1871‑1886 – dyrektor Towarzystwa Muzycznego w Christianii
1880‑1882 – dyrektor towarzystwa koncertowego Harmonien w Bergen
1903 – występ Griega w Filharmonii Warszawskiej
1868 – powstaje Koncert a‑moll
1874–76 – powstaje muzyka do dramatu Peer Gynt Henryka Ibsena
04.09.1907 – śmierć Edvarda Griega w Bergen
m7186b74b1e58a67a_0000000000022
1
Scenariusz lekcji dla nauczyciela
RGUpYwpb1Jeet1
m7186b74b1e58a67a_0000000000025
I. Muzyka w ujęciu historycznym – periodyzacja, język, właściwości i charakterystyka.
7. Romantyzm. Uczeń:
1) charakteryzuje muzykę romantyczną w kontekście estetyki epoki:
c) wymienia charakterystyczne cechy romantyzmu (uczuciowość, elementy narodowe i ludowe, wirtuozeria (wirtuozi, np. Niccolo Paganini, Fryderyk Chopin, Ferenc Liszt, Henryk Wieniawski i in.),
d) dostrzega wątki narodowe w muzyce,
2) omawia cechy wybranych form muzycznych:
a) wielkie (sonata, symfonia, opera, dramat muzyczny, poemat symfoniczny, koncert),
b) małe (liryka instrumentalna: pieśń bez słów, scherzo, nokturn, preludium, etiuda, bagatela, impromptu, moment musical, rapsodia, fantazja, ballada i in.), pieśń, rondo klasyczne a rondo romantyczne;
3) wymienia i klasyfikuje instrumenty muzyczne charakterystyczne dla epoki romantyzmu: fortepian, pianino, gitara, harfa; instrumenty smyczkowe (skrzypce, altówka, wiolonczela, kontrabas), instrumenty dęte: róg (waltornia), obój, flet, klarnet, saksofon; wymienia kompozytorów romantyzmu i charakteryzuje ich twórczość: Franz Schubert, Hector Berlioz, Felix Mendelssohn‑Bartholdy, Robert Schumann, Ferenc Liszt, Gioacchino Rossini, Giuseppe Verdi, Richard Wagner, Giacomo Puccini i późny romantyzm: Johann Brahms, Piotr Czajkowski, Gustav Mahler;
4) omawia szkoły narodowe: niemiecka (Carl Maria von Weber i Richard Wagner), czeska (Bedřich Smetana i Antonín Dvořák), polska (Stanisław Moniuszko, Fryderyk Chopin i Zygmunt Noskowski), rosyjska (Potężna Gromadka, a w niej przede wszystkim: Modest Musorgski, Aleksander Borodin i Nikołaj Rimski‑Korsakow), hiszpańska (Isaac Albéniz, Enrique Granados), francuska (César Franck), angielska (Edward Elgar, Ralph Vaughan Williams), w Skandynawii: norweska (Edvard‑Grieg) i fińska (Jan Sibelius);
II. Analiza i interpretacja dzieł muzycznych. Uczeń:
1. zna podstawowe terminy i pojęcia właściwe dla opisu i zrozumienia wybranych dzieł muzycznych.
III. Tworzenie wypowiedzi związanych z historią i kulturą muzyczną. Uczeń:
3. interpretuje i odczytuje w kontekście dokonań epoki wybrane dzieła muzyczne.
Nauczysz się
przedstawiać postać Edvarda Griega;
przedstawiać źródła inspiracji młodego kompozytora;
przedstawiać najważniejsze dzieła Griega.
Edvard Grieg
Norweski pianista, dyrygent i kompozytor o międzynarodowej sławie.
RX56TYf404EAN1
Urodził się w Bergen, gdzie jego ojciec i dziadek, pochodzący ze szkockiej rodziny, byli brytyjskimi konsulami. Matka, Gesine Judith Hagerup, była pianistką, pisała wiersze i sztuki teatralne. To u niej Edvard Grieg uczył się gry na fortepianie. Edukację kontynuował w Niemczech, w lipskim konserwatoriumKonserwatoriumkonserwatorium, gdzie jego nauczycielami byli Ignacy Moscheles (fortepian) oraz Carl Reinecke (jego uczniami byli również tak wybitni kompozytorzy, jak Leoš Janáček, Isaac Albéniz czy Max Bruch).
R1PaCME90AtaT1
Zaczął komponować jeszcze przed wyjazdem na studia, a po powrocie w roku 1862 dał swój pierwszy koncert w Norwegii, wykonując m.in. własne utwory. W 1863 r. osiadł w Kopenhadze, gdzie zetknął się z wieloma wybitnymi postaciami, m.in. z Hansem Christianem Andersenem oraz duńskim kompozytorem Johanem Peterem Emiliusem Hartmannem. W 1864 r. założył towarzystwo Euterpe, działające na rzecz współczesnej muzyki skandynawskiej, jednak po trzech latach wycofał się z niego. Jesienią 1866 r. przeniósł się do Christianii (obecnie Oslo), gdzie pracował jako dyrygent oraz organizował koncerty abonamentowe.
Muzyką norweską zainteresował się w połowie lat sześćdziesiątych XIX w., do czego przyczyniła się znajomości z norweskim pisarzem Björnstjernem Björnsonem oraz kompozytorem Rikardem Nordraakiem. Grieg sam zaczął notować melodie ludowe, które następnie w różny sposób wykorzystywał w swoich utworach.
RC3PRV9iyt20F
Twórczość Edvarda Griega
Początkowo twórczość Edvarda Griega wykazywała wpływy Roberta Schumanna (1810‑1856) i Feliksa Mendelssohna (1809‑1847). Z czasem wykształcił swój własny język, w którym dużą rolę odgrywała liryka i subtelna nastrojowość. Kompozytor często odmalowywał klimat i nastrój północnego krajobrazu poprzez nawiązywanie do melodii, tańców i harmonii ludowej. Swoje utwory wiązał również z literaturą, norweskimi sagami, legendami oraz poezją ludową.
Czerpałem z bogatego skarbca pieśni ludowych mego kraju i próbowałem z tych nieznanych dotąd objawień duszy ludu norweskiego stworzyć sztukę narodową – Edvard Griegm7186b74b1e58a67a_0000000000005Edvard Grieg.
Dzięki niezwykle lirycznej i emocjonalnej twórczości Edvard Grieg został nazwany przez Hansa von Bülowa Chopinem Północy. Sam kompozytor twierdził, iż to Chopin nauczył go pisać po norwesku, w czym nie był odosobniony – wielu kompozytorów i krytyków XIX w. uważało, iż to Fryderyk Chopin pokazał, jak można korzystać z ludowego skarbca.
Edvard Grieg jest autorem utworów znanych i chętnie wykonywanych na całym świecie. Jednym z nich jest Koncert fortepianowy a‑moll – jedyny w twórczości Griega. Kompozytor napisał go mając zaledwie 25 lat. Utwór ten zrobił duże wrażenie na Ferencu Liszcie, który nie szczędził Griegowi pochwał i słów zachęty do dalszej pracy.
Kompozycja ta przepojona jest liryzmem oraz silnymi kontrastami nastrojowymi.
R18jBatbR8lFW1
R19z8fCYdaIlV
Kolejnym dziełem o światowej sławie są dwie suity Peer Gynt. Inspiracją do napisania utworów stał się dramat Henryka Ibsena. Tekst opisuje fantastyczne przygody znanego z norweskich podań Peera (Piotra) Gynta, nicponia i włóczęgi.
R6wAXK9rWSDoJ1
W suitachSuitasuitach odnaleźć można następujące części:
I suita:
Poranek – obrazujący wschód słońca
Śmierć Azy – przejmująca ilustracja do sceny umierania Azy, matki Peera Gynta
Taniec Anitry – egzotyczny taniec utrzymany w charakterystycznym rytmie mazurka
W grocie króla gór – różne potworki prześladują Peera Gynta za uwiedzenie córki Króla Gór
II suita:
Porwanie narzeczonej. Skarga Ingridy – Peer Gynt uprowadza pannę młodą, Ingridę, w zemście za nieprzychylne przyjęcie, z jakim spotkał się ze strony gości
Taniec arabski – ma charakter jeszcze bardziej orientalny niż Taniec Anitry z I części suity
Powrót Peera Gynta – statek Peera Gynta tonie podczas burzy, ale on jeszcze raz wychodzi cało z tarapatów
Pieśń Solwejgi – najbardziej znana część tej suity; Solwejga wierna swojej pierwszej miłości, siedzi przed chatą w górach i śpiewa. Nie widzi jednak zbliżającego się Peera Gynta, straciła wzrok płacząc z rozpaczy za nim przez tyle lat.
Dwie suity są jednym z nielicznych przykładów, kiedy to muzyka stała się popularniejsza od literackiego pierwowzoru. Ciekawy jest fakt, iż premiera Peera Gynta w Paryżu połączyła nazwiska trzech najsławniejszych norweskich artystów: Henryka Ibsena, Edvarda Griega oraz Edvarda Muncha, który był autorem plakatu.
Rm0Zw521e5YUn
Wśród znanych utworów znaleźć można także Suitę z czasów Holberga.
Kompozycja została napisana z okazji 200. rocznicy urodzin komediopisarza Ludwika Holberga – twórcy duńskiego języka literackiego i dramatu narracyjnego, nazywanego ojcem teatru duńskiego.
Życie Holberga przypadło na czasy Haendla i Bacha, stąd Grieg wybrał tu formę suity, tworząc cykl tańców stylizowanych. Jest to jeden z najwcześniejszych utworów instrumentalnych naśladujących styl muzyki XVIII w.
Oprócz wielkich dzieł orkiestrowych Edvard Grieg pisał także utwory fortepianowe często łączone w zbiory jako tzw. utwory liryczne, utwory kameralne oraz pieśni. Utwory te również są niezwykle śpiewne, przepojone subtelną nastrojowością oraz emocjami.
Edward Grieg, aktywny do ostatniej chwili, zmarł w Bergen. Został pochowany w grocie skalnej nad fiordem w pobliżu swego domu.
Wysłuchaj czterech fragmentów. Zaznacz, które z nich to melodie skomponowane przez Edvarda Griega.
R1TiWYIt91DkD
Nagranie do ćwiczenia.
R7BvqtLy60KA2
Nagranie do ćwiczenia.
ROQRPmlPwP1SB
Nagranie do ćwiczenia.
RjKuElkKSkznj
Nagranie do ćwiczenia.
Przewiń
Głośność
RV3uGBP5EzSkn
Inna wersja zadania
Wyjaśnij pojęcie suita.
RACE5YbJdcadT
Ćwiczenie 7
Słownik pojeć
Hardingfele
Hardingfele
norweski instrument strunowy przypominający skrzypce, posiada dodatkowe cztery lub pięć strun burdonowych, pozwalających na grę wielogłosową.
Konserwatorium
Konserwatorium
wyższa szkoła muzyczna
Suita
Suita
forma cykliczna, tzn. zbudowana z kilku lub kilkunastu części, głównie o charakterze tanecznym, utrzymanych na ogół w tej samej lub pokrewnej tonacji.
Szkoły narodowe
Szkoły narodowe
grupy kompozytorów powstające w połowie XIX w. w wielu krajach europejskich i tworzące pod wpływem rosnącego poczucia odrębności narodowej. W utworach kompozytorzy nawiązywali do rodzimego folkloru, tradycji muzycznych oraz tematyki historycznej.
Źródło:
sjp.pwn.pl
Biblioteka muzyczna
R18jBatbR8lFW1
Utwór muzyczny: Edvard Grieg – „Koncert fortepianowy a-moll” solo klarnetu głównego tematu koncertu. Kompozycja posiada wolne tempo. Cechuje się spokojnym charakterem.
Ra96ghcOjScvL1
Utwór muzyczny: Edvard Grieg – „Peer Gynt – Poranek”. Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się majestatycznym charakterem.
RpeVyHfbA6q1z1
Utwór muzyczny: Edvard Grieg – „Peer Gynt – Taniec Anitry”. Kompozycja posiada wolne tempo. Cechuje się spokojnym charakterem.
RYQczCmgkNAeB1
Utwór muzyczny: Fryderyk Chopin – „Preludium e-moll” op. 28 nr 4. Kompozycja posiada wolne tempo. Cechuje się spokojnym charakterem.
R19z8fCYdaIlV
Utwór muzyczny: Edvard Grieg, Koncert fortepianowy a-moll cz. I. Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się majestatycznym charakterem.