Temat: Źródła, rodzaje i skutki zanieczyszczeń powietrza

Adresat

Uczeń szkoły podstawowej (klasy 7. i 8.)

Podstawa programowa:

Szkoła podstawowa. Chemia.

IV. Tlen, wodór i ich związki chemiczne. Powietrze. Uczeń:

10) wymienia źródła, rodzaje i skutki zanieczyszczeń powietrza; wymienia sposoby postępowania pozwalające chronić powietrze przed zanieczyszczeniami.

Ogólny cel kształcenia

Uczeń wymienia źródła, rodzaje i skutki zanieczyszczeń powietrza

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się;

• kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo‑techniczne.

Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:

• charakteryzować źródła, rodzaje i skutki zanieczyszczeń powietrza.

Metody/techniki kształcenia

• podające

  • pogadanka.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• zeszyt i kredki lub pisaki;

• tablica interaktywna, tablety/komputery.

Przebieg lekcji

Faza wstępna

1. Nauczyciel rozdaje uczniom metodniki lub kartki w trzech kolorach: zielonym, żółtym i czerwonym do zastosowania w pracy techniką świateł drogowych. Przedstawia cele lekcji sformułowane w języku ucznia na prezentacji multimedialnej oraz omawia kryteria sukcesu (może przesłać uczniom cele lekcji i kryteria sukcesu pocztą elektroniczną lub zamieścić je np. na Facebooku, dzięki czemu uczniowie będą mogli prowadzić ich portfolio).

2. Prowadzący wspólnie z uczniami ustala – na podstawie wcześniej zaprezentowanych celów lekcji – co będzie jej tematem, po czym zapisuje go na tablicy interaktywnej/tablicy kredowej. Uczniowie przepisują temat do zeszytu.

3. BHP – przed przystąpieniem do eksperymentów uczniowie zapoznają się z kartami charakterystyk substancji, które będą używane na lekcji. Nauczyciel wskazuje na konieczność zachowania ostrożności w pracy z nimi.

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel prosi uczniów, żeby przeczytali fragmenty „Źródła zanieczyszczeń powietrza”, „Rodzaje zanieczyszczeń powietrza” oraz „Skutki zanieczyszczenia powietrza”. Następnie uczestnicy zajęć, pracując w parach, wzajemnie odpytują się ze znajomości fragmentów.

2. Uczniowie szukają w dostępnych źródłach informacji o tym, w jaki sposób tlenek siarki(IV) wpływa na rośliny. Wybrana osoba przedstawia wyniki swojej pracy. Nauczyciel inicjuje dyskusję na temat wpływu kwaśnych deszczy na środowisko.

3. Nauczyciel prosi uczniów, by przypomnieli, w jaki sposób powstają tlenki węgla(II) i węgla(IV). Chętni /wybrani uczniowie zapisują reakcje na tablicy.

4. Uczniowie rozwiązują krzyżówkę - ćwiczenie nr 2. Nauczyciel upewnia się, że zadanie zostało poprawnie wykonane, i udziela informacji zwrotnej.

5. Uczniowie wykonują ćwiczenie 3, 4, 5 – uzupełniają równania reakcji z tlenkami siarki, azotu i węgla.

6. Nauczyciel odtwarza nagranie abstraktu dla wszystkich uczniów. Uczestnicy zajęć słuchają uważnie i udzielają informacji zwrotnej dotyczącej trudności wysłuchanego tekstu z wykorzystaniem metody świateł. Uczniowie są wyposażeni w kartki koloru: zielonego, żółtego i czerwonego. Podczas słuchania nagrania pokazują odpowiedni kolor w celu samooceny i poinformowania nauczyciela: zielony – daję sobie świetnie radę, wszystko rozumiem; żółty – mam pewne wątpliwości; czerwony – nic nie rozumiem, proszę o pomoc. Nauczyciel reaguje w zależności od potrzeb uczniów, decydując się na powtórne odtworzenie nagrania, słuchanie nagrania z jednoczesnym śledzeniem tekstu wzrokiem lub tłumaczeniem tekstu.

Faza podsumowująca

1. Uczniowie, pracując w grupach, sporządzają mapę pojęć poznanych w czasie lekcji.

2. Nauczyciel prosi chętnego ucznia o podsumowanie lekcji z jego punktu widzenia. Pyta pozostałych uczniów, czy chcieliby coś dodać do wypowiedzi kolegi na temat wiedzy i umiejętności opanowanych na lekcji.

Praca domowa

1. Wykonaj ćwiczenie interaktywne nr 1 oraz ćwiczenie interaktywne nr 6.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Sources, types and effects of air pollutants

Air pollutants include all substances in the form of gases, liquids or solids (dust), which are not the natural components of air or are present in concentrations higher than natural ones.

In the past, the only source of pollution were natural processes, such as volcanic eruptions, forest and steppe fires, atmospheric discharges and decomposition of organic substances. As their result, carbon monoxide, nitrogen oxides, methane, dust and volcanic gases are formed, including carbon dioxide. The natural sources of pollution can also include particles of soils and rocks carried by the wind, pollen and various microorganisms (bacteria, viruses, fungi and others).

The development of motorization and industry has increased the demand for energy produced from raw materials such as oil, natural gas and hard coal. During their combustion, oxides of carbon, sulfur and nitrogen are formed. This type of pollution is therefore anthropogenic (artificial) pollution related to human activity: industry, communication, agriculture, and municipal economy.

Pollutants can be divided due to the states of matter in which they occur in the air.

• Gas compounds, e.g. oxides of carbon (CO and COIndeks dolny 2₂), sulfur (SOIndeks dolny 2₂ and SOIndeks dolny 3₃) and nitrogen oxides, ammonia (NHIndeks dolny 3₃), fluorine, (chain and aromatic) hydrocarbons, as well as their chlorine derivatives, phenols;

• Solid particles inorganic and organic (dust), e.g. volatile ash, soot, cement dust, metallurgical dust, compounds of lead, copper, chromium, cadmium and other heavy metals;

• Microorganisms – viruses, bacteria and fungi, the type or quantity of which deviates from the natural composition of the air microflora;

• Liquid droplets, e.g. droplets of acids, bases, solvents.

Air pollutants negatively affect the natural environment. Their most dangerous effects include acid precipitation, intensification of the greenhouse effect, ozone hole, smog, dust, pollution of soil and water.

Acid precipitation occurs when air polluted with sulfur and nitrogen oxides, combined with water or water vapor in the air, falls with rain or snow onto the ground. This precipitation causes environmental damage, accelerate metal corrosion and devastation of buildings.

The greenhouse effect occurs as a result of accumulation of carbon dioxide and water vapor (as well as: methane, nitrogen oxides, freons and ozone), which retain heat in the atmosphere. Excessive amount of these elements result in global warming, which can lead to melting of glaciers, rising sea and ocean levels, and climate changes.

The impact of air pollution on health

Air pollution can have a significant impact on human health. Elderly people and children are particularly vulnerable.

• Benzo[a]pyrene (BaP) – is created in the process of incomplete fuel combustion. This substance is mainly formed as a product of wood burning and waste as well as in the production of coke and steel, and is emitted from vehicle engines.

• Particulate matter (PM) – they are particles floating in the air. PM contaminants include sea salt, „black carbon” type coal, dust and condensed particles of some chemical substances.

• Air pollution has global character. It may originate from natural sources or be the result of human activity.

• Air pollutants include, among others, oxides of carbon, sulfur, nitrogen, dust, freons.

• Unfavorable phenomena caused by atmospheric pollution include: greenhouse effect, ozone hole, acid precipitation and smog.