Ilustracja przedstawia w dużym powiększeniu twarz Johanna Sebastiana Bacha. Dokoła grafiki ramka niczym na znaczku pocztowym. Po lewej stronie napis Johann Sebastian Bach i data: 1685‑1750. W tle ilustracji nuty na brązowym tle. Na środku napis: Zacznij od Bacha
Ilustracja przedstawia w dużym powiększeniu twarz Johanna Sebastiana Bacha. Dokoła grafiki ramka niczym na znaczku pocztowym. Po lewej stronie napis Johann Sebastian Bach i data: 1685‑1750. W tle ilustracji nuty na brązowym tle. Na środku napis: Zacznij od Bacha
Zacznij od Bacha
Źródło: tylko do użytku edukacyjnego na zpe.gov.pl.
Zacznij od Bacha...
Rwa4Ud3Gqb9KD
Utwór pod tytułem „Zacznij od Bacha” z albumu: „The Best: Zacznij od Bacha” autorstwa Zbigniewa Wodeckiego w jego wykonaniu z zespołem. Fragment trwający 47 sekund. Kompozycja jest wokalno‑instrumentalna, przeznaczona na głos męski (baryton) w akompaniamencie zespołu składającego się z fortepianu, basu, perkusji oraz syntezatora. Utwór jest bardzo rytmiczny, z granym przez fortepian ćwierćnutowym rytmem w metrum 4/4.
Utwór pod tytułem „Zacznij od Bacha” z albumu: „The Best: Zacznij od Bacha” autorstwa Zbigniewa Wodeckiego w jego wykonaniu z zespołem. Fragment trwający 47 sekund. Kompozycja jest wokalno‑instrumentalna, przeznaczona na głos męski (baryton) w akompaniamencie zespołu składającego się z fortepianu, basu, perkusji oraz syntezatora. Utwór jest bardzo rytmiczny, z granym przez fortepian ćwierćnutowym rytmem w metrum 4/4.
Zbigniew Wodecki, „Zacznij od Bacha” (fragment), z albumu: The Best: Zacznij od Bacha, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: Zbigniew Wodecki, Zacznij od Bacha, licencja: CC BY 3.0.
Zbigniew Wodecki, „Zacznij od Bacha” (fragment), z albumu: The Best: Zacznij od Bacha, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: Zbigniew Wodecki, Zacznij od Bacha, licencja: CC BY 3.0.
Utwór pod tytułem „Zacznij od Bacha” z albumu: „The Best: Zacznij od Bacha” autorstwa Zbigniewa Wodeckiego w jego wykonaniu z zespołem. Fragment trwający 47 sekund. Kompozycja jest wokalno‑instrumentalna, przeznaczona na głos męski (baryton) w akompaniamencie zespołu składającego się z fortepianu, basu, perkusji oraz syntezatora. Utwór jest bardzo rytmiczny, z granym przez fortepian ćwierćnutowym rytmem w metrum 4/4.
Polecenie 1
RemhbjQrDjR9C
Wysłuchaj fragmentu piosenki Zbigniewa Wodeckiego pt.: Zacznij od Bacha. Dlaczego Twoim zdaniem fragment tego współczesnego rozrywkowego utworu znalazł się na początku lekcji o muzyce poważnej?
Polecenie 1
R71ZBvEpttv09
Utwór pod tytułem „Zacznij od Bacha” z albumu: „The Best: Zacznij od Bacha” autorstwa Zbigniewa Wodeckiego w jego wykonaniu z zespołem. Fragment trwający 47 sekund. Kompozycja jest wokalno‑instrumentalna, przeznaczona na głos męski (baryton) w akompaniamencie zespołu składającego się z fortepianu, basu, perkusji oraz syntezatora. Utwór jest bardzo rytmiczny, z granym przez fortepian ćwierćnutowym rytmem w metrum 4/4.
Utwór pod tytułem „Zacznij od Bacha” z albumu: „The Best: Zacznij od Bacha” autorstwa Zbigniewa Wodeckiego w jego wykonaniu z zespołem. Fragment trwający 47 sekund. Kompozycja jest wokalno‑instrumentalna, przeznaczona na głos męski (baryton) w akompaniamencie zespołu składającego się z fortepianu, basu, perkusji oraz syntezatora. Utwór jest bardzo rytmiczny, z granym przez fortepian ćwierćnutowym rytmem w metrum 4/4.
Zbigniew Wodecki, „Zacznij od Bacha” (fragment), z albumu: The Best: Zacznij od Bacha, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: Zbigniew Wodecki, Zacznij od Bacha, licencja: CC BY 3.0.
Zbigniew Wodecki, „Zacznij od Bacha” (fragment), z albumu: The Best: Zacznij od Bacha, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: Zbigniew Wodecki, Zacznij od Bacha, licencja: CC BY 3.0.
Utwór pod tytułem „Zacznij od Bacha” z albumu: „The Best: Zacznij od Bacha” autorstwa Zbigniewa Wodeckiego w jego wykonaniu z zespołem. Fragment trwający 47 sekund. Kompozycja jest wokalno‑instrumentalna, przeznaczona na głos męski (baryton) w akompaniamencie zespołu składającego się z fortepianu, basu, perkusji oraz syntezatora. Utwór jest bardzo rytmiczny, z granym przez fortepian ćwierćnutowym rytmem w metrum 4/4.
R18Qu97vEvSFy
Przeczytaj opis piosenki Zbigniewa Wodeckiego pt.: Zacznij od Bacha. Dlaczego Twoim zdaniem fragment tego współczesnego rozrywkowego utworu znalazł się na początku lekcji o muzyce poważnej? Dodatkowo możesz wyszukać w sieci tekst piosenki i się z nim zapoznać.
Barok
BarokBarokBarok w muzyce to okres kultury muzycznej XVII i pierwszej połowy XVIII wieku. W sztuce oddziela okres renesansu od klasycyzmu. Charakteryzuje się przeniesieniem zdobyczy renesansu na teren muzyki dworskiej i mieszczańskiej. W okresie baroku nastąpił znaczny rozwój muzyki instrumentalnejMuzyka instrumentalnamuzyki instrumentalnej (koncertKoncertkoncert, concerto grossoConcerto grossoconcerto grosso [czytaj: konczerto grosso], sonataSonatasonata, suitaSuitasuita, fugaFugafuga) oraz wielkich form instrumentalno‑wokalnych (operaOperaopera, oratoriumOratoriumoratorium, kantataKantatakantata). W okresie baroku działali wielcy kompozytorzy: Jan Sebastian Bach, Antonio Vivaldi, Jerzy Fryderyk Händel [czytaj: hendel].
Johann Sebastian Bach
Johann Sebastian Bach wywodził się z rodziny o wielkich tradycjach muzycznych. Nie tylko jego ojciec Johann Ambrosius był muzykiem miejskim. Także wielu członków bliższej i dalszej rodziny pełniło od pokoleń zawody związane z muzyką, a doroczne czy okazjonalne spotkania rodzinne były zawsze doskonałą okazją do wspólnego muzykowania.
Polecenie 2
Obejrzyj film o Janie Sebastianie Bachu.
Rn3AVg46FoHS8
Materiał filmowy do lekcji zatytułowany „Panteon kompozytorów - Jan Sebastian Bach”
Materiał filmowy do lekcji zatytułowany „Panteon kompozytorów - Jan Sebastian Bach”
Panteon kompozytorów - Jan Sebastian Bach, online‑skills, CC BY 3.0
Źródło: online-skills, Panteon kompozytorów - Jan Sebastian Bach, licencja: CC BY 3.0.
mc8c71fe92fbe9a3f_0000000000021
Jan Sebastian Bachmc8c71fe92fbe9a3f_0000000000021Jan Sebastian Bach Jan Sebastian Bach (1685‑1750)
Niemiecki kompozytor barokowy, wirtuoz klawesynu i organów. Tworzył następujące formy muzyczne: suity, fugi, toccaty, koncerty, msze, kantaty i pasje. Utwory: Msza h‑moll, Pasja według Świętego Mateusza, Toccata i fuga d‑moll i inne.
R6LOlCArK8Nz8
Ilustracja przedstawia portret Johanna Sebastiana Bacha, autorstwa Eliasa Gottloba Haussmanna. Kompozytor przedstawiony został jako mężczyzna w średnim wieku, mocnej budowy ciała, z dość surowym wyrazem twarzy i przenikliwym spojrzeniem. Na głowie ma białą perukę, sięgającą do ramion. Ubrany jest w białą koszulę i ciemny surdut. W prawej ręce trzyma kartkę z zapisanymi nutami.
Jan Sebastian Bach
Źródło: AMFN.
R1Lm4ydHS6YrB
Ćwiczenie 1
Podaj nazwiska co najmniej dwóch kompozytorów, tworzących w tej samej epoce, co Jan Sebastian Bach.
Podaj nazwiska co najmniej dwóch kompozytorów, tworzących w tej samej epoce, co Jan Sebastian Bach.
Spośród 4 portretów kompozytorów wybierz fotografię Jana Sebastiana Bacha.
portret nr jeden
portret nr dwa
portret nr trzy
portret nr cztery
RY7Z74bPE8DDa
Ćwiczenie 1
Wskaż kompozytora, który nie jest przedstawicielem epoki baroku.
Polecenie 3
Wysłuchaj ebooka o twórczości Jana Sebastiana Bacha.
RS6NtqUVmmGqzm483454b5c23ff1c7_00000000000211
Audiobook poświęcony działalności J.S. Bacha. Nagranie przedstawia temat BACH grany przez różne instrumenty: wiolonczelę, organy, skrzypce, flet, fortepian. Johann Sebastian Bach – geniusz w epoce baroku Twórczość Jana Sebastiana Bacha stała się niedoścignionym wzorem muzycznej doskonałości dla kolejnych generacji muzyków. Zarówno początkujący wykonawcy, grający utwory o przeznaczeniu dydaktycznym, takie jak dwugłosowe Inwencje i trzygłosowe Sinfonie, jak też wybitni wirtuozi, wykonujący skrzypcowe partity, organowe toccaty czy suity wiolonczelowe, wreszcie zespoły wokalno‑instrumentalne mierzące się z wielkimi formami cyklicznymi Bacha: kantatami, pasjami – wszyscy mają świadomość kontaktu z arcydziełami. Życie Jana Sebastiana wypełnione było tytaniczną pracą – nie tylko pracą genialnego kompozytora, twórcy zarówno kościelnych kantat i przygrywek chorałowych, jak i muzyki świeckiej na różne instrumenty, nie tylko doskonałego, cieszącego się ogromną sławą organisty i mistrza gry na klawesynie, kapelmistrza, nauczyciela i pedagoga, ale też cenionego eksperta w dziedzinie organmistrzostwa. Ten niemiecki organista, kantor i nauczyciel – jak określa się trzy główne nurty działalności Bacha – wciąż zmuszony był poszukiwać nowych źródeł utrzymania dla powiększającej się rodziny, często zmieniając z tego powodu miejsce pobytu. Dopiero objęcie stanowiska kantora przy kościele św. Tomasza w Lipsku w 1723 roku umożliwiło Janowi Sebastianowi stabilizację życiową. Powszechnie kompozytor uchodzi za niedoścignionego mistrza polifonii muzycznej, który pozostał wierny tradycjom muzyki polifonicznej baroku. Nie napisał żadnej opery, nie zajmował się nowym typem sonaty. Natomiast w spuściźnie artystycznej Bacha dominują kompozycje religijne, toteż chorał protestancki stanowi podstawę większości jego utworów organowych, kantat i innych dzieł wokalno‑instrumentalnych. Polifonia Bacha to kwintesencja muzyki baroku: technika fugowana (imitacje) przenika styl koncertujący, wiąże się też z techniką wariacyjną. Wzajemne przenikanie się zasad harmoniki funkcyjnej z zasadami kontrapunktu zadecydowało o szczególnej roli Bacha w historii muzyki. W jego muzyce nastąpiło doskonałe stopienie myślenia horyzontalnego i wertykalnego. Wyciągając konsekwencje z systemu dur‑moll, kompozytor w ramach jednej płaszczyzny tonalnej dokonywał ścisłego prowadzenia głosów polifonicznych; tworzył nowe kombinacje współbrzmień, dbając o dobre brzmienie samodzielnych głosów i zróżnicowanie brzmienia w przebiegu czasowym. Bach był geniuszem, który wciąż fascynuje i inspiruje kolejne generacje twórców. Prześledzenie dziejów jego życia i twórczości, tak mocno uwarunkowanych realiami epoki, nie wystarcza jednak, by wyjaśnić tę niesłabnącą siłę oddziaływania jego sztuki. W tym sensie niewytłumaczalna jest w ogóle potęga ludzkiego geniuszu.
Audiobook poświęcony działalności J.S. Bacha. Nagranie przedstawia temat BACH grany przez różne instrumenty: wiolonczelę, organy, skrzypce, flet, fortepian. Johann Sebastian Bach – geniusz w epoce baroku Twórczość Jana Sebastiana Bacha stała się niedoścignionym wzorem muzycznej doskonałości dla kolejnych generacji muzyków. Zarówno początkujący wykonawcy, grający utwory o przeznaczeniu dydaktycznym, takie jak dwugłosowe Inwencje i trzygłosowe Sinfonie, jak też wybitni wirtuozi, wykonujący skrzypcowe partity, organowe toccaty czy suity wiolonczelowe, wreszcie zespoły wokalno‑instrumentalne mierzące się z wielkimi formami cyklicznymi Bacha: kantatami, pasjami – wszyscy mają świadomość kontaktu z arcydziełami. Życie Jana Sebastiana wypełnione było tytaniczną pracą – nie tylko pracą genialnego kompozytora, twórcy zarówno kościelnych kantat i przygrywek chorałowych, jak i muzyki świeckiej na różne instrumenty, nie tylko doskonałego, cieszącego się ogromną sławą organisty i mistrza gry na klawesynie, kapelmistrza, nauczyciela i pedagoga, ale też cenionego eksperta w dziedzinie organmistrzostwa. Ten niemiecki organista, kantor i nauczyciel – jak określa się trzy główne nurty działalności Bacha – wciąż zmuszony był poszukiwać nowych źródeł utrzymania dla powiększającej się rodziny, często zmieniając z tego powodu miejsce pobytu. Dopiero objęcie stanowiska kantora przy kościele św. Tomasza w Lipsku w 1723 roku umożliwiło Janowi Sebastianowi stabilizację życiową. Powszechnie kompozytor uchodzi za niedoścignionego mistrza polifonii muzycznej, który pozostał wierny tradycjom muzyki polifonicznej baroku. Nie napisał żadnej opery, nie zajmował się nowym typem sonaty. Natomiast w spuściźnie artystycznej Bacha dominują kompozycje religijne, toteż chorał protestancki stanowi podstawę większości jego utworów organowych, kantat i innych dzieł wokalno‑instrumentalnych. Polifonia Bacha to kwintesencja muzyki baroku: technika fugowana (imitacje) przenika styl koncertujący, wiąże się też z techniką wariacyjną. Wzajemne przenikanie się zasad harmoniki funkcyjnej z zasadami kontrapunktu zadecydowało o szczególnej roli Bacha w historii muzyki. W jego muzyce nastąpiło doskonałe stopienie myślenia horyzontalnego i wertykalnego. Wyciągając konsekwencje z systemu dur‑moll, kompozytor w ramach jednej płaszczyzny tonalnej dokonywał ścisłego prowadzenia głosów polifonicznych; tworzył nowe kombinacje współbrzmień, dbając o dobre brzmienie samodzielnych głosów i zróżnicowanie brzmienia w przebiegu czasowym. Bach był geniuszem, który wciąż fascynuje i inspiruje kolejne generacje twórców. Prześledzenie dziejów jego życia i twórczości, tak mocno uwarunkowanych realiami epoki, nie wystarcza jednak, by wyjaśnić tę niesłabnącą siłę oddziaływania jego sztuki. W tym sensie niewytłumaczalna jest w ogóle potęga ludzkiego geniuszu.
Ilustracja przedstawia portret Johanna Sebastiana Bacha, autorstwa Eliasa Gottloba Haussmanna. Kompozytor przedstawiony został jako mężczyzna w średnim wieku, mocnej budowy ciała, z dość surowym wyrazem twarzy i przenikliwym spojrzeniem. Na głowie ma białą perukę, sięgającą do ramion. Ubrany jest w białą koszulę i ciemny surdut. W prawej ręce trzyma kartkę z zapisanymi nutami.
Ilustracja przedstawia portret Johanna Sebastiana Bacha, autorstwa Eliasa Gottloba Haussmanna. Kompozytor przedstawiony został jako mężczyzna w średnim wieku, mocnej budowy ciała, z dość surowym wyrazem twarzy i przenikliwym spojrzeniem. Na głowie ma białą perukę, sięgającą do ramion. Ubrany jest w białą koszulę i ciemny surdut. W prawej ręce trzyma kartkę z zapisanymi nutami.
Elias Gottlob Haussmann, „Johann Sebastian Bach”, 1748
Źródło: wikipedia, domena publiczna.
m483454b5c23ff1c7_0000000000021
m483454b5c23ff1c7_0000000000021
Johann Sebastian Bach – geniusz w epoce baroku. Twórczość Jana Sebastiana Bacha stała się niedoścignionym wzorem muzycznej doskonałości dla kolejnych generacji muzyków. Zarówno początkujący wykonawcy, grający utwory o przeznaczeniu dydaktycznym, takie jak dwugłosowe Inwencje i trzygłosowe Sinfonie, jak też wybitni wirtuozi, wykonujący skrzypcowe partity, organowe toccaty czy suity wiolonczelowe, wreszcie zespoły wokalno‑instrumentalne mierzące się z wielkimi formami cyklicznymi Bacha: kantatami, pasjami – wszyscy mają świadomość kontaktu z arcydziełami. Życie Jana Sebastiana wypełnione było tytaniczną pracą – nie tylko pracą genialnego kompozytora, twórcy zarówno kościelnych kantat i przygrywek chorałowych, jak i muzyki świeckiej na różne instrumenty, nie tylko doskonałego, cieszącego się ogromną sławą organisty i mistrza gry na klawesynie, kapelmistrza, nauczyciela i pedagoga, ale też cenionego eksperta w dziedzinie organmistrzostwa. Ten niemiecki organista, kantor i nauczyciel – jak określa się trzy główne nurty działalności Bacha – wciąż zmuszony był poszukiwać nowych źródeł utrzymania dla powiększającej się rodziny, często zmieniając z tego powodu miejsce pobytu. Dopiero objęcie stanowiska kantora przy kościele św. Tomasza w Lipsku w 1723 roku umożliwiło Janowi Sebastianowi stabilizację życiową. Powszechnie kompozytor uchodzi za niedoścignionego mistrza polifonii muzycznej, który pozostał wierny tradycjom muzyki polifonicznej baroku. Nie napisał żadnej opery, nie zajmował się nowym typem sonaty. Natomiast w spuściźnie artystycznej Bacha dominują kompozycje religijne, toteż chorał protestancki stanowi podstawę większości jego utworów organowych, kantat i innych dzieł wokalno‑instrumentalnych. Polifonia Bacha to kwintesencja muzyki baroku: technika fugowana (imitacje) przenika styl koncertujący, wiąże się też z techniką wariacyjną. Wzajemne przenikanie się zasad harmoniki funkcyjnej z zasadami kontrapunktu zadecydowało o szczególnej roli Bacha w historii muzyki. W jego muzyce nastąpiło doskonałe stopienie myślenia horyzontalnego i wertykalnego. Wyciągając konsekwencje z systemu dur‑moll, kompozytor w ramach jednej płaszczyzny tonalnej dokonywał ścisłego prowadzenia głosów polifonicznych; tworzył nowe kombinacje współbrzmień, dbając o dobre brzmienie samodzielnych głosów i zróżnicowanie brzmienia w przebiegu czasowym. Bach był geniuszem, który wciąż fascynuje i inspiruje kolejne generacje twórców. Prześledzenie dziejów jego życia i twórczości, tak mocno uwarunkowanych realiami epoki, nie wystarcza jednak, by wyjaśnić tę niesłabnącą siłę oddziaływania jego sztuki. W tym sensie niewytłumaczalna jest w ogóle potęga ludzkiego geniuszu.
Miejsca w których żył i komponował Bach
Polecenie 4
RrMmIVqXxcvyT
Zapoznaj się z mapą przedstawiającą miasta w których żył i pracował Bach, a następnie spróbuj chronologicznie wymienić miasta, w których rezydował. Przy każdym punkcie na mapie znajduje się również opis biograficzny z określonego okresu. Przeczytaj notatki.
R1J6GIu5RXqAp
Prezentacja z mapą północno‑zachodniej części Cesarstwa Niemieckiego z drugiej połowy XVII wieku. Na mapie zaznaczone są miejsca, w których żył i tworzył Jan Sebastian Bach. Po naciśnięciu nazwy miejscowości pojawiają się informacje dodatkowe. EISENACH Jan Sebastian Bach urodził się 21 marca 1685 roku w niemieckim mieście Eisenach. Przyszedł na świat w bardzo muzykalnej rodzinie, w której zawód muzyka przechodził z ojca na syna. Pierwszymi nauczycielami Jana Sebastiana gry na klawesynie i organach byli ojciec i stryj. Już w wieku 10 lat przyszły kompozytor stracił oboje rodziców. OHRDRUF Po śmierci rodziców Jan Sebastian zamieszkał u swego najstarszego brata w Ohrdruf. Uczęszczał tam do szkoły i pobierał lekcje gry na instrumentach. W wieku 15 lat opuścił dom brata i rozpoczął samodzielne życie. LÜNEBURG W 1700 roku Bach przybył do Lüneburga, gdzie przyjęto go jako sopranistę do chóru w tamtejszym kościele. Przyszły kompozytor godził naukę w szkole z pracą zarobkową w chórze. W trakcie mutacji, kiedy nie mógł śpiewać, grał w przykościelnej orkiestrze na skrzypcach i altówce oraz udzielał się jako klawesynista i organista. Był też kierownikiem chóru, co pozwoliło mu dobrze poznać praktykę muzyki wokalnej. Oprócz muzyki religijnej, na dworze książęcym w pobliskim Celle poznawał świecką muzykę koncertową, głównie francuską (zdobyta tam wiedza pozwoliła Bachowi tworzyć później również dzieła świeckie, np. Kantatę o kawie). W Lüneburgu, gdzie przebywał 3 lata, powstały pierwsze utwory organowe Bacha. WEIMAR W 1703 roku Jan Sebastian najął się do kapeli dworskiej w Weimarze. Przebywał tam zaledwie kilka miesięcy. Następnie przebywał w Arnstadt, został tam drugim organistą oraz opiekunem chóru uczniowskiego. Jego praca była mocno krytykowana. Przyczyną rezygnacji z zatrudnienia był jednak konflikt, do którego doszło po wyprawie kompozytora do Lübeck w celu usłyszenia gry organowej Dietricha Buxtehudego. Według legendarnych podań była to wędrówka piesza. MÜHLHAUSEN/THÜRINGEN Nową pracę znalazł kompozytor w Mühlhausen w Turyngii, gdzie został organistą w Kościele św. Błażeja. W 1707 roku Bach poślubił Marię Barbarę, z którą miał siedmioro dzieci. Przed kolejną przeprowadzką (z powrotem do Weimaru), Bach napisał Toccatę i fugę d‑moll. W 1708 roku Bach ponownie zamieszkał w Weimarze. Pełnił tam rolę organisty i klawesynisty. Komponował i wykonywał utwory koncertowe z zespołem książęcym. W 1714 roku uzyskał funkcję koncertmistrza, którego zadaniem było wykonywanie kantat, które sam wykonywał. Kantaty powstawały regularnie co cztery tygodnie. KÖTHEN W 1717 roku Bach z rodziną przeniósł się do Köthen, gdzie został mianowany kapelmistrzem. Większość dzieł powstałych w Köthen to kompozycje o charakterze świeckim, m.in. Koncerty brandenburskie (BWV 1046‑1051) oraz suity francuskie i angielskie, suity na wiolonczelę solo, sonaty i partity na skrzypce, sonaty na flet i klawesyn, sonaty na skrzypce i klawesyn, koncerty skrzypcowe, a także 1 tom Das Wohltemperierte Klavier [czyt. das woltemperierte klawier]. W 1720 roku zmarła żona kompozytora. Wkrótce Jan Sebastian poznał młodą sopranistkę – Annę Marię Wilcke, którą poślubił w 1721 roku. Bachowie mieli 13 dzieci. Po ślubie, w Köthen pozostali jeszcze przez rok. Leipzig W 1722 roku Bach otrzymał stanowisko organisty Kościoła św. Tomasza w Leipzig. Został tam kantorem i pełnił tę funkcję do śmierci. W Leipzig Bach poświęcił się twórczości religijnej, pisanej ku większej chwale Bożej. Co tydzień komponował nowy utwór do czytań biblijnych. Powstałe tam kantaty były wykonywane podczas nabożeństw w każdą niedzielę pod kierunkiem kompozytora. W Leipzig powstały również: Pasja według św. Mateusza, Magnificat D‑dur oraz Wielka Msza h‑moll. Komponował również dla dzieci małe formy muzyczne. Przez całe życie cieszył się bardzo dobrym zdrowiem, dopiero w 1749 zaczął tracić wzrok wskutek katarakty. W 1750 Lipsk odwiedził go słynny angielski okulista Taylor, który przeprowadził u Bacha serię operacji. Operacje były bardzo krwawe i nie tylko nie pomogły kompozytorowi, ale doprowadziły do powikłań i infekcji. 28 lipca 1750 roku zmarł w wyniku wylewu krwi do mózgu. Pochowany został w prezbiterium kościoła św. Tomasza w Lipsku.
Prezentacja z mapą północno‑zachodniej części Cesarstwa Niemieckiego z drugiej połowy XVII wieku. Na mapie zaznaczone są miejsca, w których żył i tworzył Jan Sebastian Bach. Po naciśnięciu nazwy miejscowości pojawiają się informacje dodatkowe. EISENACH Jan Sebastian Bach urodził się 21 marca 1685 roku w niemieckim mieście Eisenach. Przyszedł na świat w bardzo muzykalnej rodzinie, w której zawód muzyka przechodził z ojca na syna. Pierwszymi nauczycielami Jana Sebastiana gry na klawesynie i organach byli ojciec i stryj. Już w wieku 10 lat przyszły kompozytor stracił oboje rodziców. OHRDRUF Po śmierci rodziców Jan Sebastian zamieszkał u swego najstarszego brata w Ohrdruf. Uczęszczał tam do szkoły i pobierał lekcje gry na instrumentach. W wieku 15 lat opuścił dom brata i rozpoczął samodzielne życie. LÜNEBURG W 1700 roku Bach przybył do Lüneburga, gdzie przyjęto go jako sopranistę do chóru w tamtejszym kościele. Przyszły kompozytor godził naukę w szkole z pracą zarobkową w chórze. W trakcie mutacji, kiedy nie mógł śpiewać, grał w przykościelnej orkiestrze na skrzypcach i altówce oraz udzielał się jako klawesynista i organista. Był też kierownikiem chóru, co pozwoliło mu dobrze poznać praktykę muzyki wokalnej. Oprócz muzyki religijnej, na dworze książęcym w pobliskim Celle poznawał świecką muzykę koncertową, głównie francuską (zdobyta tam wiedza pozwoliła Bachowi tworzyć później również dzieła świeckie, np. Kantatę o kawie). W Lüneburgu, gdzie przebywał 3 lata, powstały pierwsze utwory organowe Bacha. WEIMAR W 1703 roku Jan Sebastian najął się do kapeli dworskiej w Weimarze. Przebywał tam zaledwie kilka miesięcy. Następnie przebywał w Arnstadt, został tam drugim organistą oraz opiekunem chóru uczniowskiego. Jego praca była mocno krytykowana. Przyczyną rezygnacji z zatrudnienia był jednak konflikt, do którego doszło po wyprawie kompozytora do Lübeck w celu usłyszenia gry organowej Dietricha Buxtehudego. Według legendarnych podań była to wędrówka piesza. MÜHLHAUSEN/THÜRINGEN Nową pracę znalazł kompozytor w Mühlhausen w Turyngii, gdzie został organistą w Kościele św. Błażeja. W 1707 roku Bach poślubił Marię Barbarę, z którą miał siedmioro dzieci. Przed kolejną przeprowadzką (z powrotem do Weimaru), Bach napisał Toccatę i fugę d‑moll. W 1708 roku Bach ponownie zamieszkał w Weimarze. Pełnił tam rolę organisty i klawesynisty. Komponował i wykonywał utwory koncertowe z zespołem książęcym. W 1714 roku uzyskał funkcję koncertmistrza, którego zadaniem było wykonywanie kantat, które sam wykonywał. Kantaty powstawały regularnie co cztery tygodnie. KÖTHEN W 1717 roku Bach z rodziną przeniósł się do Köthen, gdzie został mianowany kapelmistrzem. Większość dzieł powstałych w Köthen to kompozycje o charakterze świeckim, m.in. Koncerty brandenburskie (BWV 1046‑1051) oraz suity francuskie i angielskie, suity na wiolonczelę solo, sonaty i partity na skrzypce, sonaty na flet i klawesyn, sonaty na skrzypce i klawesyn, koncerty skrzypcowe, a także 1 tom Das Wohltemperierte Klavier [czyt. das woltemperierte klawier]. W 1720 roku zmarła żona kompozytora. Wkrótce Jan Sebastian poznał młodą sopranistkę – Annę Marię Wilcke, którą poślubił w 1721 roku. Bachowie mieli 13 dzieci. Po ślubie, w Köthen pozostali jeszcze przez rok. Leipzig W 1722 roku Bach otrzymał stanowisko organisty Kościoła św. Tomasza w Leipzig. Został tam kantorem i pełnił tę funkcję do śmierci. W Leipzig Bach poświęcił się twórczości religijnej, pisanej ku większej chwale Bożej. Co tydzień komponował nowy utwór do czytań biblijnych. Powstałe tam kantaty były wykonywane podczas nabożeństw w każdą niedzielę pod kierunkiem kompozytora. W Leipzig powstały również: Pasja według św. Mateusza, Magnificat D‑dur oraz Wielka Msza h‑moll. Komponował również dla dzieci małe formy muzyczne. Przez całe życie cieszył się bardzo dobrym zdrowiem, dopiero w 1749 zaczął tracić wzrok wskutek katarakty. W 1750 Lipsk odwiedził go słynny angielski okulista Taylor, który przeprowadził u Bacha serię operacji. Operacje były bardzo krwawe i nie tylko nie pomogły kompozytorowi, ale doprowadziły do powikłań i infekcji. 28 lipca 1750 roku zmarł w wyniku wylewu krwi do mózgu. Pochowany został w prezbiterium kościoła św. Tomasza w Lipsku.
Prezentacja z mapą północno‑zachodniej części Cesarstwa Niemieckiego z drugiej połowy XVII wieku
Twórczość Bacha
Z tego względu, iż Bach pozostawił po sobie ogromny dorobek kompozytorski na jednych zajęciach można posłuchać zaledwie skromy wycinek propozycji jego utworów.
Kantaty
Bach komponował m.in. kantatyKantatakantaty. Jedną z początkowych jest kantata z 1707 roku do tekstu zaczerpniętego z Psalmu 130 (Z głębokości wołam do Ciebie, Panie), której pierwszy odcinek stanowi chór:
RY4RqxaYNLDPj
Utwór muzyczny: J. S. Bach, Kantata Aus der Tiefen rufe ich, Herr, zu Dir BWV 131, fragment cz. I. Wykonawca: Tölzer Knabenchor. Nagranie przedstawia fragment kantaty Aus der Tiefen rufe ich, Herr, zu Dir BWV 131. Kompozycja przeznaczona jest na chór mieszany i orkiestrę. Utwór posiada umiarkowane tempo i wokalno-instrumentalną fakturę polifoniczną. Cechuje się religijnym, spokojnym charakterem.
Utwór muzyczny: J. S. Bach, Kantata Aus der Tiefen rufe ich, Herr, zu Dir BWV 131, fragment cz. I. Wykonawca: Tölzer Knabenchor. Nagranie przedstawia fragment kantaty Aus der Tiefen rufe ich, Herr, zu Dir BWV 131. Kompozycja przeznaczona jest na chór mieszany i orkiestrę. Utwór posiada umiarkowane tempo i wokalno-instrumentalną fakturę polifoniczną. Cechuje się religijnym, spokojnym charakterem.
Johann Sebastian Bach, Kantata „Aus der Tiefen rufe ich, Herr, zu Dir” BWV 131, fragment cz. I, online-skills, CC BY 3.0
Johann Sebastian Bach, Kantata „Aus der Tiefen rufe ich, Herr, zu Dir” BWV 131, fragment cz. I, online-skills, CC BY 3.0
Utwór muzyczny: J. S. Bach, Kantata Aus der Tiefen rufe ich, Herr, zu Dir BWV 131, fragment cz. I. Wykonawca: Tölzer Knabenchor. Nagranie przedstawia fragment kantaty Aus der Tiefen rufe ich, Herr, zu Dir BWV 131. Kompozycja przeznaczona jest na chór mieszany i orkiestrę. Utwór posiada umiarkowane tempo i wokalno-instrumentalną fakturę polifoniczną. Cechuje się religijnym, spokojnym charakterem.
Koncerty brandenburskie
Każdy z sześciu Koncertów brandenburskich został napisany na inny skład instrumentów, w każdym z nich jednak obowiązuje naczelna zasada stylu koncertującego: współzawodniczenie grupy szczególnie wyeksponowanych instrumentów koncertujących (zw. concertato) [czytaj: konczertato] oraz reszty orkiestry (zw. concerto [czytaj: konczerto] lub ripieno). Oczywiście, zgodnie z barokowym stile moderno, nieodzowną podstawę brzmienia orkiestry stanowi grupa basso continuo [czytaj: basso kontinuo].
W IV Koncercie grupę concertino [czytaj: konczertino] tworzą skrzypce i dwa flety proste, a concerto (ripieno): 2 skrzypiec, altówka, wiolonczela, violone [czytaj: wiolone] (rodzaj violi da gamba) i basso continuo. Posłuchaj fragmentu pierwszej części IV Koncertu (Allegro). Przewaga grupy trzech instrumentów koncertujących nad resztą zespołu jest bardzo wyraźna już od samego początku:
Rui3zmfzJPnL3
Utwór muzyczny: J. S. Bach, IV Koncert brandenburski BWV 1049, część I Allegro (fragment) Wykonawcy: Claudio Abbado – dyr., Orchestra Mozart. Nagranie przedstawia pierwszą część (Allegro) IV Koncertu branderburskiego G-dur BWV 1049. Utwór przeznaczony jest na orkiestrę barokową. Posiada instrumentalną fakturę polifoniczną. Cechuje się wesołym, skocznym charakterem.
Utwór muzyczny: J. S. Bach, IV Koncert brandenburski BWV 1049, część I Allegro (fragment) Wykonawcy: Claudio Abbado – dyr., Orchestra Mozart. Nagranie przedstawia pierwszą część (Allegro) IV Koncertu branderburskiego G-dur BWV 1049. Utwór przeznaczony jest na orkiestrę barokową. Posiada instrumentalną fakturę polifoniczną. Cechuje się wesołym, skocznym charakterem.
J. S. Bach, „IV Koncert brandenburski” G-dur BWV 1049, część I Allegro (fragment), wyk. Claudio Abbado – dyr., Orchestra Mozart, online-skills, CC BY 3.0
J. S. Bach, „IV Koncert brandenburski” G-dur BWV 1049, część I Allegro (fragment), wyk. Claudio Abbado – dyr., Orchestra Mozart, online-skills, CC BY 3.0
Utwór muzyczny: J. S. Bach, IV Koncert brandenburski BWV 1049, część I Allegro (fragment) Wykonawcy: Claudio Abbado – dyr., Orchestra Mozart. Nagranie przedstawia pierwszą część (Allegro) IV Koncertu branderburskiego G-dur BWV 1049. Utwór przeznaczony jest na orkiestrę barokową. Posiada instrumentalną fakturę polifoniczną. Cechuje się wesołym, skocznym charakterem.
Pasje, oratoria, msze - dzieła monumentalne
W Lipsku powstały największe, najbardziej monumentalne dzieła Bacha takie jak Pasja wg św. Jana, Pasja wg św. Mateusza, Oratorium na Boże Narodzenie, a także Wielka Msza h‑moll, która jest jedyną w twórczości Bacha „missa tota et concertata” [czytaj: missa tota et konczertata], czyli pełnym opracowaniem muzycznym całego cyklu mszalnego.
Wysłuchaj fragmentów Kyrie oraz Credo [czytaj: kredo] z Mszy h‑moll Jana Sebastiana Bacha.
RnPm5i3oAlFQl
Utwór muzyczny: J. S. Bach, Msza h‑moll BWV 232, Credo (Symbolum Nicenum), fragment. Wykonawca: N. Harnoncourt. Nagranie przedstawia Credo (Symbolum Nicenum), będące częścią Mszy h‑moll BWV 232. Utwór przeznaczony jest na chór mieszany i grupę instrumentów akompaniujących. Posiada szybkie tempo i wokalno‑instrumentalną fakturę polifoniczną. Cechuje się wirtuozerskim, wesołym charakterem.
Utwór muzyczny: J. S. Bach, Msza h‑moll BWV 232, Credo (Symbolum Nicenum), fragment. Wykonawca: N. Harnoncourt. Nagranie przedstawia Credo (Symbolum Nicenum), będące częścią Mszy h‑moll BWV 232. Utwór przeznaczony jest na chór mieszany i grupę instrumentów akompaniujących. Posiada szybkie tempo i wokalno‑instrumentalną fakturę polifoniczną. Cechuje się wirtuozerskim, wesołym charakterem.
Msza h‑moll BWV 232
Źródło: online skills, źródło: https://www.youtube.com/watch?v=sSFvUA8g6bM, licencja: CC BY 3.0.
Źródło: online skills, źródło: https://www.youtube.com/watch?v=sSFvUA8g6bM, licencja: CC BY 3.0.
Utwór muzyczny: J. S. Bach, Msza h‑moll BWV 232, Credo (Symbolum Nicenum), fragment. Wykonawca: N. Harnoncourt. Nagranie przedstawia Credo (Symbolum Nicenum), będące częścią Mszy h‑moll BWV 232. Utwór przeznaczony jest na chór mieszany i grupę instrumentów akompaniujących. Posiada szybkie tempo i wokalno‑instrumentalną fakturę polifoniczną. Cechuje się wirtuozerskim, wesołym charakterem.
RMSx0y5YV5ITp
Nagranie całości Kyrie z Wielkiej Mszy h‑moll Jana Sebastiana Bacha. Utwór wykonuje chór mieszany z towarzyszeniem orkiestry barokowej. Utwór rozpoczyna się wspólnym śpiewem Kyrie, Kyrie elejson. Głosy zasadniczo śpiewają razem, czasami pojawiają się niewielkie przesunięcia, ale słuchacz ma poczucie, że słyszy wspólnie śpiewający chór. Po krótkim fragmencie ze śpiewem następuje przejmująca i smutna część instrumentalna. Później następuje część polifoniczna. Rozpoczynają tenory, potem dołączają alty, jeszcze później soprany pierwsze, a po kilku taktach soprany drugie. Głosy śpiewają tekst i w różnym czasie mijają się. Tworzy się bardzo rozbudowana, misterna konstrukcja polifoniczna. W różnych momentach, różne głosy wychodzą na plan pierwszy. W pewnym momencie głosy łączą się we wspólnym śpiewie eleison. Wielokrotnie powtarzają to słowo. Potem następuje część instrumentalna, melancholijna, spokojna, modlitewna. Później śpiew rozpoczynają kolejną głosy męskie śpiewając Christe eleison. Po dłuższym fragmencie dołączają głosy żeńskie. Znów budowana jest skomplikowana polifoniczna faktura. By pod koniec utworu głosy połączyły się we wspólnym śpiewie eleison.
Nagranie całości Kyrie z Wielkiej Mszy h‑moll Jana Sebastiana Bacha. Utwór wykonuje chór mieszany z towarzyszeniem orkiestry barokowej. Utwór rozpoczyna się wspólnym śpiewem Kyrie, Kyrie elejson. Głosy zasadniczo śpiewają razem, czasami pojawiają się niewielkie przesunięcia, ale słuchacz ma poczucie, że słyszy wspólnie śpiewający chór. Po krótkim fragmencie ze śpiewem następuje przejmująca i smutna część instrumentalna. Później następuje część polifoniczna. Rozpoczynają tenory, potem dołączają alty, jeszcze później soprany pierwsze, a po kilku taktach soprany drugie. Głosy śpiewają tekst i w różnym czasie mijają się. Tworzy się bardzo rozbudowana, misterna konstrukcja polifoniczna. W różnych momentach, różne głosy wychodzą na plan pierwszy. W pewnym momencie głosy łączą się we wspólnym śpiewie eleison. Wielokrotnie powtarzają to słowo. Potem następuje część instrumentalna, melancholijna, spokojna, modlitewna. Później śpiew rozpoczynają kolejną głosy męskie śpiewając Christe eleison. Po dłuższym fragmencie dołączają głosy żeńskie. Znów budowana jest skomplikowana polifoniczna faktura. By pod koniec utworu głosy połączyły się we wspólnym śpiewie eleison.
Nagranie całości Kyrie z Wielkiej Mszy h‑moll Jana Sebastiana Bacha. Utwór wykonuje chór mieszany z towarzyszeniem orkiestry barokowej. Utwór rozpoczyna się wspólnym śpiewem Kyrie, Kyrie elejson. Głosy zasadniczo śpiewają razem, czasami pojawiają się niewielkie przesunięcia, ale słuchacz ma poczucie, że słyszy wspólnie śpiewający chór. Po krótkim fragmencie ze śpiewem następuje przejmująca i smutna część instrumentalna. Później następuje część polifoniczna. Rozpoczynają tenory, potem dołączają alty, jeszcze później soprany pierwsze, a po kilku taktach soprany drugie. Głosy śpiewają tekst i w różnym czasie mijają się. Tworzy się bardzo rozbudowana, misterna konstrukcja polifoniczna. W różnych momentach, różne głosy wychodzą na plan pierwszy. W pewnym momencie głosy łączą się we wspólnym śpiewie eleison. Wielokrotnie powtarzają to słowo. Potem następuje część instrumentalna, melancholijna, spokojna, modlitewna. Później śpiew rozpoczynają kolejną głosy męskie śpiewając Christe eleison. Po dłuższym fragmencie dołączają głosy żeńskie. Znów budowana jest skomplikowana polifoniczna faktura. By pod koniec utworu głosy połączyły się we wspólnym śpiewie eleison.
Suity
Do popularnych dzieł Jana Sebastiana Bacha należy m.in. Aria na strunie G z suity orkiestrowej D‑dur. Aria ta wielokrotnie była wykorzystywana we współczesnej kulturze popularnej począwszy od filmu po reklamę i gry komputerowe. Była też inspiracją dla wielu współczesnych muzyków, na przykład została wykorzystana w piosence A Whiter Shade of Pale [czytaj: a łajter szejd of pejl] brytyjskiego zespołu rockowego Procol Harum [czytaj: prokol harum]. Wysłuchaj utworu najpierw wersji na orkiestrę barokową, a następnie w wykonaniu popowej grupy Sweetbox, [czytaj: słitboks] dla której Aria Bacha była inspiracją. Skład orkiestr barokowych był różnorodny, najczęściej obejmował instrumenty smyczkowe, klawesyn, flety, oboje, fagoty, trąbki i był zależny od inwencji kompozytora.
RHwYEmLlNE3nf
Ilustracja interaktywna przedstawia portret Johanna Sebastiana Bacha, autorstwa Eliasa Gottloba Haussmanna. Kompozytor przedstawiony został jako mężczyzna w średnim wieku, mocnej budowy ciała, z dość surowym wyrazem twarzy i przenikliwym spojrzeniem. Na głowie ma białą perukę, sięgającą do ramion. Ubrany jest w białą koszulę i ciemny surdut. W prawej ręce trzyma kartkę z zapisanymi nutami. Po naciśnięciu punktu interaktywnego, wyświetla się napis: Utwór: Aria na strunie G, autorstwa Jana Sebastiana Bacha. Wykonawca: Jean Francois Paillard oraz pojawia się możliwość odtworzenia muzyki. Nagrany utwór jest wolny, spokojny. Skrzypce grają piękną melodię. Pozostałe instrumenty smyczkowe dyskretnie im towarzyszą.
Ilustracja interaktywna przedstawia portret Johanna Sebastiana Bacha, autorstwa Eliasa Gottloba Haussmanna. Kompozytor przedstawiony został jako mężczyzna w średnim wieku, mocnej budowy ciała, z dość surowym wyrazem twarzy i przenikliwym spojrzeniem. Na głowie ma białą perukę, sięgającą do ramion. Ubrany jest w białą koszulę i ciemny surdut. W prawej ręce trzyma kartkę z zapisanymi nutami. Po naciśnięciu punktu interaktywnego, wyświetla się napis: Utwór: Aria na strunie G, autorstwa Jana Sebastiana Bacha. Wykonawca: Jean Francois Paillard oraz pojawia się możliwość odtworzenia muzyki. Nagrany utwór jest wolny, spokojny. Skrzypce grają piękną melodię. Pozostałe instrumenty smyczkowe dyskretnie im towarzyszą.
Elias Gottlob Haussmann, „Johann Sebastian Bach”, 1748
Źródło: Wikipedia, domena publiczna.
R1DBwGZUrHHaS
Na zdjęciu okładka płyty zespołu SweetBox - Everything’s gonna be alright. Na zdjęciu czarnoskóra kobieta, ukazana z profilu. Ubrana w pomarańczowy strój i czapkę. Po naciśnięciu punktu interaktywnego, wyświetla się napis: Sweetbox oraz pojawia się możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu na tle Arii na strunie G i rytmicznego podkładu kobieta rapuje, czyli rytmicznie wymawia tekst po angielsku.
Na zdjęciu okładka płyty zespołu SweetBox - Everything’s gonna be alright. Na zdjęciu czarnoskóra kobieta, ukazana z profilu. Ubrana w pomarańczowy strój i czapkę. Po naciśnięciu punktu interaktywnego, wyświetla się napis: Sweetbox oraz pojawia się możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu na tle Arii na strunie G i rytmicznego podkładu kobieta rapuje, czyli rytmicznie wymawia tekst po angielsku.
Okładka płyty zespołu SweetBox - Everything’s gonna be alright
Źródło: tylko do użytku edukacyjnego na zpe.gov.pl.
R1SB4IKkEp8Vg
Ćwiczenie 2
Odpowiedz pytanie: Na jakie instrumenty Jan Sebastian Bach skomponował Arię na strunie G?
Odpowiedz pytanie: Na jakie instrumenty Jan Sebastian Bach skomponował Arię na strunie G?
R1b5gsN13JvB7
Ćwiczenie 2
Wskaż aparat wykonawczy, na który Bach napisał Arię na strunie G.
Polecenie 5
Zapoznaj się z opisem alternatywnym utworu Jana Sebastiana Bacha pt. Aria na strunie G i odpowiedz na pytania: 1. Jaka jest obsada wykonawcza tego utworu? 2. Jaki jest jego charakter?
Zapoznaj się z opisem alternatywnym utworu Jana Sebastiana Bacha pt. Aria na strunie G i odpowiedz na pytania: 1. Jaka jest obsada wykonawcza tego utworu? 2. Jaki jest jego charakter?
Zapoznaj się z opisem alternatywnym utworu Jana Sebastiana Bacha pt. Aria na strunie G i odpowiedz na pytania: 1. Jaka jest obsada wykonawcza tego utworu? 2. Jaki jest jego charakter?
Wysłuchaj utworu Jana Sebastiana Bacha pt. Aria na strunie G i zwróć uwagę na instrumenty wykonujące ten utwór. Wymień te instrumenty.
R1WIrc1WKEqTz1
Utwór: Jan Sebastian Bach „Aria na strunie G”. W celu wysłuchania dzieła należy wybrać przycisk Odtwórz/Pauza.
Utwór: Jan Sebastian Bach „Aria na strunie G”. W celu wysłuchania dzieła należy wybrać przycisk Odtwórz/Pauza.
Jan Sebastian Bach, „Aria na strunie G”, AMFN, CC BY 3.0
Jan Sebastian Bach, „Aria na strunie G”, AMFN, CC BY 3.0
Utwór: Jan Sebastian Bach „Aria na strunie G”. W celu wysłuchania dzieła należy wybrać przycisk Odtwórz/Pauza.
Polecenie 6
R141VNqRMAvOw
Zapis nutowy krótkiego utworu Jana Sebastiana Bacha pt Musette. Utwór przeznaczony na instrument klawiszowy. Prawa ręka gra melodię, lewa akompaniament lub wykonuje tę samą melodię co prawa ale oktawę niżej. W melodii zmienia się artykulacja np. pierwsze dwa takty mają być zagrane legato a następne dwa takty mają być zagrane staccato. Po naciśnięciu punktu aktywnego wyświetla się napis Musette D-dur BWV 126, autorstwa Jana Sebastiana Bacha. Wykonawca: Muzyk z Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy oraz odtwarza się muzyka. Na nagraniu krótki, dość szybki, niezbyt trudny utwór wykonany na fortepianie. Pierwsza fraza powtarza się dwa razy za pierwszym razem zagrana jest forte, za drugim piano. Kiedy lewa ręka gra akompaniament gra ósemki wykonane staccato. Inne wartości w lewej ręce pojawiają się wtedy kiedy dubluje ona melodię. Melodia w prawej ręce oparta jest na kilku motywach rytmicznych są to między innymi: takt ćwierćnuta, cztery szesnastki lub takt dwie szesnastki ósemka, dwie ósemki. Zdarzają się też takty złożone z samych szesnastek lub z samych ósemek.
Zapis nutowy krótkiego utworu Jana Sebastiana Bacha pt Musette. Utwór przeznaczony na instrument klawiszowy. Prawa ręka gra melodię, lewa akompaniament lub wykonuje tę samą melodię co prawa ale oktawę niżej. W melodii zmienia się artykulacja np. pierwsze dwa takty mają być zagrane legato a następne dwa takty mają być zagrane staccato. Po naciśnięciu punktu aktywnego wyświetla się napis Musette D-dur BWV 126, autorstwa Jana Sebastiana Bacha. Wykonawca: Muzyk z Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy oraz odtwarza się muzyka. Na nagraniu krótki, dość szybki, niezbyt trudny utwór wykonany na fortepianie. Pierwsza fraza powtarza się dwa razy za pierwszym razem zagrana jest forte, za drugim piano. Kiedy lewa ręka gra akompaniament gra ósemki wykonane staccato. Inne wartości w lewej ręce pojawiają się wtedy kiedy dubluje ona melodię. Melodia w prawej ręce oparta jest na kilku motywach rytmicznych są to między innymi: takt ćwierćnuta, cztery szesnastki lub takt dwie szesnastki ósemka, dwie ósemki. Zdarzają się też takty złożone z samych szesnastek lub z samych ósemek.
Jan Sebastian Bach, „Musette”
Źródło: AMFN, licencja: CC BY 3.0.
Bach pisał również bardzo łatwe utwory. Przed Tobą Musette,[czytaj: miuzett], które jest jednym z pierwszych utworów wśród początkujących muzyków, którzy uczą się grać na różnych instrumentach. Podczas słuchania utworu staraj się śledzić zapis nutowy.
Ćwiczenie 3
RMEvIv9CNlDCe
Na nagraniu Aria na strunie G, autorstwa Jana Sebastiana Bacha. Utwór jest wolny, spokojny. Skrzypce grają piękną melodię. Pozostałe instrumenty smyczkowe dyskretnie im towarzyszą.
Na nagraniu Aria na strunie G, autorstwa Jana Sebastiana Bacha. Utwór jest wolny, spokojny. Skrzypce grają piękną melodię. Pozostałe instrumenty smyczkowe dyskretnie im towarzyszą.
Jan Sebastian Bach, „Aria na strunie G”, AMFN, CC BY 3.0
Jan Sebastian Bach, „Aria na strunie G”, AMFN, CC BY 3.0
Na nagraniu Aria na strunie G, autorstwa Jana Sebastiana Bacha. Utwór jest wolny, spokojny. Skrzypce grają piękną melodię. Pozostałe instrumenty smyczkowe dyskretnie im towarzyszą.
R13dcH9joBy85
Nagranie Toccaty i fugi d-moll Jana Sebastiana Bacha. Utwór jest majestatyczny, popisowy. Głośne akordy pojawiają się na przemian z szybkimi przebiegami dźwięków.
Nagranie Toccaty i fugi d-moll Jana Sebastiana Bacha. Utwór jest majestatyczny, popisowy. Głośne akordy pojawiają się na przemian z szybkimi przebiegami dźwięków.
Jan Sebastian Bach „Toccata i Fuga d-moll”, AMFN, CC BY 3.0
Jan Sebastian Bach „Toccata i Fuga d-moll”, AMFN, CC BY 3.0
Nagranie Toccaty i fugi d-moll Jana Sebastiana Bacha. Utwór jest majestatyczny, popisowy. Głośne akordy pojawiają się na przemian z szybkimi przebiegami dźwięków.
R1ZQUHnuIzRb6
Nagranie całości Kyrie z Wielkiej Mszy h‑moll Jana Sebastiana Bacha. Utwór wykonuje chór mieszany z towarzyszeniem orkiestry barokowej. Utwór rozpoczyna się wspólnym śpiewem Kyrie, Kyrie elejson. Głosy zasadniczo śpiewają razem, czasami pojawiają się niewielkie przesunięcia, ale słuchacz ma poczucie, że słyszy wspólnie śpiewający chór. Po krótkim fragmencie ze śpiewem następuje przejmująca i smutna część instrumentalna. Później następuje część polifoniczna. Rozpoczynają tenory, potem dołączają alty, jeszcze później soprany pierwsze, a po kilku taktach soprany drugie. Głosy śpiewają tekst i w różnym czasie mijają się. Tworzy się bardzo rozbudowana, misterna konstrukcja polifoniczna. W różnych momentach, różne głosy wychodzą na plan pierwszy. W pewnym momencie głosy łączą się we wspólnym śpiewie eleison. Wielokrotnie powtarzają to słowo. Potem następuje część instrumentalna, melancholijna, spokojna, modlitewna. Później śpiew rozpoczynają kolejną głosy męskie śpiewając Christe eleison. Po dłuższym fragmencie dołączają głosy żeńskie. Znów budowana jest skomplikowana polifoniczna faktura. By pod koniec utworu głosy połączyły się we wspólnym śpiewie eleison.
Nagranie całości Kyrie z Wielkiej Mszy h‑moll Jana Sebastiana Bacha. Utwór wykonuje chór mieszany z towarzyszeniem orkiestry barokowej. Utwór rozpoczyna się wspólnym śpiewem Kyrie, Kyrie elejson. Głosy zasadniczo śpiewają razem, czasami pojawiają się niewielkie przesunięcia, ale słuchacz ma poczucie, że słyszy wspólnie śpiewający chór. Po krótkim fragmencie ze śpiewem następuje przejmująca i smutna część instrumentalna. Później następuje część polifoniczna. Rozpoczynają tenory, potem dołączają alty, jeszcze później soprany pierwsze, a po kilku taktach soprany drugie. Głosy śpiewają tekst i w różnym czasie mijają się. Tworzy się bardzo rozbudowana, misterna konstrukcja polifoniczna. W różnych momentach, różne głosy wychodzą na plan pierwszy. W pewnym momencie głosy łączą się we wspólnym śpiewie eleison. Wielokrotnie powtarzają to słowo. Potem następuje część instrumentalna, melancholijna, spokojna, modlitewna. Później śpiew rozpoczynają kolejną głosy męskie śpiewając Christe eleison. Po dłuższym fragmencie dołączają głosy żeńskie. Znów budowana jest skomplikowana polifoniczna faktura. By pod koniec utworu głosy połączyły się we wspólnym śpiewie eleison.
Nagranie całości Kyrie z Wielkiej Mszy h‑moll Jana Sebastiana Bacha. Utwór wykonuje chór mieszany z towarzyszeniem orkiestry barokowej. Utwór rozpoczyna się wspólnym śpiewem Kyrie, Kyrie elejson. Głosy zasadniczo śpiewają razem, czasami pojawiają się niewielkie przesunięcia, ale słuchacz ma poczucie, że słyszy wspólnie śpiewający chór. Po krótkim fragmencie ze śpiewem następuje przejmująca i smutna część instrumentalna. Później następuje część polifoniczna. Rozpoczynają tenory, potem dołączają alty, jeszcze później soprany pierwsze, a po kilku taktach soprany drugie. Głosy śpiewają tekst i w różnym czasie mijają się. Tworzy się bardzo rozbudowana, misterna konstrukcja polifoniczna. W różnych momentach, różne głosy wychodzą na plan pierwszy. W pewnym momencie głosy łączą się we wspólnym śpiewie eleison. Wielokrotnie powtarzają to słowo. Potem następuje część instrumentalna, melancholijna, spokojna, modlitewna. Później śpiew rozpoczynają kolejną głosy męskie śpiewając Christe eleison. Po dłuższym fragmencie dołączają głosy żeńskie. Znów budowana jest skomplikowana polifoniczna faktura. By pod koniec utworu głosy połączyły się we wspólnym śpiewie eleison.
RIkL7TUEY5aKv
Przyporządkuj tytuł dzieła do odpowiedniego zespołu wykonawczego. Toccata i fuga d-moll: Możliwe odpowiedzi: 1. chór i orkiestra, 2. kwartet smyczkowy, 3. organy; Wielka Msza h-moll, Kyrie Możliwe odpowiedzi: 1. chór i orkiestra, 2. kwartet smyczkowy, 3. organy; Aria na strunie G Możliwe odpowiedzi: 1. chór i orkiestra, 2. kwartet smyczkowy, 3. organy.
Przyporządkuj tytuł dzieła do odpowiedniego zespołu wykonawczego. Toccata i fuga d-moll: Możliwe odpowiedzi: 1. chór i orkiestra, 2. kwartet smyczkowy, 3. organy; Wielka Msza h-moll, Kyrie Możliwe odpowiedzi: 1. chór i orkiestra, 2. kwartet smyczkowy, 3. organy; Aria na strunie G Możliwe odpowiedzi: 1. chór i orkiestra, 2. kwartet smyczkowy, 3. organy.
R1TjbVqZgObbH
Ćwiczenie 3
Przyporządkuj tytuł dzieła do odpowiedniego zespołu wykonawczego. Toccata i fuga d-moll: Możliwe odpowiedzi: 1. chór i orkiestra, 2. kwartet smyczkowy, 3. organy; Wielka Msza h-moll, Kyrie Możliwe odpowiedzi: 1. chór i orkiestra, 2. kwartet smyczkowy, 3. organy; Aria na strunie G Możliwe odpowiedzi: 1. chór i orkiestra, 2. kwartet smyczkowy, 3. organy.
Przyporządkuj tytuł dzieła do odpowiedniego zespołu wykonawczego. Toccata i fuga d-moll: Możliwe odpowiedzi: 1. chór i orkiestra, 2. kwartet smyczkowy, 3. organy; Wielka Msza h-moll, Kyrie Możliwe odpowiedzi: 1. chór i orkiestra, 2. kwartet smyczkowy, 3. organy; Aria na strunie G Możliwe odpowiedzi: 1. chór i orkiestra, 2. kwartet smyczkowy, 3. organy.
Ciekawostka
Bach w jednym z dzieł umieścił niedokończoną 3‑tematową fugę, w której jeden z trzech tematów jest ułożony z dźwięków B‑A-C‑H, czyli zaszyfrował w ten sposób swoje nazwisko. Zagraj ten temat na dowolnym instrumencie a następnie zaimprowizuj krótką melodię na bazie dźwięków tego tematu.
R1UkfXJPskWdO1
Ilustracja przedstawia zapis nutowy nazwiska - Bach.
Zapis nutowy nazwiska „Bach”, Wikipedia, CC BY 3.0
RQSkpVhBOhcyX
Utwór muzyczny: Johann Sebastian Bach, „Kunst der Fuge – temat BACH”. Nagranie przedstawia temat BACH grany przez różne instrumenty: wiolonczelę, organy, skrzypce, flet, fortepian.
Utwór muzyczny: Johann Sebastian Bach, „Kunst der Fuge – temat BACH”. Nagranie przedstawia temat BACH grany przez różne instrumenty: wiolonczelę, organy, skrzypce, flet, fortepian.
Johann Sebastian Bach, „Kunst der Fuge – temat BACH”
Johann Sebastian Bach, „Kunst der Fuge – temat BACH”
Źródło: online-skills, cc0.
Utwór muzyczny: Johann Sebastian Bach, „Kunst der Fuge – temat BACH”. Nagranie przedstawia temat BACH grany przez różne instrumenty: wiolonczelę, organy, skrzypce, flet, fortepian.
R4ZdJLUBQErDM
Ilustracja przedstawia zapis nutowy na pięciolinii - Johann Sebastian Bach, „Kunst der Fuge – temat BACH”.
Johann Sebastian Bach, „Kunst der Fuge – temat BACH, [nagranie – Johann Sebastian Bach, Kunst der Fuge, Fuga 3‑tematowa, BWV 1080,19, t. 192‑196]”
Źródło: Wikipedia, licencja: CC BY 3.0.
RgpBQSer3GYtm1
Utwór muzyczny: Johann Sebastian Bach, „Kunst der Fuge , Fuga 3‑tematowa”. Nagranie przedstawia Fugę 3‑tematową ze zbioru Kunst der Fuge. Utwór jest przeznaczony na klawesyn. Posiada umiarkowane tempo i instrumentalną fakturę polifoniczną. Cechuje się spokojnym charakterem.
Utwór muzyczny: Johann Sebastian Bach, „Kunst der Fuge , Fuga 3‑tematowa”. Nagranie przedstawia Fugę 3‑tematową ze zbioru Kunst der Fuge. Utwór jest przeznaczony na klawesyn. Posiada umiarkowane tempo i instrumentalną fakturę polifoniczną. Cechuje się spokojnym charakterem.
Utwór muzyczny: Johann Sebastian Bach, „Kunst der Fuge , Fuga 3‑tematowa”. Nagranie przedstawia Fugę 3‑tematową ze zbioru Kunst der Fuge. Utwór jest przeznaczony na klawesyn. Posiada umiarkowane tempo i instrumentalną fakturę polifoniczną. Cechuje się spokojnym charakterem.
RpRqmg3IknBtH
Ćwiczenie 4
Podaj, gdzie na pięciolinii zapisuje się dźwięki, z których można utworzyć nazwisko Jana Sebastiana (nazwami literowymi nut z uwzględnieniem znaków chromatycznych).
Podaj, gdzie na pięciolinii zapisuje się dźwięki, z których można utworzyć nazwisko Jana Sebastiana (nazwami literowymi nut z uwzględnieniem znaków chromatycznych).
Spośród podanych na pięciolinii nut wybierz te, z których można utworzyć nazwisko Jana Sebastiana (nazwami literowymi nut z uwzględnieniem znaków chromatycznych). Podaj numery tych nut przy ich nazwach.
B
A
C
H
RWXb1FvG79amh
Ćwiczenie 4
Wskaż formę muzyczną, w której Bach wykorzystał litery ze swojego nazwiska o zapisania jednego z tematów.
RRxvJjlj9bTDZ1
Ćwiczenie 5
Wskaż okres, w którym żył Jan Sebastian Bach. Możliwe odpowiedzi: 1. wiek szesnasty, 2. przełom wieku siedemnastego i osiemnastego 3. przełom wieku osiemnastego i dziewiętnastego.
Źródło: AMFN.
Ciekawostka
W roku 1736 Bach otrzymał tytuł Nadwornego Kompozytora Augusta III – Króla Polskiego i Elektora Saksonii. Kompozytor przywiązywał wielką wagę do tego honorowego wyróżnienia, zabiegając o nie zarówno wówczas, gdy ofiarował królowi Kyrie i Gloria z Mszy h‑moll w 1733 roku, jak i gdy komponował kantatę Preise dein Glücke, gesegnetes Sachsen [czytaj: prajze dan gliuke, gezignete saksą] BWV 215 na rocznicę koronacji Augusta III, utworu, w którym zawarł aluzje do aktualnej sytuacji politycznej Polski – zwycięstwa Augusta nad Stanisławem Leszczyńskim w wyścigu do tronu polskiego. Hołdownicze kantaty na urodziny i imieniny króla i królowej również zawierają elementy związane z Polską (np. personifikację Wisły).
Polecenie 7
Rp4VWgSUz8tmc
Zapoznaj się z zapisem nutowym i wysłuchaj renesansowego Kyrie z Missa Papae Marcelli, którego autorem jest Giovanii Pierluigi da Palestrina oraz fragmentem barokowego Kyrie z Wielkiej mszy h‑moll Johanna Sebastiana Bacha. Napisz, jakie emocje towarzyszą Ci podczas słuchania każdego z dzieł. Określ różnice i podobieństwa obu kompozycji.
R1DqzGo8M8Z30
Nagranie Kyrie z Missa PapaeMarcelli Giovanniego Pierluigiego da Palestriny z towarzyszącym mu zapisem nutowym. Utwór wykonuje sześciogłosowy chór mieszany a cappella. Poszczególne głosy śpiewają tekst Kyrie eleison w różnym rytmie i czasie. Pod każdą z sześciu pięciolinii zapisany jest tekst i w każdym głosie pojawia się on w innym miejscu. W czasie, w którym jeden głos zaśpiewał raz tekst Kyrie elejson, inny głos mógł go zaśpiewać trzy razy. W pewnym momencie wszystkie głosy kończą równo śpiewać i rozpoczyna się druga część z tekstem Christe elejson, rozpoczynają je trzy głosy, kolejne trzy dołączają do nich w różnym czasie. Podobnie jak w pierwszej części głosy się mijają, by znów skończyć wspólnie. W trzeciej części śpiewacy znów śpiewają Kyrie elejson. Część tę rozpoczynają alty, potem kolejno dołączają się pozostałe głosy. Cały utwór jest polifoniczny i skomplikowany.
Nagranie Kyrie z Missa PapaeMarcelli Giovanniego Pierluigiego da Palestriny z towarzyszącym mu zapisem nutowym. Utwór wykonuje sześciogłosowy chór mieszany a cappella. Poszczególne głosy śpiewają tekst Kyrie eleison w różnym rytmie i czasie. Pod każdą z sześciu pięciolinii zapisany jest tekst i w każdym głosie pojawia się on w innym miejscu. W czasie, w którym jeden głos zaśpiewał raz tekst Kyrie elejson, inny głos mógł go zaśpiewać trzy razy. W pewnym momencie wszystkie głosy kończą równo śpiewać i rozpoczyna się druga część z tekstem Christe elejson, rozpoczynają je trzy głosy, kolejne trzy dołączają do nich w różnym czasie. Podobnie jak w pierwszej części głosy się mijają, by znów skończyć wspólnie. W trzeciej części śpiewacy znów śpiewają Kyrie elejson. Część tę rozpoczynają alty, potem kolejno dołączają się pozostałe głosy. Cały utwór jest polifoniczny i skomplikowany.
R1Szix19cklF0
Nagranie fragmentu Kyrie z Wielkiej Mszy h‑moll Jana Sebastiana Bacha z towarzyszącym mu zapisem nutowym. Utwór wykonuje chór mieszany z towarzyszeniem orkiestry barokowej. Na towarzyszącym zapisie nutowym siedem pięciolinii: sopran pierwszy, sopran drugi, alt, tenor, bas, dwie ostatnie pięciolinie to uproszczony zapis partii instrumentalnych. Utwór rozpoczyna się wspólnym śpiewem Kyrie, Kyrie elejson. Głosy zasadniczo śpiewają razem, czasami pojawiają się niewielkie przesunięcia, ale słuchacz ma poczucie, że słyszy wspólnie śpiewający chór. Po krótkim fragmencie ze śpiewem następuje przejmująca i smutna część instrumentalna. Później następuje część polifoniczna. Rozpoczynają tenory, potem dołączają alty, jeszcze później soprany pierwsze a po kilku taktach soprany drugie. Głosy śpiewają tekst w różnym czasie mijają się.
Nagranie fragmentu Kyrie z Wielkiej Mszy h‑moll Jana Sebastiana Bacha z towarzyszącym mu zapisem nutowym. Utwór wykonuje chór mieszany z towarzyszeniem orkiestry barokowej. Na towarzyszącym zapisie nutowym siedem pięciolinii: sopran pierwszy, sopran drugi, alt, tenor, bas, dwie ostatnie pięciolinie to uproszczony zapis partii instrumentalnych. Utwór rozpoczyna się wspólnym śpiewem Kyrie, Kyrie elejson. Głosy zasadniczo śpiewają razem, czasami pojawiają się niewielkie przesunięcia, ale słuchacz ma poczucie, że słyszy wspólnie śpiewający chór. Po krótkim fragmencie ze śpiewem następuje przejmująca i smutna część instrumentalna. Później następuje część polifoniczna. Rozpoczynają tenory, potem dołączają alty, jeszcze później soprany pierwsze a po kilku taktach soprany drugie. Głosy śpiewają tekst w różnym czasie mijają się.
Spuścizna Jana Sebastiana Bacha
Mimo że w czasach swojego życia Bach nie zdobył znaczącej sławy jako kompozytor, to jego dziedzictwo artystyczne zaczęło doceniane i uznawane za wyjątkowe już po jego śmierci. Jego syn, Carl Philipp Emanuel Bach [czytaj: karl filip emmanuel bach], był jednym z pierwszych, którzy zaczęli propagować i doceniać dorobek ojca jako jedno z najwybitniejszych osiągnięć w muzyce.
Muzyka Bacha, która przez pewien czas była często zapominana, została ponownie odkryta i doceniona w XIX wieku. Jego dziedzictwo artystyczne wywarło ogromny wpływ na późniejszych kompozytorów, takich jak Ludwig van Beethoven, [czytaj: feliks mendelson] Felix Mendelssohn czy Johann Nepomuk Hummel. Od tego czasu twórczość Jana Sebastiana Bacha stała się punktem odniesienia dla wielu kompozytorów i wykonawców, a jej wartość artystyczna i kulturalna trwa do dziś.
Słownik pojęć
Barok
Barok
okres kultury muzycznej XVII i pierwszej poł. XVIII wieku […], cechuje powstaniem wielkich form instrumentalno‑wokalnych (opera, oratorium, kantata) oraz instrumentalnych (sonata, koncert, sonata)
Concerto grosso
Concerto grosso
(wielki koncert) kilkuczęściowa forma wykształcona w XVII wieku, w której dialogują ze sobą dwie grupy instrumentalne: orkiestra oraz grupa kilku instrumentów koncertujących
Fuga
Fuga
forma muzyki polifonicznej […], temat pojawiający się w jednym z głosów, powtarzany jest przez drugi, a następnie przez pozostałe głosy
Kantata
Kantata
początkowo każda forma wokalna w odróżnieniu od sonaty […], w XVII wieku jedna z głównych form wokalnych […] wykonywana na estradzie bez kostiumów i dekoracji (cantata da camera), w XVII wieku rozwinęła się także kantata kościelna (cantata da chiesa)
Kantor
Kantor
pierwszy śpiewak, a zarazem nauczyciel i kierownik chóru kościelnego lub klasztornego, połączonego często ze szkołą śpiewaków duchownych
Kapelmistrz
Kapelmistrz
dyrygent orkiestry
Koncert
Koncert
1. publiczne wykonanie utworów muzycznych, 2. instrumentalna forma muzyczna przeznaczona zwykle na instrument solowy i orkiestrę
Koncertmistrz
Koncertmistrz
najlepszy, tzw. pierwszy instrumentalista w orkiestrze
Kwartet
Kwartet
zespół wokalny lub instrumentalny złożony z 4 wykonawców
Msza
Msza
liturgiczna forma wokalno‑instrumentalna, składająca się z 6 podstawowych części stałych: Kyrie, Gloria, Credo, Sanctus, Benedictus, Agnus Dei
Muzyka instrumentalna
Muzyka instrumentalna
twórczość muzyczna przeznaczona do wykonania na instrumentach
Muzyka wokalna
Muzyka wokalna
twórczość muzyczna przeznaczona do śpiewania
Muzyka wokalno‑instrumentalna
Muzyka wokalno‑instrumentalna
muzyka przeznaczona do grania i śpiewania, np. oratorium, msza
Opera
Opera
sceniczny utwór wokalno‑instrumentalny, łączący grę aktorską ze śpiewem oraz z muzyką i tańcem
Oratorium
Oratorium
monumentalny utwór wokalno‑instrumentalny, o tematyce przeważnie religijnej
Sonata
Sonata
ogólna nazwa wszelkich utworów instrumentalnych w okresie XVI‑XVIII wieku […]; w XVII wieku – utwór cykliczny złożony z szeregu kontrastujących tańców, […] przeznaczony do wykonania przez kameralny zespół instrumentów
Suita
Suita
utwór instrumentalny złożony z kilku samodzielnych tańców, kontrastujących z sobą pod względem charakteru, tempa i rytmu
