314205

Słownik pojęć dla e‑materiału

Instrukcja korzystania ze słownika

Słownik zawiera pojęcia ułożone w kolejności alfabetycznej. Pojęcia zawierają odnośniki do elementów składowych e‑materiału, w których zostały zastosowane. Za pomocą wyszukiwarki „Filtruj pojęcie” można wyszukać odpowiednie pojęcie w słowniku.

1
bielenie drzew owocowych
bielenie drzew owocowych

pokrywanie pni i konarów mlekiem wapiennym, często z dodatkiem chemicznych środków utrwalających, wykonywane w grudniu lub pierwszej połowie stycznia. Drzewa bielone odbijają promienie słoneczne, silnie operujące w drugiej połowie zimy, co przeciwdziała rozgrzewaniu się pni i budzeniu się tkanek ze spoczynku zimowego, zapobiegając jednocześnie powstawaniu ran zgorzelinowych oraz przemarzaniu w mroźne noce.

Planowanie i zakładanie sadu oraz zabiegi pielęgnacyjne upraw sadowniczychDJSuMrAHDPlanowanie i zakładanie sadu oraz zabiegi pielęgnacyjne upraw sadowniczych

bobowate (motylkowate)
bobowate (motylkowate)

rodzina roślin, których korzenie współżyją z bakteriami brodawkowymi, wiążącymi wolny azot z powietrza, wzbogacając glebę w związki mineralne, głównie azotowe (zielone nawozyzielone nawozyzielone nawozy). Wiele bobowatych (np. koniczynę, seradelę, lucernę) uprawia się jako cenne rośliny pastewne, nasiona zaś tzw. roślin strączkowych (np. grochu, fasoli, soczewicy) są cennym źródłem białka; niektóre (np. soja, orzech ziemny) są roślinami oleistymi.

R1IrxJQNK8FPQ
Koniczyna
Źródło: pixabay.com, domena publiczna.

Przygotowanie terenu pod sadzenie drzewek i prowadzenie saduDru2t8RKZPrzygotowanie terenu pod sadzenie drzewek i prowadzenie sadu

brunatna zgnilizna drzew pestkowych
brunatna zgnilizna drzew pestkowych

monilioza; choroba grzybowa drzew pestkowych, głównie wiśni; objawy: gwałtowne zamieranie kwiatów, a następnie pędów (nekroza może sięgać starszych gałęzi), z których może wyciekać guma, na owocach plamy gnilne; zwalczanie: niszczenie martwych pędów i zainfekowanych owoców, opryskiwanie fungicydami.

RwFw4iFgtUeM7
Objawy choroby na wiśni
Źródło: Agronom, wikipedia.org, licencja: CC BY-SA 4.0.

Organizacja prac związanych z uprawą roślin sadowniczychD1EYn509IOrganizacja prac związanych z uprawą roślin sadowniczych

brunatna zgnilizna drzew ziarnkowych
brunatna zgnilizna drzew ziarnkowych

monilioza; choroba grzybowa jabłoni i grusz, atakująca także śliwy i morele; objawy: zgorzel kwiatów – tylko podczas ciepłej i wilgotnej pogody, na owocach brunatne plamy gnilne, głównie wokół uszkodzeń skórki; powoduje duże straty w przechowalniach owoców i sadach; zwalczanie: zbieranie i niszczenie zmumifikowanych owoców, opryskiwanie fungicydami, zwalczanie owadów – owocówki jabłkóweczki i zwójki.

RVIOQ0uXWx5bR
Zainfekowane jabłka
Źródło: Algirdas, wikipedia.org, licencja: CC BY-SA 3.0.

Organizacja prac związanych z uprawą roślin sadowniczychD1EYn509IOrganizacja prac związanych z uprawą roślin sadowniczych

deszczownia
deszczownia

urządzenie mechaniczne rozpylające wodę w postaci sztucznego deszczu, służące do powierzchniowego nawadniania upraw; składa się z pompy wodnej napędzanej silnikiem, rurociągów rozprowadzających wodę oraz zraszaczy. Poza nawodnieniem deszczownie mają jeszcze inne zastosowania: służą m.in. do równoczesnego rozprowadzania z wodą nawozów mineralnych i organicznych oraz do deszczowania ochronnego upraw, sadów, szkółek leśnych przed przymrozkami. Wyróżnia się kilka typów deszczowni np. szpulowe, konsole niskociśnieniowe oraz deszczownie mostowe.

RWBgQZTBTdmO9
Deszczownia
Źródło: Jeffrey Beall, wikipedia.org, licencja: CC BY 4.0.

Planowanie i zakładanie sadu oraz zabiegi pielęgnacyjne upraw sadowniczychDJSuMrAHDPlanowanie i zakładanie sadu oraz zabiegi pielęgnacyjne upraw sadowniczych

dołowanie roślin
dołowanie roślin

jeden ze sposobów przechowywania w ciągu zimy sadzonek drzew i krzewów, rzadziej warzyw kapustnych i korzeniowych; płytkie doły wypełnione płodami rolnymi przykrywa się ziemią, słomą lub liśćmi, ułożonymi niekiedy na rusztowaniu.

Organizacja prac związanych z uprawą roślin sadowniczychD1EYn509IOrganizacja prac związanych z uprawą roślin sadowniczych

fertygacja
fertygacja

sposób nawożenia roślin nawozami mineralnymi, rozpuszczonymi w wodzie; kroplowniki znajdujące się przy każdej roślinie dozują roztwór.

Planowanie i zakładanie sadu oraz zabiegi pielęgnacyjne upraw sadowniczychDJSuMrAHDPlanowanie i zakładanie sadu oraz zabiegi pielęgnacyjne upraw sadowniczych

głębosz
głębosz

narzędzie rolnicze służące do spulchniania podglebia (na głębokość 40–80 cm) w celu poprawy warunków powietrzno‑wodnych gleby i ułatwienia rozwoju systemu korzeniowego roślin; budową zbliżony do kultywatora; element roboczy w postaci zakrzywionych stalowych zębów; praca głębosza przeciwdziała tworzeniu się na polu tzw. podeszwy płużnej.

R1S9u5BhdspLK
Głębosz trójzębny
Źródło: Lesław Zimny, wikipedia.org, domena publiczna.

Przygotowanie terenu pod sadzenie drzewek i prowadzenie saduDru2t8RKZPrzygotowanie terenu pod sadzenie drzewek i prowadzenie sadu

gorzka zgnilizna
gorzka zgnilizna

choroba grzybowa jabłoni atakująca owoce; do zakażenia owoców dochodzi w sadzie; objawy: pod koniec okresu przechowywania na jabłkach pojawiają się niezbyt duże, płytkie, gnilne, brunatne plamy o jaśniejszych środkach; miąższ owoców, również poza plamami, jest gorzki na skutek dyfundowania gorzkich substancji wytwarzanych przez grzyb i gnijącą tkankę; miąższ w miejscu plam zapada się, ale skórka pozostaje napięta. Porażone owoce są bezwartościowe – nie nadają się do bezpośredniego spożycia ani na przetwory. Zapobieganie: opryskiwanie drzew odpowiednimi fungicydami.

Planowanie i zakładanie sadu oraz zabiegi pielęgnacyjne upraw sadowniczychDJSuMrAHDPlanowanie i zakładanie sadu oraz zabiegi pielęgnacyjne upraw sadowniczych

herbicydy
herbicydy

środki chwastobójcze; substancje stosowane do selektywnego lub całkowitego hamowania rozwoju bądź niszczenia roślin występujących tam, gdzie są niepożądane. Rozróżnia się herbicydy stosowane doglebowo (herbicydy przedsiewne i przedwschodowe) oraz nalistnie (herbicydy powschodowe).

Przygotowanie terenu pod sadzenie drzewek i prowadzenie saduDru2t8RKZPrzygotowanie terenu pod sadzenie drzewek i prowadzenie sadu

monilioza
monilioza

brunatna zgnilizna drzew ziarnkowychbrunatna zgnilizna drzew ziarnkowychbrunatna zgnilizna drzew ziarnkowychbrunatna zgnilizna drzew pestkowychbrunatna zgnilizna drzew pestkowychbrunatna zgnilizna drzew pestkowych

Organizacja prac związanych z uprawą roślin sadowniczychD1EYn509IOrganizacja prac związanych z uprawą roślin sadowniczych

obornik
obornik

gnój, mierzwa, nawóz stajenny; gospodarski nawóz organiczny składający się z przefermentowanego kału i moczu zwierząt hodowlanych oraz ściółki. Obornik układany w pryzmy ulega fermentacji, która m.in. powoduje częściową mineralizację składników pokarmowych; obecnie szerzej wprowadza się obornik bezściółkowy (gnojowica). Obornik zawiera wszystkie niezbędne dla roślin składniki, ale w małym stężeniu i nie zawsze w odpowiedniej proporcji.

R3dl7qtkK5AVt
Obornik
Źródło: Dein Freund der Baum, wikipedia.org, licencja: CC BY-SA 3.0.

Przygotowanie terenu pod sadzenie drzewek i prowadzenie saduDru2t8RKZPrzygotowanie terenu pod sadzenie drzewek i prowadzenie sadu

orka
orka

podstawowy zabieg w systemie uprawy płużnej roli, wykonywany za pomocą pługa odkładnicowego; podczas orki pług odcina pasy roli (skibyskibaskiby) od calizny, podnosi je i odwraca całkowicie lub częściowo, jednocześnie kruszy i miesza oraną warstwę roli. Orka zapoczątkowuje przygotowywanie gleby do siewu i sadzenia roślin uprawnych; służy także do przykrycia (wprowadzenia) i wymieszania z glebą nawozów organicznych i mineralnych, resztek pożniwnych, słomy, do zwalczania chwastów (zwłaszcza trwałych) i szkodników roślin.

R8xHCBWtr875y
Pług obrotowy
Źródło: pixabay.com, domena publiczna.

Przygotowanie terenu pod sadzenie drzewek i prowadzenie saduDru2t8RKZPrzygotowanie terenu pod sadzenie drzewek i prowadzenie sadu

parch
parch

charakterystyczna forma objawów (strupy, krostowate lub ciemne plamy o widocznej strukturze) różnych chorób roślin, występujących na liściach, owocach lub innych organach; najpospolitsze choroby jabłoni i grusz, obniżające znacznie wysokość i jakość plonów; zwalczanie: opryskiwanie drzew środkami grzybobójczymi.

Organizacja prac związanych z uprawą roślin sadowniczychD1EYn509IOrganizacja prac związanych z uprawą roślin sadowniczych

podkładka
podkładka

ukorzeniona roślina, na której szczepi się lub okulizuje część innej rośliny; rolą podkładki jest odżywianie rozwijającego się na niej szczepu; rozróżnia się podkładki generatywne, tj. siewki uzyskane z nasion, oraz podkładki wegetatywne (np. półkarłowe lub karłowe). Podkładki stosuje się głównie w szkółkarstwie sadowniczym, także przy rozmnażaniu niektórych roślin ozdobnych (np. róż).

Przygotowanie terenu pod sadzenie drzewek i prowadzenie saduDru2t8RKZPrzygotowanie terenu pod sadzenie drzewek i prowadzenie sadu

próchnica
próchnica

humus; bezpostaciowa substancja organiczna o ciemnej barwie, produkt humifikacji resztek roślinnych i zwierzęcych w glebie; stanowi 80–90% wszystkich związków organicznych w glebie.

Przygotowanie terenu pod sadzenie drzewek i prowadzenie saduDru2t8RKZPrzygotowanie terenu pod sadzenie drzewek i prowadzenie sadu

przedplon
przedplon

w zmianowaniu roślin każdy zasiew poprzedzający na danym polu, następującą po nim jako plon główny, uprawę roślin, tzw. roślinę następczą.

Przygotowanie terenu pod sadzenie drzewek i prowadzenie saduDru2t8RKZPrzygotowanie terenu pod sadzenie drzewek i prowadzenie sadu

rak roślin
rak roślin

typ objawu chorobowego zwanego zrakowaceniem, występującego na gałęziach i pniach drzew; kora ulega nekrozie odsłaniając drewno, a wokół porażonego miejsca tworzy się kallus.

Organizacja prac związanych z uprawą roślin sadowniczychD1EYn509IOrganizacja prac związanych z uprawą roślin sadowniczych

skiba
skiba

pas roli, o różnej szerokości i głębokości, wycięty z calizny (pola niezaoranego) podczas orki przez pług odkładnicowy.

Przygotowanie terenu pod sadzenie drzewek i prowadzenie saduDru2t8RKZPrzygotowanie terenu pod sadzenie drzewek i prowadzenie sadu

szarka
szarka

tzw. ospowatość śliw; choroba wirusowa drzew pestkowych: śliw, brzoskwiń i moreli; na liściach mozaikowate plamy, na owocach wgłębione pierścienie lub ospowate zagłębienia, miąższ brunatny, gąbczasty.

R18SPMs3KfSS1
Uprawa szarki na liściach śliwy
Źródło: Jerzy Opioła, wikipedia.org, licencja: CC BY-SA 4.0.

Organizacja prac związanych z uprawą roślin sadowniczychD1EYn509IOrganizacja prac związanych z uprawą roślin sadowniczych

uprawka
uprawka

każdy zabieg uprawowy, wykonywany ręcznie lub za pomocą maszyn i narzędzi rolniczych, np. orkaorkaorka, bronowanie, wałowanie.

Organizacja prac związanych z uprawą roślin sadowniczychD1EYn509IOrganizacja prac związanych z uprawą roślin sadowniczych

wapnowanie gleb
wapnowanie gleb

zabieg agrotechniczny polegający na nawożeniu gleb zasadowymi związkami wapnia (głównie w postaci węglanów i tlenków) zawartymi w nawozach wapniowych; wapnowanie gleb ma na celu zobojętnienie nadmiernej kwasowości gleb oraz polepszenie właściwości fizykochemicznych gleb.

Przygotowanie terenu pod sadzenie drzewek i prowadzenie saduDru2t8RKZPrzygotowanie terenu pod sadzenie drzewek i prowadzenie sadu

wilki
wilki

młode pędy wyrastające z grubszych gałęzi drzewa pionowo w górę.

Organizacja prac związanych z uprawą roślin sadowniczychD1EYn509IOrganizacja prac związanych z uprawą roślin sadowniczych

zielone nawozy
zielone nawozy

zielona masa roślin, głównie motylkowatychbobowate (motylkowate)motylkowatych, przyorana w celu wzbogacenia gleby, zwłaszcza w związki azotu i substancje organiczne; jeden z najstarszych sposobów użyźniania gleby.

Przygotowanie terenu pod sadzenie drzewek i prowadzenie saduDru2t8RKZPrzygotowanie terenu pod sadzenie drzewek i prowadzenie sadu

brunatna zgnilizna drzew pestkowych
brunatna zgnilizna drzew ziarnkowych
zielone nawozy
orka
bobowate (motylkowate)
monilioza
skiba