RFXh4McoO9E2K1
Na zdjęciu scena podczas koncertu rockowego. Na pierwszym planie 3 muzyków: dwóch gitarzystów i wokalista. Scenę ogrywa gęsta mgła. Pod sceną tłum ludzi. Na środku napis: Moja ulubiona muzyka - o stylach i gatunkach muzyki rozrywkowej

Moja ulubiona muzyka - o stylach i gatunkach muzyki rozrywkowej

Źródło: online-skills.

Przejdźmy do tematu

Muzyka rozrywkowa

Muzyka rozrywkowa określana jest również jako muzyka popularna a nawet muzyka lekka. W szerokim znaczeniu jest to każdy rodzaj muzyki, który nie jest muzyką poważną lub folklorem.

Muzyka rozrywkowa jest obecnie pojmowana w bardzo szerokim kontekście. Najogólniej można ją określić jako taką, która ma dostarczać rozrywki dla szerokich kręgów społecznych. Swoim zakresem obejmuje wiele gatunków, m.in.: piosenkę, operetkę, musical, rewię, muzykę filmową, muzykę taneczną, a nawet muzykę emitowaną w miejscach publicznych takich jak np. markety. Na przeciwległym biegunie w muzyce rozrywkowej cytowane są również motywy muzyki poważnej. Tak więc zakres muzyki rozrywkowej obecnie jest nieograniczony.

Polecenie 1
RB1ex7eJGf5M6
Wysłuchaj uważnie opracowaną przez muzyków z Grupy MoCarta serenadę na orkiestrę smyczkową G‑dur nr 13 KV 525 W. A. Mozarta , znaną jako „Eine kleine Nachtmusik” . Mozart to muzyczny geniusz z epoki klasycyzmu. Jego muzyka zaliczana jest do muzyki poważnej. Zastanów się, czy to wykonanie zakwalifikujesz do muzyki poważnej czy rozrywkowej. Uzasadnij swoją wypowiedź.
RGbIasp0AUWDV
Na zdjęciu muzycy i jednocześnie komicy z grupy MoCarta. Zespół ten zajmuje się wykonywaniem muzyki klasycznej (i nie tylko) w zaskakujących i zabawnych aranżacjach. Muzycy na zdjęciu ubrani są w czarne koncertowe fraki, na białych koszulach, mają białe muchy, wyglądają bardzo elegancko. W rękach mają instrumenty: 2 skrzypiec, altówkę i wiolonczelę. Twarze skrzypków są bardzo radosne, altowiolista robi zadziorną minę i wskazuje coś palcem, wiolonczelista jest zasępiony. Po naciśnięciu punktu aktywnego, pojawi się napis: Grupa MoCarta oraz będzie możliwe odtworzenie muzyki. Nagranie rozpoczyna się jak klasyczny utwór Mozarta Eine kleine Nachtmusik, które za chwilę zostaje przearanżowane na muzykę w stylu western, na chwilę powraca klasyczny utwór i za chwilę jeden z muzyków zaczyna jodłować (śpiewać w charakterystycznym dla mieszkańców Tyrolu stylu), rolę łącznika pełni fragment Eine kleine Nachtmusik, by za chwilę zabrzmiała jego przeróbka na muzykę żydowską. I znów fragment Eine kleine Nachtmusik, które dosłownie w ciągu paru taktów staje się muzyką flamenco… Cały utwór to rodzaj muzycznego żartu, typowego dla grupy MoCarta.
Ilustracja interaktywna: Grupa MoCarta
Źródło: (fotografia: wikipedia.org, domena publiczna), online skills sp. z o.o.

Muzyka w XX wieku zaczęła rozwijać się w wielu kierunkach, co zaowocowało powstaniem nowych nurtów i gatunków muzycznych. Jednym z podstawowych, ściśle związanych z rozwojem mediów, był nurt muzyki młodzieżowej. Źródeł jej powstania szukać możemy przede wszystkim w muzyce bluesowej, jazzowej i  folkowej, a początki jej sięgają II połowy XX wieku.

To właśnie wtedy w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej, takie gatunki jak: rhythm and blues [czytaj: riwem end blus],  rock and roll [czytaj: rok end roll] i country [czytaj: kantry], podbijały serca publiczności. Nowe prądy artystyczne szybko przedostały się na kontynent europejski. Zmieszanie się kultur (amerykańskiej,  europejskiej i z innych zakątków świata) spowodowało rozwijanie się nowych stylów muzycznych, związanych z konkretnym odbiorcą – młodzieżą.

Obecnie wyróżnić możemy kilka najpopularniejszych stylów muzyki:

  • rock;

  • pop;

  • reggae; [czytaj: rege]

  • disco; [czytaj: disko]

  • rap;

  • muzyka elektroniczna.

Każdy z nich dzieli się na różne gatunki, których w sumie jest kilkaset. Proces rozwoju nie jest zamknięty, bowiem każdego roku artyści tworzą nowe rodzaje muzyki rozrywkowej, najczęściej będące mieszanką różnych gatunków.

Muzyka rockowa

Rozwój muzyki rockowej przypada na II połowę XX wieku w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej. Jest to najpopularniejszy styl muzyki rozrywkowej. Określenie rock wywodzi się od nazwy rock and roll (ang.), czyli kołysz się i kręć.

rock and roll

Muzyka rockowa jest muzyką wokalno – instrumentalną, wywodzącą się z rhythm and bluesa, amerykańskiego folkloru muzycznego (country, western music [czytaj: łestern mjuzik], ballady kowbojskie) i jazzu [czytaj: dżezu].

Wyrosła ona na fali buntu kolejnych młodych pokoleń wobec świata dorosłych. Rock stał się symbolem rewolucji obyczajowej II połowy XX wieku. Teksty wykonawców rockowych mówią, m.in. o wolności, miłości, niesprawiedliwości społecznej.

Utwory rockowe utrzymane są w rytmie parzystym; rytm jest silnie akcentowany (na słabych częściach taktu) i motoryczny. Opierają się na harmonii dur‑moll, rzadko sięgają do innych skal (np. orientalnych).

Podstawową formą jest piosenka zwrotkowa, do rzadkości należą utwory instrumentalne lub wokalne a cappella [czytaj: a kapella].

Brzmienie rockowe opiera się na różnego rodzaju gitarach (elektryczne, basowe) i perkusji. Do tego dołącza śpiew, a czasami również inne instrumenty (klawiszowe, dęte). Częstym zabiegiem stosowanym w utworach rockowych jest, wywodząca się z jazzu, wolna improwizacja wyznaczonych instrumentów, zazwyczaj w środkowej części utworu.

Muzyka rockowa tworzona jest zespołowo, często w trakcie wykonywania utworu. Zatem kompozytor i wykonawca - to zazwyczaj ta sama osoba lub grupa osób.

Klasyczny skład zespołu rockowego to kwartet (osoba grająca na jednym z instrumentów - jest również prowadzącym wokalem).

Prezentacja instrumentalna w gatunku rock.

RgiqZqgQmLvkn1
Na nagraniu prezentacja instrumentalna w gatunku rock. Na początku utworu, na mocno przesterowanej gitarze, wykonany jest riff gitarowy, później ten riff wykonują dwie gitary, dołącza się perkusja. Riff jest powtórzony kilkukrotnie, muzyka narasta. Później ten sam riff gra gitara basowa. Następnie gitarzysta gra solówkę. Utwór kończy się mocnym odegraniem riffu, podczas którego pokaz swoich umiejętności daje perkusista.

Często możemy również spotkać rozbudowane zespoły:

  • sekcja rytmiczna – gitara basowa, instrumenty perkusyjne;

  • sekcja melodyczna – 2 gitary elektryczne (w tym jedna prowadząca, która ma za zadanie utrzymać melodię, grać intraIntrointra, partie soloweSolówkapartie solowe oraz tzw. riffyRiffriffy), instrument klawiszowy, instrumenty dęte ( np.: trąbka, puzon, saksofon).

Umownym utworem, rozpoczynającym erę rocka, był przebój Billy Haleya [czytaj: bili haleja] z zespołem The Comets (We’re Gonna) Rock Around The Clock [czytaj: de komets łer gona rok erand de klok] (1955).

RqjYCUaQCnV2e
Na zdjęciu Bill Haley i sześciu innych mężczyzn. Wszyscy ubrani są w jasne garnitury i mają pod szyją czarne, małe muszki. Bill Haleyma na czole loczek. Mężczyźni śpiewają. Po naciśnięciu punktu aktywnego, wyświetla się napis: Rock Around The Clock, wykonawca: Bill Haley & His Cometsoraz pojawia się możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu koncertowe wykonanie piosenki, w tle słychać krzyki publiczności. Mężczyźni z towarzyszeniem zespołu w składzie gitary, pianino, gitara basowa, perkusja, instrumenty dęte blaszane, gra bardzo rytmiczny i dynamiczny utwór. Utwór ma szybkie tempo, rytm charakterystyczny dla rock and roll. Wokale są zaaranżowane na głosy.
Bill Haley, Źródło: zpe.gov.pl

Gatunki muzyki rockowej to m.in.: hard rock, metal, punk rock [czytaj: pank rok], rock and roll, bigbit, rock symfoniczny.

Artyści lat 50‑tych to m.in.: Elvis Presley [czytaj: preslej], Johnny Cash [czytaj: dżony kesz], Chuck Berry [czytaj: czak bery].

Artyści lat 60‑tych to m.in.: The Beatles [czytaj: de bitels], The Rolling Stones [czytaj: de roling stons], The Animals [czytaj: de animals].

Ra8IRjNPYBnOo
Na zdjęciu zespół The Beatles. Czterech mężczyzn w charakterystycznych dla zespołu fryzurach (dłuższe włosy, grzywka opadająca na czoło) ubranych jest w kolorowe stroje, inspirowane strojami z Indii. Mężczyźni mają otwarte usta i uniesione ku górze ręce. Po naciśnięciu punktu aktywnego, wyświetla się napis Help, wykonawca The Beatles oraz pojawia się możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu wesoła, rytmiczna piosenka. Mężczyźni śpiewają na głosy, grają na gitarach i perkusji.
The Beatles, Źródło: zpe.gov.pl

W Polsce to m.in.: Czerwone Gitary, Trubadurzy, Niebiesko‑Czarni.

Artyści lat 70‑tych to m.in.: Black Sabath [czytaj: blak sabaf], Led Zeppelin [czytaj: led ceplin], Pink Floyd [czytaj: pink flojd],  Jimmy Hendrix [czytaj: dżimi hendriks], Bob Dylan.

R103FqygGGa0S
Na zdjęciu Jimmy Hendrix i dwóch innych mężczyzn. Mężczyźni mają dłuższe, mocno pokręcone włosy, co skutkuje obszernymi fryzurami. Jimmy Hendrix ma ciemną skórę, duży nos i duże usta. Mężczyźni ubrani są w awangardowe ubrania we wzory. Po naciśnięciu punktu aktywnego, wyświetla się napis: Hey Joe, wykonawca: Jimmy Hendrix oraz pojawia się możliwość odtworzenia muzyki. Piosenka zaczyna się wstępem, granym na gitarze elektrycznym. Później dołączają gitara basowa, perkusja i chórki. Na tym tle Jimmy Hendrix wykonuje piosenkę, trochę śpiewając, trochę melorecytując. Muzyka narasta. Piosenka jest rytmiczna i ma prostą, łatwo wpadającą w ucho melodię.
Jimmy Hendrix, Źródło: zpe.gov.pl

W Polsce to m.in.: Czesław Niemen, Breakout, Stan Borys.

Artyści lat 80‑tych to m.in.: Queen [czytaj: kłin], Dire Straits [czytaj: dajer strejts],  The Police [czytaj: de polis], Rod Steward [czytaj: stiuard].

W Polsce to m.in.: Maanam, Tsa, Lady Pank [czytaj: lejdi], Republika, Armia.

R1LNzAJOVWOmt
Na zdjęciu zespół Lady Pank. Pięciu mężczyzn jest ubranych awangardowo, kolorowo, różnorodnie. Członkowie zespołu mają w większości dłuższe włosy i makijaż podkreślający kości policzkowe. Po naciśnięciu punktu aktywnego, pojawia się napis: Zamki na piasku, wykonawca Lady Pank oraz pojawia się możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu wersja utworu, nagrana z orkiestrą symfoniczną. Smyczki wykonują riff, który w oryginale grały gitary, wokalista wykonuje zwrotkę piosenki. W refrenie dołączają gitary i perkusja. Refreny śpiewa z wokalistą publiczność.
Lady Pank
Źródło: tylko do użytku edukacyjnego na zpe.gov.pl.

Artyści lat 90‑tych to m.in.: Nirvana, Guns N' Roses [czytaj: ganserołzes],  Oasis [czytaj: oejzis], Red Hot Chilli Peppers [czytaj: red hot czili pepers].

W Polsce to m.in.: Kult, Róże Europy, T. Love [czytaj: ti law], O.N.A.

XXI wiek to m.in.: Coldplay [czyataj: koldplej],  Metallica [czytaj: metalika], Iron Maiden [czytaj: ajron majden], Muse [czytaj: mius].

W Polsce to m.in.: Myslovitz, Haappysad [czytaj: hapisad].

Festiwale w Polsce: Festiwal Legend Rocka, Open’er Festival [czyaj: ołpener].

Muzyka pop

Termin muzyka pop oznacza popularną muzykę rozrywkową. Zazwyczaj związany jest z utworami bardziej łagodnymi, melodyjnymi, o prostym tekście, nieprzekazującym głębszych wartości, nieskomplikowanej rytmice, często będącymi subtelniejszą odmianą innych, mocniejszych stylów. Muzyka pop nastawiona jest na masowego odbiorcę, zatem dąży do zachowania modnych brzmień i kieruje się gustami odbiorców. Często ma charakter taneczny, tonacje durowe. Tworzona jest w celach komercyjnych, dla czystej przyjemności słuchania i zabawy. Nie można jej jednak odmówić profesjonalizmu tworzenia, bowiem w powstawanie utworów muzyki pop zaangażowani są specjaliści z różnych dziedzin: kompozytorzy, tekściarze, muzycy sesyjni i choreografowie. Promowaniem zajmują się całe sztaby specjalistów we wszystkich mediach.

Największy rozkwit muzyki pop przypadł na lata 80‑te i 90‑te XX wieku. Producenci poszukiwali wówczas młodych ludzi na specjalnie organizowanych castingach. Niejednokrotnie tworzyli z nich grupy perfekcyjnie przygotowane pod względem muzycznym, choreograficznym i wizerunkowym.

W związku z rozwojem muzyki pop powstało wiele zjawisk, które są jej uosobieniem i stanowią kulturę muzyki popularnej:

  • przebój (hit);

  • boysbandBoysbandboysband [czytaj: bojsbend];

  • girlsbandGirlsbandgirlsband [czytaj: gerlsbend].

RPFVTbnrxaLzN
Na zdjęciu Michael Jackson, otoczony ludźmi przebranymi za zombie. Piosenkarz ubrany jest w czerwoną, błyszczącą kurtkę i w czerwone spodnie. Po naciśnięciu punktu aktywnego, wyświetla się napis: Thriller, wykonawca Michael Jackson oraz pojawia się możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu rytmiczna, taneczna piosenka. Utwór oparty jest na akompaniamencie z mocną linią basową, wyrazistym rytmie i elektronicznymi brzmieniami. Wokalista śpiewa zwrotkę i refren piosenki. W refrenie towarzyszą mu chórki.
Michael Jackson, Źródło: zpe.gov.pl

Instrumentarium w muzyce pop:

  • wokalista;

  • instrumenty klawiszowe;

  • gitara elektryczna;

  • gitara basowa;

  • perkusja.

Często powyższe instrumenty zastępowane są przez brzmienia syntezatorowe.

Prezentacja instrumentalna w gatunku pop

RUx5bDOk6gqGv1
Na nagraniu prezentacja instrumentalna w gatunku pop. Słyszymy utwór wykonany przez fortepian, gitary, perkusję. Rytm jest wyraźny, gitary i fortepian grają akompaniament akordowy. Muzyka jest stonowana, łagodna.

Gatunki muzyki pop to m.in.: pop-rock, synth‑pop, dance-pop, pop‑folk.

Artyści lat 80‑tych to m.in.: Michael Jackson [czytaj: majkel dżekson], Madonna, George Michael [czytaj: dżordż majkel], Whitney Houston [czytaj: wytnej hiuston].

R19bMZ13E0Z06
Na zdjęciu Whitney Huston. Piękna kobieta ma ciemne włosy do brody, ciemne oczy, ciemną karnację. Stoi na tle miasta, które na zdjęciu jest rozmazane. Po naciśnięciu punktu aktywnego, wyświetla się napis: I wanna dance with somebody, wykonawca: Whitney Huston oraz pojawia się możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu rytmiczna, dyskotekowa piosenka, pełna brzmień elektronicznych. Wokalistka przez dłuższy czas śpiewaoh yee, u a... itp. W czasie zwrotki muzyka uspokaja się. Refren jest rytmiczny, dyskotekowy, wokalistce towarzyszą chórki.
Whitney Huston, Źródło: zpe.gov.pl

Artyści lat 90‑tych to m.in.: Spicegirls [czytaj: spajsgerls],  Backstreet Boys [czytaj: bekstrit bojs], Britney Spears [czytaj: britnej spirs], Cher [czytaj: szer], Christina Aquilera [czytaj: kristina agilera], Ricky Martin [czytaj: riki martin].

W Polsce to m.in.: Edyta Górniak, Kayah [czytaj: kaja], Andrzej Piaseczny, Varius Manx, Natalia Kukulska, Kombi.

R1QGMZhiIY2V7
Na zdjęciu Edyta Górniak podczas występu. Piosenkarka ma ciemne włosy do ramion. Ma zamknięte oczy i szeroko otwarte do śpiewania usta. Ubrana jest w czerwoną sukienkę. Przed nią stoją dwa mikrofony. Po naciśnięciu punktu aktywnego, wyświetla się napis: To nie ja, Wykonawca: Edyta Górniak oraz pojawia się możliwość otworzenia muzyki. Na nagraniu liryczna, spokojna piosenka, która rozpoczyna się akompaniamentem fortepianu. W drugiej połowie zwrotki dołącza gitara basowa, gitary, perkusja. Refren jest bardziej dynamiczny, wokalistce, która śpiewa mocno i ekspresyjnie, towarzyszą chórki.
Edyta Górniak, Źródło: zpe.gov.pl

XXI wiek to m.in.: Rihanna [czytaj: rijana], Justin Timberlake [czytaj: dżastin timberlejk], Beyonce [czytaj: bijons], Lady Gaga, Enrique Iglesias [czytaj: enrike iglesjas], Adele, Pink, Ed Sheeran [czytaj: ed sziran].

R1PSiNulFBq04
Na zdjęciu Ed Sheeran. Wokalista ma rude, zmierzwione włosy i lekki zarost. Uśmiecha się. Ubrany jest w czarną koszulkę. Po naciśnięciu punktu aktywnego, wyświetla się napis:Perfect , wykonawcaEd Sheeran oraz pojawia się możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu liryczna, spokojna piosenka w metrum sześć ósmych. Wokalista śpiewa spokojnie, romantycznie, akompaniuje sobie na gitarze, towarzyszy mu zespół. Słychać gitarę basową, perkusję, chórki, instrumenty smyczkowe.
Ed Sheeran, Źródło: zpe.gov.pl

W Polsce to m.in.: Feel [czytaj: fil], Kombi, Budka Suflera, Pectus [czytaj: pektus] Ich Troje, Ania Dąbrowska, Ewa Farna, Sylwia Grzeszczak, Rafał Brzozowski.

Festiwale muzyki pop w Polsce to m.in.: Sopot Festival, Top Trendy w Sopocie, Krajowy Festiwal Piosenki Poskiej w Opolu, Hity Na Czasie.

Muzyka reggae

Styl muzyki reggae powstał pod koniec lat 60‑tych XX wieku na Jamajce. Istnieje kilka hipotez, związanych z pochodzeniem nazwy tego stylu:

  • w latach 60‑tych pojawiło się jako określenie słów gałgany, szmaty lub kłótnia, sprzeczka;

  • niektórzy jamajscy rastafarianie twierdzą, że pochodzi od nazwy plemienia Regga;

  • Bob Marley [czytaj: marlej] uważał, że słowo pochodzi z języka hiszpańskiego i oznacza króla muzyki.

Zespołem, który jako pierwszy użył określenia „reggae” był zespół Toots and The Maytals [czytaj: tiuts ende mejtals].

R1aWHmfJ96Upb
Na czarno-białym zdjęciu muzycy zespołu Toots and The Maytals. Siedmiu ciemnoskórych mężczyzn kucnęło do zdjęcia, większość z nich patrzy w obiektyw. Ubrani są w spodnie, koszulki, bluzy, jeden z nich ma rastafariańską czapkę. Po naciśnięciu punktu aktywnego, wyświetla się napis: Reggae Got Soul, wykonawca: Toots & The Maytals oraz pojawia się możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu rytmiczna piosenka w metrum dwie czwarte. Wyraźny rytm podkreślają bębny. Słychać instrumenty dęte, mężczyźni śpiewają prostą piosenkę na głosy. Akompaniament składa się z kilku prostych akordów. Akcenty przeniesione są na słabą część taktu.
Toots and The Maytals, Źródło: zpe.gov.pl

Początki muzyki reggae sięgają drugiej połowy XIX wieku. Gatunek ten czerpał z kultury afrykańskich plemion, kultury hiszpańskiej, angielskiej szkockiej, holenderskiej i francuskiej. W muzyce tej łączone są elementy, pochodzące z tradycji chrześcijańskiej, jak i afrykańskiej magii.

Do wybijanych rytmów doszedł następnie amerykański rhythm and blues, muzyczne tradycje lokalne Jamajki ( ska, rocksteady [czytaj: rokstedi]) – i tak narodziła się muzyka reggae.

Bob Marley mówił, że reggae jest rzeką miłości i jest dla tych, którzy wiedzą, czym naprawdę jest miłość.

Muzyka reggae oparta jest, przede wszystkim na parzystym metrum 4/4, tempo spokojne, miarowy, pulsujący rytm, wyrazista linia basu.

Utwory wokalne najczęściej śpiewane są w języku Patois lub jamajskim języku angielskim. Wokalistom towarzyszą chórki lub występuje formuła tria wokalnego. Tematyka jest różnorodna i zależy od gatunku reggae: od opowieści o rozrywkowym stylu życia, przez relacje damsko – męskie, aż do tekstów tyczących niesprawiedliwości społecznej czy duchowości.

Instrumentarium w muzyce reggae:

  • gitara – sposób gry skank – powtarzające się akordy na dwacztery, urywane, tłumione;

  • gitara basowa – wyrazista, pulsująca linia tworząca wraz z beatem perkusyjnym podstawę riddimu. Mogą to być wywodzące się z jazzu pochody zwane walking bass [czytaj: łoking bas];

  • perkusja – tradycyjny zestaw perkusyjny oraz bongosy, kongi, djembe [czytaj: dżembe], klawesy, marakasy;

  • instrumenty klawiszowe – fortepian, Organy Hammonda lub keyboard [czytaj: kibord];

  • instrumenty dęte – sekcja dęta – saksofon, puzon, trąbka – zazwyczaj wstęp do utworu oraz solowe wejścia.

Prezentacja instrumentalna w gatunku reggae:

R12obKMfFmYTs1
Na nagraniu prezentacja instrumentalna w gatunku reggae. Mocno podkreślona jest wędrująca linia basowa, zagrana na gitarze basowej. Akompaniament, zagrany na gitarze elektrycznej i organach, oparty jest o kilka akordów. Muzyka jest w metrum dwie czwarte, akcenty przesunięte są na słabe części taktu.

Gatunki muzyki reggae to m.in.: early reggae [czytaj: erli rege],  roots reggae [czytaj: ruts rege], lovers rock [czytaj: lowers rege], dancehall [czytaj: dans hol].

Najpopularniejsi wykonawcy muzyki reggae: Bob Marley, Bob Marley and The Wailers [czytaj: te łejlers], The Skatalites [czytaj: de skejtelajts], Matisyahu [czytaj: metizjahu], Manu Chao [czytaj: manu cziao],  Toots and The Maytals, Gentleman [czytaj: dżentelmen],  UB 40 [czytaj: ju bi forti], Shaggy [czytaj: szagi], Sean Paul [czytaj: szon pol].

R5AAEBgZ9rw2R
Ilustracja interaktywna przedstawia fotografię Boba Marleya. Po zaznaczeniu kursorem myszy grafiki, zostanie wyświetlona informacja dodatkowa oraz odtworzony utwór muzyczny„No woman no cry”.
Bob Marley, Źródło: zpe.gov.pl

Najpopularniejsi polscy wykonawcy to m.in.: Daab, Izrael, Ras Luta, Bas Tajpan, Mesajah, Jamal, Kamil Bednarek.

Festiwale w Polsce, m.in.: Ostróda Reggae Festival, One Love Sound Festival [czytaj: łan law sand festiwal].

RPNS8J51C7P6S
Na zdjęciu polski wokalista Mesajah. Mężczyzna ma długie dredy, mocny zarost, w ręku trzyma mikrofon. Ubrany jest w białą podkoszulkę bez rękawów. Po naciśnięciu punktu aktywnego, wyświetla się napis: Każdego dnia, wykonawca: Mesajah oraz pojawia się możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu rytmiczna piosenka. Akompaniament wykonaniu zespołu w składzie: gitara basowa, perkusja, gitara, instrumenty klawiszowe, instrumenty dęte. Piosenka jest wesoła, w metrum parzystym, akcenty przeniesione na słabą część taktu.
Mesjah
Źródło: zpe.gov.pl.
R1b6gQa9TCJTY
Ćwiczenie 1
Wymień poznane na lekcji style muzyki rozrywkowej.
R5JRMuCsyfAZA
Ćwiczenie 1
Wskaż opis muzyki reggae.
R17Ndb3UF86ry
Ćwiczenie 2
Zdjęcie przedstawia Michaela Jacksona w początkowym okresie kariery. Pokazana jest jego twarz z bujną czupryną.
RC7dWqxmI7Ucq1
Ćwiczenie 3
Przyporządkuj nazwy do opisów: 1. Kraj, w którym narodziła się muzyka reggae. Możliwe odpowiedzi: A. rock and roll, B. Jamajka, C. Sopot Festiwal. 2. Słynny festiwal muzyki popularnej Możliwe odpowiedzi: A. rock and roll, B. Jamajka, C. Sopot Festiwal. 3. Kołysać się i kręcić Możliwe odpowiedzi: A. rock and roll, B. Jamajka, C. Sopot Festiwal.
Źródło: online-skills.
Ry1IsWM4M2t2D
Ćwiczenie 4
Każdemu artyście przyporządkuj styl muzyczny. Queen: 1. pop, 2. reggae, 3. rock, 4. pop, 5. reggae Ed Sheeran: 1. pop, 2. reggae, 3. rock, 4. pop, 5. reggae Mesajah: 1. pop, 2. reggae, 3. rock, 4. pop, 5. reggae Beyonce: 1. pop, 2. reggae, 3. rock, 4. pop, 5. reggae Bob Marley: 1. pop, 2. reggae, 3. rock, 4. pop, 5. reggae
RReGdeJUpcBhI1
Ćwiczenie 5
Przeciągając podane elementy z prawej kolumny do lewej połącz w pary artystów ze stylem muzycznym poznanym na lekcji.
Źródło: online-skills, licencja: CC0.
RApyJ70yOaHlQ1
Ćwiczenie 6
Wskaż z jakich gatunków muzycznych wywodzi się rock? Możliwe odpowiedzi: a. jazz, b. rhythm and blues, c. disco.
Źródło: online-skills.
R118ponv7gVeM1
Ćwiczenie 7
Wskaż cechy które charakteryzują muzykę popularną. Możliwe odpowiedzi: muzyka agresywna, muzyka komercyjna, muzyka melodyjna.
Źródło: online-skills.
R1LwVe9uyKvKp
Ćwiczenie 8
Podaj nazwiska lub pseudonimy przynajmniej dwóch polskich artystów tworzących muzykę reggae.
R11EUExQ0dpes
Ćwiczenie 8
Wskaż przedstawiciela reagge w Polsce.

Muzyka Disco

RDCOCQVNXOBA8
Muzyka disco, debrecensun.hu
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.

Styl disco zwany jest również muzyką dyskotekową. Jest to rodzaj rytmicznej muzyki tanecznej głównie, aczkolwiek nie zawsze, przeznaczonej do tańca w dyskotekach.

Styl rozwinął się początkowo w Stanach Zjednoczonych pośród społeczności afroamerykańskiej i hiszpańskiej. Najważniejszymi gatunkami wpływającymi na jego rozwój były funk, salsa i soul.

Pod koniec lat 60‑tych muzycy i publiczność mieszkająca w Filadelfii (USA), pochodząca z czarnoskórych, latynoskich i włoskich społeczności, zaczęła przyjmować wiele cech od hipisów: wolna forma tańca, kolorowe stroje i oświetlenie. Tym samym rozpoczął się proces kształtowania nowych zachowań, muzyki i kultury nazywanych „wczesnym disco”.

Pierwsze utwory w stylu czystego disco pojawiły się w około roku 1974, m.in.: Rock the boat Hues Corporation {czytaj: ok de bołt his kooperejszyn].

RhtyDiLgYrF0P
Ilustracja interaktywna przedstawia zdjęcie zespołu The Hues Corporation. Ukazanych jest dwóch czarnoskórych mężczyzn i czarnoskóra kobieta. Muzycy szeroko się uśmiechają. Mężczyźni ubrani są w jeansowe koszule w łaty powstałe po użyciu wybielacza. Kobieta ma bluzkę bez rękawów z ozdobnym kołnierzykiem. Po naciśnięciu punktu aktywnego wyświetla się napis: The Hues Corporation „Rock the boat” . Na nagraniu wesoła, rytmiczna piosenka, z dość szybkim i prostym pulsem, z akompaniamentem instrumentów perkusyjnych, dętych blaszanych, smyczkowych. Wokaliści śpiewają w różnych konfiguracjach: czasami solo, czasami w grupach z chórkami.
The Hues Corporation
Źródło: tylko do użytku edukacyjnego na zpe.gov.pl.

Od tego czasu muzyka disco stawała się coraz bardziej popularna. Zaczęły powstawać wielkie dyskoteki, wydawane były dyskotekowe czasopisma, muzyka ta była szeroko obecna w mediach, filmach, opanowała niemal cały świat.

Filmem uznanym za ikonę kultury disco i końca lat 70 XX wieku jest obraz Johna Badhama [czytaj: dżona badama]Gorączka sobotniej nocy. Muzykę do niego stworzyła grupa Bee Gees [czytaj: bi dżis].

RvIXKZa1SUXrh
Ilustracja interaktywna przedstawia zdjęcie zespołu Bee Gees. Ukazanych jest trzech mężczyzn z długimi włosami. Twarze muzyków są ustawione jedna nad drugą. Po naciśnięciu punktu aktywnego wyświetla się napis: Gorączka sobotniej nocy Bee Gees oraz pojawia możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu szybki, rytmiczny utwór. W akompaniamencie najważniejszą rolę pełni perkusja grająca wyraźny rytm na dwa, słychać też, gitarę basową, gitary, instrumenty klawiszowe i instrumenty dęte. Melodia jest prosta, frazy często się powtarzają.
Bee Gees
Źródło: tylko do użytku edukacyjnego na zpe.gov.pl.

Pojawiły się nowe gatunki muzyki dyskotekowej: new romantic [czytaj: niu romantik], italo disco, euro disco.

Od połowy lat 90‑tych styl dyskotekowy zaczął przeżywać „drugą młodość”. Zaczęto przerabiać stare przeboje z lat 70‑tych, łączyć disco z innymi stylami.

W Polsce w latach 80‑tych z połączenia euro-disco, italo-disco i piosenki biesiadnej powstał nurt polskiej muzyki tanecznej czyli disco-polo.

Muzykę disco cechuje:

  • Najczęściej metrum 4/4 nieakcentowane

  • Bęben basowy grający wszystkie ćwierćnuty w takcie

  • Proste teksty głównie opowiadające o miłości i zabawie

  • Melodie szybko „wpadające w ucho”

Instrumentarium:

  • Keyboard

  • Perkusja/automat perkusyjny

  • Syntezator

  • W niektórych wypadkach: gitara, gitara basowa, instrumenty dęte.

Nie ma określonego składu zespołu disco.

Rao5YxDNkiIX51
Na nagraniu prezentacja instrumentalna w gatunku disco. Muzyka jest szybka, bardzo rytmiczna w metrum dwie czwarte. Wyraźne jest brzmienie perkusji i gitary basowej. Pozostałe instrumenty stanowią tło harmoniczne.

Gatunki muzyki dyskotekowej to m.in.: euro-disco, italo-disco, space‑disco

Najpopularniejsi przedstawiciele tego stylu na przestrzeni lat:

Bee Gees, ABBA, Amanda Lear [czytaj: amanda ler], Boney M. [czytaj: boni em], Donna Summer [czytaj: dona samer],  Diana Ross [czytaj: dajana ros], Kool &The Gang [czytaj: kul end de gang], Modern Talking [czytaj: modern toking], Bad Boys Blue [czytaj: bed bojs blu], Sandra, Samantha Fox [czytaj: samata foks], Lady Gaga [czyatj: lejdi gaga].

W Polsce przedstawicielami disco polo są m.in.:

Boys, Akcent, Bayer Full {czytaj: bajer ful], Classic [czytaj: klasik], Top One [czytaj: top łan].

Festiwale muzyki disco w Polsce: OFMT Ostróda.

RedOMHBhkaNZl
Ilustracja interaktywna przedstawia zdjęcie członków zespołu ABBA. Grupa składa się z dwóch mężczyzn oraz dwóch kobiet. Jedna z kobiet ma dość krótkie kręcone włosy i marynarkę z błyszczącego materiału. Druga kobieta ma długie blond włosy i sukienkę. Mężczyźni mają dłuższe włosy, sięgające ramion i białe marynarki. Po naciśnięciu punktu aktywnego wyświetla się napis: Abba Dancing Queen oraz pojawia się możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu rytmiczna, szybka piosenka w metrum dwie czwarte. Śpiewanie rozpoczynają kobiety. Refren jest melodyjny bardzo łatwo wpada w ucho. Artystom towarzyszą instrumenty klawiszowe, perkusja, gitara i gitara basowa.
ABBA
Źródło: tylko do użytku edukacyjnego na zpe.gov.pl.

Rap

R1SV5KhPV7k5n1
Muzyka rap, wordpress.com, CC BY 3.0

Słowo „rap” oznacza stukanie, nawijanie, powstał on w latach siedemdziesiątych XX wieku w Stanach Zjednoczonych. Był on doskonałym sposobem wyrażania swoich odczuć dotyczących wszystkich aspektów życia, pokazania tłumionego gniewu, stał się narzędziem protestu dla biednej ludności murzyńskiej zamieszkującej getta.

Podstawę rapu tworzyli młodzi ludzie mieszkający w Stanach Zjednoczonych Ameryki, których domem i szkołą była ulica. Wielu z nich należało do gangów ulicznych. One stanowiły dla nich często rodzinę, w której młodzi, zagubieni czuli się bezpieczni i dowartościowani.

Za pierwszy utwór „rapowy” uznany został The Message [czytaj: de mesydż] grupy Grandmaster Flash & The Furious Five [czytaj: grandmaster flasz end de fiuriujes fajf] z 1982 roku.

Wieki wpływ na kształtowanie się rapu miała grupa Run‑D.M.C., która do swojej twórczości wprowadziła m.in. elementy stylu heavy metalu [czytaj: hewi metalu]. Zapoczątkowali też nowatorski styl ubierani (złote łańcuchy, tenisówki bez sznurowadeł), który szybko znalazł swoich naśladowców wśród młodzieży.

W II połowie lat 80‑tych na zachodnim wybrzeżu Stanów Zjednoczonych bardzo modny stał się styl gangsta rap (termin wymyślony przez dziennikarzy, przez artystów określany jako rap realistyczny). Ośrodkami tego stylu było miasto Compton [czyatj: komptyn] niedaleko Los Angeles [czytaj: los andżeles] oraz dzielnica Los AngelesSouth Central [czytaj: sauf senczral]. W tekstach przeważały sprawy ulicy, miasta. Za pionierskie nagranie uważa się utwór Schoolly’ego D [czytaj: skuliego di] z 1986 roku  P.S.K. – What Does it Mean? [czytaj: łot dys it min].

RsXnenfiit0Yd
Ilustracja interaktywna przedstawia zdjęcie rapera Schoolly D. Czarnoskóry mężczyzna ukazany jest w trakcie występu. Muzyk ubrany jest w pomarańczową czapkę z daszkiem, rozpinaną bluzę w paski i w jasne spodnie. W ręku trzyma mikrofon. Po naciśnięciu punktu aktywnego wyświetla się napis: Schoolly D „What Does It Mean (p.s.k)” oraz pojawia się możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu muzyka tworzona przez DJ na jej tle rapuje mężczyzna.
Schoolly D
Źródło: tylko do użytku edukacyjnego na zpe.gov.pl.

Początkowo wielu widziało w rapie niegroźne awangardowe wydarzenie, chwilową modę, która szybko przeminie. Jednak rap na dobre zdominował całą muzykę popularną. Mimo początkowego lekceważenia przez media teraz zbiera żniwa – ma swoje miejsce w programach radiowych, telewizyjnych (Yo! MTV Raps) [czytaj: joł emtiwi raps], czasopismach (The Source) [czytaj: de sors] wytwórniach płytowych.

Z początkiem lat 90‑tych rozpoczął swój podbój świata, stał się poważną gałęzią przemysłu muzycznego.

Instrumentarium w muzyce rap:

  • MCMCMCMCMC

  • ScratchScratchScratch

  • Gitara elektryczna

  • Gitara basowa

  • Perkusja

Często powyższe instrumenty zastępowane są przez brzmienia syntezatorowe.

R1UOOOVP9A99h1
Na nagraniu prezentacja instrumentalna. Nagrania dokonano z wykorzystaniem syntezatorów, bardzo wyraźny jest rytm i linia basowa.

Gatunki muzyki rap to m.in.: gangsta rap, freestyle rap, braggadocioBraggadociobraggadocio [czytaj: bragadoczio], crunkCrunkcrunk [czytaj: krank].

Najsłynniejsi artyści stylu rap.:

Run‑D.M.C. [czytaj: ran di em si], Ice Cube [czytaj: ajs kiub], Public Enemy [czytaj: pablik enemi], Jay‑Z [czytaj: dżej zi], Snoop Dogg [czytaj: snup dog],  Tupac Shakur, [czytaj: tiupak szakur], Eminem.

W Polsce to m.in.

Kaliber 44, Paktofonika, O.S.T.R., B.O.K. i Bisz, Hemp Gru, Peja, Grubson

Festiwale muzyki rap w Polsce: Śląski RAP Festival.

RuVcDCJVaOGHH
Ilustracja interaktywna przedstawia zdjęcie zespołu Paktofonika. Widocznych jest trzech mężczyzn którzy mają krótko ostrzyżone włosy i ubrani są w bluzy dresowe. Po naciśnięciu punktu aktywnego wyświetla się napis: Paktofonika „Chwile ulotne” oraz pojawia się możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu utwór stworzony na elektronicznych urządzeniach sekwenserach, klawiaturach, mikserach. Na tym tle rapuje młody mężczyzna.
Paktofonika, muzyka-intera.pl, CC BY 3.0 (Fotografia); Paktofonika, „Chwile ulotne” (fragment), online-skills, CC BY 3.0

Muzyka elektroniczna

R1P4jqsXHEWBz1
Źródło: online-skills.

Jest to rodzaj muzyki tworzonej głównie lub wyłącznie za pomocą elektrofonów oraz urządzeń elektronicznych przetwarzających dźwięki pozamuzyczne albo instrumentów akustycznych. Elektronika rozwija się wraz z rozwojem techniki i praktycznie co roku pojawia się jakiś nowy gatunek.

Pierwszy raz określenie to pojawiło się w 1951 roku, a wejście muzyki elektronicznej do kultury masowej nastąpiło dopiero w latach 70 tych. Pierwszy singlowy hit w tej dziedzinie to Popcorn [czytaj: popkorn] nagrany przez Hot Butter [czytaj: hot bater].

R1AJIAJazCorK
Ilustracja interaktywna przedstawia stare zdjęcie zespołu Hot Butter. Na zdjęciu sześciu mężczyzn. W tle widoczne są urządzenia dzięki, którym tworzyli muzykę: organy elektroniczne i bardzo duże konsole z olbrzymią ilością potencjometrów. Po naciśnięciu punktu aktywnego wyświetla się napis: Hot Butter "Popcorn" oraz pojawia się możliwość otworzenia utworu. Na nagraniu wesoła, skoczna melodia oparta na komputerowych brzmieniach.
Hot Butter
Źródło: tylko do użytku edukacyjnego na zpe.gov.pl.

Pojawiać zaczynają się nowe elementy, jak ambient (muzyka mająca imitować bądź zastępować naturalne odgłosy otoczenia), artyści zaczynają używać syntezatorów i sampli. Powstaje turntablism czyli sztuka przetwarzania wcześniej nagranych dźwięków na żywo za pomocą gramofonu.

Muzyka elektroniczna łączy się z innymi stylami: reggae, rock czy disco. Z tego ostatniego połączenia rodzi się kompozycja Giorgio Morodera [czytaj: dziordżio morodeira]  I Feel Love [czytaj: aj fil law] wykonana przez Donnę Summer i uważana za pierwsze w historii nagranie techno.

R1CxkAftt9cnw
Ilustracja interaktywna przedstawia zdjęcie Donny Summer. Widoczna jest czarnoskóra amerykańska wokalistka podczas nagrań. Piosenkarka ma długie ciemne włosy i grzywkę, ubrana jest w ciemną koszulę i luźno zawiązany krawat. Po naciśnięciu punktu aktywnego wyświetla się napis:Donna Summer I feel love oraz pojawia się możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu utwór z elektronicznym tłem, rytmiczną muzyką. Na tym tle piosenkarka śpiewa hipnotyzującą melodię.
Donna Summer
Źródło: tylko do użytku edukacyjnego na zpe.gov.pl.

Lata 80‑te przyniosły bardzo szybki rozwój techniczny, pojawiły się pierwsze sekwencery, automaty perkusyjne.

W tym okresie rozpoczynają również działalność polscy muzycy elektroniczni jak: Marek Biliński czy Sławomir Łosowski.

Do elektroniki sięga również Czesław Niemen.

W Stanach Zjednoczonych rozwija się muzyka techno i house [czytaj: hałs], która masowo prezentuje się w klubach muzycznych, co znacząco wpływa na wzrost popularności muzyki elektronicznej.

Lata 90‑te i XXI wiek to czas kolejnych zmian będących wynikiem łączenia się muzyki elektronicznej z innymi rozwijającymi się stylami jak rap, muzyka taneczna, muzyka rockowa.

Instrumentarium w muzyce elektronicznej:

  • SyntezatorSyntezatorSyntezator

  • Komputer z odpowiednim, muzycznym oprogramowaniem

  • SamplerSamplingSampler

  • Klawiatura midi

  • GramofonGramofonGramofon

  • Konsola

R1JtDFYfxnF3r1
Prezentacja instrumentalna muzyki elektronicznej. Na tle rytmicznej muzyki zaprezentowano różne brzmienia elektroniczne.

Gatunki muzyki elektronicznej to m.in.: industrial, dub, new wave [czytaj: niu łejw] techno, EBM [czytaj: i bi em], house [czytaj: hałs],  dubstep [czytaj: dabstep], chillout [czytaj: czilałt].

Najpopularniejsi wykonawcy muzyki elektronicznej: Jean‑Michel Jarre [czytaj: żan miszel żar], Vangelis, [czytaj: wangelis],  Andreas Vollenweider [czytaj: andrejas wolenwajda], Kraftwerk, Aphex Twin [czytaj: ejfeks tłin],  Daft Punk [czytaj: daft pank],  Massive Attack [czytaj: masiw atak],  The Prodigy [czytaj: de prodidżi],  DJ Tiësto [czytaj: di dżej tiesto],  David Guetta [czytaj: dejwid gete].

Najpopularniejsi polscy wykonawcy to m.in.: Marek Biliński, Kapitan Nemo, Kalwi & Remi VIDEO 11, Kamp!, Hot Months [czytaj: hot manf].

REIWiGocPFa2A
Ilustracja interaktywna przedstawia zdjęcie Jeana Michaela Jarre’a, Mężczyzna w skórzanej kurtce ma krótkie trochę potargane włosy i lekki zarost. Po naciśnięciu punktu aktywnego wyświetla się napis: Jean Michael Jarre „Rendez-Vous IV from Lyon” oraz odtwarza się rytmiczna elektroniczna muzyka z łatwo wpadającą w ucho linią melodyczną.
Jean Michael Jarre
R1OOZ6jWTPfKd
Ilustracja interaktywna przedstawia zdjęcie wykonawców Kalwi & Remi. Dwóch mężczyzn zostało sfotografowanych podczas udzielania wywiadu. Po naciśnięciu punktu aktywnego wyświetla się napis: Kalwi & Remi „Explosion 2” oraz pojawia się możliwość odtworzenia muzyki. Na nagraniu elektroniczny, minimalistyczny utwór. Frazy wielokrotnie się powtarzają.
Kalwi & Remi
Źródło: tylko do użytku edukacyjnego na zpe.gov.pl.
R1WBjfPN623fg
Ćwiczenie 9
Odpowiedz na pytanie: Co łączy muzykę disco i rap?
R1EG1ad9m1HEJ
Ćwiczenie 9
Połącz w pary gatunek muzyki z jego opisem.
R2GYCVIXYM6uS
Ćwiczenie 10
Poniżej znajduje się symbol jednego ze stylów muzycznych. Wybierz właściwy styl.
R1QMyy1f3ORy4
Ćwiczenie 10
Wskaż atrybuty raperów.
R1O4a5BKp0WR01
Ćwiczenie 11
Odpowiedz na pytania: 1. W jakim państwie narodził się rap? 2. Jaki tytuł miał pierwszy film dyskotekowy? 3. Jak nazywa się muzyka mająca imitować naturalne odgłosy otoczenia?
Źródło: Anna Merder.
R6fFMHqjRCGke1
Ćwiczenie 12
Przyporządkuj nazwie zespołu właściwy gatunek muzyczny 1. ABBA Możliwe odpowiedzi a. disco, b. rap, c. muzyka elektroniczna. Kalwi & Remi Możliwe odpowiedzi a. disco, b. rap, c. muzyka elektroniczna. 3. O.S.T.R Możliwe odpowiedzi a. disco, b. rap, c. muzyka elektroniczna. 4. Eminem Możliwe odpowiedzi a. disco, b. rap, c. muzyka elektroniczna. 5. Krafwerk Możliwe odpowiedzi a. disco, b. rap, c. muzyka elektroniczna. 6. Modern Talking Możliwe odpowiedzi a. disco, b. rap, c. muzyka elektroniczna.
Źródło: Anna Merder.
Ruat3hAC0onnJ1
Ćwiczenie 13
Wskaż instrumenty najbardziej charakterystyczne dla muzyki elektronicznej. Możliwe odpowiedzi: a. syntezator, b. gitara elektryczna, c. sampler.
Źródło: Anna Merder.
R1VwRpSXvhaqa1
Ćwiczenie 14
Wskaż cechy charakterystyczne dla muzyki disco. Możliwe odpowiedzi: a. najczęściej metrum cztery czwarte, b. muzyka buntu, c. melodyjne piosenki.
Źródło: Anna Merder.
RUj2Fv4QwTgqC
Ćwiczenie 15
Odpowiedz na pytanie: Przedstawicielką jakiego gatunku była: Donna Summer?
R1QA0gGI99hpi
Ćwiczenie 15
Podaj imię i nazwisko piosenkarki, którą uważa się za tą, która jako pierwszą w historii muzyki nagrała techno.
R1Qu3rOhXjk7j
Ćwiczenie 16
Na nagraniu melodia Ody do radości z podłożonym bardzo wyraźnym rytmem na dwa. Po wstępie rozpoczyna się rapowanie. Wybierz styl muzyczny w jakim został zaaranżowany utwór: A. reggae, B. folk, C. hip-hop, D. disco.
Przykład wykonania Hymnu Unii Europejskiej, coe.int, CC BY 3.0
Ćwiczenie 16
RauSGYphddTwi
Jakie jest Twoje zdanie na temat wykonywania utworów muzyki poważnej w nowych aranżacjach i współczesnych gatunkach muzyki rozrywkowej. Wskaż mocne i/lub słabe strony.

Muzyka jazzowa

Warto zaznaczyć, że muzyka jazzowa również jest zaliczana do muzyki rozrywkowej.

Muzyka jazzowa, która rodziła się na przełomie XIX i XX wieku, jest bardzo bogata, różnorodna, mocno ewoluowała od momentu swojego powstania. Niektórzy wykonawcy jazzowi swoje występy starają się również uatrakcyjniać od strony wizualnej. Możemy to zaobserwować na przykładzie koncertów Sun Ra [czytaj; san ra], gdzie koncert przeradza się w pewnego rodzaju przedstawienie.

RlAXPy2RJLIzn
„Sun Ra Arkestra” podczas koncertu w Londynie
Źródło: online-skills, tylko do użytku edukacyjnego na zpe.gov.pl.
R1c2xGOZBfbR3
Ilustracja interaktywna przedstawia amerykańskiego muzyka jazzowego, Sun Ra. Kolorowa fotografia przedstawia czarnoskórego mężczyznę, ubranego w błyszczący strój oraz nakrycie głowy, złożone z małych, metalowych kółeczek. Muzyk w prawej dłoni trzyma błyszczący, okrągły przedmiot. Po naciśnięciu punktu interaktywnego, pojawia się napis: „What's That” Wykonawca: Sun Raoraz przycisk służący do uruchomienia muzyki. Na nagraniu zespół jazzowy: instrumenty dęte, pianino, perkusja. Muzyka jest szybka, dynamiczna, hałaśliwa, o skomplikowanym, synkopowanym rytmie.
Sun Ra, Źródło: zpe.gov.pl

Należy też wspomnieć o zwyczajach podczas grania jazzowych standardów czy kompozycji. Mianowicie chodzi o sposób, w jaki zbudowana jest forma tych utworów. Po odegraniu tematu głównego, przychodzi czas na solówki poszczególnych instrumentalistów, a bicie braw po każdej solówce stało się normą. Co ciekawe, wpływa to na zmniejszenie dystansu pomiędzy widownią, a wykonawcą.

Podczas słuchania muzyki zwróćcie uwagę, że w prezentowanym utworze wyraźnie słychać kolejne części: wstęp fortepianu, temat grany przez gitarzystę, po czym następuje solo fortepianu, nagrodzone brawami pod koniec.

RBwyAnWl6XJdq
Ilustracja interaktywna przedstawia fotografię Herbiego Hancocka. Kolorowa fotografia przedstawia portret czarnoskórego mężczyzny w okularach w trakcie koncertu. Po naciśnięciu punktu interaktywnego, pojawia się napis: Cantaloupe Island. Wykonawca: Herbie Hancock oraz możliwość odtworzenia muzyki. Nagrany utwór jest rytmiczny, przyjemny w odbiorze. Na tle rytmicznego, powtarzalnego, rozkołysanego, akompaniamentu fortepianu i perkusji, ciekawą melodię gra trąbka. Później trębacz improwizuje na temat zagranego wcześniej tematu. Po improwizacji trębacza, rozpoczyna się improwizacja pianisty. Na zakończenie utworu jeszcze raz wykonany jest główny temat na trąbce.
Herbie Hancock, Źródło: zpe.gov.pl

Jazz jest muzyką wykonywaną częściej w klubach niż na scenach filharmonii, stąd też panują tam luźniejsze zwyczaje.

RhSa7NFbIvJE6
Nowojorski klub jazzowy„Birdland” przed 1952 rokiem
Źródło: online-skills, licencja: CC0.

Podczas jednego z koncertów Keitha Jarretta [czytaj: kejta dżareta] ktoś z publiczności zaczął kaszleć co spowodowało przerwanie improwizacji pianisty i zwrócenie uwagi publiczności na stosowne zachowanie się. Następnie, gdy artysta znów zaczął grać, ktoś inny ponownie zakasłał. Sprawiło to, że solista mocno się zdenerwował i przerwał koncert.

RfnF1ANUGY5fL
Keith Jarret podczas koncertu na festiwalu Jazz à Juan, 2003, Juan‑les‑Pins Jazz à Juan, 2003, Juan‑les‑Pins, Francja, wikimedia.org, domena publiczna
Źródło: online-skills.

Koncerty muzyki rozrywkowej

Najmniej wymagającym pod względem etykiety dla publiczności jest koncert muzyki rozrywkowej. Wszystko za sprawą powojennej rewolucji kontrkulturowej, która wprowadziła wiele zmian – również na gruncie muzyki. Lata 50 XX wieku były przełomowe ze względu na zaistnienie gwiazd takich, jak np. Elvis Presley [czytaj: elwis preslej], zespół The Beatles[czytaj: de bitels].

Wysłuchaj utworu „Love Me Do” [czytaj: law mi du].

R11IuSr0ICQNj
Ilustracja interaktywna przedstawia zespół The Beatles na Minnesota's Metropolitan Stadium w 1965 roku. Czarno-białe zdjęcie przedstawia muzyków podczas konferencji prasowej. Zespół to czterech młodych mężczyzn, w charakterystycznych dla tego zespołu fryzurach - dłuższych włosach z długą grzywką, zakrywającą czoło. Po naciśnięciu punktu interaktywnego, pojawi się napis: „Love Me Do” (fragment)The Beatles . Utwór pochodzi z albumuPlease Please Me z 1963 roku oraz możliwość odtworzenia utworu. Nagrana piosenka rozpoczyna się solówką harmonijki ustnej. Dwóch mężczyzn śpiewa na dwa głosy, po angielsku wesołą melodię. Towarzyszy im akompaniament gitar i perkusji.
The Beatles na Minnesota's Metropolitan Stadium
Źródło: online-skills.

Fakt ten spowodował wiele zamieszania na muzycznych scenach. Odtąd koncerty popkulturowych gwiazd były kojarzone z rozrywką, dobrą zabawą. W przypadku muzyki klasycznej i jazzowej najczęściej spotykamy się z sytuacją, kiedy publiczność zajmuje miejsca siedzące. Koncert muzyki rozrywkowej może być odsłuchiwany również na stojąco, a to w połączeniu z porywającą muzyką zachęca publiczność do rytmicznego klaskania, tańczenia oraz śpiewania. Ubiór podczas takiego wydarzenia jest jak najbardziej dowolny, a zdarza się, że do biletu dołączane są gadżety jak np. świecące opaski na koncertach brytyjskiej grupy Coldplay. Dzięki temu świecąca publiczność XXI wieku staje się częścią koncertu, a do tego wygląda oszałamiająco!

RSavJinGRSBnt
Publiczność podczas koncertu
Źródło: online-skills, licencja: CC0.

Zwróć uwagę na poniższe fotografie przedstawiające dwa festiwale muzyczne. Pierwsza z nich odnosi się do popularnego festiwalu muzycznego, który odbywa się w budynku Opery Leśnej w Sopocie. Druga fotografia odnosi się do innego, bardzo popularnego festiwalu jakim był amerykański Woodstock Festival [czytaj: łudstok], który odbył się w 1969 roku w mieście Bethel [czytaj: befel] w stanie New York [czytaj: niu jork]. Obie te fotografie mają ukazać różnie pomiędzy tymi muzycznymi imprezami. Ten w Sopocie odbywa się co rok i odnosi się do współczesnej muzyki popularnej i prezentuje artystów, odnoszących sukcesy na przełomie ostatnich lat. Festiwal Woodstock odbył się tylko raz, bo w 1969 roku i prezentował takie gatunki muzyczne jak: rock, blues, folk, country. Motywem przewodnim było hasło: Pokój, miłość, szczęście.

R7qqseAPQ7ild
TOP of the TOP Sopot Festival
Źródło: tylko do użytku edukacyjnego na zpe.gov.pl.
RGQSNXWA8D9WN
Ilustracja przedstawia ceremonię otwarcia pierwszego festiwalu The Woodstock Music and Art Fair, 15 sierpnia 1969 roku.
Źródło: dostępny w internecie: Wikimedia Commons, domena publiczna.
R1WDnwbLgkmvb
Do legendy ruchu hipisów przeszedł plenerowy koncert Woodstock w 1969 r. na farmie bydła w Bethel w stanie Nowy Jork. Występy artystów trwały trzy dni, od 15 do 18 sierpnia i przyciągnęły pół miliona widzów. Na scenie wystąpiły największe gwiazdy ówczesnej muzyki rozrywkowej, ale dla części artystów dopiero występ na festiwalu stał się przepustką do wielkiej kariery. Podczas koncertu zagrali i zaśpiewali chociażby Jimi Hendrix, Janis Joplin i grupa Grateful Dead. Zwróć uwagę na wymagające warunki podczas Woodstock: brak solidnej infrastruktury, zakwaterowania, błotnista nawierzchnia przy niesprzyjającej pogodzie. W rzeczywistości jednak niedociągnięcia organizacyjne dodatkowo zbudowały legendę Woodstock.
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.

Współczesne koncerty muzyki rozrywkowej

RPRLYWDDykZHF
Jean‑Michel Jarre
Źródło: tylko do użytku edukacyjnego na zpe.gov.pl.

Współczesnym koncertom muzyki rozrywkowej towarzyszą wrażenia wizualne, pokazy laserowe, różnego rodzaju multimedia, animacje, układy choreograficzne i inne. Koncerty takie odbywają się często dla wielu tysięcy osób. Miejscem tych koncertów są stadiony, miejskie place, fabryki.

Przykładem takiego wydarzenia jest koncert Jeana‑Michela Jarre’a „Przestrzeń Wolności” w Stoczni Gdańskiej w 2015 r.

RiST2Si7kNNnq
Ilustracja interaktywna przedstawia scenę koncertową z koncertu wolności. Widać ogromną liczbę osób, słuchaczy koncertu, nad sceną duży napis Solidarność, obok sceny urządzenia, typowe dla stoczni. Po naciśnięciu punktu aktywnego pojawi się napis Utwór:Oxygene (część IV) autorstwa Jean-Michel Jarre oraz pojawi się możliwość odtworzenia muzyki. Nagrany utwór jest wykonywany na instrumentach elektronicznych. Muzyka jest bardzo rytmiczna, pulsująca. Instrument o miękkim brzmieniu powtarza krótkie, podobne frazy, stające się melodią utworu.
Koncert Przestrzeń Wolności w Stoczni Gdańskiej
Źródło: tylko do użytku edukacyjnego na zpe.gov.pl.
RhV5DKPZq3Ea6
Ćwiczenie 17
Wskaż cechy charakterystyczne dla koncertu muzyki klasycznej. Możliwe odpowiedzi: 1. wykonywanie dzieł muzyki klasycznej. 2. Klaskanie po solówkach. 3. Mogą być wykonywane piosenki. 4. Można tańczyć. 5. Można nagrywać filmy telefonem komórkowym.
R1POFvHkd7xHv
Ćwiczenie 17
Wskaż miejsce, w którym najczęściej odbywają się koncerty muzyki poważnej.
R1Qn6sEC5Lr9P
Ćwiczenie 18
Czarno-białe zdjęcie przedstawia trzech członków zespołu The Beatles, którzy grają na gitarach.
RCBdyf02Aijto
Ćwiczenie 19
Przyporządkuj słowa do opisów. Miejsce, z którym najbardziej kojarzy się jazz Możliwe odpowiedzi: 1. klub, 2. symfonia, koncert, sonata, suita, 3. standard jazzowy Oklaski na koniec utworu, nie pomiędzy częściami Możliwe odpowiedzi: 1. klub, 2. symfonia, koncert, sonata, suita, 3. standard jazzowy Popularny temat lub utwór muzyki rozrywkowej stale grany przez coraz to innych wykonawców. Możliwe odpowiedzi: 1. klub, 2. symfonia, koncert, sonata, suita, 3. standard jazzowy
R1Et5AWXWJyMt
Ćwiczenie 20
Wskaż zdania prawdziwe: 1. Na koncercie muzyki klasycznej można klaskać w każdym momencie. 2. Podczas koncertu jazzowego można klaskać w trakcie utworu, na przykład po solówce instrumentalisty, 3. Na koncerty do filharmonii ubieramy się w stroje wieczorowe. 4. Na koncercie rockowym trzeba spokojnie siedzieć na swoim miejscu.
R7US56AuFlZwf
Ćwiczenie 21
Zdjęcie przedstawia stadion sportowy podczas koncertu. Na płycie stadionu stoi publiczność, po prawej stronie jest oświetlona scena, u góry otwarty dach.

Muzyka a rozrywka

Świat rozrywki chociaż zmieniał się na przestrzeni historii posiadał jednak tą samą stałą niezmienną cechę jaką jest chęć jej przeżywania i doświadczania jej w różny sposób. Człowiek potrzebuje rozrywki jako wytchnienia od codziennych obowiązków, przeżywania radości czy uniesienia w chwilach szczęścia. Poniżej zamieszczony film opowie o czasach najdawniejszych, gdzie towarzyszenie muzyki w kategorii rozrywki kojarzone było zwłaszcza przy uroczystościach plemiennych, ceremoniach narodzin, „zaślubin”, tańcach związanych z porami roku czy ku czci bogów. Te momenty podkreślone były swoistym ubiorem, specjalnym doborem repertuaru i samego instrumentarium.

Re8g3PFvNQPWZ
Film trwający 15 minut i 56 sekund przedstawia park oraz wnętrze amfiteatru. Film porusza kwestię roli muzyki w świecie rozrywki. Film prowadzi Artur Beling.
Polecenie 2

Na podstawie wiedzy zdobytej z materiału filmowego, wskaż co było pierwszym instrumentem według Curta Sachsa [czytaj: kurta saksa]. Swoją odpowiedź zapisz poniżej.

R8W8VWmHpbaRq
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 3

Który z klasyków wiedeńskich został wymieniony w filmie? Jakiego rodzaju muzykę tworzył najczęściej? Swoją odpowiedź zapisz poniżej.

R1aMj42lyLdwz
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 4

Jakie globalne wydarzenie spowodowało „wybuch” muzyki rozrywkowej? Swoją odpowiedź zapisz poniżej.

RRuh3x8Ug7sAd
(Uzupełnij).
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.

Dalsze losy historii powszechnej wskazują i łączą rozrywkę w czasach istnienia wielu nawet starożytnych państw (Mezopotamia, Egipt, Indie, Chiny czy Grecja). Przez kolejne wieki aspekt rozrywki, a w niej znaczenie muzyki zmieniało się również w kierunku psychologicznym i emocjonalnym .

Wraz z popkulturą i rozwinięciem całego przemysłu rozrywkowego powstają trendy, które łączą wiele z pozoru odległych dziedzin naszego życia. Do nich z pewnością należą: architektura, film, radio, taniec czy sama literatura. Dzisiejsze pojmowanie rozrywki, a w niej rola muzyki, często jest jedynym z uzupełniaczy wielu mediów.

Prawdziwa sztuka - ta wysublimowana, nowoczesna, ale tworząca nową jakość form, której część stanowi rozrywka w ogromnym jej natłoku powinna być oddzielona od rodzaju kiczu, który zaspokaja najniższe instynkty człowieka.

Muzyka, jako sztuka jest czymś więcej niż zwykłym odśpiewaniem, zagraniem dźwięków i lepszą lub gorszą formą zabawy pojmowanej w kategorii rozrywki. Muzyczna rozrywka jako rodzaj sztuki ma nieść za sobą nie tylko bogactwo doznań słuchacza, ale również wartości estetyczne i wartość artystyczną. Nawet rodzaj rozrywki ma być doznaniem, dającym sposobność i uczucie, że obcuje się z czymś niezwykłym, z mgłą, z delikatnym puchem, z pięknem i czarem dźwięków. Bo to odróżnia muzykę od innych dziedzin sztuki - jej ulotność i niepowtarzalny charakter.

Słownik pojęć

Braggadocio
Braggadocio

styl w muzyce rap, skupiający się na wychwalaniu swoich umiejętności (tzw. skilli) i udowadnianiu wyższości nad innymi muzykami

Boysband
Boysband

męski zespół wokalny wykonujący muzykę pop. Ich muzyka jest skierowana głównie do nastoletniej młodzieży. Bardzo popularnymi boysbandami są zespoły: Westlife, Backstreet Boys, czy Boys

Chill‑out
Chill‑out

gatunek muzyczny, w którego skład wchodzi wiele spokojnych stylów tworzonych przez artystów i producentów sceny muzyki elektronicznej

Crunk
Crunk

wyróżnia wykonywanie utworów krzykiem. Często utwory crunkowe dotyczą luźnego stylu życia, pełnego przepychu

Dub
Dub

jest o gatunek muzyczny oparty na basach i perkusji, które zostały poddane modyfikacjom. Jest to prekursor Dubstepu

Dubstep
Dubstep

gatunek elektronicznej muzyki tanecznej (klubowej) powstały pod koniec lat 90. XX wieku w Wielkiej Brytanii. Charakterystyczny nastrój muzyki dubstep to efekt kilku czynników: podstawę stanowi generowany elektronicznie subbass, który producenci przepuszczają zwykle przez filtr niskich częstotliwości. Drugim elementem fundamentu dubstepu jest tempo utrzymane pomiędzy 135‑145 uderzeń na minutę

Dyskoteka
Dyskoteka

zabawa młodzieżowa, na której tańczy się przy muzyce disco; też: lokal, w którym odbywają się takie zabawy

EBM
EBM

Electronic body music – gatunek muzyczny, który łączy w sobie elementy industrialelektropunku. Charakteryzował się twardym tanecznym beatem, czystym, nieprzetworzonym elektronicznie wokalem z elementami growlingu, efektami pogłosu i echa powtarzalnymi wstawkami z sekwencera

Elektrofony
Elektrofony

grupa instrumentów muzycznych, w których dźwięk wytwarzany jest za pośrednictwem drgań elektrycznych.
W zależności od sposobu wytwarzania tych drgań wyróżnia się:
- elektrofony elektromechaniczne, w których wytwarzanie drgań odbywa się na drodze elektromechanicznej, np. gitara elektryczna, organy Hammonda;
- elektrofony elektroniczne, w których drgania wytwarzane są na drodze czysto elektrycznej, np. syntezator, sampler.

Euro‑disco
Euro‑disco

cechuje się brzmieniem z syntezatora. Największymi twórcami byli tacy artyści jak Modern Talking, czy Sandra. Do tego stylu nie zalicza się włoskiej odmiany disco, którą określa się mianem italo disco.

Girlsband
Girlsband

żeński zespół wokalny wykonujący muzykę pop.  Ich muzyka jest skierowana głównie do nastoletniej młodzieży, w ich utworach często poruszane są tematy zawodów miłosnych czy imprez. Bardzo popularnym girlsbandem był Spice Girls.

Gramofon
Gramofon

urządzenie do odtwarzania dźwięku zapisanego na płytach gramofonowych; w Polsce często nazywany adapterem

HIP‑HOP
HIP‑HOP

miejska kultura, powstała w afroamerykańskich społecznościach w Nowym Jorku w latach siedemdziesiątych XX wieku. Jej główne filary to: DJ-ing, Rap, Graffiti i B‑boying.

House
House

charakteryzuje się tanecznym rytmem, śpiewanymi wstawkami i linią melodyczną opartą na brzmieniu instrumentarium muzyki poważnej, np. skrzypiec, fortepianu, gitary

Kontrkultura
Kontrkultura

sprzeciw wobec zastanego stanu kultury oraz wobec nowej kultury

Industrial
Industrial

styl muzyki elektronicznej powstały w latach 70 XX wieku, czerpiący dźwięki z otaczającego hałasu, muzyki eksperymentalnej

Instrumenty akustyczne
Instrumenty akustyczne

instrumenty zaopatrzone w naturalny rezonator, np.: skrzypce, gitara, fortepian

Intro
Intro

część wstępna utworu muzycznego

Italo‑disco
Italo‑disco

termin marketingowy wprowadzony w 1983 roku przez Bernharda Mikulskiego, założyciela wytwórni płytowej ZYX Music. Termin ten odnosi się do włoskiej elektronicznej muzyki dyskotekowej z lat 80. XX wieku oraz muzyki z innych części Europy i Ameryki Północnej, które ją naśladowały.

MC
MC

Master of Ceremony (MC, z ang. master of ceremonies - mistrz ceremonii) – w muzyce rap, reggae i pokrewnych, raper zabawiający publiczność rymowaną improwizacją, często na zaproponowane przez nią tematy

Metrum
Metrum

obowiązujący w utworze muzycznym schemat, który określa układ akcentów w obrębie taktu oraz sposób zapisu wartości rytmicznych

New Wave
New Wave

styl muzyczny wywodzący się z punk rocka, powstał w latach 80 XX wieku; charakteryzuje się bogatszym brzmieniem instrumentów od punk rocka.

R&B
R&B

gatunek muzyki rozrywkowej wywodzący się z jazzu, bluesa i pieśni religijnych; był jednym z najważniejszych protoplastów rock and rolla, a później nowoczesnego soulu

Riff
Riff

krótka, powtarzająca się fraza akompaniamentu, towarzysząca głównej melodii, często jako tło do improwizacji solowej

Sampling
Sampling

użycie fragmentu wcześniej dokonanego nagrania muzycznego, zwanego samplem, jako elementu nowo tworzonego utworu, przy wykorzystaniu specjalnego instrumentu zwanego samplerem lub też stosując w tym celu komputer

Scratch
Scratch

dźwięk powstający poprzez drapanie płyty winylowej igłą znajdującą się w gramofonie konsoli DJ-a. Płytę przesuwa się palcami, po półokręgu, do przodu i wstecz pod igłą

Solówka
Solówka

utwór muzyczny lub jego fragment wykonywany solo (przez jedną osobę)

Space‑disco
Space‑disco

odmiana muzyki disco, która wyewoluowała z podgatunku euro disco i związana jest z science fiction

Standard jazzowy
Standard jazzowy

popularny temat lub utwór muzyki rozrywkowej stale grany przez coraz to innych wykonawców

Syntezator
Syntezator

instrument muzyczny z grupy elektrofonów elektronicznych, w którym dźwięk jest syntezowany w układach elektronicznych poprzez niezależne modelowanie poszczególnych aspektów dźwięku

Techno
Techno

muzyka elektroniczna o jednostajnym, regularnym rytmie w metrum cztery czwarte. Klasyczne techno posiada stosunkowo szybkie tempo i wynosi około 120–140 uderzeń na minutę. Muzyka ta charakteryzuje się stosowaniem niemal wyłącznie syntetycznych bądź elektronicznie przetworzonych dźwięków, co odróżnia ją od muzyki house.