Temat: Układ słoneczny

Materiał uzupełniający do wykorzystania na lekcjach w grupie przedmiotów przyrodniczych (przyroda, biologia, chemia, geografia, fizyka), zajęciach dodatkowych, kołach zainteresowań. Może służyć jako zasób poszerzający wiedzę, przygotowujący uczniów do konkursów przyrodniczych.

Autor: Zyta Sendecka

Adresat

Uczeń klasy VII szkoły podstawowej (geografia).

Podstawa programowa

Klasa VII (geografia)

V. Ruchy Ziemi: Ziemia w Układzie Słonecznym; ruch obrotowy i obiegowy; następstwa ruchów Ziemi. Uczeń:

4) demonstruje przy użyciu modeli (np. tellurium lub globusów) ruch obiegowy Ziemi.

Cel lekcji

Uczniowie opisują planety Układu Słonecznego i Ziemię jako jedną z planet Układu Słonecznego.

Kryteria sukcesu

• wyjaśnisz różnice między poglądami na miejsce Ziemi we Wszechświecie;

• zbudujesz model Układu Słonecznego;

• nazwiesz i rozpoznasz na modelu planety Układu Słonecznego.

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w języku ojczystym;

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo‑techniczne;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się;

• kompetencje społeczne i obywatelskie;

Metody/formy pracy

Pogadanka, praca z tekstem oraz laboratoryjna.

Indywidualna i w parach.

Środki dydaktyczne

• abstrakt;

• tablica interaktywna lub tradycyjna;

• tablety/komputery.

Fazy lekcji

Przed lekcją

Przed lekcją uczniowie w grupach 2‑4 osobowych gromadzą niezbędne przedmioty, które przynoszą na lekcję:

• kulki styropianowe, po jednej o Ø 12 cm, 10 cm, 8 cm, 6 cm, 5 cm i dwie o Ø 4 cm i 3 cm

• pierścień styropianowy o średnicy światła 8 cm

• drut o długości 1 m

• żyłka wędkarska

• farby akrylowe, pędzel

• kubek na wodę

• papierowy talerzyk

• pinezki

• nożyczki

• ewentualnie karton lub brystol, cyrkiel, linijka

Fazy lekcji

Wstępna

1. Nauczyciel podaje temat, cel lekcji i kryteria sukcesu.

2. Nauczyciel pyta uczniów, jakie znają nazwy planet Układu Słonecznego. Pyta również uczniów, czym jest Słońce.

Realizacyjna

3. Uczniowie oglądają film przedstawiający etapy budowy modelu Układu Słonecznego, a następnie w parach wykonują podobny model z materiałów, które przynieśli na lekcję.

4. Nauczyciel prosi uczniów, aby zapoznali się z poglądami na temat miejsca Ziemi we Wszechświecie i wykonali wybrane ćwiczenia interaktywne.

5. Korzystając z modelu Układu Słonecznego uczniowie samodzielnie wykonują ćwiczenia dotyczące kolejności planet.

6. Nauczyciel podpowiada uczniom, że za pomocą techniki polegającej na utworzeniu zdania, w którym pierwszym literom przypisano określone znaczenie, można zapamiętać kolejność planet w Układzie Słonecznym, np.: Moja Wiecznie Zapracowana Mama Jutro Sama Usmaży Naleśniki. Następnie uczniowie wykonują wskazane przez nauczyciela zadania interaktywne.

Podsumowująca

• Nauczyciel prosi uczniów o samodzielne wykonanie wybranego z abstraktu ćwiczenia podsumowującego.

• Prosi uczniów o dokończenie zdań:

Na dzisiejszej lekcji dowiedziałem/am się...

Na dzisiejszej lekcji podobało mi się...

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Solar system

The Earth is the perfect place for us to live. It is at the right distance from the Sun, which means that temperatures on the Earth enable us to live. However, the Earth is not the only planet revolving around the Sun. Some of those planets are real giants; the Earth – huge as it may seem to us – is but a dwarf compared to them.

Throughout history, people believed that all celestial objects visible in the sky revolve around the Earth. It seems to be true when we look up in the sky, doesn’t it? This way of thinking is called today the geocentric theory. According to this theory, the Earth is the centre of the Universe, and the Sun, the Moon, planets and stars revolve around it.

It was the studies, observations and measurements conducted by the Polish astronomer Nicolas Copernicus that proved that the Earth and other planets revolve around the Sun. Currently there is no doubt that it is the heliocentric theory developed by Copernicus is true. The Earth turned out not to be the centre of the Universe, but merely one of many objects in it. In reality, the Sun is in the centre of the solar system with planets, including the Earth, revolving around it.

Back in Copernicus’ times, only five planets were known apart from the Earth. Improvement of observation equipment enabled more planets to be discovered. Today, the solar system is considered to comprise of eight planets. The first four – counting from the Sun – are small and rocky. Because of their closeness to the Sun, they are called inner planets. The following four are much larger and their surface consists of gases and tiny ice crystals. They are called the outer planets.

• The geocentric theory was based on the observation of the apparent movements of the Sun and other celestial bodies, but it turned out to be incorrect.

• The heliocentric theory, created by the Polish astronomer Nicolaus Copernicus, correctly explains the structure of the Solar System and the place of the Earth in the universe.

• The solar system consists of the central star – the Sun, eight planets orbiting it and a large number of smaller objects, e.g. asteroids.