Tworzenie wykresu na podstawie kilku serii danych

Dobór typu wykresu

Arkusz kalkulacyjny daje możliwości interpretowania różnych danych. Już wiesz, że najlepiej są one widoczne na prezentacjach graficznych. Potrafisz już wykonywać proste wykresy. Bardzo istotną umiejętnością jest odpowiedni dobór typu wykresu do rodzaju danych. Przed przystąpieniem do wykonywania zadań przypomnij sobie jakie znasz typy wykresów.

R1RHE3An18U461
Animacja: Przykładowe typy wykresów

Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/D19ipMi3C

Źródło: Grzegorz Zwoliński, licencja: CC BY 3.0.

Prezentowane tabele zawierają często więcej typów danych zwanych seriami, które równocześnie warto zaprezentować na jednym wykresie.
Każdy program przeznaczony do projektowania arkuszy kalkulacyjnych umożliwia tworzenie wykresów. Odszukaj w swoim programie odpowiednie polecenia, które do tego służą. Zwróć uwagę, jakie typy wykresów oferuje twój program. Sprawdź, czy są wśród nich wykresy słupkowe, kolumnowe, kołowe, liniowe, punktowe i inne. Tworząc wykres, sprawdź, który typ według ciebie jest najbardziej dostosowany do rodzaju danych. Wybierz go do graficznego zilustrowania zadania.

Ćwiczenie 1

Zaprezentuj na wykresie dane z poniższej tabeli, w której zapisano średnie temperatury w każdym miesiącu, mierzone o trzech godzinach: 7.00, 12.00 i 19.00.
Do wykonania zadania możesz pobrać gotowy plik z tabelą wypełnioną przykładowymi danymi.

R19xwCGQtK7Rl1
Plik do pobrania
Źródło: Anna Koludo, Katarzyna Koludo-Durkiewicz, licencja: CC BY 3.0.
RTXLNpoOuBovj1
Zrzut arkusza z tabelą do pobrania
Źródło: Anna Koludo, Katarzyna Koludo-Durkiewicz, licencja: CC BY 3.0.

Zwróć uwagę, że wykres zaprezentuje trzy serie danych:

  1. Średnie temperatury o godz. 7.00.

  2. Średnie temperatury o godz. 12.00.

  3. Średnie temperatury o godz. 19.00.

Jeżeli napotkasz problemy podczas wykonywania wykresu, skorzystaj ze wskazówki lub obejrzyj film wstawiania wykresu w programie ExceliqezGoS36w_d567e107Excel lub CalciqezGoS36w_d567e113Calc.

Wskazówka

Aby wykonać wykres:

  1. Kliknij na którąkolwiek komórkę w tabeli z danymi.

  2. Wywołaj polecenie wstawiania wykresu.

  3. Wybierz typ wykresu.

  4. Przesuń wykres w takie miejsce, aby nie zasłaniał tabeli z danymi.

Ćwiczenie 2

Narysuj wykres ukazujący wielkość kontynentów oraz wykres prezentujący wysokości najwyższych szczytów na kontynentach.

RWISLGcdAxqSY1
Plik do pobrania
Źródło: Anna Koludo, Katarzyna Koludo-Durkiewicz, licencja: CC BY 3.0.
Rtev3vlx4ZpHF1
rys_zad10_7_1_1
Źródło: Anna Koludo, Katarzyna Koludo-Durkiewicz, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 3

Dla tabeli z poprzedniego zadania oblicz, jaką część procentową powierzchni lądów na ziemi zajmują poszczególne kontynenty. Dla zilustrowania obliczonych wartości wykonaj wykres kołowy.

Ćwiczenie 4

Wykonaj wykres tabliczki mnożenia w zakresie 10 x 10. Zwróć uwagę, że twój wykres zostanie wykonany w oparciu o 10 serii danych.

Ćwiczenie 5

Wykonaj wykres prezentujący liczbę ludności w poszczególnych województwach na przestrzeni lat 1999 – 2013 według zamieszczonej tabeli. Możesz w podobnej tabeli zgromadzić informacje na temat miejscowości, w której mieszkasz. Informacje o liczbie mieszkańców możesz znaleźć w sieci Internet.

R5q3yXrOfUfDI1
Plik do pobrania
Źródło: Anna Koludo, Katarzyna Koludo-Durkiewicz, licencja: CC BY 3.0.
R1dmwTZEo7tFt1
Zrzut arkusza z tabelą do pobrania
Źródło: Anna Koludo, Katarzyna Koludo-Durkiewicz, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 6

Wykonaj wykresy prezentujące funkcję liniową y = ax + b dla różnych wartości parametrów a i b zgodnie z tabelą wypełnioną wcześniej przez ciebie wartościami funkcji.

R1AaBRoZJdmhi1
Plik do pobrania
Źródło: Anna Koludo, Katarzyna Koludo-Durkiewicz, licencja: CC BY 3.0.
RmZxwnonubZs91
Zrzut arkusza z tabelą do pobrania
Źródło: Anna Koludo, Katarzyna Koludo-Durkiewicz, licencja: CC BY 3.0.
iqezGoS36w_d567e107
iqezGoS36w_d567e113
iqezGoS36w_d5e304

Modyfikacja wyglądu wykresu

Wykresy, które wykonujesz często nie odpowiadają twoim wyobrażeniom. Utworzony wykres możesz zmodyfikować, głównie w zakresie:

  1. Zmiany typu wykresu.

  2. Zmiany kolorystyki wykresu i jego tła.

  3. Zmiany sposobu przedstawiania wykresu.

  4. Wprowadzenia dodatkowych opisów, tytułów i oznaczeń.

  5. Wprowadzenia dodatkowych linii siatki.

  6. Sformatowania czcionki.

  7. Dodania lub usunięcia legendy.

  8. Zmiany układu graficznego wykresu (zmiany położenia poszczególnych elementów, na przykład legendy).

Obejrzyj wybrany film z którego dowiesz się, w jaki sposób możesz modyfikować wykres w programie ExceliqezGoS36w_d567e174Excel lub programie CalciqezGoS36w_d567e180Calc.

Na wcześniej prezentowanym przykładzie zostanie przedstawionych tylko kilka, lecz bardzo istotnych możliwości modyfikowania wykresu. Z pozostałymi na pewno sobie poradzisz. Wystarczy bardzo uważnie przyjrzeć się oferowanym, przez twój program, funkcjom.

iqezGoS36w_d567e174
iqezGoS36w_d567e180
iqezGoS36w_d5e395

Zmiana typu i wyglądu wykresu

Po wskazaniu wykresu możesz zmienić jego typ na przykład na punktowy. Zwróć uwagę na typy wykresów i zawarte w każdym typie ich rodzaje. Wśród bogatej galerii rodzajów wykresów są zarówno wykresy płaskie, jak i wykresy prezentujące dane przestrzennie. Zanim dokonasz zmiany przyjrzyj się im dokładnie i pomyśl, który z nich najlepiej zaprezentuje twoje dane.
Jeśli wybierzesz jeden z rodzajów wykresu punktowego, może on wyglądać następująco

RHYOAovsGKabG1
Zrzut przykładowego wykresu punktowego
Źródło: Anna Koludo, Katarzyna Koludo-Durkiewicz, licencja: CC BY 3.0.

Dane z przykładu na wykresie słupkowym prezentują się poniżej

R1HiUaOe5DRKS1
Zrzut przykładowego wykresu słupkowego
Źródło: Anna Koludo, Katarzyna Koludo-Durkiewicz, licencja: CC BY 3.0.
iqezGoS36w_d5e442

Modyfikacja układu graficznego wykresu

Dla zwiększenia czytelności wykresu należy zadbać nie tylko o wygląd samego wykresu, ale również o czytelność występujących na nim opisów. Zwróć uwagę na tytuł wykresu, opis jego osi, usytuowanie legendy, która nie zawsze jest potrzebna na wykresie . W wielu przypadkach istotne są etykiety danych lub dodatkowe linie siatki. Zastosowanie tych wszystkich elementów nie może zakłócać czytelności wykresu i należy wcześniej przemyśleć, czy istnieje konieczność ich wstawienia do wykresu.

Ćwiczenie 7

Odszukaj odpowiednie polecenia w twoim programie i dodaj do wykresu tytuł i opisy osi, a następnie je sformatuj. Ponadto, wstaw dodatkowe linie siatki. Efektem twoich działań może być następujący wykres.

R1DtI7TsSuoZM1
Zrzut przykładowego wykresu z dodanym tytułem
Źródło: Anna Koludo, Katarzyna Koludo-Durkiewicz, licencja: CC BY 3.0.

W przypadku napotkanych problemów, podczas wykonywania wykresów, skorzystaj ze wskazówki.

Wskazówka

Aby dodać tytuł wykresu w programie:

  1. Kliknij w wykres.

  2. Odszukaj polecenie dodawania tytułu do wykresu, a następnie określ jego położenie.

  3. Wpisz tytuł wykresu w wyznaczone pole.

Aby dodać opis osi:

  1. Kliknij w wykres.

  2. Odszukaj i wybierz polecenie dodawania tytułów osi.

  3. Wybierz oś poziomą lub pionową i położenie napisu.

  4. Wpisz opis osi w wyznaczone pole.

Aby dodać linie siatki:

  1. Kliknij w wykres.

  2. Odszukaj i wybierz polecenie dodawania linii siatki.

  3. Wybierz poziome lub pionowe linie siatki oraz ich rodzaj.

Wywołanie innych modyfikacji układu graficznego obszaru wykresu jest bardzo podobne do już wcześniej zaprezentowanych. Wypróbuj inne możliwości programu i zmień wygląd układu graficznego swojego wykresu. Zastosowanie wymienionych instrukcji spowoduje kolejną zmianę wykresu prezentującego temperatury w poszczególnych miesiącach.

iqezGoS36w_d5e531

Formatowanie obszaru wykresu

Kolejne zmiany w wykresie mogą polegać na zmodyfikowaniu kolorystycznym jego obszaru oraz na zmianie formatu czcionek wykorzystanych do opisu wykresu.

Ćwiczenie 8

Odszukaj polecenia, które pozwolą ci zmienić tło obszaru kreślenia i wykresu. Sformatuj je według własnego pomysłu. Sformatuj również oznaczenia tekstowe wykresu. Efektem twoich działań może być następujący wykres.

RPEuqDJpybhn71
Zrzut przykładowego wykresu z sformatowanym tłem
Źródło: Anna Koludo, Katarzyna Koludo-Durkiewicz, licencja: CC BY 3.0.

Jeśli masz problemy, skorzystaj ze wskazówki.

Wskazówka

Aby zmodyfikować obszar kreślenia, który bezpośrednio jest tłem dla wykresu lub obszar wykresu, postępuj według poniższej instrukcji.

  1. Zaznacz obszar kreślenia lub obszar wykresu do formatowania.

  2. Odszukaj narzędzia odpowiedzialne za formatowanie wybranego obszaru.

  3. Wybierz odpowiadający ci rodzaj wypełnienia obszaru: np. Kolor lub Gradient.

Program Excel umożliwia użycie, jako tła, obrazu wstawionego z pliku.
Aby sformatować czcionkę wykorzystaną do opisu wykresu:

  1. Kliknij w wybrany obszar z tekstem.

  2. Zastosuj narzędzia formatowania tekstu i formatowania elementów wykresu.

Ćwiczenie 9

Pobierz i zmodyfikuj wykres prezentujący powierzchnie oceanów, to znaczy:

  • Zmień typ wykresu na kołowy, dobierz jego kolorystykę.

  • Dodaj etykiety danych.

  • Dodaj tytuł wykresu „Powierzchnia oceanów”.

  • Zaprojektuj kolor tła wykresu.

    RVG3RH1M3OTOZ1
    Plik do pobrania
    Źródło: Anna Koludo, Katarzyna Koludo-Durkiewicz, licencja: CC BY 3.0.
    RB9CJTtw5jvcf1
    Zrzut arkusza z tabelą i wykresem do pobrania
    Źródło: Anna Koludo, Katarzyna Koludo-Durkiewicz, licencja: CC BY 3.0.

Ćwiczenie 10

Zmodyfikuj wykres przedstawiający wysokości tatrzańskich szczytów w następującym zakresie:

  • Pobierz plik z wykresem.

  • Przełącz dane w ten sposób, aby nazwy szczytów były wyświetlane w legendzie.

  • Wprowadź tytuł do wykresu oraz opis osi pionowej.

  • Zaprojektuj kolorystykę tła wykresu.

    ReytfS0b53NOV1
    do pobrania 10_7_2_2
    Źródło: Anna Koludo, Katarzyna Koludo-Durkiewicz, licencja: CC BY 3.0.
    R10OkG3mxpFzJ1
    Zrzut wykresu do pobrania
    Źródło: Anna Koludo, Katarzyna Koludo-Durkiewicz, licencja: CC BY 3.0.

Ćwiczenie 11

Wybierz zdjęcie, które będzie stanowić tło obszaru kreślenia wykresu prezentującego pomiary temperatury. Następnie wprowadź dodatkowe pionowe linie siatki, tytuł wykresu i opisy głównych osi wykresu. Aby wykonać zadanie, pobierz plik lub w podobnym zakresie zmodyfikuj wcześniej przygotowany przez ciebie wykres.

R2lvRSUO52Y6h1
Plik do pobrania
Źródło: Anna Koludo, Katarzyna Koludo-Durkiewicz, licencja: CC BY 3.0.
Rywzza0AfvbCq1
Zrzut wykresu do pobrania
Źródło: Anna Koludo, Katarzyna Koludo-Durkiewicz, licencja: CC BY 3.0.
iqezGoS36w_d5e669
Zapamiętaj!

Nawet dla bardzo rozbudowanych tabel, o wielu seriach danych, istnieje możliwość wykonania interpretacji graficznej w postaci wykresów. Każdy wykres można zmodyfikować, między innymi, zmienić typ, przełączyć dane, dodać kolejne serie danych, dodać lub zmienić tytuł, dodać opisy osi, zmodyfikować legendę, zmienić kolorystykę.

Projektowanie formuł zagnieżdżonych
Arkusz kalkulacyjny jako baza danych