Na ilustracji wjazd Jana Henryka Dąbrowskiego do Poznania w 1807 roku. Na pierwszym planie czterech mężczyzn w mundurach na koniach. W tle mieszczanie, jeszcze dalej zabudowania miasta. Temat lekcji: Historia "Mazurka Dąbrowskiego".
Na ilustracji wjazd Jana Henryka Dąbrowskiego do Poznania w 1807 roku. Na pierwszym planie czterech mężczyzn w mundurach na koniach. W tle mieszczanie, jeszcze dalej zabudowania miasta. Temat lekcji: Historia "Mazurka Dąbrowskiego".
Historia „Mazurka Dąbrowskiego”
Źródło: Marcin Łukasiewicz.
Ważne daty
1795 – III rozbiór Polski,
1797 – powstanie Mazurka Dąbrowskiego (nazywanego Pieśnią Legionów Polskich we Włoszech),
1806 – zwycięski wjazd generała Dąbrowskiego do Poznania,
1807 – powstanie Księstwa Warszawskiego,
1830 – wybuch powstania listopadowego,
1848 – Wiosna Ludów,
1863 – wybuch powstania styczniowego,
1927 – rok wybrania Mazurka Dąbrowskiego na hymn Polski.
1
Scenariusz lekcji dla nauczyciela;
R13YLqu46yCoh1
W prostokątnym polu znajduje się napis „Pobierz”. Jest to przycisk pozwalający na wyświetlenie, pobranie i zapisanie pliku zawierającego scenariusz lekcji - dokument w formacie pdf.
W prostokątnym polu znajduje się napis „Pobierz”. Jest to przycisk pozwalający na wyświetlenie, pobranie i zapisanie pliku zawierającego scenariusz lekcji - dokument w formacie pdf.
Źródło: online-skills, licencja: CC0.
1
I. Indywidualna i zespołowa ekspresja muzyczna. 1. W zakresie śpiewu. Uczeń: 1) śpiewa ze słuchu lub/i z wykorzystaniem nut (w zespole, solo, a cappella, z akompaniamentem) minimum 10 różnorodnych utworów wokalnych w roku szkolnym: A) piosenki z repertuaru dziecięcego, młodzieżowego, popularnego i ludowego; B) wybrane pieśni (w tym artystyczne i patriotyczne); 2) poprawnie śpiewa z pamięci, zachowując należytą postawę, hymn państwowy „Mazurek Dąbrowskiego”; 3) śpiewa, dbając o emisję i higienę głosu, stosuje ćwiczenia oddechowe, dykcyjne i inne, zachowując naturalne właściwości głosu; II. Język i funkcje muzyki, myślenie muzyczne, kreacja i twórcze działania. 8. Potrafi uzasadnić własne preferencje muzyczne, argumentując swoje wybory. III. Kultura muzyczna, narodowe i światowe dziedzictwo kulturowe. Uczeń: 4. poznaje przykłady muzycznej twórczości ludowej, obrzędy, zwyczaje, tradycje swojego regionu.
Nauczysz się
wyjaśniać pojęcia: hymn, pieśń, piosenka;
charakteryzować historyczne ujęcie hymnu i pieśni;
przedstawiać genezę powstania Mazurka Dąbrowskiego;
opisywać fakty i postacie historyczne, występujące w tekście Mazurka Dąbrowskiego;
identyfikować obrazy: Juliusza Kossaka, Jana Gładysza inspirowane treścią pieśni.
Wprowadzenie
Mazurek DąbrowskiegoMazurek DąbrowskiegoMazurek Dąbrowskiego, czyli polski hymn, jest jednym z symboli narodowychSymbole narodowesymboli narodowych, towarzyszących od ponad dwustu lat Polsce oraz Polakom w wielu trudnych oraz ważnych momentach.
Warto ustalić, czym różnią się pojęcia „hymn” oraz „pieśń” i „piosenka”. Pieśń to jedna z najstarszych i najpopularniejszych form muzycznych, zawierająca tekst śpiewany, o zróżnicowanej tematyce. Piosenka jest prostszą formą o lżejszej, mniej poważnej wymowie. Z kolei hymn to przeciwieństwo piosenki - wyróżnia go podniosła tematyka oraz uroczysty charakter. Słowa hymnu mogą opowiadać o państwie (lub narodzie), jakiejś osobie lub religii.
R1apRHeq9Nsfg
Ilustracja przedstawia obraz „Generał Jan Henryk Dąbrowski na czele Legionów”, autorstwa Juliusza Kossakowskiego. Generał w mundurze i wysokiej czapce rogatywce, siedzi na białym koniu w czarne łaty. Prawą ręką wskazuje kierunek. Za nim widać wojska na koniach i piechotę. Po naciśnięciu punktu interaktywnego wyświetla się napis: Hymn najczęściej kojarzymy z hymnem państwowym (stanowi wtedy jeden z symboli kraju), jednak istnieją także inne hymny - na przykład szkolne lub wojskowe.
Ilustracja przedstawia obraz „Generał Jan Henryk Dąbrowski na czele Legionów”, autorstwa Juliusza Kossakowskiego. Generał w mundurze i wysokiej czapce rogatywce, siedzi na białym koniu w czarne łaty. Prawą ręką wskazuje kierunek. Za nim widać wojska na koniach i piechotę. Po naciśnięciu punktu interaktywnego wyświetla się napis: Hymn najczęściej kojarzymy z hymnem państwowym (stanowi wtedy jeden z symboli kraju), jednak istnieją także inne hymny - na przykład szkolne lub wojskowe.
1
1. Hymn najczęściej kojarzymy z hymnem państwowym (stanowi wtedy jeden z symboli kraju), jednak istnieją także inne hymny - na przykład szkolne lub wojskowe.
Pieśni i hymny
Mimo iż pieśni znamy już od starożytności, to na przestrzeni kolejnych lat zmianie ulegała ich tematyka oraz forma. Warto podkreślić, iż pieśń może być również hymnem. Stanie się tak, jeśli będzie miała odpowiednią treść oraz charakter, a także zostanie uznana przez pewną społeczność lub naród za hymn. Przykładem może być Rota z tekstem Marii Konopnickiej, która pełniła nieoficjalną rolę hymnu czy utwór Gaude Mater Polonia, opowiadający o żywocie świętego Stanisława ze Szczepanowa.
R14F4RwGrEEHR1
Na nagraniu pieśń „Rota" z tekstem Marii Konopnickiej z muzyką Feliksa Nowowiejskiego. Utwór wykonuje śpiewaczka - sopran z towarzyszeniem fortepianu. Utwór jest majestatyczny, podniosły. Śpiewaczka w sposób dobitny śpiewa tekst: Nie rzucim ziemi, skąd nasz ród, Nie damy pogrześć mowy! Polski my naród, polski lud, Królewski szczep piastowy, Nie damy, by nas zniemczył wróg — Tak nam dopomóż Bóg!
Na nagraniu pieśń „Rota" z tekstem Marii Konopnickiej z muzyką Feliksa Nowowiejskiego. Utwór wykonuje śpiewaczka - sopran z towarzyszeniem fortepianu. Utwór jest majestatyczny, podniosły. Śpiewaczka w sposób dobitny śpiewa tekst: Nie rzucim ziemi, skąd nasz ród, Nie damy pogrześć mowy! Polski my naród, polski lud, Królewski szczep piastowy, Nie damy, by nas zniemczył wróg — Tak nam dopomóż Bóg!
Na nagraniu pieśń „Rota" z tekstem Marii Konopnickiej z muzyką Feliksa Nowowiejskiego. Utwór wykonuje śpiewaczka - sopran z towarzyszeniem fortepianu. Utwór jest majestatyczny, podniosły. Śpiewaczka w sposób dobitny śpiewa tekst: Nie rzucim ziemi, skąd nasz ród, Nie damy pogrześć mowy! Polski my naród, polski lud, Królewski szczep piastowy, Nie damy, by nas zniemczył wróg — Tak nam dopomóż Bóg!
R8YsmWgTNn7VA1
Na nagraniu pieśń „Gaude Mater Polonia” w wykonaniu męskiego zespołu wokalnego. Mężczyźni śpiewają na głosy, po łacinie, dostojną pieśń ku czci świętego Stanisława.
Na nagraniu pieśń „Gaude Mater Polonia” w wykonaniu męskiego zespołu wokalnego. Mężczyźni śpiewają na głosy, po łacinie, dostojną pieśń ku czci świętego Stanisława.
Na nagraniu pieśń „Gaude Mater Polonia” w wykonaniu męskiego zespołu wokalnego. Mężczyźni śpiewają na głosy, po łacinie, dostojną pieśń ku czci świętego Stanisława.
Symbole narodowe
Polska, tak jak inne kraje, posiada swoje symbole narodowe. Należą do nich flaga, godło oraz hymn. Flaga Polski jest biało‑czerwona i stanowi odwzorowanie kolorów godła państwowego. Biel najczęściej utożsamiamy z czystością, natomiast czerwień z odwagą i walecznością. Flaga występuje także w wariancie z godłem umieszczonym pośrodku białej, górnej części. Godłem Polski jest czerwona tarcza, na tle której umieszczono białego orła w złotej koronie. Orzeł ma zwróconą w prawo głowę, rozłożone skrzydła, jego dziób oraz szpony są złote. Hymn Polski to Mazurek Dąbrowskiego, o którego historii traktuje dalsza części lekcji.
R10rcjm98nwzy
Ilustracja przedstawia maszt z wywieszoną biało-czerwoną flagą. Po naciśnięciu punktu interaktywnego wyświetla się informacja dodatkowa: Polskie symbole narodowe są prawnie chronione. W ich obecności należy zachowywać się godnie, poważnie oraz z szacunkiem. Osobom, które w jakikolwiek sposób znieważają, niszczą lub próbują uszkodzić flagę czy godło należy bezwzględnie zwrócić uwagę.
Ilustracja przedstawia maszt z wywieszoną biało-czerwoną flagą. Po naciśnięciu punktu interaktywnego wyświetla się informacja dodatkowa: Polskie symbole narodowe są prawnie chronione. W ich obecności należy zachowywać się godnie, poważnie oraz z szacunkiem. Osobom, które w jakikolwiek sposób znieważają, niszczą lub próbują uszkodzić flagę czy godło należy bezwzględnie zwrócić uwagę.
1
1. Polskie symbole narodowe są prawnie chronione. W ich obecności należy zachowywać się godnie, poważnie oraz z szacunkiem. Osobom, które w jakikolwiek sposób znieważają, niszczą lub próbują uszkodzić flagę czy godło należy bezwzględnie zwrócić uwagę.
Mazurek Dąbrowskiego początkowo był nazywany Pieśnią Legionów Polskich we Włoszech. Słowa zostały napisane przez Józefa Wybickiego w 1797 roku we Włoszech. Żeby zrozumieć tekst oraz przywoływane w nim wydarzenia oraz osoby, należy najpierw poznać genezę powstania hymnu.
W 1795 roku, po trzecim rozbiorze Polski, kraj przestał istnieć na mapie. Przetrwał jednak w pamięci, kulturze oraz języku milionów Polaków, którzy znaleźli się pod zaborami. Zaborcy - Prusy, Austria oraz Rosja - byli w stanie ciągłych konfliktów i wojen z innym mocarstwem - Francją. Jednym z kluczowych generałów francuskich wojsk był Napoleon Bonaparte, który od 1796 roku stacjonował ze swoją armią na terenie Włoch. Dzięki jego działaniom Polakom udało się porozumieć z nowym rządem Republiki Lombardzkiej (jednego z małych państewek włoskich, które później weszło w skład Republiki Cisalpińskiej), co doprowadziło do powstania Legionów Polskich. Dzięki staraniom generała Jana Henryka Dąbrowskiego oraz pomocy Józefa Wybickiego, Legiony PolskieLegiony Polskie we WłoszechLegiony Polskie miały umundurowanie zbliżone do polskiego, a językiem komend oraz stopni był polski.
RDlsaps5tSfxM
Ilustracja przedstawia portret Józefa Wybickiego, autora słów Mazurka Dąbrowskiego. Na tym wizerunku Wybicki to mężczyzna w średnim wieku z dość dużymi oczami, niewielkim nosem i niewielkimi ustami, włosami zaczesanymi do tyłu. Ubrany jest w surdut, kamizelkę, pod szyją ma zawiązaną białą chustę. Po naciśnięciu punktu interaktywnego wyświetla się napis: Legiony służyły pod wodzą Napoleona przez wiele lat i stoczyły mnóstwo bitew oraz potyczek. Na początku ich powstania nadzieja oraz radość (spodziewano się, że dzięki Napoleonowi uda się wyzwolić Polskę), natchnęły Józefa Wybickiego do stworzenia tekstu pieśni dla własnych żołnierzy.
Ilustracja przedstawia portret Józefa Wybickiego, autora słów Mazurka Dąbrowskiego. Na tym wizerunku Wybicki to mężczyzna w średnim wieku z dość dużymi oczami, niewielkim nosem i niewielkimi ustami, włosami zaczesanymi do tyłu. Ubrany jest w surdut, kamizelkę, pod szyją ma zawiązaną białą chustę. Po naciśnięciu punktu interaktywnego wyświetla się napis: Legiony służyły pod wodzą Napoleona przez wiele lat i stoczyły mnóstwo bitew oraz potyczek. Na początku ich powstania nadzieja oraz radość (spodziewano się, że dzięki Napoleonowi uda się wyzwolić Polskę), natchnęły Józefa Wybickiego do stworzenia tekstu pieśni dla własnych żołnierzy.
1
1. Legiony służyły pod wodzą Napoleona przez wiele lat i stoczyły mnóstwo bitew oraz potyczek. Na początku ich powstania nadzieja oraz radość (spodziewano się, że dzięki Napoleonowi uda się wyzwolić Polskę) natchnęły Józefa Wybickiego do stworzenia tekstu pieśni dla własnych żołnierzy.
Józef Wybicki, Źródło: zpe.gov.pl
Pieśń Legionów Polskich we WłoszechPieśń Legionów Polskich we WłoszechPieśń Legionów Polskich we Włoszech niezwykle szybko zyskała popularność. Początkowo śpiewali ją sami żołnierze, ale dotarła też na tereny wszystkich trzech zaborów. Tekst został przetłumaczony na inne języki europejskie przez osoby sympatyzujące z Polakami i ubolewające nad losem Polski. Oficjalnie hymnem Polski Mazurek Dąbrowskiego stał się w 1927 roku, jednak towarzyszył Polakom w istotnych wydarzeniach: był śpiewany podczas zwycięskiego wjazdu generała Dąbrowskiego do Poznania w 1806 roku, podczas powstań (listopadowego, Wiosny Ludów, styczniowego), a także w czasie obu wojen światowych.
R1FXyBjAo0e9h
Obraz „Wjazd Jana Henryka Dąbrowskiego do Poznania”, autorstwa Jana Gładysza. Na głównym planie widoczny jest Jan Henryk Dąbrowski, polski generał. Postać uwieczniona została podczas jazdy konnej. Generał znajduje się na czele Legionów. Tło obrazu stanowi poznański rynek z kamienicami. Postać otacza tłum mieszkańców. Po naciśnięciu punktu interaktywnego wyświetla się napis: Tekst Mazurka napisał Józef Wybicki, natomiast nie znamy autora melodii, która opiera się na popularnym polskim tańcu narodowym - mazurze. Niektórzy badacze wskazują , iż może to być melodia ludowa, przez co autorstwo z założenia jest anonimowe.
Obraz „Wjazd Jana Henryka Dąbrowskiego do Poznania”, autorstwa Jana Gładysza. Na głównym planie widoczny jest Jan Henryk Dąbrowski, polski generał. Postać uwieczniona została podczas jazdy konnej. Generał znajduje się na czele Legionów. Tło obrazu stanowi poznański rynek z kamienicami. Postać otacza tłum mieszkańców. Po naciśnięciu punktu interaktywnego wyświetla się napis: Tekst Mazurka napisał Józef Wybicki, natomiast nie znamy autora melodii, która opiera się na popularnym polskim tańcu narodowym - mazurze. Niektórzy badacze wskazują , iż może to być melodia ludowa, przez co autorstwo z założenia jest anonimowe.
1
1. Tekst Mazurka napisał Józef Wybicki, natomiast nie znamy autora melodii, która opiera się na popularnym polskim tańcu narodowym - mazurze. Niektórzy badacze wskazują , iż może to być melodia ludowa, przez co autorstwo z założenia jest anonimowe.
Jan Gładysz, Wjazd Jana Henryka Dąbrowskiego do Poznania, Źródło: zpe.gov.pl
RfiW2gY4JP0EV
Nagranie Mazurka Dąbrowskiego z 1927 roku w wykonaniu śpiewaka - Ignacego Dygasa. Na nagraniu wersja hymnu w opracowaniu na głos i fortepian. Nagranie jest niewyraźne, archiwalne. Mężczyzna śpiewa tekst Mazurka Dąbrowskiego, wyraźnie, dobitnie artykułuje słowa. Nagranie zawiera cztery zwrotki hymnu.
Nagranie Mazurka Dąbrowskiego z 1927 roku w wykonaniu śpiewaka - Ignacego Dygasa. Na nagraniu wersja hymnu w opracowaniu na głos i fortepian. Nagranie jest niewyraźne, archiwalne. Mężczyzna śpiewa tekst Mazurka Dąbrowskiego, wyraźnie, dobitnie artykułuje słowa. Nagranie zawiera cztery zwrotki hymnu.
Nagranie Mazurka Dąbrowskiego z 1927 roku w wykonaniu śpiewaka - Ignacego Dygasa. Na nagraniu wersja hymnu w opracowaniu na głos i fortepian. Nagranie jest niewyraźne, archiwalne. Mężczyzna śpiewa tekst Mazurka Dąbrowskiego, wyraźnie, dobitnie artykułuje słowa. Nagranie zawiera cztery zwrotki hymnu.
Tekst
Tekst polskiego hymnu w takim brzmieniu, w jakim jest obecnie wykonywany został zmodyfikowany. Przemiany, które nastąpiły w języku polskim, spowodowały konieczność adaptacji tekstu. Treść hymnu w takim brzmieniu, w jakim wykonujemy go obecnie, jest modyfikacją oryginału. Pierwotnie rękopis miał więcej zwrotek. Poniżej przedstawiono tekst w oryginalnym ujęciu autora.
Na ilustracji rękopis „Mazurka Dąbrowskiego.” Wiersz zatytułowany jest „Pieśń Legionów Polskich we Włoszech”. Całość utworu ma sześć zwrotek. Na początku piątej widać skreślenie. Literki pisane przez Józefa Wybickiego są małe i niezbyt kształtne.
Źródło: Marcin Łukasiewicz.
RVcd6labwDUfV1
Ilustracja przedstawia zapis nutowy hymnu „Mazurek Dąbrowskiego”.
Źródło: online-skills, licencja: CC0.
Współczesny tekst hymnu
Jeszcze Polska nie zginęła,
Kiedy my żyjemy.
Co nam obca przemoc wzięła,
Szablą odbierzemy.
Marsz, marsz, Dąbrowski,
Z ziemi włoskiej do Polski.
Za twoim przewodem
Złączym się z narodem.
Przejdziem Wisłę, przejdziem Wartę,
Będziem Polakami.
Dał nam przykład Bonaparte,
Jak zwyciężać mamy.
Marsz, marsz, Dąbrowski…
Jak Czarniecki do Poznania
Po szwedzkim zaborze,
Dla ojczyzny ratowania
Wrócim się przez morze.
Marsz, marsz, Dąbrowski…
Już tam ojciec do swej Basi
Mówi zapłakany –
Słuchaj jeno, pono nasi
Biją w tarabany.
Marsz, marsz, Dąbrowski…
Interpretacja tekstu
Z uwagi na użycie archaizmów, język hymnu może być dla współczesnych niezrozumiały. Spróbujmy zatem wyjaśnić poszczególne zwrotki utworu.
Najbardziej znana jest pierwsza zwrotka, która nawiązuje do trzeciego rozbioru Polski, ale wyraża także patriotyzm oraz wolę walki o ojczyznę.
Refren nawiązuje do postaci generała Dąbrowskiego oraz Legionów Polskich we Włoszech.
Druga zwrotka wspomina postać Stefana Czarnieckiego, dowódcy polskiego podczas potopu szwedzkiego.
W kolejnej jawi się postać Napoleona Bonaparte, pod którego zwierzchnictwem powstały i funkcjonowały Legiony Polskie. Józef Wybicki miał nadzieję, że dzięki niemu uda się uwolnić Polskę z rąk zaborców.
Zwrotka czwarta wskazuje, że jedynym sposobem na osiągnięcie sukcesu jest ogólnopolska zgoda i brak konfliktów, który można osiągnąć poprzez pamięć o Polsce.
Następna zwrotka nawiązuje do tarabanu, dużego bębna, używanego podczas przemarszu polskich wojsk - ta część ma symbolizować oczekiwanie Polaków, którzy pozostali na terenach ojczyzny na wojsko, które ma ich wyzwolić.
Ostatnia ze zwrotek przywołuje zwycięską bitwę pod Racławicami pod wodzą Tadeusza Kościuszki, a także wyraża ufność do Boga.
R113259NNvvbZ1
Na ilustracji okładka albumu „Pieśń Legionów” z siedmioma ilustracjami Juliusza Kossaka. Na okładce - ułan na koniu z trąbką w ręce. Nad tytułem narysowany jest biały orzeł w locie. Podano miejsce wydania: Lwów.
Źródło: Marcin Łukasiewicz.
Artyści i Mazurek Dąbrowskiego
Mazurek Dąbrowskiego wpływał na losy Polski i Polaków, ale także inspirował wielu artystów. Na poprzednich stronach umieszczono obraz Jana Gładysza pod tytułem Wjazd Jana Henryka Dąbrowskiego do Poznania, zainspirowany wielkim wydarzeniem, które podsumowało zwycięskie powstanie wielkopolskie z 1806 roku, a także przyczyniło się do utworzenia Księstwa Warszawskiego. Chociaż nie spełniło ono wielu marzeń Polaków (także w kontekście nazwy), to jednak dało dalszą nadzieję na istnienie Polski jako państwa na mapie Europy.
Innym, ważnym obrazem jest Generał Jan Henryk Dąbrowski na czele Legionów, pędzla Juliusza Kossaka. Malarz w swojej twórczości uwieczniał ważne dla Polski wydarzenia (jak bitwa wiedeńska czy elekcja Jana Kazimierza na króla), postaci (księcia Józefa Poniatowskiego, księcia Eustachego Sanguszki) oraz sceny rodzajowe.
ReD5n5WT7nnSR
Ilustracja przedstawia obraz „Generał Jan Henryk Dąbrowski na czele Legionów”, autorstwa Juliusza Kossakowskiego. Generał w mundurze i wysokiej czapce rogatywce siedzi na białym koniu w czarne łaty. Prawą ręką wskazuje kierunek. Za nim widać wojska na koniach i piechotę. Po naciśnięciu punktu interaktywnego wyświetla się napis: Obraz przedstawiający Jana Henryka Dąbrowskiego był jego hołdem dla generała, który całe swoje życie poświęcił Polsce. Przedstawił go na tle Legionów Polskich, czyli formacji, która ufała mu bezgranicznie i z którą - za sprawą Mazurka Dąbrowskiego - jest kojarzony. Nie jest to jedyne przedstawienie generała, autorstwa Juliusza Kossaka - malarz stworzył kilka innych dzieł, które można było zobaczyć w tym materiale.
Ilustracja przedstawia obraz „Generał Jan Henryk Dąbrowski na czele Legionów”, autorstwa Juliusza Kossakowskiego. Generał w mundurze i wysokiej czapce rogatywce siedzi na białym koniu w czarne łaty. Prawą ręką wskazuje kierunek. Za nim widać wojska na koniach i piechotę. Po naciśnięciu punktu interaktywnego wyświetla się napis: Obraz przedstawiający Jana Henryka Dąbrowskiego był jego hołdem dla generała, który całe swoje życie poświęcił Polsce. Przedstawił go na tle Legionów Polskich, czyli formacji, która ufała mu bezgranicznie i z którą - za sprawą Mazurka Dąbrowskiego - jest kojarzony. Nie jest to jedyne przedstawienie generała, autorstwa Juliusza Kossaka - malarz stworzył kilka innych dzieł, które można było zobaczyć w tym materiale.
1
1. Obraz przedstawiający Jana Henryka Dąbrowskiego był jego hołdem dla generała, który całe swoje życie poświęcił Polsce. Przedstawił go na tle Legionów Polskich, czyli formacji, która ufała mu bezgranicznie i z którą - za sprawą Mazurka Dąbrowskiego - jest kojarzony. Nie jest to jedyne przedstawienie generała autorstwa Juliusza Kossaka - malarz stworzył kilka innych dzieł, które można było zobaczyć w tym materiale.
R1FPTHu51LTmJ
Na nagraniu wersja „Mazurka Dąbrowskiego” na chór i orkiestrę. Śpiewa chór mieszany, mężczyźni i kobiety, gra orkiestra symfoniczna. Wyraźnie podkreślony jest rytm, pauzy wypełnione są grą instrumentów dętych, budzącą skojarzenia militarne. Hymn jest uroczysty, dynamiczny, wzniosły. Nagranie zawiera cztery zwrotki.
Na nagraniu wersja „Mazurka Dąbrowskiego” na chór i orkiestrę. Śpiewa chór mieszany, mężczyźni i kobiety, gra orkiestra symfoniczna. Wyraźnie podkreślony jest rytm, pauzy wypełnione są grą instrumentów dętych, budzącą skojarzenia militarne. Hymn jest uroczysty, dynamiczny, wzniosły. Nagranie zawiera cztery zwrotki.
Na nagraniu wersja „Mazurka Dąbrowskiego” na chór i orkiestrę. Śpiewa chór mieszany, mężczyźni i kobiety, gra orkiestra symfoniczna. Wyraźnie podkreślony jest rytm, pauzy wypełnione są grą instrumentów dętych, budzącą skojarzenia militarne. Hymn jest uroczysty, dynamiczny, wzniosły. Nagranie zawiera cztery zwrotki.
Historia
R1aLRIJaz7VBq
Na ilustracji mapa Europy z początku XIX wieku. Na mapie zaznaczone są trzy punkty, po ich wybraniu wyświetla się i odczytuje tekst. Punkt 1: Zaznaczony obszar to Republika Cisalpińska, państwo istniejące w latach 1797‑1802 i stworzona przez Napoleona. W skład jej armii weszły Legiony Polskie pod wodzą generała Jana Henryka Dąbrowskiego. To właśnie tu powstał tekst do Mazurka Dąbrowskiego, napisany przez Józefa Wybickiego; tu również miało miejsce pierwsze wykonanie późniejszego hymnu Polski. To do Republiki Cisalpińskiej nawiązuje część hymnu - "z ziemi włoskiej do Polski". Obecnie na jej terenach znajdują się regiony Włoch: Lombardia oraz Emilia‑Romania. Punkt 2: Zaznaczony teren to Królestwo Prus. Prusy uczestniczyły we wszystkich trzech rozbiorach Polski, dlatego część terytorium zagarnięta przez to państwa była nazywana zaborem pruskim. W 1806 roku generał Jan Henryk Dąbrowski zainicjował zwycięskie powstanie wielkopolskie, co w połączeniu z przegraną przez Prusy wojną z Francją sprzymierzoną z Rosją spowodowało powstanie w 1807 roku Księstwa Warszawskiego z ziem drugiego oraz trzeciego zaboru (oraz części pierwszego). W 1809 roku obszar Księstwa został rozszerzony o ziemie trzeciego zaboru - Austrii (po nieudanym ataku wojskowym Habsburgów). Księstwo przestało istnieć w 1815 roku po Kongresie Wiedeńskim, jednak z jego części utworzone zostało podległe Rosji Królestwo Polskie.
Punkt 3: Rosja brała udział we wszystkich rozbiorach Polski, więc część polskiego terytorium znalazło się pod rosyjską kuratelą. Pomimo tego, władcom Rosji zdarzało się sprzymierzać z Napoleonem, czego przykładem może być wspólny front przeciwko Prusom oraz powstanie Księstwa Warszawskiego z części ziem zaboru pruskiego w 1807 roku. Po ostatecznej klęsce Napoleona i Kongresie Wiedeńskim Rosja postanowiła utrzymać szczątkową niezależność części Księstwa Warszawskiego, tworząc w jego miejsce Królestwo Polskie. To w nim wybuchły powstania przeciwko Rosji: listopadowe oraz styczniowe.
Na ilustracji mapa Europy z początku XIX wieku. Na mapie zaznaczone są trzy punkty, po ich wybraniu wyświetla się i odczytuje tekst. Punkt 1: Zaznaczony obszar to Republika Cisalpińska, państwo istniejące w latach 1797‑1802 i stworzona przez Napoleona. W skład jej armii weszły Legiony Polskie pod wodzą generała Jana Henryka Dąbrowskiego. To właśnie tu powstał tekst do Mazurka Dąbrowskiego, napisany przez Józefa Wybickiego; tu również miało miejsce pierwsze wykonanie późniejszego hymnu Polski. To do Republiki Cisalpińskiej nawiązuje część hymnu - "z ziemi włoskiej do Polski". Obecnie na jej terenach znajdują się regiony Włoch: Lombardia oraz Emilia‑Romania. Punkt 2: Zaznaczony teren to Królestwo Prus. Prusy uczestniczyły we wszystkich trzech rozbiorach Polski, dlatego część terytorium zagarnięta przez to państwa była nazywana zaborem pruskim. W 1806 roku generał Jan Henryk Dąbrowski zainicjował zwycięskie powstanie wielkopolskie, co w połączeniu z przegraną przez Prusy wojną z Francją sprzymierzoną z Rosją spowodowało powstanie w 1807 roku Księstwa Warszawskiego z ziem drugiego oraz trzeciego zaboru (oraz części pierwszego). W 1809 roku obszar Księstwa został rozszerzony o ziemie trzeciego zaboru - Austrii (po nieudanym ataku wojskowym Habsburgów). Księstwo przestało istnieć w 1815 roku po Kongresie Wiedeńskim, jednak z jego części utworzone zostało podległe Rosji Królestwo Polskie.
Punkt 3: Rosja brała udział we wszystkich rozbiorach Polski, więc część polskiego terytorium znalazło się pod rosyjską kuratelą. Pomimo tego, władcom Rosji zdarzało się sprzymierzać z Napoleonem, czego przykładem może być wspólny front przeciwko Prusom oraz powstanie Księstwa Warszawskiego z części ziem zaboru pruskiego w 1807 roku. Po ostatecznej klęsce Napoleona i Kongresie Wiedeńskim Rosja postanowiła utrzymać szczątkową niezależność części Księstwa Warszawskiego, tworząc w jego miejsce Królestwo Polskie. To w nim wybuchły powstania przeciwko Rosji: listopadowe oraz styczniowe.
Źródło: online-skills.
Zadania
R1UxM7dPik9NT
Ćwiczenie 1
Odpowiedz na pytanie: Jakie warunki musi spełnić
pieśń, aby uznano ją za hymn? Możliwe odpowiedzi: 1. Uroczysty charakter, 2. Podniosła tematyka, 3. Specyficzne frazowanie.
Jakie warunki musi spełnić pieśń, aby uznano ją za hymn?
Uroczysty charakter
Podniosła tematyka
Specyficzne frazowanie
R1LxtCeuib64n
Ćwiczenie 2
Połącz polskie symbole narodowe z ich opisami. Flaga. Możliwe odpowiedzi: 1. biało-czerwona, 2. Mazurek Dąbrowskiego, 3. orzeł biały na czerwonej tarczy. Godło: Możliwe odpowiedzi: 1. biało-czerwona, 2. Mazurek Dąbrowskiego, 3. orzeł biały na czerwonej tarczy. Hymn. Możliwe odpowiedzi: 1. biało-czerwona, 2. Mazurek Dąbrowskiego, 3. orzeł biały na czerwonej tarczy.
Połącz polskie symbole narodowe z ich opisami. Flaga. Możliwe odpowiedzi: 1. biało-czerwona, 2. Mazurek Dąbrowskiego, 3. orzeł biały na czerwonej tarczy. Godło: Możliwe odpowiedzi: 1. biało-czerwona, 2. Mazurek Dąbrowskiego, 3. orzeł biały na czerwonej tarczy. Hymn. Możliwe odpowiedzi: 1. biało-czerwona, 2. Mazurek Dąbrowskiego, 3. orzeł biały na czerwonej tarczy.
Podczas zajęć przedstawione zostały polskie symbole narodowe. Połącz je w pary.
biało-czerwona, orzeł biały na czerwonej tarczy, <i>Mazurek Dąbrowskiego</i>
Flaga
Godło
Hymn
RUZHTX887NP5f
Ćwiczenie 3
Odpowiedz na pytanie: Kto jest autorem tekstu Mazurka Dąbrowskiego? Możliwe odpowiedzi: 1. Jan Henryk Dąbrowski, 2. Józef Wybicki, 3. Tadeusz Kościuszko.
Kto jest autorem tekstu Mazurka Dąbrowskiego?
Jan Henryk Dąbrowski
Józef Wybicki
Tadeusz Kościuszko
R6BZLtcz2SKHg
Ćwiczenie 4
Odpowiedz na pytanie: Pod jaką nazwą początkowo funkcjonował Mazurek Dąbrowskiego? Możliwe odpowiedzi: 1. Pieśń Legionów Polskich we Włoszech, 2. Hymn Legionów Polskich, 3. Pieśń Legionów Polskich we Francji.
Pod jaką nazwą początkowo funkcjonował Mazurek Dąbrowskiego?
Pieśń Legionów Polskich we Włoszech
Hymn Legionów Polskich
Pieśń Legionów Polskich we Francji
RU1g1HG861cw8
Ćwiczenie 5
Odpowiedz na pytanie: Podczas jakiego ważnego wydarzenia w 1806 roku był śpiewany Mazurek Dąbrowskiego? Możliwe odpowiedzi: 1. Wiosny Ludów, 2. Powstania listopadowego, 3. Wjazdu generała Dąbrowskiego do Poznania po wygranym powstaniu wielkopolskim.
Podczas jakiego ważnego wydarzenia w 1806 roku był śpiewany Mazurek Dąbrowskiego?
Wiosny Ludów
Powstania listopadowego
Wjazdu generała Dąbrowskiego do Poznania po wygranym powstaniu wielkopolskim
R13tgsHInAxKq
Ćwiczenie 6
Odpowiedz na pytanie: Który francuski generał (który następnie został cesarzem) umożliwił powstanie Legionów Polskich we Włoszech? Możliwe odpowiedzi: 1. Napoleon Bonaparte, 2. Ludwik Filip I, 3. Lucjan Bonaparte.
Który francuski generał (który następnie został cesarzem) umożliwił powstanie Legionów Polskich we Włoszech?
Napoleon Bonaparte
Ludwik Filip I
Lucjan Bonaparte
RknjF398u0MdE
Ćwiczenie 7
Odpowiedz na pytanie: Którzy z polskich malarzy tworzyli dzieła, przedstawiające generała Dąbrowskiego? Możliwe odpowiedzi: 1. Juliusz Kossak, 2. Jan Matejko, 3. Jan Gładysz.
Którzy z polskich malarzy tworzyli dzieła przedstawiające generała Dąbrowskiego?
Juliusz Kossak
Jan Matejko
Jan Gładysz
Słownik pojęć
Legiony Polskie we Włoszech
Legiony Polskie we Włoszech
polskie formacje wojskowe, które zostały stworzone na terenie Włoch po III rozbiorze Polski przez generała Dąbrowskiego.
Mazurek Dąbrowskiego
Mazurek Dąbrowskiego
hymn Polski, którego tekst stworzył Józef Wybicki w 1797 roku.
Pieśń Legionów Polskich we Włoszech
Pieśń Legionów Polskich we Włoszech
inna, pierwotna nazwa Mazurka Dąbrowskiego.
Symbole narodowe
Symbole narodowe
w Polsce są nimi flaga, godło oraz hymn. Są chronione prawnie.
Taraban
Taraban
perkusyjny instrument muzyczny, bęben używany przez wojsko podczas przemarszu.
Źródło:
encyklopedia.pwn.pl
Galeria dzieł sztuki
R158lT6j4znE41
Ilustracja przedstawia obraz „Generał Jan Henryk Dąbrowski na czele Legionów”, autorstwa Juliusza Kossakowskiego. Generał w mundurze i wysokiej czapce rogatywce siedzi na białym koniu w czarne łaty. Prawą ręką wskazuje kierunek. Za nim widać wojska na koniach i piechotę.
Źródło: Marcin Łukasiewicz.
R19pFt7cR0FuC1
Ilustracja przedstawia portret Józefa Wybickiego, autora słów Mazurka Dąbrowskiego. Na tym wizerunku Wybicki to mężczyzna w średnim wieku z dość dużymi oczami, niewielkim nosem i niewielkimi ustami, włosami zaczesanymi do tyłu. Ubrany jest w surdut, kamizelkę, pod szyją ma zawiązaną białą chustę.
Źródło: Marcin Łukasiewicz.
RCsorDtQSlOIN1
Obraz „Wjazd Jana Henryka Dąbrowskiego do Poznania”, autorstwa Jana Gładysza. Na głównym planie widoczny jest Jan Henryk Dąbrowski, polski generał. Postać uwieczniona została podczas jazdy konnej. Generał znajduje się na czele Legionów. Tło obrazu stanowi poznański rynek z kamienicami. Postać otacza tłum mieszkańców.
Źródło: Marcin Łukasiewicz.
R113259NNvvbZ1
Na ilustracji okładka albumu „Pieśń Legionów” z siedmioma ilustracjami Juliusza Kossaka. Na okładce - ułan na koniu z trąbką w ręce. Nad tytułem narysowany jest biały orzeł w locie. Podano miejsce wydania: Lwów.
Źródło: Marcin Łukasiewicz.
Rnys6qYdWiRP11
Ilustracja przedstawia obraz „Generał Jan Henryk Dąbrowski na czele Legionów”, autorstwa Juliusza Kossakowskiego. Generał w mundurze i wysokiej czapce rogatywce siedzi na białym koniu w czarne łaty. Prawą ręką wskazuje kierunek. Za nim widać wojska na koniach i piechotę.
Źródło: Marcin Łukasiewicz.
mfbd0bb0e75ffb0c6_0000000000287
Biblioteka muzyczna
R14F4RwGrEEHR1
Na nagraniu pieśń „Rota" z tekstem Marii Konopnickiej z muzyką Feliksa Nowowiejskiego. Utwór wykonuje śpiewaczka - sopran z towarzyszeniem fortepianu. Utwór jest majestatyczny, podniosły. Śpiewaczka w sposób dobitny śpiewa tekst: Nie rzucim ziemi, skąd nasz ród, Nie damy pogrześć mowy! Polski my naród, polski lud, Królewski szczep piastowy, Nie damy, by nas zniemczył wróg — Tak nam dopomóż Bóg!
Na nagraniu pieśń „Rota" z tekstem Marii Konopnickiej z muzyką Feliksa Nowowiejskiego. Utwór wykonuje śpiewaczka - sopran z towarzyszeniem fortepianu. Utwór jest majestatyczny, podniosły. Śpiewaczka w sposób dobitny śpiewa tekst: Nie rzucim ziemi, skąd nasz ród, Nie damy pogrześć mowy! Polski my naród, polski lud, Królewski szczep piastowy, Nie damy, by nas zniemczył wróg — Tak nam dopomóż Bóg!
Na nagraniu pieśń „Rota" z tekstem Marii Konopnickiej z muzyką Feliksa Nowowiejskiego. Utwór wykonuje śpiewaczka - sopran z towarzyszeniem fortepianu. Utwór jest majestatyczny, podniosły. Śpiewaczka w sposób dobitny śpiewa tekst: Nie rzucim ziemi, skąd nasz ród, Nie damy pogrześć mowy! Polski my naród, polski lud, Królewski szczep piastowy, Nie damy, by nas zniemczył wróg — Tak nam dopomóż Bóg!
R8YsmWgTNn7VA1
Na nagraniu pieśń „Gaude Mater Polonia” w wykonaniu męskiego zespołu wokalnego. Mężczyźni śpiewają na głosy, po łacinie, dostojną pieśń ku czci świętego Stanisława.
Na nagraniu pieśń „Gaude Mater Polonia” w wykonaniu męskiego zespołu wokalnego. Mężczyźni śpiewają na głosy, po łacinie, dostojną pieśń ku czci świętego Stanisława.
Na nagraniu pieśń „Gaude Mater Polonia” w wykonaniu męskiego zespołu wokalnego. Mężczyźni śpiewają na głosy, po łacinie, dostojną pieśń ku czci świętego Stanisława.
RfiW2gY4JP0EV
Nagranie Mazurka Dąbrowskiego z 1927 roku w wykonaniu śpiewaka - Ignacego Dygasa. Na nagraniu wersja hymnu w opracowaniu na głos i fortepian. Nagranie jest niewyraźne, archiwalne. Mężczyzna śpiewa tekst Mazurka Dąbrowskiego, wyraźnie, dobitnie artykułuje słowa. Nagranie zawiera cztery zwrotki hymnu.
Nagranie Mazurka Dąbrowskiego z 1927 roku w wykonaniu śpiewaka - Ignacego Dygasa. Na nagraniu wersja hymnu w opracowaniu na głos i fortepian. Nagranie jest niewyraźne, archiwalne. Mężczyzna śpiewa tekst Mazurka Dąbrowskiego, wyraźnie, dobitnie artykułuje słowa. Nagranie zawiera cztery zwrotki hymnu.
Nagranie Mazurka Dąbrowskiego z 1927 roku w wykonaniu śpiewaka - Ignacego Dygasa. Na nagraniu wersja hymnu w opracowaniu na głos i fortepian. Nagranie jest niewyraźne, archiwalne. Mężczyzna śpiewa tekst Mazurka Dąbrowskiego, wyraźnie, dobitnie artykułuje słowa. Nagranie zawiera cztery zwrotki hymnu.
R1FPTHu51LTmJ
Na nagraniu wersja „Mazurka Dąbrowskiego” na chór i orkiestrę. Śpiewa chór mieszany, mężczyźni i kobiety, gra orkiestra symfoniczna. Wyraźnie podkreślony jest rytm, pauzy wypełnione są grą instrumentów dętych, budzącą skojarzenia militarne. Hymn jest uroczysty, dynamiczny, wzniosły. Nagranie zawiera cztery zwrotki.
Na nagraniu wersja „Mazurka Dąbrowskiego” na chór i orkiestrę. Śpiewa chór mieszany, mężczyźni i kobiety, gra orkiestra symfoniczna. Wyraźnie podkreślony jest rytm, pauzy wypełnione są grą instrumentów dętych, budzącą skojarzenia militarne. Hymn jest uroczysty, dynamiczny, wzniosły. Nagranie zawiera cztery zwrotki.
Na nagraniu wersja „Mazurka Dąbrowskiego” na chór i orkiestrę. Śpiewa chór mieszany, mężczyźni i kobiety, gra orkiestra symfoniczna. Wyraźnie podkreślony jest rytm, pauzy wypełnione są grą instrumentów dętych, budzącą skojarzenia militarne. Hymn jest uroczysty, dynamiczny, wzniosły. Nagranie zawiera cztery zwrotki.
mfbd0bb0e75ffb0c6_0000000000289
Bibliografia
A. Nożyńska‑Demianiuk, Polskie symbole narodowe, Wydawnictwo Książkowe Ibis, 2014
