Temat: Dlaczego wielka? Dlaczego światowa? Wojna 1914‑1918

Adresat

Uczeń VII szkoły podstawowej

Podstawa programowa

XXV. I wojna światowa. Uczeń:

2) wymienia główne przyczyny wojny – polityczne i gospodarcze, pośrednie i bezpośrednie;

3) omawia specyfikę działań wojennych: wojna pozycyjna, manewrowa, działania powietrzne i morskie;

4) charakteryzuje postęp techniczny w okresie I wojny światowej;

3) opisuje rewolucję i wojnę domową w Rosji.

Ogólny cel kształcenia

Uczeń zapoznaje się z przyczynami i przebiegiem I wojny światowej.

Kształtowane kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w języku ojczystym;

• porozumiewanie się w językach obcych;

• umiejętność uczenia się;

• kompetencje społeczne i obywatelskie;

Cele operacyjne

Uczeń:

• wyjaśnia, dlaczego konflikt z lat 1914‑1918 określa się mianem wojny światowej;

• wymienia kraje należące do ententy i państw centralnych i potrafi wskazać je na mapie;

• podaje przyczyny wybuchu i skutki I wojny światowej;

• charakteryzuje wynalazki XIX i XX wieku, które zastosowano podczas wojny;

• poddaje refleksji i rozumie bezsensowność wojen i ogrom zniszczeń, jaki przyniosła wielka wojna.

Metody/techniki kształcenia

• metody programowane: z wykorzystaniem e‑podręcznika, z użyciem multimediów;

• metody problemowe: aktywizujące: dyskusja;

• metody praktyczne: ćwiczenia przedmiotowe, praca z tekstem;

• metody podające: wyjaśnienia i komentarze nauczyciela.

Formy pracy

• praca z całą klasą;

• praca w grupach.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• zeszyt i kredki/pisaki;

• tablica interaktywna, tablety/komputery;

• materiał multimedialny.

Przed lekcją

Nauczyciel prosi by uczniowie przypomnieli sobie wynalazki XIX i początku XX wieku. W szczególności by zwrócili uwagę na te, które doprowadziły do rewolucji w transporcie i łączności.

Uczniowie powinni także zapoznać się z filmem z s. 3 E‑podręcznika – I wojna światowa. Sojusze, opowiada A. Chwalba).

Opis przebiegu zajęć

Faza wstępna

1. Nauczyciel określa cel zajęć, którym jest poznanie przyczyn, przebiegu i skutków I wojny światowej. Wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.

2. Nauczyciel przedstawia uczniom sytuację polityczną w Europie na przełomie XIX i XX wieku. Opowiada o rosnącej potędze Niemiec i ich niezwykle intensywnym rozwoju gospodarczym. Tłumaczy również, że ówcześni europejczycy spodziewali się wojny, a nawet na nią oczekiwali, gdyż sytuacja na kontynencie była bardzo napięta.

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel prosi uczniów by wykonali Ćwiczenie 1 – karykatura. Następnie pomaga uczniom zrozumieć znaczenie powiedzenia „kocioł bałkański”. Charakteryzuje tworzenie bloków militarnych – Trójprzymierza i Trójporozumienia, uczniowie wykonują Ćwiczenie 2. Nauczyciel sprawdza, czy zadania zostały prawidłowo wykonane, i udziela uczniom informacji zwrotnej.

2. Uczniowie wykonując Polecenie 1. Kontynuując, nauczyciel podkreśla, że tak naprawdę wojna wisiała w powietrzu i potrzebny był tylko pretekst do jej wybuchu. Stał się nim zamach na arcyksięcia Franciszka Ferdynanda i jego żony w Sarajewie, które rozpoczynając serię zdarzeń doprowadziły wkrótce do wybuchu światowego konfliktu.

3. Nawiązując do zadania domowego nauczyciel prosi uczniów o wykonanie Polecenia 2 i Ćwiczenia 2. Rozpoczyna z uczniami dyskusję, jak osiągnięcia techniki przyczyniły się do przebiegu wojny i w jaki sposób zostały wykorzystane. Prosi uczniów o zapoznanie się z Poleceniem 3. Nauczyciel sprawdza, czy zadania zostały prawidłowo wykonane, i udziela uczniom informacji zwrotnej.

4. Nauczyciel dzieli klasę na dwie grupy – pierwsza będzie reprezentowała państwa Trójprzymierza, druga – Trójporozumienia. Następnie, na podstawie obejrzanego wcześniej filmu, uczniowie wykonują Ćwiczenie 4, Ćwiczenie 5, Ćwiczenie 6. Nauczyciel komentuje wykonanie ćwiczeń przez uczniów.

5. Kontynuując zadaje uczniom pytanie – Z czym kojarzy im się wojna? Uczniowie powinni określić wojnę jako bezsensowne zło i przejaw okrucieństwa. Nauczyciel dopowiada, że wielka wojna była najkrwawszym konfliktem, jaki miał miejsce w dziejach dla ówczesnych ludzi, a sposób i skala był niespotykany w historii. Jako podsumowanie dyskusji wykonują Polecenie 4 i Ćwiczenie 7. Nauczyciel krótko informuje o skutkach wojny.

Podsumowanie

1. Nauczyciel wraz z uczniami w formie dyskusji podsumowuje najważniejsze informacje z lekcji.

2. Jako zadanie domowe uczniowie wykonują Ćwiczenie 8, Ćwiczenie 9, Ćwiczenie 10.

Podsumowanie najważniejszych treści lekcji

1. Refleksja nad okrucieństwem i bezsensownością wojny.

2. Zapoznanie się z sojuszami militarnymi i krajami biorącymi udział w wojnie.

3. Zapoznanie się z przyczynami, przebiegiem i skutkami I wojny światowej.

4. Zapoznanie się z wykorzystaniem zdobyczy nauki i techniki w działaniach zbrojnych wielkiej wojny.

5. Umiejętność analizy karykatury i zdjęć historycznych.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Why ‘Great’? Why ‘World’? War of 1914‑1918

In 1914 a war broke out, which was later called the Great War or the World War. The reason for this were the conflicting interests of European superpowers. They formed two large blocks: The Triple Alliance (Germany, Austria‑Hungary and Italy) and the Triple Entente (France, United Kingdom and Russia). The ‘spark that set off the powder keg’ was the murder of the Austrian successor to the throne, Franz Ferdinand, in Sarajevo.

The Italians joined the Triple Entente. Other European countries also joined the war. Bulgaria and Turkey fought on the side of the Triple Alliance (called the Central Powers). On the side of the Triple Entente – Serbia, Belgium, Romania, Greece, and at the end of the war – the United States. Some countries declared neutrality. For four years there were fierce struggles, both on the European continent and in the colonies. Fights took place on land, at sea and in the air.

New weapons and technologies appeared and developed – heavy artillery, machine guns, aircraft, tanks, combat gases and submarines. The war ended in the autumn of 1918 with the defeat of the central powers. Many millions of soldiers died, and European countries plunged into an economic crisis. A wave of revolutions swept through Europe, abolishing the Russian, German and Austro‑Hungarian monarchies. Poland regained independence as a result of the collapse of all its three partitioners.