E-materiały do kształcenia zawodowego

Planowanie zmianowania roślin uprawnych

ROL.04. Prowadzenie produkcji rolniczej – rolnik 601003

ROL.04. Prowadzenie produkcji rolniczej – technik rolnik 314207

ROL.04. Prowadzenie produkcji rolniczej – technik agrobiznesu 331402

Przewodnik dla nauczyciela

6

Spis treści

Cele ogólne e‑materiału i efekty kształceniaCele ogólne e‑materiału i efekty kształcenia

Struktura e‑materiałuStruktura e‑materiału

Powiązania między elementami e‑materiałuPowiązania między elementami e‑materiału

Wskazówki do wykorzystania materiałów multimedialnych w pracy dydaktycznejWskazówki do wykorzystania materiałów multimedialnych w pracy dydaktycznej

Wymagania techniczneWymagania techniczne

1

Cele ogólne e‑materiału i efekty kształcenia

Cele ogólne e‑materiału

  • Uwzględnienie treści, które pozwalają na osiągnięcie, zgodnie z podstawą programową, celu kształcenia w zawodach: rolnik (kod cyfrowy zawodu 601003), technik rolnik (kod cyfrowy zawodu 314207) i technik agrobiznesu (kod cyfrowy zawodu 331402): prowadzenie produkcji rolniczej. Tematyka e‑materiału służy przygotowaniu absolwenta do profesjonalnego wykonywania zadań zawodowych.

  • Przedstawienie – w sposób obrazowy i zrozumiały dla uczącego się – najważniejszych informacji dotyczących planowania zmianowania upraw rolnych na różnych typach gleb i w zależności od profilu gospodarstwa. Kompetencja dobrania roślin pozwala odpowiednio planować uprawy i dbać o stan gleb, ograniczać zachwaszczenia oraz choroby roślin uprawnych, a tym samym optymalizować koszty i przychody prowadzonej działalności rolniczej.

  • Pomoc w procesie nauczania i w procesie samodzielnego uczenia się wyżej wymienionych zawodów: wspieranie osiągania wybranych efektów kształcenia przez podnoszenie jakości procesu dydaktycznego i autodydaktycznego.

  • Rozwijanie kompetencji komunikacyjno‑cyfrowych.

  • Dostosowanie tempa i zakresu nauczania do indywidualnych potrzeb uczącego się.

Efekty kształcenia dla kwalifikacji ROL.04. Prowadzenie produkcji rolniczej:

E‑materiał wspiera osiąganie następujących efektów kształcenia:

ROL.04.3 Prowadzenie produkcji roślinnej

Osoba ucząca się:

ROL.04.3.1) dobiera rośliny do warunków klimatyczno‑glebowych i ekonomicznych danego regionu:

  • ROL.04.3.1.1) określa strukturę gleby;

  • ROL.04.3.1.2) określa wymagania glebowe oraz klimatyczne do uprawy roślin;

  • ROL.04.3.1.3) dobiera rośliny do uprawy w określonych warunkach glebowych oraz w określonych warunkach klimatycznych;

  • ROL.04.3.1.4) wyjaśnia wpływ czynników klimatycznych i glebowych na plonowanie roślin;

  • ROL.04.3.1.5) dobiera kierunki produkcji roślinnej w zależności od popytu na rynku regionalnym;

ROL.04.3.2) dobiera zmianowanie roślin uprawnych do określonych warunków gospodarstwa rolniczego:

  • ROL.04.3.2.1) wyjaśnia wpływ przedplonu na właściwości stanowiska;

  • ROL.04.3.2.2) dobiera stanowisko do wymagań roślin uprawnych;

  • ROL.04.3.2.3) układa zmianowanie roślin z uwzględnieniem warunków przyrodniczych i agrotechnicznych;

  • ROL.04.3.2.4) planuje płodozmian z uwzględnieniem dobrej praktyki rolniczej i zasady wzajemnej zgodności;

  • ROL.04.3.2.5) ustala strukturę użytkowania gruntów w gospodarstwie;

  • ROL.04.3.2.6) ustala strukturę zasiewów w gospodarstwie;

ROL.04.3.5) wykonuje zabiegi agrotechniczne związane z produkcją roślin uprawnych:

  • ROL.04.3.5.1) określa cel i zadania stosowania zabiegów agrotechnicznych;

  • ROL.04.3.5.2) dobiera środki techniczne do wykonania zabiegów agrotechnicznych;

  • ROL.04.3.5.3) opracowuje plan zabiegów agrotechnicznych;

  • ROL.04.3.5.4) wykonuje zabiegi agrotechniczne zgodnie z technologią upraw;

ROL.04.3.10) stosuje ekologiczne metody upraw roślin:

  • ROL.04.3.10.1) dobiera metody ekologicznej uprawy roślin;

  • ROL.04.3.10.2) określa zabiegi stosowane w ekologicznej uprawie roślin.

ROL.04.4 Dobieranie metod i środków ochrony roślin zgodnie z zasadami integrowanej ochrony roślin

Osoba ucząca się:

ROL.04.4.3) stosuje integrowaną ochronę roślin:

  • ROL.04.4.3.1) opisuje działanie organizmów szkodliwych i sposób ich zwalczania, w tym: a) organizmów chorobotwórczych, w tym organizmów wytwarzających mykotoksyny, b) chwastów, c) szkodników;

  • ROL.04.4.3.2) opisuje metody ochrony roślin, w tym agrotechniczną, hodowlaną, mechaniczną, fizyczną, biologiczną, chemiczną oraz kwarantannę;

  • ROL.04.4.3.3) wyjaśnia podstawowe wymagania integrowanej ochrony roślin, integrowanej produkcji i rolnictwa ekologicznego, w tym: a) ograniczanie występowania organizmów szkodliwych przez: właściwy płodozmian i agrotechnikę, stosowanie odmian odpornych i tolerancyjnych oraz materiału siewnego wytworzonego i poddanego ocenie zgodnie z przepisami o nasiennictwie, właściwe nawożenie i nawadnianie, przestrzeganie zasad higieny fitosanitarnej, ochronę i introdukcję organizmów pożytecznych, w szczególności pszczoły miodnej; b) planowanie zabiegów ochrony roślin w oparciu o: monitorowanie organizmów szkodliwych, progi szkodliwości organizmów szkodliwych, programy wspomagania decyzji w ochronie roślin, doradztwo; c) przeciwdziałanie powstawaniu odporności organizmów szkodliwych na środki ochrony roślin.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

2

Struktura e‑materiału

E‑materiał składa się z trzech części: wprowadzenia, materiałów multimedialnych oraz obudowy dydaktycznej. Każda z tych części zawiera powiązane tematycznie elementy składowe.

Wprowadzenie

WprowadzenieDnHtAguz9Wprowadzenie przedstawia podstawowe informacje, które ułatwiają użytkownikowi wstępne zapoznanie się z zawartością e‑materiału.

Materiały multimedialne

Sekwencje filmowe Zasady planowania zmianowaniaDboKoSE8xSekwencje filmowe Zasady planowania zmianowania

Praca z sekwencjami filmowymi wspomaga wykształcenie następujących umiejętności:

  • omówienie zasad planowania zmianowania oraz wpływu zmianowania na środowisko;

  • planowanie i rozpisywanie płodozmianu w układzie 4‑letnim i 7‑letnim;

  • dobór właściwych odmian roślin i nasion oraz dawek nawozów;

  • omówienie zabiegów agrotechnicznych wykonywanych zgodnie z ustalonym terminarzem;

  • analiza dokumentacji stosowanego materiału siewnego i nawozu (parametry i dawka nawozu) oraz ilości wykonywanych zabiegów;

  • charakteryzowanie skutków braku stosowania zmianowania roślin.

Mapa interaktywna Schemat zmianowania roślin na glebach lekkich i zwięzłychDZ8mMPAMSMapa interaktywna Schemat zmianowania roślin na glebach lekkich i zwięzłych

Praca z mapą interaktywną wspomaga wykształcenie następujących umiejętności:

  • analiza zasad dobierania płodozmian do warunków glebowych, siedliskowych i ekonomiczno‑organizacyjnych gospodarstwa;

  • charakteryzowanie podstawowych zasad prawidłowego zmianowania;

  • omówienie wpływu zmianowania na środowisko;

  • właściwy dobór stanowiska do wymagań roślin uprawnych.

Obudowa dydaktyczna

Interaktywne materiały sprawdzająceDgKhqCpFBInteraktywne materiały sprawdzające – pozwalają zweryfikować poziom opanowania wiedzy i umiejętności z zakresu planowania zmianowania roślin uprawnych.

Słownik pojęć dla e‑materiałuD4s6mBNMpSłownik pojęć dla e‑materiału – zawiera objaśnienia specjalistycznego słownictwa występującego w całym e‑materiale.

Przewodnik dla nauczycielaDcSB38HhUPrzewodnik dla nauczyciela – zawiera wskazówki dotyczące wykorzystania e‑materiału w ramach pracy dydaktycznej.

Przewodnik dla uczącego sięD11bOazmvPrzewodnik dla uczącego się – zawiera wskazówki i instrukcje dotyczące wykorzystania e‑materiału w ramach samodzielnej nauki uczącego się.

Netografia i bibliografiaDFBbvyJCaNetografia i bibliografia – stanowi listę materiałów, na podstawie których został opracowany e‑zasób, oraz listę materiałów polecanych do przeczytania w celu pogłębienia zagadnienia planowania zmianowania roślin uprawnych.

Instrukcja użytkowaniaDBSDYsJ5IInstrukcja użytkowania – objaśnia działanie e‑materiału oraz poszczególnych jego elementów.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

3

Powiązania między elementami e‑materiału

Materiały multimedialne są powiązane ze sobą i z poszczególnymi elementami obudowy dydaktycznej.

Każdy materiał multimedialny jest także powiązany z konkretnymi interaktywnymi materiałami sprawdzającymi:

  • sekwencje filmowe Zasady planowania zmianowania z ćwiczeniami 1, 3, 5 i 6;

  • mapa interaktywna Schemat zmianowania roślin na glebach lekkich i zwięzłych z ćwiczeniami 2 i 4.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

4

Wskazówki do wykorzystania materiałów multimedialnych w pracy dydaktycznej

Zawarte w e‑materiale zasoby multimedialne są nowoczesnymi środkami dydaktycznymi, które znacząco wspomagają kształcenie zawodowe. Dzięki nim uczniowie zdobywają wiedzę o planowaniu i stosowaniu zmianowania roślin w działalności rolniczej. Poniżej przedstawiono propozycje wykorzystania każdego multimedium na zajęciach, a także poza nimi, podczas samodzielnej pracy uczniów.

Praca uczniów podczas zajęć

1. Sekwencje filmowe Zasady planowania zmianowania

Praca w grupach

Nauczyciel wyświetla uczniom dwie sekwencje filmowe: pierwsza przedstawia skutki niestosowania zmianowania roślin, druga – zasady planowania zmianowania.

Po zapoznaniu uczniów z multimedium nauczyciel dzieli zespół klasowy na dwie grupy. Wykonują one plakat/mapę myśli/infografikę, w których zawrą najważniejsze informacje na temat:

  • skutków braku stosowania zmianowania roślin (grupa 1);

  • zasad planowania zmianowania (grupa 2).

Nauczyciel czuwa nad przebiegiem pracy. Po wyznaczonym czasie rezultaty zostaną wyświetlone na tablicy interaktywnej i omówione przez nauczyciela i uczniów.

2. Mapa interaktywna Schemat zmianowania roślin na glebach lekkich i zwięzłych

Praca w parach

Uczniowie w parach zapoznają się z mapą interaktywną, przedstawiającą zasady dobierania płodozmianu do warunków glebowych, siedliskowych i ekonomiczno‑organizacyjnych gospodarstwa.

Postępując według instrukcji nauczyciela, uczniowie planują zmianowanie wybranych roślin uprawnych. Nauczyciel czuwa nad przebiegiem pracy i na bieżąco udziela uczniom pomocy.

Mapę z wykonanym zadaniem uczniowie mogą zapisać do pliku i/lub wydrukować.

3. Interaktywne materiały sprawdzające

Są to ćwiczenia przewidziane do samodzielnego rozwiązania przez uczniów. Nauczyciel może jednak wprowadzić pracę w parach lub elementy oceny koleżeńskiej, która polega na tym, że po rozwiązaniu zadań uczniowie konsultują odpowiedzi z osobą z ławki. Można też zastosować indywidualne rozwiązywanie zadań i wspólne omówienie odpowiedzi przez cały zespół klasowy, podczas gdy rozwiązania są wyświetlane na tablicy multimedialnej. W każdym z tych wariantów uczeń powinien móc skorzystać z pomocy nauczyciela i uzyskać od niego informację zwrotną.

Praca uczniów poza zajęciami

E‑materiały umożliwiają pracę uczniów poza zajęciami lekcyjnymi. Mogą oni samodzielnie zapoznać się z multimediami i sporządzić notatki porządkujące wiedzę. Notatki mogą być w różnej formie.

1. Sekwencje filmowe Zasady planowania zmianowania

Praca indywidualna

Nauczyciel prosi uczniów, aby w domu zapoznali się z sekwencjami filmowymi. Zachęca do sporządzenia notatek, które będą pomocne podczas lekcji. Może też polecić uczniom, aby wykonali powiązane z multimedium ćwiczenie interaktywne.

2. Mapa interaktywna Schemat zmianowania roślin na glebach lekkich i zwięzłych

Praca w grupach

Nauczyciel dzieli uczniów na trzy lub cztery grupy. Zadaniem każdej grupy jest wykorzystanie mapy interaktywnej do zaplanowania zmianowania roślin. Przypisanie roślin do grup może się odbyć drogą głosowania lub może go dokonać nauczyciel.

Uczniowie zapisują mapy z wykonanym zadaniem i wysyłają je nauczycielowi. Na zajęciach zostaną one omówione i ocenione pod kątem poprawności planowania i wartości uzyskanych efektów.

3. Interaktywne materiały sprawdzające

Uczniowie mogą wykonać ćwiczenia interaktywne w ramach pracy domowej.

Indywidualizacja pracy z uczniami, w tym z uczniami ze SPE

Dzięki e‑materiałom możliwe jest zindywidualizowanie procesu dydaktycznego i dostosowanie go do różnorodnych potrzeb edukacyjnych uczniów. Każdy materiał można odtworzyć w trybie dostępności, który zawiera alternatywne wersje treści dostępne dla użytkowników z dysfunkcjami wzroku i słuchu. Ułatwia to uczniom dostęp do wiedzy i pozwala na zlikwidowanie niektórych barier społecznych i komunikacyjnych, jak również umożliwia wyrównywanie szans w procesie nauczania–uczenia się.

Ponadto nauczyciel może dostosować pracę z każdym zasobem do indywidualnych potrzeb uczniów:

  • uczniowie słabosłyszący mogą skorzystać z napisów do sekwencji filmowych;

  • uczniowie słabowidzący mogą skorzystać z opisów alternatywnych do multimediów;

  • uczniom z zaburzeniami przetwarzania słuchowego i/lub dysleksją należy dać więcej czasu na wykonanie zadań, a także formułować jasne, krótkie polecenia;

  • przy podziale klasy na grupy należy postarać się o to, by zespoły były zróżnicowane pod względem możliwości uczniów i sposobów uczenia się;

  • podczas pracy w grupach uczniowie zdolni mogą pełnić funkcję liderów i pomagać uczniom z trudnościami w nauce;

  • podczas prezentowania rezultatów prac należy pamiętać, aby nie zmuszać do wypowiedzi na forum klasy osób z trudnościami w komunikacji; mogą się one wykazać w trakcie pracy w grupach;

  • należy zadbać o to, aby uczniowie z dysleksją, zaburzeniami zachowania oraz uczniowie z zaburzeniami ze spektrum autyzmu mieli więcej czasu na wykonanie zadań;

  • uczniowie zdolni mogą poszerzyć wiadomości, wyszukując w dostępnych źródłach dodatkowe informacje, i w ten sposób rozwijać swoje zainteresowania.

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

5

Wymagania techniczne

Wymagania sprzętowe niezbędne do korzystania z przewodnika oraz innych zasobów platformy www.zpe.gov.pl.

System operacyjny:

  • Windows 7 lub nowszy

  • OS X 10.11.6 lub nowszy

  • GNU/Linux z jądrem w wersji 4.0 lub nowszej 3 GB RAM

Przeglądarka internetowa we wskazanej wersji lub nowszej:

  • Chrome w wersji 69.0.3497.100

  • Firefox w wersji 62.0.2

  • Safari w wersji 11.1

  • Opera w wersji 55.0.2994.44

  • Microsoft Edge w wersji 42.17134.1.0

  • Internet Explorer w wersji 11.0.9600.18124

Urządzenia mobilne:

  • 2 GB RAM iPhone/iPad z systemem iOS 11 lub nowszym

  • tablet/smartfon z systemem Android 4.1 (lub nowszym) z przeglądarką kompatybilną z Chromium 69 (lub nowszym), np. Chrome 69, Samsung Browser 10.1, szerokość co najmniej 420 px

Powrót do spisu treściPowrót do spisu treści

Słownik pojęć dla e‑materiału
Przewodnik dla uczącego się