Temat: Skrzypy i paprocie

Materiał uzupełniający do wykorzystania na lekcjach w grupie przedmiotów przyrodniczych (przyroda, biologia, chemia, geografia, fizyka), zajęciach dodatkowych, kołach zainteresowań. Może służyć jako zasób poszerzający wiedzę, przygotowujący uczniów do konkursów przyrodniczych.

Adresat

Uczeń szkoły podstawowej.

Podstawa programowa

5. Różnorodność i jedność roślin:

2. mchy – uczeń:
   a) dokonuje obserwacji przedstawicieli mchów (zdjęcia, ryciny, okazy żywe) i przedstawia cechy ich budowy zewnętrznej,
   b) na podstawie obecności charakterystycznych cech identyfikuje nieznany organizm jako przedstawiciela mchów,
   c) wyjaśnia znaczenie mchów w przyrodzie; planuje i przeprowadza doświadczenie wykazujące zdolność mchów do chłonięcia wody;

3. paprociowe, widłakowe, skrzypowe – uczeń:
   a) dokonuje obserwacji przedstawicieli paprociowych, widłakowych i skrzypowych (zdjęcia, ryciny, okazy żywe) oraz przedstawia cechy ich budowy zewnętrznej,
   b) na podstawie obecności charakterystycznych cech identyfikuje nieznany organizm jako przedstawiciela paprociowych, widłakowych lub skrzypowych,
   c) wyjaśnia znaczenie paprociowych, widłakowych i skrzypowych w przyrodzie wstawić formułkę

Ogólny cel kształcenia

Uczniowie opisują wygląd i środowisko życia skrzypów i paproci.

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:

• rozpoznawać paprocie i skrzypy;

• wskazywać elementy budowy paproci i skrzypów;

• wymieniać środowiska, w których mogą występować paprocie i skrzypy.

Metody/techniki kształcenia

• podające

  • pogadanka.

• aktywizujące

  • dyskusja.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• zeszyt i kredki lub pisaki;

• tablica interaktywna, tablety/komputery;

• lupy;

• suche okazy skrzypów;

• okazy skrzypów i paproci.

Przebieg lekcji

Przed lekcją

• Uczniowie zapoznają się z treścią abstraktu. Przygotowują się do pracy na lekcji w taki sposób, żeby móc przeczytany materiał streścić własnymi słowami i samodzielnie rozwiązać zadania.

Faza wstępna

• Nauczyciel podaje temat, cele lekcji i kryteria sukcesu sformułowane w języku zrozumiałym dla ucznia.

Faza realizacyjna

• Nauczyciel wyświetla fotografię, na której widać skrzyp (skrzyp olbrzymi) oraz paproć (orlica pospolita). Prosi uczniów, żeby nazwali widoczne na fotografii rośliny.

• Nauczyciel wykorzystuje tekst abstraktu do pracy indywidualnej lub w parach według następujących kroków: 1) pobieżne przejrzenie tekstu, 2) postawienie pytań, 3) dokładne czytanie, 4) streszczenie poszczególnych części tekstu, 5) powtórzenie treści lub przeczytanie całego tekstu.

• Uczniowie samodzielnie wykonują zamieszczone w abstrakcie ćwiczenia interaktywne sprawdzające stopień opanowania wiadomości poznanych w czasie lekcji. Nauczyciel inicjuje dyskusję, w trakcie której omówione zostają prawidłowe rozwiązania wszystkich ćwiczeń samodzielnie wykonanych przez uczniów.

• Nauczyciel prosi uczniów, aby podali różnicę między pojęciami: kłącze a łodyga. Wybrany uczeń podaje wyjaśnienie, które uczniowie zapisują w zeszycie.

• Nauczyciel rozdaje uczniom okazy suchych pędów letnich skrzypu i liście paproci. Prosi ich, aby blisko uszu rozcierali między palcami liście. Co słyszą? Czy potrafią wyjaśnić skąd się wzięła nazwa: skrzypy?.

• Uczniowie obserwują budowę paproci i skrzypów, porównują ją z ilustracjami w abstrakcie.

Faza podsumowująca

• Nauczyciel prosi uczniów, aby udzielili odpowiedzi: Czy podczas przesilenia letniego jest szansa znaleźć kwiat paproci?.

Praca domowa

• Odsłuchaj w domu nagrania abstraktu. Zwróć uwagę na wymowę, akcent i intonację. Naucz się prawidłowo wymawiać poznane na lekcji słówka.

• Wyszukaj informacji, które z paproci i skrzypów występujących w Polsce są pod ochroną.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Horsetails and ferns

Ferns and horsetails are more developed plants than mosses. For example, they have stem reinforcement elements, so that they can reach higher heights. Ferns and horsetails have roots supplying them with water and mineral salts from the ground. These plants produce rhizome, or underground stems. In fern rhizomes leaves grow – the only elements of the plants that are above the surface. Young fern leavesi (fertile leaves) they are characteristically spiral‑shaped or rolled up. On the underside of the leaves there are sporangia spreading spores. From them arises another generation of ferns.

The horsetails differ in appearance from the ferns. From the rhizomes sprout stems, in which at regular intervals sprout branches covered with small scaly leaves. Horsetails produce sporangia in special ears located at the tops of the stems.

Ferns and horsetail in our country usually reach no more than 1.5 meters in height. They grow better in a warm and humid climate, where they can reach the size of small trees.

Horsetail has even lower requirements than ferns. Some of them grow in fields and dry meadows, and even on sandy embankments. Horsetails are also grown. Extracts from various parts of horsetails – thanks to their properties – they are used in medicine and cosmetics. An infusion of horsetail strengthens hair and nails and helps with kidney disease.
Horsetails may release numerous shoots from rhizomes developing underground. These rhizomes often grow at a depth of 0.5 to over 1 meter. That is why horsetail is extremely resistant to treatments used in agriculture.

• Ferns and horsetails are made of roots, underground stem (rhizomes) and leaves.

• Horsetail can grow in dry places.