R9u2RIcUdNqW41
Ilustracja przedstawia fragment ciała mężczyzny, który ma ułożoną gitarę na kolanach, na której gra. Tytuł lekcji: Uczymy się grać na gitarze.

Uczymy się grać na gitarze

Wprowadzenie

1

Scenariusz lekcji dla nauczyciela:

RNA7bJScZqqZC
Scenariusz zajęć do pobrania.
1

W zakresie gry na instrumentach. Uczeń:

1) gra na instrumentach ze słuchu lub i przy pomocy nut (w zespole lub i solo) na jednym lub kilku instrumentach melodycznych (do wyboru np. flet podłużny, flażolet, flecik polski, pianino, keyboard, gitara, dzwonki, metalofon, ksylofon i inne) oraz perkusyjnych niemelodycznych: schematy rytmiczne, melodie, proste utwory, akompaniamenty;

4) tworzy z pomocą nauczyciela i samodzielnie: proste struktury rytmiczne, swobodny akompaniament rytmiczny i melodyczny, instrumentalne ilustracje dźwiękowe do scen sytuacyjnych, tekstów literackich i obrazów;

5) improwizuje oraz tworzy – pod kierunkiem nauczyciela lub i samodzielnie – różnorodne wypowiedzi muzyczne według ustalonych zasad, z użyciem dostępnych lub wykonanych przez siebie instrumentów.

4. W zakresie słuchania i percepcji muzyki. Uczeń:

1) świadomie słucha wybranych dzieł literatury muzycznej (fragmentów lub i w całości): reprezentatywnych dla kolejnych epok (od średniowiecza do współczesności), muzyki jazzowej i rozrywkowej, polskich pieśni artystycznych i patriotycznych, utworów ludowych w postaci oryginalnej i artystycznie opracowanej;

2) rozpoznaje ze słuchu:

A)  brzmienie instrumentów muzycznych,

II. Język i funkcje muzyki, myślenie muzyczne, kreacja i twórcze działania.

Uczeń odczytuje i zapisuje elementy notacji muzycznej:

2) różnicuje wartości rytmiczne nut i pauz;

5) potrafi posługiwać się symboliką beznutową (np. tabulaturą, fonogestyką, uproszczoną fonogestyką, tataizacją).

3. Uczeń wykazuje się znajomością i dokonuje podziału:

1) instrumentów muzycznych ze względu na źródło dźwięku – nazywa i charakteryzuje je;

III. Kultura muzyczna, narodowe i światowe dziedzictwo kulturowe. Uczeń:

1) zna repertuar kulturalnego człowieka, orientując się w sztandarowych utworach z dziejów historii muzyki i współczesnej kultury muzycznej oraz wartościowej muzyki popularnej;

3) poszukuje informacji o muzyce w wydawnictwach książkowych, multimedialnych i innych dostępnych źródłach.

Nauczysz się

rozpoznawać słuchem brzmienie gitary klasycznej;

wskazywać elementy budowy gitary klasycznej;

rozpoznawać akordy zapisane w postaci diagramu i tabulatury;

grać na gitarze prosty akompaniament.

Budowa gitary

R7QNVQmXBifA0
Ilustracja interaktywna przedstawia dzieło pt. „Gitarzysta” autorstwa Jean-Baptiste Greuze. Na ilustracji umieszczony jest aktywny punkt, po wybraniu którego wyświetli się dodatkowa informacja: 1. Jest to obraz olejny na płótnie (64x48 cm) namalowany ok. 1757. Widać na nim młodego mężczyznę, który stroi gitarę. Przedstawione w tle przedmioty świadczą o tym, że mężczyzna jest łowcą ptaków. W połowie XIX wieku obraz nabył Ksawery Branicki, polski przyrodnik, muzealnik, kolekcjoner, hrabia herbu Korczak. Obraz od 1954 roku znajduje się w Muzeum Narodowym w Warszawie.
Jean-Baptiste Greuze, „Gitarzysta”, 1757, Muzeum Narodowe w Warszawie, wikimedia.org, domena publiczna
Polecenie 1

Posłuchaj utworu i zwróć uwagę na brzmienie gitary i technikę gry na tym instrumencie.

R1TLHH2C84BBN
Ilustracja interaktywna przedstawia mężczyznę w średnim wieku, ma dłuższe, ciemne włosy. Gitarzysta jest ubrany w czarny garnitur, białą koszulę i bordowy krawat. Po naciśnięciu punktu interaktywnego pojawi się napis: „Concerto de Aranjuez na gitarę i orkiestrę”, autorstwa Joaquin Rodrigo. Nagranie rozpoczyna się rozłożonymi akordami (arpeggio), na których tle brzmi piękna, nostalgiczna melodia. Po wstępie gitary melodię przejmuje flet, a potem instrumenty smyczkowe, później obój. Następnie snucie tematu kontynuuje solista gitarzysta, przy delikatnym i pogłębiającym wrażenie tęsknoty i smutku akompaniamencie orkiestry.
Źródło: opracowanie: online skills, licencja: CC BY 3.0.

GitaraGitaraGitara to instrument strunowy, szarpany. Najczęściej posiada 6 strun, ale są gitary, które mają zarówno mniej, jak i więcej strun. Istnieją różne rodzaje gitar, najbardziej popularne to klasyczna, akustyczna i elektryczna.

RBDrjcm4wbWfe
Ilustracja interaktywna przedstawia gitarę klasyczną. Na ilustracji umieszczony jest aktywny punkt, po wybraniu którego wyświetli się dodatkowa informacja: 1. Gitara klasyczna jest trochę mniejsza od akustycznej, ma szerszy gryf i nylonowe struny. Dawniej struny były wykonywane z jelit.
Gitara klasyczna, guitaronline.pl, CC BY 3.0
RmwHjsWqfUMP2
Ilustracja interaktywna przedstawia gitarę akustyczną. Na ilustracji umieszczony jest aktywny punkt, po wybraniu którego wyświetli się dodatkowa informacja: 1. Gitara akustyczna jest trochę większa od klasycznej, ma węższy gryf i metalowe struny, a także może mieć inne pudło rezonansowe.
Gitara akustyczna, guitaraonline.pl, CC BY 3.0
RwXimgqI3xIZk
Ilustracja interaktywna przedstawia gitarę elektryczną. Na ilustracji umieszczony jest aktywny punkt, po wybraniu którego wyświetli się dodatkowa informacja: 1. Gitara elektryczna posiada struny metalowe, nie ma jednak pudła rezonansowego. Zasada działania opiera się na przetwornikach elektromagnetycznych, które wysyłają impuls do wzmacniacza gitarowego, najczęściej zintegrowanego z głośnikiem, potocznie nazywanym piecem.
Gitara elektryczna, online‑skills, CC BY 3.0
Rooy2HwUyIpym
Ilustracja interaktywna przedstawia budowę gitary klasycznej. Na ilustracji umieszczone są kolejno ponumerowane aktywne punkty, po wybraniu których wyświetlą się dodatkowe informacje: 1. Naciągi, 2. Siodełko, 3. Otwór rezonansowy z rozetą ozdabiającą otwór, 4. Boki, 5. Strunnik, 6. Mostek ze strunnikiem mostek, 7. Pudło rezonansowe, 8. Szyjka, 9. Główka, 10. Struny.
Budowa gitary klasycznej, gamawitczak.pl, CC BY 3.0
Ważne!

Bardzo ważną sprawą jest strojenie gitary. Warto pamiętać, że nawet bardzo drobne zmiany temperatury czy wilgotności wpływają na zmiany stroju. Zatem przed każdą grą trzeba sprawdzić, czy gitara dobrze stroi! Gitara rozstraja się również podczas grania. Ważne jest, żebyś od początku nauki nabierał świadomości poprawnego stroju instrumentu. Na początek możesz korzystać ze stroików elektronicznych (tunerów), które można zakupić w sklepie muzycznym. Istnieją również aplikacje na smartfon, które możesz zainstalować i z nich korzystać. Z czasem, kiedy nabędziesz praktyki, wystarczy Ci Twoje ucho.

Zanim zaczniesz grać – pozycja ciała, akordy, chwyty, funkcje, diagramy akordów, tabulatury…

Na początek proponuję Ci wysłuchanie utworu z gatunku muzyki flamencoFlamencoflamenco. W tym czasie zapoznaj się z informacjami dotyczącymi pozycji ciała i trzymania gitary podczas gry. Zastosuj to w praktyce.

RI7MyTvhOEfZv
Ilustracja interaktywna przedstawia mężczyznę w czasie gry na gitarze. Muzyk ma uniesioną dużo wyżej część gitary z gryfem. Gitara jest umieszczona nie poziomo, a skośnie. Po naciśnięciu punktu interaktywnego pojawi się napis: „Malaguena”. Wykonawca Michael Lucarelli oraz możliwe będzie odtworzenie muzyki. Na nagraniu bardzo dynamiczny utwór. Rozpoczyna się wyraźną, energiczną linią basową, graną kciukiem na strunach basowych i akordami granymi pozostałymi palcami na strunach wiolinowych. W dalszych częściach utworu ten temat grany w basie będzie przedmiotem wariacji, będzie opracowany na różne sposoby. W utworze bardzo intensywnie pracuje prawa ręka, wykorzystując do szarpania i uderzania strun różne techniki.
Źródło: opracowanie: online skills, Michael Lucarelli, licencja: CC BY 3.0.

Pozycja ciała

R8LStU6xAjlsl
Ilustracja interaktywna przedstawia prawidłową pozycję ciała gitarzysty. Na ilustracji umieszczony jest aktywny punkt, po wybraniu którego wyświetli się dodatkowa informacja: 1. Usiądź prosto. Jeżeli jesteś praworęczny, umieść gitarę na lewej nodze, jeżeli leworęczny – na prawej. Dzięki temu, obie ręce mogą pracować i układać się swobodnie podczas wykonywania utworów. Możesz skorzystać ze stopnia, który podniesie nogę, na której znajduje się gitara. Ułatwi to dostęp do każdej części gryfu.
Prawidłowa pozycja ciała gitarzysty, online‑skills, CC BY 3.0
Rs1RStJDw2AHR
Ilustracja interaktywna przedstawia prawidłowe ułożenie palców lewej ręki na gitarze. Na ilustracji umieszczony jest aktywny punkt, po wybraniu którego wyświetli się dodatkowa informacja: 1. Palce lewej ręki, którymi przyciskasz struny do gryfu, powinny być ułożone do niego możliwie jak najbardziej prostopadle, tak aby nie zahaczać o inne struny. Kciuk natomiast powinien być wyprostowany i przylegać mocno do gryfu.
Prawidłowe ułożenie palców lewej ręki, pik.kielce.pl, CC BY 3.0
R1C4tyYaIvw1b
Ilustracja interaktywna przedstawia prawidłowe ułożenie prawej ręki na gitarze. Na ilustracji umieszczony jest aktywny punkt, po wybraniu którego wyświetli się dodatkowa informacja: 1. Prawa ręka zwisa swobodnie, opierając się o pudło rezonansowe, tak aby palce były blisko strun.
Ułożenie prawej ręki, gitaradlapoczatkujacych.pl, CC BY 3.0

Jeżeli jesteś leworęczny, możesz grać tak, jak grają praworęczni lub robić wszystko odwrotnie. Wówczas trzeba przełożyć struny i trzymać gitarę „do góry nogami”.

Akordy

AkordAkordAkord to współbrzmienie kilku dźwięków. W muzykowaniu amatorskim akordy na gitarze częściej nazywane są chwytami lub funkcjami. Żeby zagrać akord, trzeba palcami lewej dłoni nacisnąć struny w odpowiednich miejscach na gryfieGryfgryfie, zaś dłonią prawą szarpnąć struny.

Na początek poznasz kilka najprostszych do zagrania akordów durowych i molowych. Najczęściej stosuje się zapis skrócony akordów. Akordy durowe oznacza się wielką literą, np. „C” dla C-durDurdur, „G” dla G – dur, „D” dla D –dur itp. Natomiast akordy molowe oznacza się małą literą, np. „a” dla a – mollMollmoll, „e” dla e – moll, „d” dla d – moll itp. Możesz również spotkać opracowania z końcówką „major” dla akordów durowych i „minor” dla akordów molowych, np. C – major = C – dur = C i analogicznie a – minor = a – moll = a.

W opracowaniach zagranicznych dźwięk „h” jest często przedstawiany jako „b”.

Jak czytać diagramy akordów?

Akordy dla gitary przedstawia się na diagramach przedstawiających część gryfu gitary. Używa się w tym celu kilku znaków:

  • 0, 1, 2, 3, 4 – miejsce na gryfie, w których powinniśmy umieścić palce lewej dłoni gdzie „0” – oznacza uderzenie pustej struny, zaś „x” – strunę, której nie szarpiemy;

  • cyfry rzymskie – oznaczają numer progu.

  • Nazwy strun czytając diagram od dołu od struny najgrubszej, czyli brzmiącej najniżej do strumy najcieńszej, czyli brzmiącej najwyżej: E, A, DIndeks górny 1, GIndeks górny 1, HIndeks górny 1, EIndeks górny 2. Dwie pierwsze są z oktawy małej - te są bez cyfr). Kolejne nuty, czyli DIndeks górny 1,GIndeks górny 1,HIndeks górny 1 pochodzą z oktawy razkreślnej, zaś EIndeks górny 2 pochodzi z oktawy dwukreślnej.

RyRFlLoRIAEks
Ilustracja przedstawia w jaki sposób czytać diagramy z akordami. Sześć poziomych linii symbolizuje 6 strun gitary, przy czym najwyżej położona jest struna najgrubsza, znajdująca się najbliżej twarzy grającego. Struny są podpisane, wymieniając od dołu E,A,G,D,H,E. Obszary oddzielone pionowymi kreskami to progi. Progi są podpisane kolejnymi rzymskim cyframi. Od lewej mamy próg pierwszy, próg drugi, trzeci i czwarty. Duże czarne kropki w odpowiednich miejscach symbolizują miejsca, w których należy położyć palce lewej ręki.

Można również spotkać uproszczone zapisy diagramów bez oznaczeń, którymi palcami oraz które struny powinniśmy zagrać.

R1sSeiGAHHXaV
Na ilustracji 2 przykładowe diagramy przedstawiające akord a-moll i dłoń z cyframi. Palce są ponumerowane w następujący sposób 1 - palec wskazujący, 2- palec środkowy, 3 - palec serdeczny 4- palec mały.
1
2
3
4

1. palec wskazujący

2. palec środkowy

3. palec serdeczny

4. palec mały

Diagram akordu a – moll zapisany w sposób szczegółowy; Diagram akordu a – moll zapisany w sposób uproszczony; Oznaczenia palców, guitaronline.pl, CC BY 3.0

Podstawowe akordy

Czytając diagramy akordów zwróć uwagę na to, że na diagramie struny są odwrotnie oznaczone niż na gitarze (np. struna E basowa na gitarze jest na górze, a na diagramie na dole). Numery progów liczy się od główki gitary.

R1SqOa1Swn0nl
Ilustracja przedstawia sposób numerowania i nazywania strun w gitarze. Na ilustracji widać tylko gryf gitary. Gitara ma 6 strun. Pierwszą struną nazywamy tę, która jest najniżej, jest najcieńsza i brzmi najwyżej. Struna szósta to struna położona najwyżej, najgrubsza i najniżej brzmiąca. Ponumerowane są również progi na gryfie gitary. Progi to przestrzenie między metalowymi kreskami umieszczonymi na gryfie. Najbliżej główki gitary jest próg pierwszy, za pierwszym metalowym (lub plastikowym) wzniesieniem jest próg drugi i tak dalej.
Fragment gryfu z zaznaczonymi numerami progów i nazwami strun, guitaronline.pl, CC BY 3.0

Przed Tobą kilka akordów. Nastrój gitarę i próbuj zagrać każdy akord przedstawiony na diagramie. Na początek, w sposób bardzo prosty, pociągnij po prostu po strunach palcami prawej ręki od góry do dołu.

R1dWtlnN4XwrS
Diagram przedstawia sposób ustawienia palców lewej ręki w akordzie e-moll. Drugi palec znajduje się na strunie piątej na progu drugim. Trzeci palec znajduje na strunie czwartej na drugim progu.
Diagram dla akordu e-moll, guitaronline.pl, CC BY 3.0
RiiS0M8bZn9Bc
Ilustracja przedstawia sposób ustawienia palców lewej ręki w akordzie e-moll. Drugi palec znajduje się na strunie piątej na progu drugim. Trzeci palec znajduje na strunie czwartej na drugim progu.
Chwyt akordu e-moll na gryfie, guitaronline.pl, CC BY 3.0
RBLfAi2JvQJzq
Diagram przedstawia sposób ustawienia palców lewej ręki w akordzie E-dur. Pierwszy palec stawiamy na pierwszym progu na trzeciej strunie. Palec drugi stawiamy na piątej strunie na progu drugim, palec trzeci stawiamy na strunie czwartej na progu drugim.
Diagram dla akordu E-dur, guitaronline.pl, CC BY 3.0
R5K4iu1eybmju
Ilustracja przedstawia sposób ustawienia palców lewej ręki w akordzie E-dur. Pierwszy palec stawiamy na pierwszym progu na trzeciej strunie. Palec drugi stawiamy na piątej strunie na progu drugim, palec trzeci stawiamy na strunie czwartej na progu drugim.
Chwyt akordu E-dur na gryfie, guitaronline.pl, CC BY 3.0
R1IGlmKH8pjXb
Na diagramie przedstawiony jest sposób, w jaki należy ułożyć palce lewej ręki na gryfie, aby zagrać akord a‑moll. Palec pierwszy znajduje się na drugiej strunie na pierwszym progu, palec drugi na czwartej strunie na drugim progu, palec trzeci na trzeciej strunie na drugim progu.
R1IOuf1yKBlKS
Na ilustracji przedstawiony jest sposób w jaki należy ułożyć palce lewej ręki na gryfie, aby zagrać akord a‑moll. Palec pierwszy znajduje się na drugiej strunie na pierwszym progu, palec drugi na czwartej strunie na drugim progu, palec trzeci na trzeciej strunie na drugim progu.
RU7dpqEAWkVGn
Diagram przedstawia jak ułożone są palce lewej ręki na gryfie w akordzie A-dur. Palec pierwszy ustawiamy na drugim progu na czwartej strunie, pod nim palec drugi na trzeciej strunie na drugim progu, na dole palec trzeci na drugiej strunie na drugim progu. Wszystkie palce postawione są na drugim progu jeden pod drugim.
Diagram dla akordu A-dur, guitaronline.pl, CC BY 3.0
R1LSIUXkLqqWv
ilustracja przedstawia jak ułożone są palce lewej ręki na gryfie w akordzie A-dur. Palec pierwszy ustawiamy na drugim progu na czwartej strunie, pod nim palec drugi na trzeciej strunie na drugim progu, na dole palec trzeci na drugiej strunie na drugim progu. Wszystkie palce postawione są na drugim progu jeden pod drugim.
Chwyt akordu A-dur na gryfie, guitaronline.pl, CC BY 3.0
R1csFA9AhtjJz
Diagram przedstawia, jak ułożone są palce lewej ręki na gryfie w akordzie d‑moll. Pierwszy palec znajduje się na pierwszej strunie na pierwszym progu, drugi palec na trzeciej strunie na drugim progu, trzeci palec na drugiej strunie na trzecim progu.
RUnepOkv37Pc9
Ilustracja przedstawia, jak ułożone są palce lewej ręki na gryfie w akordzie d‑moll. Pierwszy palec znajduje się na pierwszej strunie na pierwszym progu, drugi palec na trzeciej strunie na drugim progu, trzeci palec na drugiej strunie na trzecim progu.
RmHAnNVhkb2yo
Diagram pokazuje, jak ułożone są palce lewej ręki na gryfie w akordzie D‑dur. Pierwszy palec znajduje się na trzeciej strunie na drugim progu, drugi palec na pierwszej strunie na drugim progu, trzeci palec znajduje się na drugiej strunie na trzecim progu.
RfbdTFvm3187J
Ilustracja pokazuje, jak ułożone są palce lewej ręki na gryfie w akordzie D‑dur. Pierwszy palec znajduje się na trzeciej strunie na drugim progu, drugi palec na pierwszej strunie na drugim progu, trzeci palec znajduje się na drugiej strunie na trzecim progu.
R1GH5DIeJ6k2D
Diagram pokazuje, jak ułożone są palce lewej ręki na gryfie w akordzie C‑dur. Pierwszy palec znajduje się na drugiej strunie na pierwszym progu. Drugi palec na czwartej strunie na drugim progu. Trzeci palec na piątej strunie na trzecim progu.
R1Kui4uHdlD2D
Ilustracja pokazuje, jak ułożone są palce lewej ręki na gryfie w akordzie C‑dur. Pierwszy palec znajduje się na drugiej strunie na pierwszym progu. Drugi palec na czwartej strunie na drugim progu. Trzeci palec na piątej strunie na trzecim progu.
Rei69MHSWSqDh
Diagram pokazuje, jak są ułożone palce lewej ręki na gryfie w akordzie G‑dur. Palec pierwszy znajduje się na piątej strunie na drugim progu. Drugi palec znajduje się na szóstej strunie na trzecim progu, palec trzeci na drugiej strunie na trzecim progu i palec czwarty na pierwszej strunie na trzecim progu.
RuueySSjtTZBY
Ilustracja pokazuje, jak są ułożone palce lewej ręki na gryfie w akordzie G‑dur. Palec pierwszy znajduje się na piątej strunie na drugim progu. Drugi palec znajduje się na szóstej strunie na trzecim progu, palec trzeci na drugiej strunie na trzecim progu i palec czwarty na pierwszej strunie na trzecim progu.

Tabulatury

Możesz spotkać się również z zapisem akordów w formie tabulaturyTabulaturatabulatury. Wówczas trzeba pamiętać o tym, że cyfry określają nie to, którym palcem trzeba zagrać, lecz na którym progu należy przycisnąć strunę, np.:

E |–-0–-|  - uderzenie pustej struny E,

H|–-1–-|  - przyciśnięcie struny H na pierwszym progu,

G|–-2–-|  - przyciśnięcie struny G na drugim progu,

D|–-2–-|  - przyciśnięcie struny D na drugim progu,

A|–-0–-|  - uderzenie pustej struny A,

E |–-x–-|  - struny E nie gramy.

Polecenie 2

Przed Tobą ćwiczenie praktyczne. Przygotuj gitarę i spróbuj zagrać prosty utwór - Płynie, Wisła płynie.

RBBrU7la1Dlmg
Zapamiętaj położenie na gryfie kilku dźwięków: pusta struna trzecia - dźwięk g. Struna trzecia naciśnięta na drugim progu dźwięk a. Pusta struna druga dźwięk h. Struna druga naciśnięta na pierwszym progu dźwięk c. Struna 2 naciśnięta na progu trzecim dźwięk d. Wykorzystując te pięć dźwięków zagraj melodię „Wlazł kotek”. Graj dźwięki w następującej kolejności d h h c a a g h d d h h c a a g h g.

Pierwsze rytmy…

Szarpanie strun palcami prawej dłoni zapisuje się za pomocą strzałek.

↑ - ten znak określa uderzenie strun prawą ręką z góry,

↓ - ten znak określa uderzenie strun prawą ręką z dołu.

Polecenie 3

Przed Tobą zapis prostego rytmu w metrumMetrummetrum 2/4 |↑     ↑↓|.  Czytaj nuty, posłuchaj nagrania i spróbuj wielokrotnie powtórzyć ten rytm. Na początku ćwicz w wolniejszym tempie. Ćwicz na jednym z najprostszych akordów, np.: e –moll.  Jeżeli opanujesz dobrze ten rytm, zagraj go wielokrotnie bez zatrzymywania.

R1JxZb1R8z05W
Na nagraniu akompaniament gitarowy, oparty na jednym najprostszym akordzie e-moll, grany w rytmie 1 ćwierćnuta, 2 ósemki.
Źródło: wybór online skills, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).

Nagranie dostępne pod adresem https://zpe.gov.pl/a/D1BQQO63m

Źródło: wybór online skills, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).

Na nagraniu akompaniament gitarowy, oparty na jednym najprostszym akordzie e-moll, grany w rytmie 1 ćwierćnuta, 2 ósemki.

Gramy na gitarze

RPn5Ku0w9muq8
Obraz ukazuje młodą kobietę w żółtej, długiej sukni, która gra na gitarze. W tle na ścianie wisi obraz przedstawiający park z drzewami.
Źródło: Johannes Vermeer, „Gitarzystka” Obraz olejny namalowany około 1672 roku.

Za chwilę zagrasz pierwszą piosenkę pt. Morskie opowieści. Śledź zapis muzyczny i graj razem z melodią. Do akompaniamentuAkompaniamentakompaniamentu wystarczą tylko dwa proste akordy e – moll i D – dur. Akordy są zapisane nad pięciolinią. Na początek skorzystaj z rytmu:

 4/4|↑     ↑↓     ↑     ↑↓|

RpimrlBG6ka5T1
Zapis nutowy piosenki „Morskie opowieści”. Nad nutami umieszczone są akordy służące do zagrania akompaniamentu na gitarze. Akordy są następujące e‑moll przez 2 takty, D‑dur przez 2 takty, e‑moll przez 2 takty, D przez 1 takt i e‑moll przez jeden takt. Następnie cały schemat się powtarza.
RlfVaAthTTDwG
Na nagraniu melodia piosenki „Morskie opowieści”. Sama melodia piosenki, nagrana bez akompaniamentu na instrumencie klawiszowym. Piosenka jest żywa i radosna.
Źródło: Morskie opowieści, wybór online skills, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).

Nagranie dostępne pod adresem https://zpe.gov.pl/a/D1BQQO63m

Źródło: Morskie opowieści, wybór online skills, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).

Na nagraniu melodia piosenki „Morskie opowieści”. Sama melodia piosenki, nagrana bez akompaniamentu na instrumencie klawiszowym. Piosenka jest żywa i radosna.

Sprawdź swoją wiedzę

Polecenie 4

Podczas rozwiązywania zadania pierwszego posłuchaj utworu na gitarę.

Zapoznaj się z informacjami na temat utworu „Bossa in Re”.

R1O66bc015I2h
Na nagraniu utwór gitarowy Svena Lundestada „Bossa in Re”. Pogodny utwór w charakterze latynoamerykańskim wykonany na gitarze solo.
Źródło: Utwór gitarowy Svena Lundestada „Bossa in Re”, wybór online skills, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).

Nagranie dostępne pod adresem https://zpe.gov.pl/a/D1BQQO63m

Źródło: Utwór gitarowy Svena Lundestada „Bossa in Re”, wybór online skills, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).

Na nagraniu utwór gitarowy Svena Lundestada „Bossa in Re”. Pogodny utwór w charakterze latynoamerykańskim wykonany na gitarze solo.

Ćwiczenie 1

Pokoloruj gitarę.

RLi1ncaSni7yB
Spośród wymienionych, wybierz te elementy, z których zbudowana jest gitara. 1. siodełko, 2. mostek 3. gryf, 4. struny, 5. klawisze, 6. pudło rezonansowe.
RLz1p9OaeiBHb
Spośród wymienionych, wybierz te elementy, z których zbudowana jest gitara.
1
R14id324kvVMQ1
Ćwiczenie 2
Wskaż zdania prawdziwe: 1. gitara ma 6 strun, 2. gitara ma 4 struny, 3. struny przyciska się na progach palcami lewej ręki, 4. struny szarpie się palcami lewej ręki.

Wskaż na grafice elementy gitary klasycznej, tj. pudło rezonansowe, naciągi, mostek, otwór rezonansowy

□
□
□
□
□
□
Rj8YGNSpupZBg1
Ćwiczenie 2
Wskaż zdania prawdziwe
R897pRjdly8gc
Ćwiczenie 3
Jak nazywa się element gitary klasycznej, który wzmacnia dźwięk?
1
Ćwiczenie 4
R1ZYeqxtF8keN1
Podaj nazwiska co najmniej dwóch kompozytorów tworzących utwory na gitarę.

Ułóż z rozsypanki melodię Morskie opowieści.

Podaj nazwiska co najmniej dwóch kompozytorów tworzących utwory na gitarę.

RH6uk40FP5IBv
RJw5UJ50DQzYl
Ćwiczenie 5
Aby zagrać przedstawiony na diagramie akord, palec pierwszy ustawiamy na drugim progu na czwartej strunie, pod nim palec drugi na trzeciej strunie na drugim progu, a palec trzeci na drugiej strunie na drugim progu. Wszystkie palce postawione są na drugim progu jeden pod drugim. Jaki to akord?
RSolwqIMqcXmy
Ćwiczenie 5
1
R1UFlyxXdaIE21
Ćwiczenie 6
Połącz nazwę akordu z opisem ułożenia palców. Akordy 1. a-moll, 2. E-dur. Opisy: A. Pierwszy palec stawiamy na pierwszym progu na trzeciej strunie. Palec drugi stawiamy na piątej strunie na progu drugim, palec trzeci stawiamy na strunie czwartej na progu drugim. B. Palec pierwszy znajduje się na drugiej strunie na pierwszym progu, palec drugi na czwartej strunie na drugim progu, palec trzeci na trzeciej strunie na drugim progu.
R1U3HpT1n0k141
Ćwiczenie 6
Połącz nazwę akordu z opisem ułożenia palców.
1
RmccwsRPDiL2M1
Ćwiczenie 7
Wymień poznane akordy.

Wskaż nazwę akordu, który został przedstawiony na ilustracji.

  • C-dur
  • e-moll
  • E-dur
  • A-dur
  • a-moll
R1MxogdgUWtEQ1
Ćwiczenie 7
Jeżeli pierwszym palcem naciśniesz drugą strunę na pierwszym progu, drugim palcem naciśniesz czwartą strunę na drugim progu, trzecim palcem naciśniesz piątą strunę na trzecim progu i zagrasz na pięciu najwyższych strunach, omijając strunę basową e, to jaki akord zagrasz?
RPE11IwGGM1wf
Ćwiczenie 8
Opisz czym różni się gitara elektryczna od gitary klasycznej.

Wskaż gitary elektryczne.

  • Gitara
  • Gitara
  • Gitara
  • Gitara
Ćwiczenie 8

Opisz czym różni się gitara elektryczna od gitary klasycznej.

R1cLpKLAE4EwC
Polecenie 5
Wyszukaj nazwiska sławnych gitarzystów różnych gatunków muzycznych i wpisz w okienko.
Wyszukaj nazwiska sławnych gitarzystów różnych gatunków muzycznych i wpisz w okienko.
RtGRNcnBeJyYQ

Słownik pojęć

Akompaniament
Akompaniament

[wł. accompagnamento ‘wtór’, ‘orszak’], tło muz. towarzyszące głównej partii melodycznej, wykonywanej zazwyczaj solo (przez jednego instrumentalistę lub śpiewaka) i stanowiące jej uzupełnienie harmoniczne, także rytmiczne i kolorystyczne.

Akord
Akord

współbrzmienie co najmniej trzech różnych dźwięków.

Dur
Dur

[łac.], major, w systemie dur‑moll rodzaj (tryb) skali, tonacji (np. C‑dur), trójdźwięku.

Flamenco
Flamenco

folklor południowej Hiszpanii, łączący taniec z muzyką i śpiewem (tzw. cante flamenco); w szczególności rodzaj pieśni popularnej zwłaszcza w Andaluzji, wykonywanej z towarzyszeniem kastanietów i gitary, z charakterystycznymi figurami ostinatowymi i ostro szarpanymi dźwiękami; typowe są inwokacje w rodzaju „aj, aj” oraz melizmatyka (melizmat); istnieje wiele hipotez tłumaczących pochodzenie (flamandzkie, cygańskie, mauretańskie) i nazwę f., np. od tańca cano; natomiast niezaprzeczalny jest związek f. z praktyką wykonawczą muzyki cygańskiej (jednak wyłącznie na terenie Hiszpanii).

Gitara
Gitara

[hiszp. < gr.], instrument z grupy chordofonów szarpanych.

Gryf
Gryf

w instrumentach strunowych: listwa z drewna, nad którą są umieszczone struny.

Metrum
Metrum

[łac. < gr.], zasada porządkowania przebiegu dźwięków w utworze pod względem ich wartości rytmicznej (tzn. relatywnego czasu trwania) i rozkładu akcentów w obrębie taktu.

Moll
Moll

odmiana skali diatonicznej, gamy lub tonacji oparta na małej tercji.

Rezonansowe pudło
Rezonansowe pudło

część instrumentu o stosunkowo dużej powierzchni, współdrgająca na zasadzie rezonansu z jego wibratorem, np. struną.

Tabulatura
Tabulatura

notacja muzyczna w XV–XVII w. służąca do zapisu utworów na organy, lutnię, gitarę itp.; zbiór utworów muzycznych zapisanych w ten sposób.

Słownik pojęć został opracowany na podstawie:

red. Andrzej Chodkowski, Encyklopedia muzyki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1995.

Galeria dzieł sztuki

R1JIq0jFk89HD
Ilustracja przedstawia dzieło pt. „Gitarzysta” autorstwa Jean-Baptiste Greuze. Jest to obraz olejny na płótnie (64x48 cm) namalowany ok. 1757. Widać na nim młodego mężczyznę, który stroi gitarę. Przedstawione w tle przedmioty świadczą o tym, że mężczyzna jest łowcą ptaków.
Źródło: Jean-Baptiste Greuze, „Gitarzysta”, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
RPn5Ku0w9muq8
Obraz ukazuje młodą kobietę w żółtej, długiej sukni, która gra na gitarze. W tle na ścianie wisi obraz przedstawiający park z drzewami.
Źródło: Johannes Vermeer, „Gitarzystka” Obraz olejny namalowany około 1672 roku.

Biblioteka muzyczna

R18VMVCZPHCMC
Ilustracja interaktywna przedstawia mężczyznę w średnim wieku, ma dłuższe, ciemne włosy. Gitarzysta jest ubrany w czarny garnitur, białą koszulę i bordowy krawat. Po naciśnięciu punktu interaktywnego pojawi się napis: „Concerto de Aranjuez na gitarę i orkiestrę”, autorstwa Joaquin Rodrigo. Nagranie rozpoczyna się rozłożonymi akordami (arpeggio), na których tle brzmi piękna, nostalgiczna melodia. Po wstępie gitary melodię przejmuje flet, a potem instrumenty smyczkowe, później obój. Następnie snucie tematu kontynuuje solista gitarzysta, przy delikatnym i pogłębiającym wrażenie tęsknoty i smutku akompaniamencie orkiestry.
Źródło: opracowanie: online skills, licencja: CC BY 3.0.
RI7MyTvhOEfZv
Ilustracja interaktywna przedstawia mężczyznę w czasie gry na gitarze. Muzyk ma uniesioną dużo wyżej część gitary z gryfem. Gitara jest umieszczona nie poziomo, a skośnie. Po naciśnięciu punktu interaktywnego pojawi się napis: „Malaguena”. Wykonawca Michael Lucarelli oraz możliwe będzie odtworzenie muzyki. Na nagraniu bardzo dynamiczny utwór. Rozpoczyna się wyraźną, energiczną linią basową, graną kciukiem na strunach basowych i akordami granymi pozostałymi palcami na strunach wiolinowych. W dalszych częściach utworu ten temat grany w basie będzie przedmiotem wariacji, będzie opracowany na różne sposoby. W utworze bardzo intensywnie pracuje prawa ręka, wykorzystując do szarpania i uderzania strun różne techniki.
Źródło: opracowanie: online skills, Michael Lucarelli, licencja: CC BY 3.0.
R1JxZb1R8z05W
Na nagraniu akompaniament gitarowy, oparty na jednym najprostszym akordzie e-moll, grany w rytmie 1 ćwierćnuta, 2 ósemki.
Źródło: wybór online skills, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).

Nagranie dostępne pod adresem https://zpe.gov.pl/a/D1BQQO63m

Źródło: wybór online skills, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).

Na nagraniu akompaniament gitarowy, oparty na jednym najprostszym akordzie e-moll, grany w rytmie 1 ćwierćnuta, 2 ósemki.

RlfVaAthTTDwG
Na nagraniu melodia piosenki „Morskie opowieści”. Sama melodia piosenki, nagrana bez akompaniamentu na instrumencie klawiszowym. Piosenka jest żywa i radosna.
Źródło: Morskie opowieści, wybór online skills, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).

Nagranie dostępne pod adresem https://zpe.gov.pl/a/D1BQQO63m

Źródło: Morskie opowieści, wybór online skills, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).

Na nagraniu melodia piosenki „Morskie opowieści”. Sama melodia piosenki, nagrana bez akompaniamentu na instrumencie klawiszowym. Piosenka jest żywa i radosna.

R1O66bc015I2h
Na nagraniu utwór gitarowy Svena Lundestada „Bossa in Re”. Pogodny utwór w charakterze latynoamerykańskim wykonany na gitarze solo.
Źródło: Utwór gitarowy Svena Lundestada „Bossa in Re”, wybór online skills, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).

Nagranie dostępne pod adresem https://zpe.gov.pl/a/D1BQQO63m

Źródło: Utwór gitarowy Svena Lundestada „Bossa in Re”, wybór online skills, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).

Na nagraniu utwór gitarowy Svena Lundestada „Bossa in Re”. Pogodny utwór w charakterze latynoamerykańskim wykonany na gitarze solo.

Bibliografia

red. Andrzej Chodkowski, Encyklopedia muzyki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1995.

Jarosław Lipski, Gitara klasyczna, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 2001.