Tak jak w przypadku korzystania z poczty elektronicznej, poprzez komunikatory internetowe istnieje ryzyko nawiązania kontaktu z osobą, która podaje się za kogoś innego. W przypadku rozmowy głosowej takie zagrożenie jest mniejsze niż w przypadku kontaktu mailowego, jednakże nadal istnieje. Natomiast rozmowy wideo wykluczają taką ewentualność ze względu na to, że na ekranie widzisz swojego rozmówce. Kolejnym zagrożeniem przy korzystaniu z komunikatorów internetowych jest możliwość, że Twoje rozmowy są podsłuchiwane.

Lista kontaktów pozwala na dodanie użytkowników, których pseudonimy i tożsamość są nam znane. W większości komunikatorów istnieje również możliwość udostępniania statusu jedynie takim osobom, a także blokowanie wiadomości od użytkowników spoza tej listy. Dodawanie do listy kontaktów odbywa się za pomocą wbudowanej wyszukiwarki, w którą należy wpisać imię, nazwisko lub pseudonim (nick) użytkownika. Po kliknięciu na dany kontakt zostają wyświetlone informacje o użytkowniku, a także ikony prowadzące do nawiązania połączenia głosowego, rozmowy tekstowej lub dodania użytkownika do listy kontaktów. Po dodaniu go do listy otrzyma on wiadomość, która da możliwość udostępnienia jego szczegółowych danych.

Komunikatory

Drugi

Klasy IV‑VI

III. Posługiwanie się komputerem, urządzeniami cyfrowymi i sieciami komputerowymi. Uczeń:

2) wykorzystuje sieć komputerową (szkolną, sieć internet):

a) do wyszukiwania potrzebnych informacji i zasobów edukacyjnych, nawigując między stronami,

b) jako medium komunikacyjne.

45 minut

Korzystanie z komunikatorów internetowych.

1. Korzystanie z czatu i komunikatorów internetowych.

2. Rozpoznawanie zagrożeń w internecie.

3. Stosowanie zasad netykiety.

Uczeń:

- korzysta z czatu i komunikatorów internetowych,

- stosuje zasady netykiety.

1. Dyskusja.

2. Uczenie się przez obserwację.

1. Praca indywidualna.

2. Praca z całą klasą.

Nauczyciel przeprowadza krótką dyskusją na temat komunikacji:

- Czym jest komunikacja?
- Z jakich elementów się składa?
- Jakie sposoby komunikowania się istnieją we współczesnym świecie?

Komunikacja to wymiana komunikatów między dwoma osobami. Ma ona na celu dwustronne przekazanie myśli, uczuć itd. Komunikaty składają się z części werbalnej (słowa), jak i niewerbalnej (m.in. mimika, gesty, ton głosu).

W dzisiejszych czasach istnieje wiele sposobów komunikowania się, m.in.:

- twarzą w twarz,
- przez telefon (rozmowa, SMS itd.),
- przez internet (czat, komunikatory, poczta elektroniczna),
- listownie.

Chat (czat):
Rodzaj rozmowy prowadzonej pomiędzy dwoma (lub wieloma) użytkownikami przez internet lub inną sieć komputerową nazywamy czatem. Rozmowa ta polega na naprzemiennym wysyłaniu wiadomości tekstowych. Istnieje wiele stron czatowych, które umożliwiają zarówno rozmowę prywatną, jak i w chatroomach (pokojach), które często bywają podzielone tematycznie (m.in. pod względem zainteresowań – np. piłka nożna, regionów – np. Warszawa, Chicago – lub też grup wiekowych – np. nastolatki, po dwudziestce itd.). Uczestnicy czatów zazwyczaj nie używają swoich prawdziwych imion i nazwisk, a pseudonimów, zwanych również nickami. Czaty można też spotkać w grach on‑line.

Komunikator internetowy:
Komunikatorem internetowym nazywamy program, który umożliwia użytkownikowi przesyłanie natychmiastowych wiadomości pomiędzy dwoma (lub wieloma) komputerami. Od poczty elektronicznej odróżnia go fakt, że prócz szybkiej wymiany wiadomości pozwala również na wyświetlanie informacji na temat statusu (obecności) innych użytkowników. Komunikatory internetowe mogą służyć zarówno do wymiany wiadomości tekstowych, jak i wideokonferencji. Najbardziej znane to m.in.: Skype, Facebook Messenger i WhatsApp.

Ograniczeniem komunikatorów jest to, że w większości przypadków użytkownik może się porozumieć jedynie z innym użytkownikiem tego samego komunikatora.

Emotikon:
Wraz z pojawieniem się czatów i komunikatorów internetowych użytkownicy zarówno jednych, jak i drugich dostali jeszcze jedną możliwość wyrażania swoich emocji – emotikony. Początkowo były to ideogramy złożone z sekwencji znaków, które zwykle przestawiały grymas twarzy odwrócony o 90°. Przykłady emotikonów: :-), :-P, :-D. Obecnie emotikony są zastępowane przez tzw. emoji, czyli emotikony obrazkowe.

[Grafika interaktywna]

[Ilustracja 1]

Skype:
Jest to komunikator internetowy umożliwiający prowadzenie darmowych rozmów wideo‑głosowych. Ponadto można przez niego przesyłać pliki, a także zwykłe wiadomości tekstowe. Użytkownik ma również możliwość wykonywania rozmów płatnych, np. z posiadaczami telefonów stacjonarnych lub komórkowych. Obecnie Skype jest zintegrowany z Outlook.com, co pozwala na korzystanie z usług komunikatora poprzez konto Microsoft.

[Ilustracja 2]

Interfejs komunikatora Skype jest bardzo intuicyjny. Po lewej stronie widoczny jest Pasek stanu, który określa Twoje zaangażowanie w prowadzenie rozmów w danej chwili – obok nazwy użytkownika znajduje się kropka (w tym przypadku zielona) mówiąca o statusie (w tym przypadku Dostępny). Tuż pod nim znajduje się Pasek narzędzi, umożliwiający dodawanie kontaktów, rozpoczęcie rozmowy głosowej, a także tworzenie konferencji (rozmów z kilkoma użytkownikami).

[Ilustracja 3]

Lista kontaktów:
Lista kontaktów pozwala na dodanie użytkowników, których pseudonimy i tożsamość są nam znane. W większości komunikatorów istnieje również możliwość udostępniania statusu jedynie takim osobom, a także blokowanie wiadomości od użytkowników spoza tej listy. Dodawanie do listy kontaktów odbywa się za pomocą wbudowanej wyszukiwarki, w którą należy wpisać imię, nazwisko lub pseudonim (nick) użytkownika. Po kliknięciu na dany kontakt zostają wyświetlone informacje o użytkowniku, a także ikony prowadzące do nawiązania połączenia głosowego, rozmowy tekstowej lub dodania użytkownika do listy kontaktów. Po dodaniu go do listy otrzyma on wiadomość, która da możliwość udostępnienia jego szczegółowych danych.

Polecenie 1

Uruchom komunikator Skype i zaloguj się. Następnie utwórz listę kontaktów i dodaj do nich kolegów. Spróbuj nawiązać rozmowę głosową, audio‑wideo lub tekstową z osobą z twojej listy kontaktów. Przyjrzyj się dokładnie interfejsowi komunikatora. Zmień swój status i dodaj do niego opis.

[Ilustracja 4]

Polecenie 2

Przejrzyj się ilustracji przedstawiającej ikony komunikatorów internetowych. Odpowiedz na pytania:

- Które z nich znasz?
- Z których korzystałeś osobiście, a z których korzysta ktoś w twoim otoczeniu?
- Który z komunikatorów jest najbardziej popularny wśród uczniów w twojej klasie?
- Czy wiesz która z ikon przedstawia pierwszego komunikator, jaki powstał?

Netykieta:
Netykietą nazywamy zbiór powszechnie obowiązujących zasad poprawnego zachowania się w internecie. Należy pamiętać, aby:

- nie pisać bez potrzeby wielkimi literami,
- nie rozsyłać tzw. łańcuszków szczęścia,
- nie rozpoczynać rozmowy z osobą o statusie „Nie przeszkadzać”,
- przedstawić się przy pierwszej rozmowie,
- używać emotikonów z rozsądkiem.

Zagrożenia:
Tak jak w przypadku korzystania z poczty elektronicznej, poprzez komunikatory internetowe istnieje ryzyko nawiązania kontaktu z osobą, która podaje się za kogoś innego. W przypadku rozmowy głosowej takie zagrożenie jest mniejsze niż w przypadku kontaktu mailowego, jednakże nadal istnieje. Natomiast rozmowy wideo wykluczają taką ewentualność ze względu na to, że na ekranie widzisz swojego rozmówce. Kolejnym zagrożeniem przy korzystaniu z komunikatorów internetowych jest możliwość, że Twoje rozmowy są podsłuchiwane.

Korzystając z czatu lub komunikatora internetowego, pamiętaj o zasadach netykiety, a także o zagrożeniach korzystania z internetu. Pamiętaj, że każdy komunikator posiada funkcję blokowania wiadomości od użytkowników spoza listy kontaktów.