Spis treści

1. Odchwaszczenie gleby1Odchwaszczenie gleby

2. Badanie gleby2Badanie gleby

3. Nawożenie organiczne i mineralne3Nawożenie organiczne i mineralne

4. Głębokie spulchnienie gleby4Głębokie spulchnienie gleby

5. Wykonanie orki5Wykonanie orki

Zabiegi uprawowe przygotowujące teren i glebę pod uprawę roślin sadowniczych wykonuje się co najmniej rok, a najlepiej dwa lata przed sadzeniem drzewek i krzewów. Pozwala to na uregulowanie odczynu gleby i wzbogacenie jej w składniki pokarmowe. Z uwagi na to, że korzenie drzew owocowych sięgają głęboko, trzeba zapewnić dobrą strukturę jak najgłębszych warstw ziemi.

R18DZ1VUPlkwz1

Zdjęcie przedstawia kłącza perzu z rozłogami. Są to cienkie, długie i powywijane korzenie.

Przygotowując glebę pod sad, w pierwszej kolejności należy oczyścić teren: usunąć wszelkie chwasty (zwłaszcza wieloletnie, m.in. perz) oraz zaschnięte krzewy, gałęzie itp.

W celu wytępienia chwastów można użyć herbicydów, zachowując okres karencji – substancje te powinny się rozłożyć w glebie przed posadzeniem drzewek. Do oprysku należy użyć opryskiwacza dającego duże krople, co zmniejszy ryzyko zwiewania cieczy i dostania się jej na sąsiednie pola. Najlepiej zabieg ten przeprowadzić wczesnym rankiem lub wieczorem. Nie należy go wykonywać, gdy spodziewamy się opadów deszczu.

Powrót do spisu treści9Powrót do spisu treści

Jednym z kluczowych elementów zakładania sadu jest sprawdzenie pH gleby. Jej odczyn ma bowiem istotny wpływ na rozpuszczalność składników pokarmowych w roztworze glebowym i możliwość pobierania ich przez rośliny. Dla większości gatunków sadowniczych odpowiedni jest lekko kwaśny odczyn gleby do lekko zasadowego (o pH w przedziale od 6,2 do 6,7). Jedynie borówka wysoka wymaga gleby kwaśnej (o pH od 3,5 do 4,5).

Standardowe badanie gleby obejmuje także zawartość podstawowych makroelementów: fosforu, potasu i magnezu. Na podstawie wyników ustalana jest dawka nawozu pod nasadzenia.

Analizę gleby można wykonać w stacjach chemiczno‑rolniczych. Koszt badania wynosi około kilkunastu złotych, a na wyniki czeka się od 7 do 10 dni.

Badanie gleby należy wykonywać co 3–4 lata, aby na bieżąco kontrolować zasobność gleby oraz jej kwasowość i co za tym idzie – wysokość koniecznych dawek nawozowych.

Na dawkę nawozu (oraz wapnia) wpływa również kategoria agronomiczna gleby (bardzo lekka, lekka, średnia, ciężka), ponieważ na każdej z nich składniki pokarmowe są inaczej przyswajalne. Na glebach średnich i ciężkich konieczne są wyższe dawki nawozów mineralnych.

Próbka gleby do badania powinna zostać utworzona z połączenia 15–25 pierwotnych próbek pobranych z różnych części powierzchni sadu (nie większej niż 4 ha). Można je pobierać przez cały rok, najlepiej jednak wczesną wiosną, późnym latem lub jesienią, przed nawożeniem. Nie należy tego robić po wapnowaniu, silnych opadach i okresie suszy.

Uregulowanie kwasowości (odczynu) gleby

Odczyn gleby oznacza się wskaźnikiem pH. W przypadku za niskiego pH (zbytniego zakwaszenia) gleby pogarsza się przyswajalność przez rośliny takich pierwiastków jak azot, fosfor, potas, wapń, magnez, siarka i molibden. Z kolei nadmiernie pobierane są metale ciężkie. Wpływa to negatywnie na rozwój i wzrost roślin. W takiej sytuacji konieczne jest przeprowadzenie wapnowania gleby. Dawkę nawozów wapniowych należy dostosować do stopnia zakwaszenia. Rozsypywanie na polu wapna magnezowego jednocześnie uzupełnia niedobory magnezu. Jeśli odczyn gleby jest lekko kwaśny, zamiast wapna stosuje się siarczan magnezu.

R8Z30wVHTzx8c

Zdjęcie przedstawia wapnowanie gleby. Widoczny jest ciągnik rolnicze z przyczepą, który jeździ po polu. W powietrzu unosi się gęsty pył powstały po wapnowaniu.

W przypadku gdy gleba ma za wysokie pH (jest zbyt zasadowa – przewapnowana), fosfor jest przekształcany w trudno rozpuszczalne sole. Niedostępne są dla roślin takie mikroelementy jak żelazo, cynk, miedź, bor i mangan. W takiej sytuacji glebę należy zakwasić. Zabieg ten wykonuje się poprzez dodanie do ziemi torfu kwaśnego lub siarki. Siarkę granulowaną należy dawkować w zależności od pH i rodzaju gleby (lekkiej, średniej lub ciężkiej).

Zarówno w przypadku wapnowania, jak i zakwaszania zabiegi te wykonuje się wiosną lub jesienią, rok przed sadzeniem drzewek i krzewów.

Powrót do spisu treści9Powrót do spisu treści

Podczas przygotowywania gleby pod sad mamy jedyną możliwość wprowadzenia nawozów i próchnicy do głębszych warstw ziemi, po uregulowaniu jej pH. W sadach owocujących obornik nie jest potrzebny, natomiast wskazane jest użycie go w dużej dawce (40–16 t/ha) przed założeniem sadu.

Zamiast obornika można zastosować nawóz zielony – wysiać rośliny bobowate (motylkowate) drobnonasienne, np. koniczynę lub lucernę, mające dużą wartość przedplonową. Rosnąc przez przynajmniej rok, rośliny te przyczyniają się do spulchnienia głębokich warstw ziemi i wzbogacają ją w składniki pokarmowe.

RzOBNJUP2qrt0

Zdjęcie przedstawia pole gryki. Łodygi są długie, a liście rozłożyste. Kwiaty gryki mają beżowo‑różowy kolor. Poniżej znajduje się podpis: Jako zielony nawóz uprawia się również m.in. grykę.

Nawożenie organiczne polepsza strukturę gleby oraz jej właściwości fizykochemiczne i biologiczne. Nawozy zielone i obornik należy głęboko przyorać.

Standardowo przed sadzeniem drzew wykonuje się również nawożenie potasowo‑fosforowe. Powinno ono wystarczyć na kilka lat. Fosfor trudno przemieszcza się w głąb gleby, dlatego istotne jest, by wprowadzić go na określoną głębokość (zwykle długości szpadla), przekopując dokładnie z ziemią. W przypadku potasu nie należy przekraczać zalecanych dawek, ponieważ jego nadmiar w glebie powoduje, że magnez staje się niedostępny dla roślin.

Powrót do spisu treści9Powrót do spisu treści

Gdy na polu nie ma jeszcze drzewek, należy poprawić strukturę gleby poprzez jej głębokie spulchnienie. Jeśli ziemia jest zbyt zbita, zagęszczona, trzeba użyć głębosza – bardzo ciężkiego kultywatora. Głęboszowanie kruszy podeszwę płużną (ugniecione głębsze warstwy gleby), nie wydobywając ziemi na wierzch.

R1KK1GTTX0s19

Zdjęcie przedstawia pole po głęboszowaniu. Ziemia na polu jest widoczna i rozkopana.

Powrót do spisu treści9Powrót do spisu treści

Późną jesienią, rok przed wiosennym sadzeniem drzewek (nie zaś jesienią w roku poprzedzającym), po zastosowaniu obornika i głęboszowaniu, warto wykonać orkę przedzimową – najgłębszy rodzaj orki, która pozostawia glebę na zimę w ostrej skibie. Wiosną (rok przed sadzeniem drzewek) wysiewa się przedplon (np. gorczycę, facelię, aksamitkę, owies, żyto, rośliny bobowate), który w krótkim czasie głęboko przerasta glebę, poprawiając jej właściwości i działając fitosanitarnie. Po wysiewie nasion należy zwałować glebę, a po wyrośnięciu roślin (3–4 miesiące) – rozdrobnić je i zaorać ziemię. Aby wyraźnie polepszyć strukturę gleby, zabieg ten należy powtórzyć 2–3 razy (wówczas przyoranie wykonuje się jeszcze w sierpniu i październiku).

Jeżeli drzewka sadzone są jesienią, wykonuje się orkę siewną, która dobrze kruszy i dosypuje skiby. Ma ona na celu wymieszanie warstw podłoża, rozluźnienie ziemi, przykrycie nasion, rozłogów i siewek chwastów (utrudniające ich późniejsze kiełkowanie) oraz zniszczenie różnych patogenów.

RRf7aUi2xSh1d

Zdjęcie przedstawia pole po orce siewnej. Widoczna jest goła, rozkopana ziemia ułożona w podłużne rzędy.

Przed posadzeniem drzewek powierzchnia musi być całkowicie wolna od chwastów trwałych.

Jeśli drzewka sadzi się jesienią, konieczne jest usypanie wokół pnia kopczyka o wysokości 30–40 cm i otulenie drzewka słomą.

Powrót do spisu treści9Powrót do spisu treści

Miejsce na notatki