Temat: Czy senat jest potrzebny?

Autorka: Anna Rabiega

Adresat:

Uczeń klasy 8 szkoły podstawowej.

Podstawa programowa:

XI. Demokracja w Rzeczypospolitej Polskiej.

Uczeń:

3) wyjaśnia zasadę przedstawicielstwa (demokracji pośredniej); przedstawia zasady wyborów do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej oraz zasady działania i najważniejsze kompetencje izb parlamentu.

Ogólny cel kształcenia:

Uczeń przedstawia zasady ustroju Rzeczypospolitej Polskiej.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• charakteryzuje rolę senatu w procesie legislacyjnym.

• analizuje kompetencje senatu, a także warunki konieczne, by zostać senatorem.

• posługuje się argumentami przemawiającymi za istnieniem senatu w polskim systemie politycznym, a także za jego likwidacją.

• przedstawia historię i powody utworzenia senatu po upadku komunizmu w 1989 roku.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• porozumiewanie się w języku obcym,

• kompetencje informatyczne,

• umiejętność uczenia się,

• kompetencje społeczne i obywatelskie.

Metody nauczania:

• dyskusja,

• burza mózgów,

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem filmu i ćwiczeń interaktywnych,

• dyskusja „za i przeciw”.

Formy pracy:

• indywidualna,

• grupowa,

• zbiorowa.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki,

• zasoby multimedialne zawarte w e‑podręczniku: W Senacie Rzeczypospolitej Polskie, What do we need the Senate for?,

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel przedstawia cel zajęć: Dowiecie się, jaka jest rola senatu w procesie legislacyjnym. Ocenicie też, czy ta izba parlamentu jest potrzebna.

2. Nauczyciel pyta uczniów: Jak myślicie, co dzieje się w budynku senatu?
Co robią senatorowie? Prosi uczniów, aby obejrzeli galerię zdjęć z abstraktu „What do we need the Senate for?” i zastanowili się, w jakich celach senatorowie wykorzystują przedstawione pomieszczenia i miejsca. Nauczyciel informuje, że uczniowie będą pracować metodą burzy mózgów i w razie potrzeby wyjaśnia tę metodę. Uczniowie mają zgromadzić jak największą liczbę pomysłów w ciągu 5 minut. Wybrani/chętni uczniowie zapisują je na tablicy. Następnie nauczyciel wspólnie z klasą weryfikuje zapisane informacje i w razie potrzeby uzupełnia w rozmowie nauczającej. Prosi jednego z uczniów o podsumowanie i odpowiedź na pytanie: Co robią senatorowie w senacie?

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel informuje uczniów, że za chwilę obejrzą prezentację „The Senate in the law‑making process” z abstraktu. Prosi, aby podczas projekcji zwrócili szczególną uwagę na kompetencje senatu w procesie legislacyjnym i zanotowali je, ponieważ po prezentacji będą dyskutować na ten temat.

2. Nauczyciel inicjuje dyskusję na temat kompetencji senatu w procesie legislacyjnym, pyta: Co dzieje się z ustawą, kiedy trafia do senatu? Uczniowie dyskutują, a następnie wybrani/chętni uczniowie wypisują na tablicy cztery możliwe działania senatu wobec ustawy, która trafia do niego z sejmu:

• senat przyjmuje ustawę,

• senat odrzuca ustawę w całości,

• senat uchwala poprawki do ustawy,

• senat nie wykonuje żadnych działań.

Następnie nauczyciel pyta uczniów, jakie są dalsze losy ustawy w każdym z wymienionych przypadków. Weryfikuje i uzupełnia przedstawione odpowiedzi w czasie rozmowy nauczającej.

3. Nauczyciel dzieli klasę na dwie grupy. Informuje uczniów, że mają się przygotować do dyskusji na temat likwidacji senatu. Zadanie pierwszej grupy polega na przygotowaniu argumentów za likwidacją senatu, a drugiej – za utrzymaniem wyższej izby parlamentu. Nauczyciel udziela też wskazówki, że oponenci, przygotowując się do dyskusji, mogą korzystać z abstraktu lub innych źródeł internetowych, sięgnąć po argumenty z Ćwiczenie 3, np. utrzymanie senatu jest kosztowne lub jest on wpisany w polską tradycję parlamentarną itp. Nauczyciel prosi, aby uczniowie twórczo rozwinęli propozycje z tabeli i poszukali własnych argumentów. Nauczyciel określa też czas na przygotowanie.

4. Przed rozpoczęciem dyskusji nauczyciel ustala z uczniami zasady, według których będzie ona prowadzona. Przykładowo, że nie należy przerywać wypowiedzi innych uczestników, trzeba przestrzegać czasu wyznaczonego na wypowiedź itp.

5. Uczniowie dyskutują, przedstawiając na zmianę argumenty za i przeciw. Nauczyciel moderuje dyskusję.

6. Po odbytej dyskusji nauczyciel prosi jednego lub kilku uczniów o jej podsumowanie. Jeśli to potrzebne, uzupełnia informacje. Następnie prosi uczniów, by zastanowili się, jakie teraz jest ich stanowisko wobec senatu, które argumenty ich przekonały. Zarządza głosowanie: kto jest za utrzymaniem senatu, a kto za jego likwidacją. W zależności od wyniku głosowania nauczyciel wskazuje zwycięską grupę, której argumenty były bardziej przekonujące.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel informuje uczniów, że jako podsumowanie zdobytych na zajęciach wiadomości i umiejętności wykonają Ćwiczenie 2 z abstraktu – uzupełnią tekst opisujący działania i uprawnienia senatu. Następnie uczniowie wraz z nauczycielem omawiają ewentualne trudności, jakie napotkali.

2. Nauczyciel prosi chętnego ucznia o podsumowanie lekcji z jego punktu widzenia. Pyta pozostałych uczniów, czy chcieliby coś dodać do wypowiedzi kolegi.

3. Propozycja zadania domowego:

a. Przygotuj notatkę na temat roli senatu w procesie ustawodawczym. Opisz, jakie ma kompetencje. Podaj trzy argumenty przemawiające za utrzymaniem senatu i trzy za jego likwidacją.

b. Odsłuchaj nagranie abstraktu, aby powtórzyć materiał i utrwalić nowe słówka. Następnie wykonaj ćwiczenie słownikowe na końcu rozdziału.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

What do we need the Senate for?

The most important responsibility of the Senate is to approve bills passed by the Sejm. The Senate has 30 days to do so after the bill is submitted by the Sejm. If the Senate does not take any action within the time, the bill is considered to be adopted according to the wording submitted by the Sejm, and it is submitted to the President for signature. The Senate may also adopt the bill without amendment. In this case the bill is submitted to the President for signature as well. If the Senate adopts amendments, the bill returns to the Sejm. The Senate may also resolve upon a complete rejection of the bill. Then the bill is returned to the Sejm, too. Watch a presentation “The Senate in the law‑making process”, and carefully follow the path of a bill in the Senate.

For years now there has been a discussion in Poland, whether the Senate is actually necessary. Those opposing the Senate stress that the decision to create the chamber was made during the Round Table Talks (Okrągły Stół) in 1989 in a specific political situation. The communists only agreed to a partially free elections to the Sejm – 65% of the seats were supposed to be reserved for them. Elections to the Senate were to be completely free. The “Solidarity” movement won 99 out of 100 seats in the Senate. This came as a shock to the communists, and was a clear manifestation of the political will of the society. However, is any of this important today? To prepare for the discussion on the subject, solve the exercise.