bg‑azure

Ascolta la lettura seguendo il testo della lettera. Qual è la sua forma, chi è il destinatario, chi è il mittente e qual è il tema della lettera?

Posłuchaj treści listu, śledząc tekst. Jaka jest jego forma? Kto jest odbiorcą, kto nadawcą i jaki jest jego temat?

R1Mp2J9Jp4Mzm
La Terra
Ziemia
Źródło: grafika na podstawie: Pexels.com, licencja: CC BY 3.0.
Milena Lange Salvare il Pianeta
R1ZbqEgYyWzWF
Nagranie przedstawia listę błędów popełnianych przez ludzi wobec planety Ziemi.

Gentili terrestriil terrestre (m)terrestri,

Vi scrivo il mio appellol’appello (m)appello, la mia cordiale richiestala richiesta (f)richiesta: cercate di salvarmi!

Ecco la lista delle vostre ultime colpela colpa (f)colpe:

Mentre facevate il bagno, stamattina, avete consumatoconsumareconsumato molta acqua. Perché invece non avete fatto la doccia?

Ieri siete andati a scuola o al lavoro in macchina. Molti di voi per spostarsispostarsivoi per spostarsi andavano in macchina da soli. Perché non siete andati a piedi o in bici? Se volevate andare in macchina, perché non avete preso altri passeggeri?

Ogni volta, mentre uscivate dalle stanze, lasciavate la luce accesa. Perché non l’avete spenta? Avete avuto a disposizione molte occasioni per riutilizzareriutilizzareriutilizzare tutto ciò che poteva essere riutilizzato. Perché non l’avete fatto e avete invece comprato cose nuove?

Oggi, ieri, l’altro ieri, mentre facevate la spesa, non pensavate a fare scelte responsabiliresponsabileresponsabili. Perché non avete utilizzato le vostre borse, invece di quelle di plastica? Perché non avete comprato prodotti locali?

Avete stampato migliaiamigliaia (fpl)migliaia di documenti, anche se non era strettamentestrettamentestrettamente necessario. Perché non li avete letti in versione digitale?

Avete tagliato tanti alberi, che producono l'ossigenol’ossigeno (m)ossigeno. Perché l’avete fatto? E perché non avete piantato nuovi alberi?

Ogni volta che avete fatto le pulizie, avete usato prodotti con sostanzela sostanza (f)sostanze tossichetossicotossiche. Perché non avete scelto invece prodotti biologicibiologicobiologici?

Guardate a che cosa ha portato tutto questo! Siete responsabili del mio statolo stato (m)stato. Tutti potete e dovete fare qualcosa. Iniziate con piccoli gesti!

CordialicordialeCordiali saluti,

il vostro globoil globo (m)globo unico e universale,

Pianeta Azzurro.

1 Źródło: Milena Lange, Salvare il Pianeta, [na podstawie:] Decalogo ecologico, https://www.verdesanoebello.it/index.php/bacheca/16-decalogo-ecologico [dostęp 29.03.2022], Camilla Sernagiotto, 20 buone abitudini di chi vive green: quante ne seguite?, https://www.grazia.it/stile-di-vita/tendenze-lifestyle/come-vivere-green [dostęp 29.03.2022], licencja: CC BY 3.0. Tekst skrócony i zmodyfikowany.
RMcfNDYdwR2tS
Appunti:  (Uzupełnij).
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej i Uniwersytetu Łódzkiego, licencja: CC BY-SA 3.0.
Esercizio 1

Abbina le parole alle espressioni giuste.

Połącz słowa z odpowiadającymi im wyrażeniami.

RGKiiIkNd80Nf
la colpa Możliwe odpowiedzi: 1. richiesta, 2. obbligatorio, 3. riusare, 4. il pianeta, 5. l’errore, 6. O2, 7. comprare da mangiare, 8. da fare senza fatica il globo Możliwe odpowiedzi: 1. richiesta, 2. obbligatorio, 3. riusare, 4. il pianeta, 5. l’errore, 6. O2, 7. comprare da mangiare, 8. da fare senza fatica riutilizzare Możliwe odpowiedzi: 1. richiesta, 2. obbligatorio, 3. riusare, 4. il pianeta, 5. l’errore, 6. O2, 7. comprare da mangiare, 8. da fare senza fatica appello Możliwe odpowiedzi: 1. richiesta, 2. obbligatorio, 3. riusare, 4. il pianeta, 5. l’errore, 6. O2, 7. comprare da mangiare, 8. da fare senza fatica fare la spesa Możliwe odpowiedzi: 1. richiesta, 2. obbligatorio, 3. riusare, 4. il pianeta, 5. l’errore, 6. O2, 7. comprare da mangiare, 8. da fare senza fatica piccolo gesto Możliwe odpowiedzi: 1. richiesta, 2. obbligatorio, 3. riusare, 4. il pianeta, 5. l’errore, 6. O2, 7. comprare da mangiare, 8. da fare senza fatica ossigeno Możliwe odpowiedzi: 1. richiesta, 2. obbligatorio, 3. riusare, 4. il pianeta, 5. l’errore, 6. O2, 7. comprare da mangiare, 8. da fare senza fatica necessario Możliwe odpowiedzi: 1. richiesta, 2. obbligatorio, 3. riusare, 4. il pianeta, 5. l’errore, 6. O2, 7. comprare da mangiare, 8. da fare senza fatica
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej i Uniwersytetu Łódzkiego, licencja: CC BY-SA 3.0.
Esercizio 2

Indica se le frasi sono vere o false.

Wskaż, czy zdanie jest prawdziwe, czy fałszywe.

RtCH1Q4UrINOL
Łączenie par. . La Terra ci chiede di aiutarla.. Możliwe odpowiedzi: Vero, Falso. La gente consuma troppa acqua.. Możliwe odpowiedzi: Vero, Falso. Dobbiamo ridurre il consumo dell’acqua. Możliwe odpowiedzi: Vero, Falso. È più ecologico spostarsi in macchina che in bici. Możliwe odpowiedzi: Vero, Falso. È più ecologico lasciare le luci accese che spegnerle.. Możliwe odpowiedzi: Vero, Falso. È più ecologico comprare sempre cose nuove che riutilizzarle.. Możliwe odpowiedzi: Vero, Falso. È ottimo fare scelte responsabili.. Możliwe odpowiedzi: Vero, Falso. Comprare cibi locali è una scelta responsabile.. Możliwe odpowiedzi: Vero, Falso. Si deve leggere i documenti in versione digitale il più spesso possibile.. Możliwe odpowiedzi: Vero, Falso. Gli alberi sono molto utili.. Możliwe odpowiedzi: Vero, Falso. Tutti noi siamo responsabili della condizione di salute della Terra.. Możliwe odpowiedzi: Vero, Falso. Bastano piccoli gesti per cambiare totalmente lo stato di salute della Terra.. Możliwe odpowiedzi: Vero, Falso
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej i Uniwersytetu Łódzkiego, licencja: CC BY-SA 3.0.

Passato prossimo czy imperfetto

W liście do Ziemian, do opisania naszych dotychczasowych przewinień, zostały użyte dwa czasy przeszłe: passato prossimo oraz imperfetto. Przeanalizuj informacje z tablicy, które pokazują przykłady użycia każdego z czasów. Ponownie przeczytaj list do Ziemian i zastanów się, dlaczego w kolejnych zdaniach użyto czasu passato prossimo lub imperfetto.

Tablica: Użycie czasów passato prossimoimperfetto

RjSEcCOayfCON
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej i Uniwersytetu Łódzkiego, licencja: CC BY 3.0.

Passato prossimo

Imperfetto

Czynności jednorazowe
Mi sono fatto la doccia.
Wziąłem/wzięłam prysznic.

Czynności powtarzające się w przeszłości regularnie
In inverno ogni sera mi facevo un bagno caldo.
Zimą, co wieczór brałem/brałam gorącą kąpiel.

Czynności ukończone
Scusami, non ho spento la luce.
Przepraszam, nie wyłączyłem/wyłączyłam światła.

Czynności nieukończone
Uscivo dalla stanza... Wychodziłem/wychodziłam z pokoju...
W tym przypadku rozmówca oczekuje na dokończenie opowiadania o tym, co się wydarzyło w tym czasie.

Czynności, które wydarzyły się jedna po drugiej
Ieri ho scrittoho stampato due documenti.
Wczoraj napisałem/napisałam i wydrukowałem/wydrukowałam dwa dokumenty.

Czynności nieukończone, które wydarzyły się jednocześnie
Ieri, mentre scrivevo un’email, mio fratello stampava i suoi documenti.
Wczoraj, gdy pisałem/pisałam mail, mój brat drukował swoje dokumenty.

Czynność, która przerwała inną
Ieri, mentre scrivevo un’email, mio fratello mi ha chiamato.
Wczoraj, gdy pisałem/pisałam mail, zadzwonił do mnie mój brat.

Czynność, która miała miejsce podczas innej
Ieri, mentre scrivevo un’email, mio fratello mi ha chiamato.
Wczoraj, gdy pisałem/pisałam mail, zadzwonił do mnie mój brat.

Mentre i durante

Do opowiadania o wydarzeniach, które miały miejsce w przeszłości możemy użyć spójnika mentre oznaczającego podczas gdy. Spójnik ten łączy się zawsze z czasownikiem. Zdania budowane w czasie przeszłym z jego użyciem są zdaniami złożonymi, w których przynajmniej jedno ze zdań podrzędnych, będzie w czasie imperfetto. Dzieje się tak dlatego że wskazujemy, iż podczas jednej czynności miała miejsce inna:

Ieri, mentre scrivevo una mail, mio fratello mi ha chiamato. - Wczoraj (podczas) gdy pisałem maila zadzwonił do mnie mój brat.

Ieri, mentre scrivevo una mail, mio fratello stampava i suoi documenti. - Wczoraj (podczas) gdy pisałem maila mój brat drukował swoje dokumenty.

Drugie ze zdań, w zależności od charakteru czynności, będzie:

  • w czasie passato prossimo, jeśli druga z czynności przerwała pierwszą,

  • w czasie imperfetto, jeśli obie czynności odbywały się jednocześnie.

Do określenia czasu, w którym miało miejsce dane wydarzenie możemy także użyć przyimka durante, który łączymy z rzeczownikiem (podczas deszczu, nocy). Podobnie jak i inne określenia czasu (ieri, stamattina, la settimana scorsa, nel 2010) nie wskazuje, czy zdarzenie o którym opowiadamy miało charakter jednorazowy, czy powtarzający się, a od tego zależy wybór czasu passato prossimo, bądź imperfetto.

Durante le vacanze abbiamo piantato dieci alberi. - W czasie wakacji posadziliśmy dziesięć drzew.

Durante le vacanze ogni giorno piantavamo alberi. - W czasie wakacji każdego dnia sadziliśmy drzewa.

Dizionario

f = femminile - rodzaj żeński, m = maschile - rodzaj męski, pl = plurale - liczba mnoga

l’appello (m)
l’appello (m)
R5A9JxzRnoQNx1
Nagranie dźwiękowe

apel

Rms7Q8giHaa2T1
Nagranie dźwiękowe
biologico
biologico
R15FaMXnFdiyz1
Nagranie dźwiękowe

biologiczny

RjSU1ltLrEvjW1
Nagranie dźwiękowe
la colpa (f)
la colpa (f)
R1L1h7FQvby0W1
Nagranie dźwiękowe

wina

RXUI8URdkd6Nj1
Nagranie dźwiękowe
consumare
consumare
R1BNblqoAJaYX1
Nagranie dźwiękowe

zużywać

RfF6qH8OSrlkg1
Nagranie dźwiękowe
cordiale
cordiale
R1W5D63j5lbf91
Nagranie dźwiękowe

serdeczny

RmzJCmNoyIwRx1
Nagranie dźwiękowe
il globo (m)
il globo (m)
RqHXGLugW5Qdl1
Nagranie dźwiękowe

glob

RMGGROGPhInb01
Nagranie dźwiękowe
migliaia (fpl)
migliaia (fpl)
R1Y4Nt58uKUGo1
Nagranie dźwiękowe

tysiące

RdlTBZHXmy9U51
Nagranie dźwiękowe
l’ossigeno (m)
l’ossigeno (m)
RGttJsRuOTQ4k1
Nagranie dźwiękowe

tlen

Re0jLaNVl1uYe1
Nagranie dźwiękowe
il pianeta (m)
il pianeta (m)
R1ZuvTbTCizdi1
Nagranie dźwiękowe

planeta

RK1grzeiy7cuN1
Nagranie dźwiękowe
responsabile
responsabile
R1AkkREpn0BOF1
Nagranie dźwiękowe

odpowiedzialny

RV9HVd0bBLfyE1
Nagranie dźwiękowe
la richiesta (f)
la richiesta (f)
R1CN8WJ68sWXn1
Nagranie dźwiękowe

prośba

Rb6dbMYzF2gC41
Nagranie dźwiękowe
riutilizzare
riutilizzare
R1HNsMphQ3bs71
Nagranie dźwiękowe

ponownie wykorzystać

Rm14LQt4s3Ud81
Nagranie dźwiękowe
la sostanza (f)
la sostanza (f)
R1UW63vW2q7Nh1
Nagranie dźwiękowe

substancja

R8z47u7I6eoGW1
Nagranie dźwiękowe
spostarsi
spostarsi
R1Ktdt3nvhawj1
Nagranie dźwiękowe

przemieszczać

R11phFd75XMnz1
Nagranie dźwiękowe
lo stato (m)
lo stato (m)
RNojNXADD0T1q1
Nagranie dźwiękowe

stan

R1E8fkIDSbF0k1
Nagranie dźwiękowe
strettamente
strettamente
R11JgMFVKomL41
Nagranie dźwiękowe

ściśle

RTFtivuPvi4ok1
Nagranie dźwiękowe
il terrestre (m)
il terrestre (m)
R12OjrOg6b59g1
Nagranie dźwiękowe

Ziemianin

R13dBlEZ483FR1
Nagranie dźwiękowe
tossico
tossico
RDECpQvVMo3Kz1
Nagranie dźwiękowe

toksyczny

R16RDqYsgB4YC1
Nagranie dźwiękowe