Temat: Emisariusze i kraj

Adresat

Uczniowie klasy VII szkoły podstawowej

Podstawa programowa

XX. Ziemie polskie w latach 1815–1848. Uczeń:

4) omawia położenie Polaków w zaborach pruskim i austriackim, na obszarze ziem zabranych oraz w Rzeczypospolitej Krakowskiej.

Ogólny cel kształcenia

Uczniowie zapoznają się z położeniem Polaków w zaborach pruskim i austriackim oraz w Rzeczypospolitej Krakowskiej po upadku powstania listopadowego

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:

• rozpoznawać organizacje legalne i spiskowe, działające na ziemiach polskich do 1846 roku;

• rozumieć i skutki wybuchu powstania krakowskiego i rabacji galicyjskiej;

• wskazywać na mapie zasięg terytorialny i przebieg powstania krakowskiego i rabacji galicyjskiej.

Metody/techniki kształcenia

• aktywizujące

  • dyskusja.

• podające

  • pogadanka.

• eksponujące

  • film.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• zeszyt i kredki lub pisaki;

• tablica interaktywna, tablety/komputery.

Przebieg lekcji

Przed lekcją

1. Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z treścią lekcji zawartej w e‑podręczniku; uczniowie powinni przeczytać fragmenty: Zabór austriacki i Rzeczpospolita Krakowska oraz Zabór pruski i zapoznać się z historią emisariusza Artura Zawiszy.

Faza wstępna

1. Nauczyciel podaje uczniom cel lekcji oraz kryteria sukcesu .

2. Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się ze zdjęciem w Poleceniu 1 i wykonanie zadania. Uczniowie, nawiązując do wspomnianej na początku tematyki, w parach formułują pojęcie pracy organicznej, uzupełniając je odpowiednimi przykładami w oparciu o przygotowany na lekcję materiał.

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel wyjaśnia uczniom – w oparciu o mapy wyświetlane na tablicy oraz materiały własne - odmienne dzieje obu zaborów: austriackiego i pruskiego oraz niezależnej Rzeczypospolitej Krakowskiej między 1815 a 1846 rokiem, zwracając uwagę na odmienność doświadczeń związanych z reformami agrarnymi. Następnie uczniowie czytają tekst dołączony do Polecenia 2 i wykonują związane z nim Ćwiczenie 1.

2. Nauczyciel przybliża uczniom organizacje spiskowe, jakie powstawały na ziemiach polskich przed 1846 rokiem. Wyjaśnia ich najważniejsze osiągnięcia i porażki. Prosi uczniów o podporządkowanie wydarzeń na osi czasu (Ćwiczenie 2) .

3. Uczniowie zapoznają się z dziejami powstania krakowskiego i rabacji galicyjskiej oraz z postaciami Jakuba Szeli i Edwarda Dembowskiego. Nauczyciel prosi uczniów o wykonanie Polecenia 3 (wysłuchanie audycji o Dembowskim), a następnie przeczytanie tekstu o rabacji galicyjskiej i scharakteryzowanie działań poszczególnych stron (Polecenie 4) i wymienienie miejsc wystąpień chłopskich na podstawie mapy z Polecenia 5. Nauczyciel dba o informację zwrotną przekazywaną uczniom podczas rozwiązywania ćwiczeń i wykonywania poleceń, a uczniowie mogą konsultować się z nauczycielem w trakcie pracy nad nimi.

4. W kolejnej części lekcji nauczyciel dzieli uczniów na dwie grupy. Uczniowie koncentrują się na opracowaniu pytań, jakie mogliby zadać dwóm postaciom historycznym: Edwardowi Dembowskiemu (grupa I) oraz Jakubowi Szeli (grupa II) (proponowana metoda: wywiad z postacią historyczną – „gorące krzesło”), oraz ich domniemanych odpowiedzi.

Faza podsumowująca

1. Każda z grup przedstawia na forum klasy własną scenkę, dotyczącą jednej z wymienionych postaci.

2. Nauczyciel podsumowuje pracę uczniów na lekcji, biorąc pod uwagę ich wkład i zaangażowanie. Może w tym celu przygotować ankietę ewaluacyjną do samooceny oraz oceny pracy prowadzącego i innych uczniów.

Praca domowa

1. Nauczyciel zadaje zadanie domowe dla uczniów chętnych (nie jest obligatoryjną częścią scenariusza), którym jest praca z kapsułą czasu pt. Pamięć rabacji galicyjskiej, a następnie przygotowanie prezentacji w grupie/grupach dwuosobowych.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Emissaries and Poland

In 1815, in light of the arrangements of the Congress of Vienna, Cracow and a small area on the left bank of the Vistula River became a free city officially referred to as the Republic of Cracow. After the creation of the Grand Duchy of Posen, a Polish administration was established in the territory annexed by Prussia. Duke Antoni Radziwiłł was entrusted with the function of the governor. In the 1820s, the area of the Grand Duchy of Posen underwent economic reforms. Peasants were granted freehold to the land. After the failure of the November Uprising, emigrants started preparing a national uprising that would rely on the strength of the Polish masses. The Grand Duchy of Posen was a liaison between the Polish lands and the emigrants, while Cracow became the centre of independence‑oriented undertakings. In 1846, the emissaries of the Polish Democratic Society tried to organise a national uprising. However, they were unsuccessful and riots only broke out in Cracow. In the same year, Polish peasants supported by Austrian authorities took up arms against the Galician nobility, which is known as the Galician Slaughter.