wzajemne oddziaływanie na siebie różnych gatunków roślin, rosnących razem lub uprawianych kolejno po sobie, może być zjawiskiem dodatnim, ale jednostronnym

Zasady planowania zmianowaniaDboKoSE8xZasady planowania zmianowania

RVo0iTDv8uHpb

Zdjęcie przedstawia soczewicę. Rośnie ona gęsto, blisko ziemi. Podłużne liście są osadzone na cienkiej, wywijającej się łodydze. Widocznych jest kilka białych kwiatów.

rodzina roślin z klasy dwuliściennych (jedna z najliczniejszych), licząca ok. 700 rodzajów i blisko 18 tys. gatunków, są to drzewa, krzewy, byliny i rośliny krótkotrwałe; liście z przylistkami, złożone pierzasto lub dłoniasto; kwiaty zwykle obupłciowe, zebrane w kwiatostany typu: grona, baldachogrona, kłosa lub główki; owoc — strąk, nasiona bezbielmowe, z dużym zarodkiem i materiałami zapasowymi (skrobia) zgromadzonymi w liścieniach; bobowate mają olbrzymie znaczenie gospodarcze; ich korzenie współżyją z bakteriami brodawkowymi, wiążącymi wolny azot z powietrza, wzbogacają glebę w związki mineralne, głównie azotowe (zielone nawozy); wiele bobowatych (np. koniczynę, seradelę, lucernę) uprawia się jako cenne rośliny pastewne, nasiona zaś tzw. roślin strączkowych (np. grochu, fasoli, soczewicy) są cennym źródłem białka

Zasady planowania zmianowaniaDboKoSE8xZasady planowania zmianowania

porażenie roślin przez choroby, które przenoszone są na roślinę następczą przez glebę i resztki pożniwne

Schemat zmianowania roślin na glebach lekkich i zwięzłychDZ8mMPAMSSchemat zmianowania roślin na glebach lekkich i zwięzłych

niepożądane rośliny występujące wśród roślin uprawnych na polach, łąkach, pastwiskach oraz w lasach; konkurują z roślinami uprawnymi o składniki pokarmowe, wodę, światło i miejsce; powodują zmniejszenie i pogorszenie jakości plonów; ponadto mogą być roślinami żywicielskimi grzybów chorobotwórczych i szkodników roślin uprawnych; charakteryzujące się bujnym wzrostem, zdolnościami przystosowania się do zmiennych warunków, wysokim współczynnikiem rozmnażania i żywotnością nasion

Schemat zmianowania roślin na glebach lekkich i zwięzłychDZ8mMPAMSSchemat zmianowania roślin na glebach lekkich i zwięzłych

zbiorowa nazwa gleb, które mają w swoim składzie piaski, lekkie gliny, żwir; są to głównie gleby bielicoziemne, płowe i brunatne; należą do gleb mniej przydatnych rolniczo z powodu niskiej zawartości związków próchnicznych, ubóstwa składników pokarmowych, kwaśnego odczynu i struktury rozdzielnocząsteczkowej; zajmują ok. 50% powierzchni gleb w Polsce, podnoszenie ich żyzności osiąga się przez nawozy zielone, wapnowanie, zatrzymywanie wody w glebie i stosowanie tylko niezbędnych upraw, żeby ograniczyć parowanie wody

Schemat zmianowania roślin na glebach lekkich i zwięzłychDZ8mMPAMSSchemat zmianowania roślin na glebach lekkich i zwięzłych

R1GgGCkgpZqFI

Zdjęcie przedstawia facelię błękitną. Łodyga jest długa i prosta, porośnięta niewielkim meszkiem. Małe Liście znajdują się blisko siebie i są rozrośnięte. Kwiaty składają się z pięciu płatków, które są drobne i mają jasnofioletowy kolor. Ze środka kwiatów wyrastają długie i fioletowe pręciki, zakończone czarnym ziarenkiem.

wszystkie rośliny uprawiane w plonie głównym, w czystym siewie lub w mieszankach z przeznaczeniem na skarmianie zwierząt; należą do nich rośliny jednoroczne pastewne bobowate, niebobowate oraz ich mieszanki; do roślin niebobowatych jednorocznych zaliczyć można: zboża jare, życicę wielokwiatową, facelię, słonecznik, kapustę pastewną, kukurydzę, gorczycę białą i inne

Schemat zmianowania roślin na glebach lekkich i zwięzłychDZ8mMPAMSSchemat zmianowania roślin na glebach lekkich i zwięzłych

zaplanowane z góry na kilka lat zmianowanie gatunków dla określonej powierzchni uprawnej; podczas stosowania należy wziąć pod uwagę wymagania poszczególnych gatunków oraz znaczenie każdej rośliny jako przedplonu dla kolejnej, uprawianej w ramach zmianowania rośliny

Schemat zmianowania roślin na glebach lekkich i zwięzłychDZ8mMPAMSSchemat zmianowania roślin na glebach lekkich i zwięzłych

tworzą rośliny uprawiane w plonie głównym, po zbiorze międzyplonu ozimego, zbierane tego samego roku; siew tych roślin jest dość późny, dlatego mogą być uprawiane tylko te gatunki, których termin siewu jest zbliżony do terminu zbioru międzyplonu ozimego; najczęściej uprawia się kukurydzę na zielonkę, rośliny prosowate, ziemniaki późne, trawy (życica trwała, wielokwiatowa, westerwoldzka, kupkówka pospolita), rośliny bobowate (koniczyna czerwona, lucerna mieszańcowa i ich mieszanki, lucerna chmielowa, seradela), strączkowe oraz mieszanki strączkowych i zbożowych; rośliny uprawiane w plonie wtórym wymagają większego nawożenia, szczególnie azotowego

Schemat zmianowania roślin na glebach lekkich i zwięzłychDZ8mMPAMSSchemat zmianowania roślin na glebach lekkich i zwięzłych

system uprawy ziemi polegający na zaplanowanym na kilka lat następstwie roślin na wyznaczonym do tego celu obszarze podzielonym na pola, dostosowany do specyficznych warunków rolniczo‑ekonomicznych gospodarstwa; płodozmian określa również strukturę zasiewów, będącą podstawą do ustalenia typu płodozmianu; zależnie od potrzeb i możliwości stosować można rotację w cyklach kilkuletnich lub kilkunastoletnich, wiążąc je z hodowlą zwierząt (płodozmiany paszowe, pastewne) lub z przemysłem rolniczym (płodozmiany przemysłowe); głównym celem stosowania płodozmianu jest wzrost żyzności gleby, zwiększenie ilości azotu wiązanego biologicznie, co ogranicza stosowanie nawozów mineralnych i środków ochrony roślin

Schemat zmianowania roślin na glebach lekkich i zwięzłychDZ8mMPAMSSchemat zmianowania roślin na glebach lekkich i zwięzłych

płodozmian, w którym rośliny okopowe uprawiane w plonie głównym przekraczają 25% powierzchni gruntów ornych

Schemat zmianowania roślin na glebach lekkich i zwięzłychDZ8mMPAMSSchemat zmianowania roślin na glebach lekkich i zwięzłych

udział roślin pastewnych w plonie głównym płodozmianu paszowego wynosi powyżej 50% i zależy od ilości paszy zgromadzonej w gospodarstwie, najczęściej uprawiany na polach w pobliżu gospodarstwa by ograniczyć koszt transportu

Zasady planowania zmianowaniaDboKoSE8xZasady planowania zmianowania

płodozmian, w którym udział zbóż przekracza 50% w rotacji roślin, przy czym przynajmniej jeden raz dwie rośliny zbożowe uprawiane po sobie

Zasady planowania zmianowaniaDboKoSE8xZasady planowania zmianowania

płodozmian z udziałem roślin przemysłowych powyżej 25% w strukturze zasiewu

Zasady planowania zmianowaniaDboKoSE8xZasady planowania zmianowania

płodozmian, który ma przeznaczenie ze względu na dobór gatunków roślin lub upraw (przeciwerozyjny, nasienny, warzywny)

Zasady planowania zmianowaniaDboKoSE8xZasady planowania zmianowania

płodozmian, w którym udział zbóż przekracza 60%, co prowadzi do chorób podsuszkowych i kompensacji chwastów

Zasady planowania zmianowaniaDboKoSE8xZasady planowania zmianowania

rośliny uprawiane pomiędzy dwoma plonami głównymi na paszę dla zwierząt lub jako zielony nawóz; w zależności od umiejscowienia poplonu w czasie i zmianowaniu wyróżnia się: wsiewki poplonowe, poplony ścierniskowe i ozime

Zasady planowania zmianowaniaDboKoSE8xZasady planowania zmianowania

do tej grupy zaliczają się zboża i rośliny oleiste

Schemat zmianowania roślin na glebach lekkich i zwięzłychDZ8mMPAMSSchemat zmianowania roślin na glebach lekkich i zwięzłych

R1JgYxemllyex

Zdjęcie przedstawia zbliżenie na kolbę kukurydzy. Kolba ma wydłużony kształt. Wyraźnie zwęża się ku czubkowi. Składa się z drobnych ziaren przylegających do siebie. Mają one żółtawą barwę. Kolba pokryta jest zielonymi liśćmi. Z czubka kolby wyrastają cienkie, długie, poplątane i opadające włoski o brązowej barwie.

rośliny, które pozostawiają mało resztek pożniwnych, a ich uprawa w szerokich międzyrzędziach przyśpiesza rozkład próchnicy i nasila procesy erozji, należą do nich: rośliny okopowe, warzywa korzeniowe i kukurydza

Schemat zmianowania roślin na glebach lekkich i zwięzłychDZ8mMPAMSSchemat zmianowania roślin na glebach lekkich i zwięzłych

RInpqP7KvycZC

Zdjęcie przedstawia zbliżenie na kwiat lnu. Jest to mały, pięciopłatkowy kwiatek o błękitnej barwie. Płatki otaczają kielich, z którego wnętrza wyrastają liczne pręciki o żółtej barwie.

rośliny, których plon przeznaczony jest dla przemysłu, wymagają gleb zasobnych w składniki pokarmowe, są to: rzepak, rzepik, lnianka (ozime), rzepak i rzepik jary, lnianka jara, len, konopie, gorczyca, rzodkiew oleista, mak, słonecznik

Schemat zmianowania roślin na glebach lekkich i zwięzłychDZ8mMPAMSSchemat zmianowania roślin na glebach lekkich i zwięzłych

jednoroczne rośliny motylkowe z rodziny bobowatych wzbogacające glebę w azot uprawiane ze względu na nasiona zawierające 20–50% białka; niektóre rośliny strączkowe, np. peluszkę, wykę siewną, uprawia się na zielonkę, inne, np. łubin żółty, użytkuje się jako nawóz zielony

Schemat zmianowania roślin na glebach lekkich i zwięzłychDZ8mMPAMSSchemat zmianowania roślin na glebach lekkich i zwięzłych

wieloletnie rośliny pastewne, rośliny motylkowate i ich mieszanki z trawami, wpływ na bilans próchnicy mają także międzyplony przyorywane jako zielony nawóz oraz rośliny strączkowe

Schemat zmianowania roślin na glebach lekkich i zwięzłychDZ8mMPAMSSchemat zmianowania roślin na glebach lekkich i zwięzłych

kilkuletni cykl następstwa roślin uprawnych na danym obszarze od pierwszego do ostatniego roku

Zasady planowania zmianowaniaDboKoSE8xZasady planowania zmianowania

procentowy udział poszczególnych gatunków roślin uprawianych w plonie głównym na całkowitej powierzchni gruntów ornych, do obliczeń stosuje się grupy roślin (zbożowe, okopowe, strączkowe, przemysłowe, pastewne, łąki i pastwiska)

Schemat zmianowania roślin na glebach lekkich i zwięzłychDZ8mMPAMSSchemat zmianowania roślin na glebach lekkich i zwięzłych

R1M0wAuMmn7Hr

Zdjęcie przedstawia zbliżenie na owies porastający pole. Źdźbło zakończone jest kwiatostanem w postaci wiechy. Oś główna, odstająca od źdźbła, dzieli się na rozgałęzienia drugiego i trzeciego rzędu. Rozgałęzienia te zakończone są pojedynczymi kłoskami. Kłoski mają podłużny kształt. Swobodnie zwisają z wiechy. Owies przedstawiony na zdjęciu ma jasnożółty, przygaszony kolor.

rośliny uprawne jednoroczne, które do zakwitania nie wymagają wychłodzenia, a cały cykl rozwojowy przechodzą w jednym sezonie wegetacyjnym; należą do nich: owies, proso, gryka, kukurydza, odmiany jęczmienia, żyta i pszenicy

Zasady planowania zmianowaniaDboKoSE8xZasady planowania zmianowania

RPwIk1CczNAWU

Zdjęcie przedstawia zbliżenie na żyto porastające pole. Żyto złożone jest źdźbła zakończonego kwiatostanem w postaci czworobocznego kłosa. Kłosy żyta są długie i luźne. Swobodnie opadają pod własnym ciężarem. Kłos złożony jest z osi głównej, którą porastają odstające kłoski. Mają niewielki rozmiar i owalny kształt. Dodatkowo kłos porastają gdzieniegdzie krótkie, cienkie włoski. Żyto przedstawione na zdjęciu ma jasnozielony, przygaszony kolor.

jednoroczne rośliny uprawne, które do przebycia całego cyklu rozwojowego wymagają wychłodzenia w okresie zimy; jako rośliny ozime są uprawiane odmiany żyta, pszenicy, jęczmienia, rzepaku i rzepiku

Zasady planowania zmianowaniaDboKoSE8xZasady planowania zmianowania

kilkuletnie następstwo roślin na tym samym polu, zaplanowane zgodnie z panującymi warunkami przyrodniczymi i agrotechnicznymi oraz potrzebami gospodarstwa, zwykle zaczyna się od uprawy roślin poprawiających warunki glebowe, a kończy na roślinach obniżających jakość gleby

Zasady planowania zmianowaniaDboKoSE8xZasady planowania zmianowania