Na ilustracji mnóstwo trójwymiarowych nut, wykonanych prawdopodobnie z drewna i rozrzuconych w nieładzie. Nutki pomalowane są na kolory w różnych odcieniach różowego, pomarańczowego i beżowego. Temat lekcji: Moja lista przebojów - powtórzenie wiadomości.
1
Scenariusz dla nauczyciela:
R1NveKyUs0dNx1
I. Indywidualna i zespołowa ekspresja muzyczna. 4. W zakresie słuchania i percepcji muzyki. Uczeń: 1) świadomie słucha wybranych dzieł literatury muzycznej (fragmentów lub/i w całości): a) reprezentatywnych dla kolejnych epok (od średniowiecza do współczesności). 2) rozpoznaje ze słuchu: a) brzmienie instrumentów muzycznych; b) brzmienie głosów ludzkich: sopran, alt, tenor, bas; II. Język i funkcje muzyki, myślenie muzyczne, kreacja i twórcze działania. 4. Uczeń wykazuje się znajomością i dokonuje charakterystyki: 3) form muzycznych: budowa okresowa, AB, ABA, ABA1, kanon, rondo, wariacje, pieśń, opera, balet, operetka, musical, koncert, symfonia.
Nauczysz się
rozpoznawać utwory: Piotr Czajkowski Taniec Wieszczki Cukrowej z baletu Dziadek do orzechów, N. Paganini Kaprys nr 24, Gaude Mater Polonia, G. Bizet Habanera z opery Carmen;
posługiwać się pojęciami dotyczącymi: baletu, opery, głosów ludzkich i instrumentów;
świadomie i analitycznie słuchać muzyki.
Ponadczasowe utwory
Na przestrzeni lat w historii muzyki zaistniało wiele utworów, które przetrwały próbę czasu i stały się wielkimi przebojami. Ich popularność okazała się ponadczasowa, są znane i chętnie wykonywane do dziś. Na tej lekcji przypomnianych zostanie kilka z nich.
R2ag9vDpQKvkb
Ćwiczenie 1
Określ obsadę wykonawczą następujących utworów: 1. Niccolo Paganini, Kaprys nr 24, 2. Piotr Czajkowski, Taniec Wieszczki Cukrowej z baletu Dziadek do orzechów, 3. Gaude Mater Polonia, 4. Georges Bizet, Habanera z opery Carmen
Określ obsadę wykonawczą następujących utworów: 1. Niccolo Paganini, Kaprys nr 24, 2. Piotr Czajkowski, Taniec Wieszczki Cukrowej z baletu Dziadek do orzechów, 3. Gaude Mater Polonia, 4. Georges Bizet, Habanera z opery Carmen
Wysłuchaj przykładów muzycznych, a następnie dopasuj do nich odpowiednie tytuły.
Piotr Czajkowski, Taniec Wieszczki Cukrowej z baletu Dziadek do orzechów
Gaude Mater Polonia
Georges Bizet, Habanera z opery Carmen
Niccolo Paganini, Kaprys nr 24
Zadanie posiada plik audio, który można odsłuchać w wersji online podręcznika.
Balet
Pierwszym przykładem muzycznym był Taniec Wieszczki Cukrowej z baletuBaletbaletuDziadek do orzechów - jednego z najpopularniejszych baletów na świecie. Skomponowany został przez Piotra Czajkowskiego, rosyjskiego kompozytoraKompozytorkompozytora doby romantyzmuRomantyzmromantyzmu. Balet jest to rodzaj spektaklu, którego treść przedstawiana jest za pomocą tańca (najczęściej klasycznego) i muzyki. Opracowaniem ruchu scenicznego oraz układów tanecznych zajmuje się choreografChoreografchoreograf. Kostiumy i dekoracje przygotowuje scenografScenografscenograf, z kolei kompozytor odpowiada za stworzenie muzyki.
R1AA6al9gibBp
Rc9f12m5R57qr
Osoby wykonujące taniec klasyczny posiadają specjalny strój. Kostium primabalerinyPrimabalerinaprimabaleriny (najważniejszej tancerki w balecie) oraz pozostałych tancerek składa się z gorsetu i spódnicy. Panowie tańczą natomiast w tzw. trykocie. Układ choreograficzny w balecie zawiera wiele pasPas (czyt. pa)pas [czyt. pa] czyli kroków, obrotów zwanych piruetamiPirouette ( czyt. piruet)piruetami oraz póz np. arabesqueArabesque (czyt. arabesk)arabesque [czyt. arabesk], która polega na unoszeniu do tyłu wyprostowanej nogi. Wykonanie skomplikowanych figur tanecznych ułatwiają specjalne baletki o usztywnionych noskach – tzw. pointyPointy (czyt. puenty)pointy [czyt. puenty]. Dzięki nim wykonawcy mogą tańczyć na czubkach palców.
RleF3kA18uz10
Ćwiczenie 2
Znajdź hasła do krzyżówki: 1. Baletki o usztywnionych noskach; dzięki nim tancerka może tańczyć na czubkach palców (6 liter), 2. Najważniejsza tancerka w balecie (13 liter). 3. Osoba, która przygotowuje kostiumy i dekoracje w spektaklu (9 liter). 4. Nazwisko rosyjskiego kompozytora, który napisał muzykę do baletów m.in.: Jezioro łabędzie oraz Dziadek do orzechów (10 liter). 5. Męski strój baletowy (6 liter). 6. Rodzaj spektaklu, w którym treść przedstawiana jest za pomocą tańca i muzyki (5 liter).
Znajdź hasła do krzyżówki: 1. Baletki o usztywnionych noskach; dzięki nim tancerka może tańczyć na czubkach palców (6 liter), 2. Najważniejsza tancerka w balecie (13 liter). 3. Osoba, która przygotowuje kostiumy i dekoracje w spektaklu (9 liter). 4. Nazwisko rosyjskiego kompozytora, który napisał muzykę do baletów m.in.: Jezioro łabędzie oraz Dziadek do orzechów (10 liter). 5. Męski strój baletowy (6 liter). 6. Rodzaj spektaklu, w którym treść przedstawiana jest za pomocą tańca i muzyki (5 liter).
Rozwiąż krzyżówkę wpisując hasła w odpowiednie miejsca.
Baletki o usztywnionych noskach; dzięki nim tancerka może tańczyć na czubkach palców.
Najważniejsza tancerka w balecie.
Osoba, która przygotowuje kostiumy i dekoracje w spektaklu.
Nazwisko rosyjskiego kompozytora, który napisał muzykę do baletów m.in.: Jezioro łabędzie oraz Dziadek do orzechów.
Męski strój baletowy.
Rodzaj spektaklu, w którym treść przedstawiana jest za pomocą tańca i muzyki.
1
2
3
4
5
6
RXAFo6oeIGMo9
Ćwiczenie 3
Gaude Mater Polonia
Wysłuchaj ponownie drugiego przykładu muzycznego.
RnWIAOVB0TtOI
Gaude Mater Polonia jest przykładem ponadwiekowego utworu, związanego z muzyką chóralną. Hymn ten powstał w średniowieczu, a śpiewany jest do dziś, zwykle jako część wielu uroczystości. Każdy chór posiada go w swoim repertuarze. Przypomnijmy, że chór jest to wieloosobowy zespół wokalny. Głosy męskie dzielimy na: tenorTenortenor (głos wysoki), barytonBarytonbaryton (głos średni) i basBasbas (głos niski), natomiast głosy żeńskie to: sopranSopransopran (głos wysoki), mezzosopranMezzosopranmezzosopran (głos średni) i altAltalt (głos niski). Wyróżniamy chóry męskie, żeńskie, mieszane i dziecięce.
RcY2W2IxUT5pB
Ćwiczenie 4
Jak nazywają się rodzaje głosów? A. wysoki głos męski Możliwe odpowiedzi: tenor, bas, baryton. B. niski głos męski Możliwe odpowiedzi: tenor, bas, baryton. C. wysoki głos żeński Możliwe odpowiedzi: sopran, mezzosopran, alt. D. niski głos żeński Możliwe odpowiedzi: sopran, mezzosopran, alt.
Jak nazywają się rodzaje głosów? A. wysoki głos męski Możliwe odpowiedzi: tenor, bas, baryton. B. niski głos męski Możliwe odpowiedzi: tenor, bas, baryton. C. wysoki głos żeński Możliwe odpowiedzi: sopran, mezzosopran, alt. D. niski głos żeński Możliwe odpowiedzi: sopran, mezzosopran, alt.
Umieść poniższe rodzaje głosu w odpowiedniej rubryce w tabeli. Wybierz z poniższych:
baryton, sopran, mezzosopran, alt, bas, tenor
GŁOS
ŻEŃSKI
MĘSKI
WYSOKI
ŚREDNI
NISKI
RRNcSQw9t91kP
Ćwiczenie 5
Habanera
RcgIKtTiyOEaZ
Ćwiczenie 6
Habanera z opery Carmen Georges’a Bizeta to jedna z najsłynniejszych ariiAriaarii operowych świata. Przypomnijmy, że operaOperaopera jest to sceniczny utwór wokalno‑instrumentalny, łączący grę aktorską ze śpiewem, muzyką i tańcem. Składa się z uwerturyUwerturauwertury (czyli krótkiego instrumentalnego wstępu), aktówAktaktów i scen, a jej tekst słowny to librettoLibrettolibretto. Operę współtworzą śpiewacy soliści, chór, orkiestra oraz tancerze. Prezentowane przez wykonawców partie wokalne oraz instrumentalne, zapisane są w partyturzePartyturapartyturze. Artystyczną całością kieruje dyrygentDyrygentdyrygent.
R1I96gvvVakHB
Ćwiczenie 7
Kaprys nr 24
RncQJqTxvKMjj
Kaprys nr 24 Niccolo Paganiniego jest utworem, który na przestrzeni dziejów zdobył niebywałą popularność. Przeznaczony jest na skrzypce solo, charakteryzuje się bardzo wysokim poziomem trudności, ale jednocześnie jest też efektowny. Przypomnijmy sobie podstawowy podział instrumentów. Są to instrumenty: strunowe (dzielą się na smyczkowe, szarpane i klawiszowe), dęte (drewniane i blaszane) oraz perkusyjne (o określonej wysokości dźwięku i o nieokreślonej wysokości dźwięku). Skrzypce wraz z altówką, wiolonczelą i kontrabasem należą do grupy instrumentów smyczkowych.
R1Oo92Ddo7VQH1
R18e68qeFda1n
Ćwiczenie 8
Słownik pojęć
Akt
Akt
część utworu dramatycznego lub przedstawienia teatralnego.
Alt
Alt
niski głos żeński.
Arabesque (czyt. arabesk)
Arabesque (czyt. arabesk)
poza, w której tancerz lub tancerka unosi do tyłu wyprostowaną nogę.
Aria
Aria
popisowa pieśń solowa w operze lub operetce.
Balet
Balet
jest to rodzaj spektaklu, którego treść przedstawiana jest za pomocą tańca i muzyki.
Baryton
Baryton
średni głos męski.
Bas
Bas
niski głos męski.
Choreograf
Choreograf
zajmuje się opracowaniem ruchu scenicznego oraz układów tanecznych w spektaklu.
Dyrygent
Dyrygent
osoba kierująca zespołem wokalno‑instrumentalnym, chórem lub orkiestrą.
Kompozytor
Kompozytor
twórca utworów muzycznych.
Libretto
Libretto
tekst słowny opery, operetki.
Mezzosopran
Mezzosopran
średni głos żeński.
Opera
Opera
sceniczny utwór wokalno‑instrumentalny, łączący grę aktorską ze śpiewem, muzyką i tańcem.
Partytura
Partytura
zapis nutowy utworu muzycznego, podzielony na partie wokalne i instrumentalne.
Pas (czyt. pa)
Pas (czyt. pa)
krok w balecie.
Pirouette ( czyt. piruet)
Pirouette ( czyt. piruet)
francuska nazwa obrotu.
Pointy (czyt. puenty)
Pointy (czyt. puenty)
baletki o usztywnionych noskach, dzięki którym tancerka może tańczyć na czubkach palców.
Primabalerina
Primabalerina
najważniejsza tancerka w balecie.
Romantyzm
Romantyzm
europejski prąd ideowy, literacki i artystyczny z początku XIX w., odwołujący się do idealizmu, natury, uczucia, wprowadzający motywy ludowe, elementy fantastyki oraz idee patriotyczne.
Scenograf
Scenograf
przygotowuje kostiumy i dekoracje w spektaklu.
Sopran
Sopran
wysoki głos żeński.
Tenor
Tenor
wysoki głos męski.
Uwertura
Uwertura
krótki utwór na orkiestrę będący wstępem do opery lub baletu, czasami także utwór samodzielny.
Źródła:
encyklopedia.pwn.pl
sjp.pwn.pl
m33b9dd1c309642f1_0000000000284
Biblioteka muzyczna
Bibliografia
J. Pudełek, Z historii baletu, Centralny Ośrodek Metodyki Upowszechniania Kultury, Warszawa 1981