1768 – do Warszawy przybywa Andrzej Le Brun i jego uczeń Giacomo Monaldi
1788 – powstaje Henryk Lubomirski jako Amor dłuta Antonio Canovy
1806 – Antonio Canova rzeźbi Napoleona jako Marsa
1829 – Berthel Thorvaldsen wykonuje Pomnik konny księcia Józefa Poniatowskiego
1
Scenariusz lekcji dla nauczyciela
RtIjP8IAv02F51
I. Opanowanie zagadnień z zakresu języka i funkcji plastyki; podejmowanie działań twórczych, w których wykorzystane są wiadomości dotyczące formy i struktury dzieła. Uczeń:
1) wykazuje się znajomością dziedzin sztuk plastycznych: malarstwa, rzeźby, grafiki, architektury (łącznie z architekturą wnętrz), rysunku, scenografii, sztuki użytkowej dawnej i współczesnej (w tym rzemiosła artystycznego); rozumie funkcje tych dziedzin i charakteryzuje ich język; rozróżnia sposoby i style wypowiedzi w obrębie dyscyplin; zna współczesne formy wypowiedzi artystycznej, wymykające się tradycyjnym klasyfikacjom, jak: happening, performance, asamblaż; sztuka nowych mediów;
II. Doskonalenie umiejętności plastycznych – ekspresja twórcza przejawiająca się w działaniach indywidualnych i zespołowych. Uczeń:
4) projektuje graficzne formy użytkowe (zaproszenie, okładka, plakat); kształtuje przestrzenne formy dekoracyjne i scenograficzne – indywidualnie i w zespole; umiejętności te wykorzystuje w przygotowywaniu imprez i uroczystości szkolnych, np. powiązanych z kalendarzem różnego typu świąt;
III. Opanowanie podstawowych wiadomości z zakresu kultury plastycznej, jej narodowego i ogólnoludzkiego dziedzictwa kulturowego. Uczeń:
4) wymienia, rozpoznaje i charakteryzuje najważniejsze obiekty kultury wizualnej w Polsce, wskazuje ich twórców;
5) rozpoznaje wybrane, najbardziej istotne dzieła z dorobku innych narodów.
Nauczysz się
przedstawiać na różne sposoby postać ludzką w sztuce neoklasycyzmu;
poznawać ważnych twórców rzeźby klasycystycznej;
określać uczucia, które towarzyszą odbiorcy podczas oglądania dzieła rzeźbiarskiego – ekspresja dzieła.
Klasycyzm
W dobie klasycyzmuKlasycyzmklasycyzmu, podobnie jak w renesansie, nastąpił powrót do zainteresowania antykiem we wszystkich dziedzinach sztuki. Na podstawie starożytnej kultury greckiej i rzymskiej, w połowie XVIII wieku narodził się nowy styl – klasycyzm, który trwał w Polsce do około 1830 roku. Dla jego twórców niezwykle ważne stały się harmonia, ład i równowaga. Przeciwstawiając się „sztucznej” sztuce barokowejBarokbarokowej, twórcy sformułowali nowe zasady, głoszące, że spokój jest szlachetniejszy niż ruch, a idealizm góruje nad realizmem. Artyści rzeźbiarze, podobnie jak ich starożytni poprzednicy, ukazywali postać ludzką w zrównoważonej, spokojnej kompozycji. Często nawiązywano także do antycznej filozofii i religii, a ważne ówcześnie postacie stylizowano na mitologicznych bohaterów.
Rzeźba klasycystyczna
Rzeźba klasycystyczna czerpała ze sztuki antycznej. Tak jak dawni Grecy i Rzymianie, twórcy klasycystyczni zachowywali mimetyzm postaci. Figura ludzka, którą najczęściej przedstawiały posągi, zbudowana była zgodnie z zasadami anatomii. Naśladowano naturę, lecz nie kopiowano jej. Zasada mimesisMimesismimesis polegała na twórczej imitacji natury, która pozwalała artyście na swobodną idealizację modela. W konsekwencji wszyscy, którzy zamawiali rzeźby, tj. bogaci, królowie, władcy, przywódcy i zamożna arystokracja, portretowani byli jako piękni, silni, potężni, majestatyczni półludzie, nieomal półbogowie. Operując miękką, płynną linią, wykonywano posągi przedstawiające ciała zgodnie z zasadami proporcji i antycznego ideału piękna.
RV4LzPIK5447E1
RJUOyzLWZkPSw1
Wybitni twórcy rzeźby XVIII wieku
Najwybitniejszymi rzeźbiarzami okresu klasycyzmu byli bez wątpienia Włoch, Antonio Canova i Duńczyk, Berthel Thorvaldsen. Artyści nieustannie rywalizowali ze sobą, prezentując różne podejścia do sztuki neoklasycystycznej. Dążenie do odnowienia wzorców starożytnych przyniosło różne efekty. Antonio Canova skłaniał się ku bardziej skomplikowanym przedstawieniom oraz pomysłowym, ożywionym kompozycjom.
RzpStmQ990rsU1
Inspiracje w sztuce klasycyzmu rzeźbą antyczną:
R19BXRGYzzS8Q1
R1APevizbKZfl1
Berthel Thorvaldsen za najważniejsze uważał prostotę oraz wyrazistość, sprawiającą w jego pracach wrażenie surowości. Łatwo dostrzec podobieństwo warszawskiego pomnika księcia Poniatowskiego do antycznego portretu konnego Marka Aureliusza. Wspólna jest postawa koni, gest wyciągniętych rąk i rzymski ubiór.
RPfgXyiofDEXW1
RLUP7Tn2AmRd01
RDR7fi6DJWiIN1
Polscy twórcy rzeźby połowy XVIII wieku również żywo interesowali się powrotem do źródeł cywilizacji europejskiej – sztuką starożytnej Grecji. Ne dworze ostatniego króla Polski, Stanisława Augusta Poniatowskiego, pracował uznany na całym kontynencie artysta Andrzej Le Brun. Działając jako nadworny rzeźbiarz, był autorem większości dekoracji w Królewskich Łazienkach i Zamku w Warszawie. Jego prace podejmują najczęściej tematykę mitologiczną i alegorycznąAlegoriaalegoryczną. Współpracował ze swoim uczniem i przyjacielem, Włochem Giacomo Monaldim.
RJ5dtD32b8J641
RILEzbh4n5vsL1
R1CSNbpdNw4Cy1
Inspiracja antykiem
W okresie klasycyzmu fascynacja osiągnięciami starożytnych mistrzów zaowocowała badaniami i poszukiwaniami archeologicznymi. Artyści neoklasycystyczni odbywali liczne podróże by eksplorować dorobek antyku. Jedną z największych, zarówno ówcześnie jak i dziś, galerii rzeźby starogreckiej i starorzymskiej, jest Farnese Collection w Muzeum Archeologicznym w Neapolu oraz Muzea Kapitolińskie w Rzymie. Bogata kolekcja klasycznych posągów była podziwiana przez twórców oraz często kopiowana. Inspiracje zbiorami sztuki dawnej bardzo często widoczne są na przykładach rzeźby XVIII wieku.
Historia posągów księcia Lubomirskiego i Poniatowskiego
Posąg Henryka Lubomirskiego
Henryk Lubomirski był synem kasztelana kijowskiego, Józefa, i Ludwiki z Sosnowskich, oraz dalekim krewnym zamożnej księżnej Izabelli Lubomirskiej. Chłopiec był niezwykle urodziwy, przez co wzbudzał zainteresowanie artystów, którzy chętnie go portretowali. W swoim dzienniku Maria Lubomirska pisałam6faecc02d132464b_0000000000006pisała: I oto zdarzył się wypadek, że gdy była w Równem u Księcia Józefa Lubomirskiego […] podczas balu wyszła Księżna Józefowa Lubomirska do saloniku i siedząc na kanapie karmiła ślicznego swego synka i na tejże kanapie położyła go potem, aby sam spał, gdy ona powróciła do tańca w Sali balowej. Poczem zapomniawszy o nim położyła się spać. Nazajutrz rano Księżna Marszałkowa wyjeżdżała z Równego i spostrzegłszy cudne dziecię samo na kanapie nie mogła się wstrzymać, chwyciła dziecko, ułożyła je w dużym mówku futrzanym i wyjechała z nim do Łańcuta, a z drogi wysłała sztafetę do rodziców, aby się niepokoili a zgodzili się na oddanie jej syna, którego ona jak matka pilnować będzie. Tak się też stało i książę Henryk u przybranej matki wychował się i był jej radością. Chłopiec podróżował z księżną Izabelą po Europie, mieszkał we wspaniałych rezydencjach w Łańcucie i Wiedniu. W 1786 roku, podczas podróży do Włoch, odwiedziła warsztat sławnego ówcześnie artysty, Antonio Canovy. Włoch początkowo wykonał model głowy księcia, który nasadzono na wyidealizowane ciało starożytnego Amora. Artysta przedstawił Henryka już nie jako chłopca, ale młodzieńca. Posąg nie zdradza rzeczywistego wieku modela – w chwili rzeźbienia Lubomirski miał dopiero 9 lat. Chłopiec wyrósł na wielkiego miłośnika sztuki, mecenasa i kolekcjonera. Obecnie rzeźba przechowywana jest w zbiorach Zamku w Łańcucie, który był własnością księżnej Lubomirskiej, i uważana jest za jeden z najwybitniejszych posągów stworzonych przez Antonio Canovę.
Pomnik Józefa Poniatowskiego
Książę Józef Poniatowski to postać szczególnie ważna dla narodu polskiego. Był wybitnym polskim generałem, ministrem wojny, a także wodzem naczelnym Wojsk Polskich Księstwa Warszawskiego. Za swoje zasługi otrzymał najwyższe polskie odznaczenie wojskowe, nadawane za wybitne zasługi bojowe – Order Virtuti Militari. Po jego śmierci w bitwie pod Lipskiem w 1813 roku, zapadła decyzja o upamiętnieniu księcia Poniatowskiego w postaci zamówionego pomnika. Do podjęcia tego zadania zatrudniono jednego z najznamienitszych artystów tamtego okresu – Duńczyka Berthela Thorvaldsena. Zorganizowano publiczną zbiórkę pieniędzy na ten cel, oraz już w 1815 roku uzyskano zgodę cara na budowę monumentu.
Ukończenie pomnika wiązało się z ciągłymi kłótniami Polaków o jego kształt. Zaprezentowany społeczeństwu pomnik przedstawiał pełnego powagi bohatera w rzymskiej todze, podczas gdy znaczna część opinii publicznej skłaniała się ku przyodzianiu Poniatowskiego w polski mundur. Polacy upierali się, że kompozycja posągu powinna być bardziej dynamiczna, nawiązywać do romantycznych uczuć i walki o wolość Polski, zamiast klasycystycznej surowości. Próbowano przekonać duńskiego artystę do odmiennego stylu, całkowicie sprzecznego z założeniami artystycznymi Thorvaldsena. Trudno zatem dziwić się niechęci rzeźbiarza do realizacji zamówienia, podczas którego traktowano go jak najemnego rzemieślnika, nie zaś jak „drugiego Fidiasza”, jak o nim niekiedy współcześni pisali. Mimo ciągłych nieporozumień, pomnik ukończono w 1828 roku. Wskutek niesprzyjających wydarzeń historycznych, powstań, konfliktów i wojen, jego uroczyste odsłonięcie nastąpiło dopiero w 1923 roku.
Odpowiedzi: A - Berthel Thorvaldsen B - Antonio Canova C - Warszawa D - Łańcut
1‑B 2‑A 3‑D 4‑C
Zobacz także
Inna wersja zadania
R1bh8QUwdpot1m6faecc02d132464b_00000000000071
classicmobile
Ćwiczenie 3
R1deOuN8g35lO1
static
Ćwiczenie 3
Antyczna zasada, która zakładała wierne naśladowanie rzeczywistości w dziełach artystycznych, to:
A - kariatyda B - idealizacja C - mimesis
C
classicmobile
Ćwiczenie 4
R1LGcoad8n7p41
Do podanych terminów dobierz ich definicje. Idealizacja. Możliwe odpowiedzi: 1. Mity i legendy kultury starożytnej Grecji. 2. Nadanie komuś idealnych cech. 3. Kierunek w sztuce europejskiej nawiązujący do wzorów antycznych, rozwijający się od połowy osiemnastego wieku do około 1830 roku. Klasycyzm: Możliwe odpowiedzi: 1. Mity i legendy kultury starożytnej Grecji. 2. Nadanie komuś idealnych cech. 3. Kierunek w sztuce europejskiej nawiązujący do wzorów antycznych, rozwijający się od połowy osiemnastego wieku do około 1830 roku. Mitologia: Możliwe odpowiedzi: 1. Mity i legendy kultury starożytnej Grecji. 2. Nadanie komuś idealnych cech. 3. Kierunek w sztuce europejskiej nawiązujący do wzorów antycznych, rozwijający się od połowy osiemnastego wieku do około 1830 roku.
Do podanych terminów dobierz ich definicje. Idealizacja. Możliwe odpowiedzi: 1. Mity i legendy kultury starożytnej Grecji. 2. Nadanie komuś idealnych cech. 3. Kierunek w sztuce europejskiej nawiązujący do wzorów antycznych, rozwijający się od połowy osiemnastego wieku do około 1830 roku. Klasycyzm: Możliwe odpowiedzi: 1. Mity i legendy kultury starożytnej Grecji. 2. Nadanie komuś idealnych cech. 3. Kierunek w sztuce europejskiej nawiązujący do wzorów antycznych, rozwijający się od połowy osiemnastego wieku do około 1830 roku. Mitologia: Możliwe odpowiedzi: 1. Mity i legendy kultury starożytnej Grecji. 2. Nadanie komuś idealnych cech. 3. Kierunek w sztuce europejskiej nawiązujący do wzorów antycznych, rozwijający się od połowy osiemnastego wieku do około 1830 roku.
Przeciągając podane elementy z prawej kolumny do lewej, przyporządkuj wybranym pojęciom odpowiadające im opisy.
Mity i legendy kultury starożytnej Grecji., Nadanie komuś idealnych cech., Kierunek w sztuce europejskiej nawiązujący do wzorów antycznych, rozwijający się od połowy XVIII wieku do ok. 1830 r.
klasycyzm
idealizacja
mitologia
Źródło: Karolina Urbańska.
static
Ćwiczenie 4
Przeciągając podane elementy z prawej kolumny do lewej, przyporządkuj wybranym pojęciom odpowiadające im opisy.
A - mitologia B - idealizacja C - klasycyzm
1 - Mity i legendy kultury starożytnej Grecji. 2 - Nadanie komuś idealnych cech. 3 - Kierunek w sztuce europejskiej nawiązujący do wzorów antycznych, rozwijający się od połowy XVIII wieku do ok. 1830 r.
A‑1,B‑2,C‑3
Zobacz także
Inna wersja zadania
RNB3GnDgfRPd8m6faecc02d132464b_00000000000081
Ćwiczenie 5
classicmobile
Ćwiczenie 6
RWGUSBlfIp2NQ1
static
Ćwiczenie 6
Które określenia pasują do opisu wybranego zdjęcia?
Rk947vAQORC1Q1
A - Rzeźby antyczne B - Alegoria C - Dzieło polskiego klasycyzmu
B
C
Ćwiczenie 7
Połącz w pary rzeźby klasycystyczne z ich antycznymi pierwowzorami.
Rc0arMv1UAPWh
RCMOyLDbdoAbV
Wykonaj zadanie zgodnie z poleceniem.
Wykonaj zadanie zgodnie z poleceniem.
4, 3
1
2
classicmobile
Ćwiczenie 8
R1DfVB3BstAW41
static
Ćwiczenie 8
Wybierz z poniższych przykładów dwie rzeźby klasycystyczne:
R1AsdYKL5pMx71
B
C
Polecenie 1
W tym temacie zapoznałeś się przykładami prac rzeźbiarskich twórców klasycyzmu. Wybierz jedną z rzeźb tego okresu ze zbiorów muzeum, które znajduje się w Twojej okolicy. Jeśli nie masz takiej możliwości, skorzystaj z dokumentacji cyfrowej zbiorów na stronie internetowej dowolnego muzeum. Dokonaj opisu rzeźby, zwracając uwagę na kompozycję pracy i ekspresję. W jaki sposób wybrane dzieło może nawiązywać do dorobku starożytnych Greków?
RS6e0KLL0aOmj1
m6faecc02d132464b_0000000000007
m6faecc02d132464b_0000000000007
Przyjrzyj się wybranym fotografiom rzeźb i dopasuj do nich autora oraz miejsce, w którym można te dzieła podziwiać.
Odpowiedzi: A - Mity i legendy kultury starożytnej Grecji. B - Kierunek w sztuce europejskiej nawiązujący do wzorów antycznych, rozwijający się gł. XVII–XVIII w. C - Nadanie komuś idealnych cech.
Rozwiązanie: 1‑B 2‑C 3‑A
m6faecc02d132464b_0000000000009
m6faecc02d132464b_0000000000009
Połącz w pary rzeźby klasycystyczne z ich antycznymi pierwowzorami.
zespół motywów, który poza znaczeniem dosłownym i bezpośrednio przedstawionym, ma ukryte znaczenie dodatkowe, pozostawione domyślności odbiorcy.
Barok
Barok
kierunek w sztuce, który występował w kulturze europejskiej w XVII wieku i w połowie XVIII wieku, zapoczątkowany we Włoszech, odznaczający się w sztuce przepychem form, bogactwem barw i szczegółów dekoracyjnych.
Idealizacja
Idealizacja
nadawanie komuś idealnych cech; gloryfikacja
Klasycyzm
Klasycyzm
kierunek w sztuce europejskiej nawiązujący do wzorów antycznych, rozwijający się od połowy XVIII wieku do około 1830 roku.
Mimesis
Mimesis
kategoria estetyczna wykształcona na gruncie filozofii starożytnej Grecji, zakładająca twórcze naśladowanie rzeczywistości przez artystów.