Prowadzenie procesów wyprawy skór
MOD.01. Wyprawianie skór - garbarz skór 753501, technik garbarz 311912
Sterowanie procesem wyprawy skór
GRA WCIELANIE SIĘ W ROLE

Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/D2wLNUI1f
Samouczek
Na czym polega proces moczenia skór?
Moczenie skór jest pierwszym procesem technologicznym wyprawy skór i stosowany jest do wszystkich skór surowych.
Aby skóry surowe można było poddać obróbkom chemicznym i mechanicznym należy doprowadzić je do stanu uwodnienia jaki miały zaraz po zdjęciu ze zwierzęcia. Stają się one wtedy wiotkie, podatne na oddziaływania mechaniczne, a włókna białkowe nie ulegają połamaniu. Zwiększa się ich aktywność chemiczna. Jednocześnie w czasie moczenia pozbywamy się wszelkiego zewnętrznego brudu w postaci ognojenia, piasku, błota, środków konserwujących, resztek krwi oraz zbędnych części w strukturze tkanki skórnej np. białek bezpostaciowych rozpuszczalnych w wodzie.
Moczenie przeprowadza się w wodzie z dodatkiem środków powierzchniowo‑czynnych zmniejszających napięcie powierzchniowe wody i przyspieszających proces uwodnienia skór. W zależności od rodzaju skór i ich stanu fizycznego stosuje się różne urządzenia i maszyny przeznaczone do kąpielowych procesów garbarskich.
Czas - W zależności od rodzaju skór, sposobu konserwacji i zastosowanej metody proces moczenia trwa od kilku godzin nawet do paru dni np. w przypadku skór suchej konserwacji o grubej zwartej tkance. Długie moczenie stwarza korzystne warunki do rozwoju mikroorganizmów i bakterii gnilnych. Dla uniknięcia uszkodzenia biologicznego substancji skórnej do moczenia dodaje się środki bakteriostatyczne.
Parametry procesu:
Temperatura – Podwyższenie temperatury przyspiesza rozmoczenie skór. lecz należy pamiętać, że surowe białko ulega degradacji powyżej 42Indeks górny ooC. Zasady technologii przewidują temperaturę kąpieli namokowej do 30Indeks górny ooC.
Współczynnik kąpielowy – Ilość kąpieli namokowej zależy od rodzaju skór, zastosowanych urządzeń oraz metody moczenia. Zbyt mała ilość kąpieli powoduje:
-niedostateczne rozmoczenie skór,
- utrudnienie przenikania związków chemicznych do skóry,
- niedostateczne zmiękczenie skór.
Kontrola procesu – Gwarancją właściwego przebiegu procesu i rozmoczenia skór jest zachowanie parametrów technologicznych:
- współczynnika kąpielowego,
- temperatury i czasu,
podanych w recepturze technologicznej dla produkowanych skór
Ocena organoleptyczna rozmoczenia skór wymaga od kontrolującego doświadczenia zawodowego i polega na stwierdzeniu zwiotczenia tkanki skór na całej powierzchni. Skóra w żadnym miejscu topograficznym nie może wykazywać sztywności –”być tępa”.
Co to jest wapnienie skór?
Proces wapnienia stosuje się do skór wyprawianych bez okrywy włosowej. Proces przeprowadza się w roztworach wodnych związków chemicznych o alkalicznym odczynie. Kąpiele te nazywamy wapnicami.
Celem wapnienia skór jest chemiczny rozkład głównej masy białek bezpostaciowych (albumin i globulin), gruczołów łojowych i potowych oraz torebek włosowych, a także częściowe zemulgowanie cząsteczek naturalnego tłuszczu. Rozkład torebek włosowych umożliwia łatwe usunięcie włosa, zemulgowany tłuszcz tworzy rozpuszczalne w wodzie mydła wapniowe. Podczas wapnienia następuje otwieranie (rozluźnianie) struktury włóknistej skór. Procesowi temu towarzyszy pęcznienie zasadowe białka włóknistego- kolagenu.
Ze względu na łatwość pozyskiwania, niską cenę i stosunkowo bezpieczne warunki stosowania – do wapnienia skór używany jest wodorotlenek wapnia – Ca(OH)Indeks dolny 22 w postaci wapna hydratyzowanego (stąd nazwa procesu). Dodatek do kąpieli wapniącej siarczku sodowego (NaIndeks dolny 22S) „zaostrza” wapnicę powodując rozkład białka keratyny, z której zbudowany jest włos.
Wapnica „biała” – jest to kąpiel wapniąca nastawiona z czystego wodorotlenku wapnia. Z wapnicy białej uzyskuje się skóry o dość miękkim i delikatnym licu, łatwo usuwalnym włosie. Stosowana odwapnienia skór miękkich obuwiowych, meblowych i odzieżowych.
Wapnica „zaostrzona” – jest to wapnica biała z dodatkiem siarczku sodu powodującego rozszczepianie wiązań chemicznych w keratynie włosa i cebulkach włosowych, a w efekcie ich rozpuszczenie.
Wapnica „stara” - jest to wapnica używana kilkakrotnie, w której skład wchodzą także substancje rozpadu białek. Wapnica ta działa powoli i delikatnie, powodując mniejsze spęcznienie skór i dobre rozluźnienie struktury tkanki.
W czasie wapnienia następuje przygotowanie struktury skór do procesu wiązania garbników w dalszej fazie wyprawy. Stopień przygotowania zależy od składu wapnicy, czasu trwania wapnienia, czynnika ruchu i współczynnika kąpielowego procesu.
Niezbędne jest okresowe sprawdzanie parametrów technologicznych: temperatury, stężenia wapnicy, wartości pH i przestrzeganie czasu procesu. Organoleptycznie stwierdza się stopień spęcznienia i jędrności skór. Badanie takie wymaga doświadczenia zawodowego. Dokładną analizę wapnic polegającą na oznaczeniu całkowitej alkaliczności, zawartości CaO, NaS oraz wartości pH wykonuje laboratorium zakładowe.
Na czym polega odmięśnianie?
We wstępnej fazie wyprawy skór oprócz chemicznego „czyszczenia” struktury włóknistej przeprowadza się operacje technologiczne polegające na mechanicznym usuwaniu zbędnych części skór w postaci tkanki i błony przymięsnej oraz resztek tkanki tłuszczowej. Jest to proces odmięśniania. W zależności od rodzaju, wielkości skór i stanu fizycznego tkanki skórnej odmięśnianie przeprowadza się ręcznie lub maszynowo. Odmięśnianie skór przeprowadza się na odmięśniarkach maszynowych przy pomocy spiralnego noża odśrodkowo nawiniętego na wałek roboczy maszyny. W zależności od wielkości skór stosowane są maszyny o różnej szerokości roboczej. Spiralny nóż powoduje zrzynanie tkanki mięsnej a jednocześnie rozprostowuje skórę rozciągając ją od środka na boki. Właściwe ustawienia i regulacja wałków dociskowych oraz dobrze naostrzone spiralne noże są warunkiem właściwie przeprowadzonej operacji.
Spęcznienie i jędrność skór (po procesie wapnienia skór bez włosa) sprzyja i ułatwia zrzynanie zbędnej tkanki.
Co to jest dwojenie?
W celu racjonalnego wykorzystanie skór o grubej tkance wykonuje się rozdwajanie skór na dwa płaty o określonej grubości. Operację tę nazywa się dwojeniem i wykonuje maszynowo z zastosowaniem dwojarki. W wyniku prowadzenia takiej operacji otrzymujemy dwoinę licową, stanowiącą zasadniczą skórę oraz dwoinę mizdrową, która po wygarbowaniu i wykończeniu odpowiednimi metodami stanowi bardzo wartościowy półfabrykat dla przetwórstwa skórzanego. Dwojenie skór można wykonać również po wygarbowaniu.
Skóra źle rozdwojona wykazuje schodkowe zacięcia, wychwyty, a nawet przecięcia i dziury. Nierównomierną grubość dwoin może spowodować złe osadzenie lub złe naostrzenie noża dwojarki, a przecięcia, dziury i wychwyty – podawanie pod nóż skóry pofałdowanej, źle odmięśnionej lub z brudem, piaskiem itp.
Na czym polega odwapnianie skór?
Golizna w stanie zwapnionym wykazuje spęcznienie alkaliczne, zawiera związki chemiczne stosowane w procesie wapnienia oraz substancje powstałe podczas rozpadu białek, komórek tłuszczowych, soli mineralnych i innych. Powoduje to chemiczne i fizyczne blokowanie grup reaktywnych kolagenu. Z tego względu nie nadaje się ona do garbowania. Konieczne jest więc obniżenie alkaliczności skór i pozbycie się „zbędnego obciążenia” między włóknami białek kolagenu skóry z jednoczesnym zanikiem spęcznienia golizny. Cel ten osiągamy w procesie odwapniania, który ma zastosowanie jedynie w technologii wyprawy skór bez włosa.
Zadaniem odwapniania jest wyeliminowanie ze skóry wapna znajdującego się tam w dwóch postaciach. Proces odwapniania składa się z trzech etapów:
Wymywanie wapna wypełniającego przestrzenie między włókniste skóry w sposób fizyczny.
Usunięcie wapnia ze związków z kolagenem i wprowadzenie go w związki chemiczne z substancjami odwapniającymi, łatwo rozpuszczalne w wodzie (odwapnianie chemiczne)
Wypłukanie ze skóry nowo utworzonych związków wapnia.
Do wymywania i wypłukiwania stosuje się wodę bieżącą, co przyspiesza usuwanie związków wapniowych a jednocześnie zanika spęcznienie golizny.
Do chemicznego odwapniania skór mają zastosowanie kwasy organiczne i sole najczęściej o charakterze kwasowym. Środki te mogą reagować z wapniem tworząc związki rozpuszczalne w wodzie. Stosowane coraz częściej preparaty firmowe do odwapniania skór s odpowiednio dobranymi mieszaninami takich kwasów i soli oraz substancji nadających skórom dodatkowe cechy np. delikatność lica lub zwartość struktury włóknistej.
Odwapnianie przeprowadza się w mieszalnikach, bębnach obrotowych lub cytrokach. W zależności od stowanych urządzeń oraz rodzaju i przeznaczenia skór, dobiera się odpowiednie parametry technologiczne temperatury, czasu i współczynnika kąpielowego.
Kontrola procesu
Właściwy stopień odwapnienia skóry zależny jest id przestrzegania zasad technologicznych i stosowanie się do receptury tego etapu procesu wyprawy. Dokładną ocenę można uzyskać w analizie laboratoryjnej półfabrykatu po określeniu całkowitej alkaliczności i zawartości wapnia w goliźnie W warunkach produkcji wystarczająca jest ocena organoleptyczna w której określa się „opadnięcie” golizny (likwidację spęcznienia alkalicznego) oraz zbadanie pH przekroju skóry przy pomocy wskaźnika fenoloftaleiny. Nanosząc kroplę fenoloftaleiny na przekrój golizny obserwujemy zabarwienie tkanki skórnej. Różowe zabarwienie świadczy o zawartości wodorotlenku wapniowego.
Co to jest wytrawianie skór?
Wytrawianie jest kontrolowanym procesem enzymatycznego rozkładu wiązań peptydowych w białkach skórnych. Enzymy jako biologiczne katalizatory uczestniczą w reakcji hydrolizy białek bezpostaciowych powodującej ich rozpad i degradację. Następuje także rozpad cebulek włosowych oraz pozostałych gruczołów łojowych i potowych, zemulgowanie resztek tkanki tłuszczowej i rozluźnienie tkanki mięsnej. W wyniku tego struktura skóry staje się porowata, zwiększa się ciągliwość skóry oraz wzrasta przepuszczalność wody i powietrza. Stopień wytrawiania może być regulowany temperaturą kąpieli wytrawiającej. Enzymy są bardzo wrażliwe na temperaturę, a ich optymalne działanie zachodzi w temperaturze ok. 50Indeks górny ooC, a więc w temperaturze szkodliwej dla golizny. W praktyce stosuje się więc temperaturę niższą, regulując stopień wytrawienia przedłużeniem czasu trwania procesu trawienia. Zasadą jest stosownie temperatury niższej (28‑32Indeks górny ooC) dla skór, które mają być mało ciągliwe i ścisłe, temperatury wyższej (36‑38Indeks górny ooC) dla skór miękkich, pulchnych i ciągliwych.
Duży wpływ na aktywność enzymów ma środowisko kąpieli technologicznej. Enzymy używane do wytrawiania skór mają optimum działania przy pH 8,3. Przez odpowiednie dawkowanie preparatu wytrawiającego można regulować stopień rozluźnienia tkanki skórnej. Ilość preparatu w stosunku do masy skór zależy także od rodzaju i przeznaczenia wyprawianego surowca.
Wytrawianie skór jest procesem prowadzonym w kąpieli wodnej i przeprowadza się go najczęściej w bębnach garbarskich, przy użyciu preparatów enzymatycznych dodawanych do ciepłej kąpieli w której znajdują się odwapnione skóry.
Na czym polega proces garbowania chromowego?
Aby skóry mogły być poddane dalszym obróbkom musimy je poddać garbowaniu właściwemu czyli garbowaniu zasadowymi związkami chromu trójwartościowego. (Piklowanie może być też procesem pseudogarbowania).
W wielu krajach, a także w Polsce, popularne jest stosowanie gotowych ekstraktów chromowych w postaci stałej (proszków o zielonym zabarwieniu). Ekstrakty chromowe występują w handlu pod różnymi nazwami, w stanie stałym, w postaci sproszkowanej, zawierającej 25‑35% CrIndeks dolny 22OIndeks dolny 33. Gotowe garbniki chromowe mają najczęściej zasadowość 33%, ale wartość ta może sięgać niekiedy 50%.
Ekstrakty chromowe zawierają obojętne i anionowe kompleksy chromowe, które wykazują słabe powinowactwo do kolagenu i dzięki temu jest ułatwiona dyfuzja do tkanki skórnej. Świeżo rozpuszczony ekstrakt chromowy zawiera głównie kompleksy obojętne i anionowe. W roztworze wodnym kompleksy te stopniowo przekształcają się w kompleksy kationowe. W miarę upływu czasu, a zwłaszcza po dodaniu środka stępiającego proces przemiany kompleksów narasta i przyspieszony jest dzięki wiązaniu się kompleksów kationowych z kolagenem. W ten sposób proces garbowania przy użyciu ekstraktów chromowych polega na przemianach kompleksów niekationowych w kationowe.
Na proces garbowania chromowego ma wpływ szereg czynników takich jak: kwasowość golizny, temperatura kąpieli, czynnik mechaniczny, kwasowość brzeczek chromowych. Aby sprawdzić czy skóra jest dobrze wygarbowana poddajemy ją próbie gotowania.
Co to jest odleżenie wygarbowanych skór?
Po wyjęciu skór z bębna układamy je na boczki w celu odleżenia. Odleżenie (utrwalenie garbnika) ma wpływ na ilość związanego garbnika chromowego z kolagenem. Najlepsze wiązanie garbnika w czasie odleżenia trwa przez 24 godziny. Przedłużania czasu odleżenia nie powoduje zwiększenia ilości związanego garbnika.
Co to jest wyżymanie?
Po odleżeniu skór wygarbowanych przez około 24 godz. Poddajemy je operacji wyżymania. Skóra po odleżeniu zawiera około 70% wody, dlatego musimy usunąć jej nadmiar. Prowadzimy to w maszynach zwanych wyżymarkami. Ilość wody w skórach po wyżymaniu może wahać się na poziomie 45‑55%. Do wyżymania używa się wyżymarek walcowych lub przelotowych (skóry są tam rozprostowywane – platerowane oraz mierzone).
Czym jest struganie?
Struganie ma na celu wyrównanie grubości skóry na całej powierzchni w zależności od wymagań produktu gotowego, wygładzenie mizdry, oczyszczenie mizdry. Operację przeprowadza się na strugarkach przelotowych lub strugarkach walcowych. Należy zawsze pamiętać o szczelinie między wałem nożowym a dociskowym, aby nie uszkodzić skór (rozerwać lub poprzecinać).
Na czym polega ważenie skór?
Po przeprowadzeniu operacji strugania oraz cyplowaniu (usunięcie części zbędnych) skóry poddajemy ważeniu. Wagę tę określamy jako wagę „struganą” gdyż po jej ustaleniu, procentowo będziemy określać i wyliczać ilość środków chemicznych do dalszego cyklu technologicznego.
Co to jest zobojętnianie?
Zobojętnianie jest procesem chemicznej obróbki skór mokrych garbowania chromowego, jak również skór garbowania mineralnego. Jego celem jest obniżenie kwasowości skóry garbowanej przez zobojętnienie, doprowadzenie do określonego maskowania kompleksu chromowego związanego z kolagenem oraz standaryzacja skór garbowanych składających się na partię produkcyjną ze względu na kwasowość.
Co to jest napełnienie i dogarbowanie?
Skóry wygarbowane chromowo po struganiu i cyplowaniu (usunięcie części zbędnych po struganiu) poddawane są ważeniu, aby ustalić wagę struganą. Właśnie waga strugana będzie odnośnikiem do procentowego obliczania środków chemicznych do kąpielowego wykańczania skór, czyli ustalenia ilości środków do dogarbowania i napełnienia, określenia ilości tłuszczu oraz barwnika.
Dogarbowanie ma na celu poprawę jakości skóry i ujednolicenie jej na całej powierzchni.
Po struganiu skóry ważymy, wrzucamy do bębna, zalewamy wodą z dodatkiem środka powierzchniowo‑czynnego oraz niewielkie ilości wody amoniakalnej.
Po rozmoczeniu skóry dogarbowujemy stosując odpowiednie środki chemiczne w zależności od przeznaczenia i asortymentu skór.
Do dogarbowania i napełniania stosuje się różne środki chemiczne. Można je podzielić na: ekstrakty roślinne, syntany aromatyczne, garbniki mineralne, garbniki żywicowe, garbniki poliuretanowe, oraz różne pigmenty nieorganiczne.
Ilość środków dogarbowujących ma duże znaczenie związane z jakością skór, gdyż w sposób należyty wypełniają skórę, wyrównując jej grubość i ścisłość na całej powierzchni (wypełnianie boków i pachwin w skórach).
Na czym polega proces barwienia?
Po dogarbowaniu i napełnieniu skóry chromowe poddajemy operacji barwienia kąpielowego.
W zależności od koloru i przeznaczenia możemy wybrać odpowiedni rodzaj i charakter barwnika.
Barwniki w garbarstwie możemy podzielić na: barwniki kwasowe, barwniki kwasochromowe, barwniki reaktywne, barwniki metalokompleksowe, barwniki heteropolarne, oraz barwniki naturalne.
Na proces barwienia skór mają wpływ następujące czynniki: ilość i stężenie barwnika, czas barwienia, temperatura kąpieli, współczynnik kąpielowy, oraz czynnik mechaniczny.
W czasie barwienia wszystkie parametry muszą być przestrzegane i wykonywane zgodnie z metodyką, gdyż nierówne wybarwienie może spowodować obniżenie jakości wartości produktu gotowego.
Po zakończeniu barwienia skóry utrwalamy, najczęściej poprzez zakwaszenie.
Co to jest natłuszczanie?
Po przeprowadzeniu operacji barwienia kąpielowego i utrwaleniu barwnika skóry poddajemy natłuszczaniu.
Celem natłuszczania skór jest zwiększenie ich miękkości, elastyczności, pulchności i ciągliwości, zwiększenie odporności na działanie wody skóry specjalnego przeznaczenia (skóry wodoodporne), zwiększenie odporności na rozerwanie.
W zależności od rodzaju skór i ich przeznaczenia, musimy dobierać odpowiednie tłuszcze oraz odpowiednie ilości.
Tłuszcze ogólnie możemy podzielić na: tłuszcze naturalne i syntetyczne.
Aby osiągnąć jak najlepszy efekt natłuszczania tłuszcze możemy mieszać ze sobą tworząc w ten sposób likiery do natłuszczania. Ponadto żeby ułatwić możliwość wiązania się tłuszczu ze skórą bardzo często poddawane są sulfonowaniu lub siarczynowaniu.
Ponadto czynnikami wpływającymi na proces natłuszczania jest: temperatura kąpieli, czas trwania procesu, oraz czynnik mechaniczny.
Istnieje również metoda garbowania tłuszczowego. Skóry garbowane tą metodą przeznaczone są na wyroby galanteryjne.
Po zakończeniu obróbkek kąpielowych skóry wyrzucamy z bębna na boczki garbarskie i poddajemy odleżeniu przez około 24 godziny. W tym to czasie istnieje dodatkowa możliwość wiązania się barwników, tłuszczu, środków dogarbowujących z włóknami kolagenowymi w skórze.
Na czym polega obróbka mechaniczna skór?
Skóry po odleżeniu poddajemy obróbkom mechanicznym. Do obróbek tych zaliczamy: wyżymanie skór oraz platerowanie, czyli wygładzanie powierzchni lica skór.
Wyżymanie przeprowadzamy na maszynach zwanych wyżymarkami przelotowymi lub walcowymi. Celem wyżymania jest usunięcie nadmiaru kąpieli znajdującej się w skórach. Wyżymanie powinno doprowadzić zawartość wody w skórze do około 50‑60%.
Platerowanie ma na celu wygładzenie i rozprostowanie skóry po operacji wyżymania, rozprostowanie i rozciągnięcie jarzm. Wygładzanie maszynowe przeprowadzane jest prawie przy wszystkich rodzajach skór miękkich. Operacja ta zwiększa wydajność powierzchniową skór, wygładza lico, poprawia własności fizyczne. Wskutek docisku tępych noży ustawionych spiralnie do środka wygładza powierzchnię skór, usuwa zmarszczki, zagniecenia i fałdy.
Na czym polega suszenie wstępne?
Skóry po platerowaniu poddaje się suszeniu.
Skóry suszy się najczęściej w suszarniach komorowych, tunelowych, gdzie jest automatycznie dobierana cyrkulacja powietrza.
Czas suszenia trwa od kilku do kilkunastu godzin i zależy od rodzaju produkowanego asortymentu, rodzaju suszarni i innych warunków technologicznych. Ponadto skóry można suszyć w stanie napiętym na ramach perforowanych, na suszarniach płytowych, szklanych, gdzie są przyklejane za pomocą kleju skrobiowego. Jedną z najnowocześniejszych metod są suszarnie próżniowe.
Co to jest klimatyzacja skór?
Skóry po wyjęciu z suszarni są sztywne, blachowate i zrogowaciałe. Układa się je w chłodnym i wilgotnym miejscu w celu odleżenia.
Odleżenie skór zwane też klimatyzacją przeprowadza się w wydzielonych pomieszczeniach, których wilgotność powietrza powinna utrzymywać się w okolicach 80‑85% wilgotności.
Skóry należy suszyć do ok. 12% jej wilgotności wewnętrznej. Należy uważać, aby wilgotność nie obniżyła się poniżej 8%, gdyż jest to niewskazane i może spowodować trwałe uszkodzenie skóry (usunięcie wody kapilarnej).
Jak przeprowadzamy operację nawilżania?
Nawilżanie przeprowadza się dokonując natrysku wodą powierzchni skóry i układanie jej licem do siebie.
Operacje te możemy przeprowadzać za pomocą agregatów natryskowych lub pistoletu do natrysku. Istotne jest by skóra była nawilżona jednakowo na całej powierzchni.
Jak przeprowadzamy międlenie?
Międlenie można prowadzić różnymi sposobami w zależności od rodzaju charakteru i przeznaczenia skór.
Do międlenia służą: międlarki zwane też rekownicą, międlarki kołkowe typu molisa, oraz skóry miękkie możemy międlić w bębnach obrotowych zachowując odpowiednie parametry międlenia. Skóry przeznaczone na obuwie (skóry obuwiowe) najczęściej zmiękczane są maszynowo nie w bębnach.
Co to jest suszenie właściwe?
Skóry po międleniu poddawane są suszeniu właściwemu, najczęściej w tym wypadku służą do tego suszarnie perforowane, na których przeprowadza się operację napinania skór. Skóry napinane są za pomocą odpowiednich uchwytów.
Skóry po zdjęciu z ram układamy na boczki, poddajemy cyplowaniu (usunięciu elementów zbędnych i zrogowaciałych), oraz nadaniu odpowiedniego profilu.
Po cyplowaniu skóry poddajemy dalszym obróbkom chemicznym.
Na czym polega wykańczanie poprzez nakładanie apretur i farb kryjących?
Skóry poddajemy wykańczaniu za pomocą farb kryjących, aby nadać im odpowiedni efekt oraz jakość.
Technika i sposoby wykańczania skór zależą od rodzaju asortymentu, przeznaczenia oraz zapotrzebowania na rynku. W zależności od jakości skór stosujemy różne rodzaje wykańczania. Może to być wykańczanie: anilinowe, nakładanie past kryjących, lakierowanie lub szlifowanie lica. Ze względu na słabą jakość surowca najczęściej stosowanym sposobem wykończenia lica skór jest wykańczanie powłokami kryjącymi.
Wykańczanie powłokami kryjącymi polega na nakładaniu na lico skóry zestawów past kryjących podkładowych, następnie zestawów właściwych, a następnie utrwaleniu powłok i nałożeniu zestawów chwytowych.
Wykańczanie skór poprzez nakładanie zestawów kryjących (czasami mówimy nałożenie sztucznego lica) poprawia estetykę produktu, poprawia własności fizyko‑chemiczne, podwyższa odporność na światło, oraz zwiększa odporność na czynniki atmosferyczne.
Co to jest prasowanie skór?
Prasowanie skór przeprowadzamy na prasach hydraulicznych oraz prasach przelotowych. Prasowanie ma na celu nabłyszczenie lica, końcowe wygładzenie wszelkich jej nierówności, oraz utrwalenie powłoki kryjącej (do prasowania można stosować odpowiednie płyty celem zamaskowania wad i uszkodzeń lica skóry - mogą to być imitacje krokodyla, jaszczurki) .
Prasy hydrauliczne to maszyny w których ciśnienie do 350 atmosfer wytwarzane jest przez pompę ssąco‑tłoczącą.
Nadmierny nacisk prasy może spowodować zagniecenie (zapraskę) tkanki skórnej i trwałą jej deformację. Skóra staje się wówczas sztywna, mało elastyczna, a powłoka ulega pękaniu podczas zgniatania i załamywania. Aby skóra była dobrze uprasowana należy dostosować do tego procesu odpowiednie parametry, które zależne są od asortymentu i przeznaczenia skór (inne parametry dla skór odzieżowych, inne dla galanteryjnych, inne dla obuwiowych).
Prasowanie hydrauliczne jest nieodzowną czynnością przy wykańczaniu skór wykańczanych żywicami plastikowymi, gdyż “zamyka” zewnętrzną powierzchnię powłoki utworzonej z termoplastycznych żywic syntetycznych. Uzyskuje się przez to odpowiedni połysk skóry.
Obecnie najczęściej stosowanymi prasami do wykańczania skór są prasy walcowe typu famoza.
Na czym polega proces przygotowanie skór do obrotu towarowego?
Proces przygotowania skór do obrotu towarowego obejmuje szereg czynności takich jak: mierzenie powierzchni, klasyfikacja i sortowanie, znakowanie oraz przygotowanie skór do transportu.
Mierzenie powierzchni skóry wykonujemy na maszynach zwanych powierzchniarkami. Służą do tego maszyny elektroniczne, powierzchniarki kołowe, a w przypadku skór owczych z włosem planimetry. Wielkość powierzchni skóry mierzymy w zadniej części i podajemy w centymetrach kwadratowych. Skóry twarde garbowane roślinnie sprzedajemy na kilogramy (skóry podeszwowe, podpodeszwowe. Skóry na wierzchy obuwia (skóry miękkie) pakujemy w paczki po kilka skór, zliczamy poszczególne wielkości powierzchni i sumujemy je zapisując na kartce(fiszce), którą przyklejamy do paczki. Ważną operacją w przypadku skór bydlęcych wierzchnich jak i garbowanych roślinnie jest określenie jej grubości za pomocą grubościomierza.
Klasyfikacja i sortowanie
Skóry sortujemy według przeznaczenia na odpowiednie asortymenty. Po określeniu przydatności, skóry poddajemy klasyfikacji. O nadaniu odpowiedniego gatunku decyduje wielkość powierzchni użytkowej skóry, która wynosi dla:
Gatunku I - 80% Gatunku II - 60% Gatunku III - 40%
Skóra wskazująca powyżej 60% wad powierzchni jest traktowana jako pozagatunkowa.
Wszystkie skóry wyprawiane przed przekazaniem do magazynu lub przeznaczone bezpośrednio do sprzedaży cechuje się odpowiednimi znakami od strony nieużytkowej (mizdry lub lica) w ustalonych normami miejscu. Cechuje się i znakuje wszystkie rodzaje skór.
Znakowanie i cechowanie skór
Cechuje się nie tylko pojedyncze skóry, lecz paczki, wiązki lub rulony skór wyprawionych.
Do cech skór wyprawionych zalicza się:
cechę producenta, która jest znakiem fabrycznym zakładu lub producenta
określany czas produkcji wyrażony cyframi określającymi miesiąc i rok produkcji
cechę kontroli jakości, którą dysponuje kontroler jakości klasyfikując skórę do odpowiedniego gatunku
zaznacza się miarę powierzchni skóry cyframi arabskimi
Uszeregowane cyfry w odpowiedniej kolejności mogło być kodem towarowym danego asortymentu skór. Obecnie metody z takim kodem cyfrowym(towarowym) w przypadku skór nie są stosowane. Najczęściej co do jakości ich własności charakteru i gatunku uzgodnienia pozostają w kompetencji sprzedającego i kupującego.
Skóry po zmierzeniu, klasyfikacji i paczkowaniu przekazywane są transportem wewnętrznym (wózki paletowe, wózki platformowe, kobyłki oraz wózki akumulatorowe) do magazynu wyrobów gotowych, gdzie muszą być przechowywane w odpowiednich warunkach z zachowaniem odpowiedniej wilgotności i temperatury.







