ATLAS INTERAKTYWNY

Spis treści

1. Okna11. Okna

• 1.1. Konstrukcje okien111.1. Konstrukcje okien

• 1.2. Rodzaje okien121.2. Rodzaje okien

• 1.3. Właściwości fizyczne, mechaniczne i chemiczne materiałów i wyrobów budowlanych stosowanych w montażu i naprawie stolarki budowlanej131.3. Właściwości fizyczne, mechaniczne i chemiczne materiałów i wyrobów budowlanych stosowanych w montażu i naprawie stolarki budowlanej

• 1.4. Materiały drewnopochodne stosowane do produkcji skrzydeł drzwiowych141.4. Materiały drewnopochodne stosowane do produkcji skrzydeł drzwiowych

• 1.5. Szyby i pakiety szybowe151.5. Szyby i pakiety szybowe

• 1.6. Elementy budowy okna161.6. Elementy budowy okna

2. Drzwi22. Drzwi

• 2.1. Rodzaje drzwi212.1. Rodzaje drzwi

• 2.2. Modele drzwi222.2. Modele drzwi

• 2.3. Rodzaje drzwi (materiał)232.3. Rodzaje drzwi (materiał)

• 2.4. Elementy budujące drzwi242.4. Elementy budujące drzwi

• 2.5. Rodzaje drzwi zewnętrznych252.5. Rodzaje drzwi zewnętrznych

• 2.6. Drzwi zewnętrzne – podział ze względu na funkcje262.6. Drzwi zewnętrzne – podział ze względu na funkcje

• 2.7. Rodzaje konstrukcji klejonych drewnianych272.7. Rodzaje konstrukcji klejonych drewnianych

• 2.8. Profile z tworzyw sztucznych282.8. Profile z tworzyw sztucznych

• 2.9. Wypełnienia skrzydeł292.9. Wypełnienia skrzydeł

3. Wrota33. Wrota

4. Osłony44. Osłony

• 4.1. Rodzaje osłon414.1. Rodzaje osłon

• 4.2. Osłony zewnętrzne424.2. Osłony zewnętrzne

5. Bramy55. Bramy

• 5.1. Konstrukcje wsporcze515.1. Konstrukcje wsporcze

• 5.2. Budowa bramy segmentowej525.2. Budowa bramy segmentowej

• 5.3. Brama uchylna535.3. Brama uchylna

• 5.4. Budowa bramy rolowanej545.4. Budowa bramy rolowanej

• 5.5. Budowa bramy rozwieranej555.5. Budowa bramy rozwieranej

6. Rodzaje budynków66. Rodzaje budynków

1. Okna

1.1. Konstrukcje okien

Powrót do spisu treścisPowrót do spisu treści

1.2. Rodzaje okien

Powrót do spisu treścisPowrót do spisu treści

1.3. Właściwości fizyczne, mechaniczne i chemiczne materiałów i wyrobów budowlanych stosowanych w montażu i naprawie stolarki budowlanej

Drewno jest materiałem naturalnym, który charakteryzuje się dobrą izolacyjnością termiczną i akustyczną, małą rozszerzalnością cieplną oraz korzystnymi właściwościami mechanicznymi.

Ujemnymi cechami drewna są:

• mała odporność na wilgoć,

• podatność na korozję biologiczną (butwienie, gnicie),

RX5eZdqSW0tWe

Zdjęcie przedstawia fragment zniszczonej ramy okiennej, która uległa korozji biologicznej. Na zewnątrz ramy widać pęknięcia na powierzchni jasnej ściany.

R1VTGmdKi9S8x

Zdjęcie przedstawia zbliżenie na kilku desek drewnianych, które uległy zbutwieniu – w tych miejscach widać rdzawe przebarwienia.

• wady w budowie anatomicznej (sęki, pęknięcia),

RIAJurzE8ht1s

Zdjęcie przedstawia zbliżenie na fragment ciemnego drewna, na którego powierzchni znajduje się sęk.

• niejednorodność struktury.

R1P6dNoKbwN05

Zdjęcie przedstawia kawałek drewna o niejednorodnej powierzchni – z drobnymi dziurami w różnych miejscach.

Rodzaj wykorzystywanego drewna: drzewa iglaste, głównie sosna; mahoń, modrzew, dąb oraz heban, meranti, teczyna i inne.

Okna można wykonywać z drewna litego, ale żeby zapobiec paczeniu i wichrowaniu się okien drewnianych stosuje się obecnie elementy klejone warstwowo.

Powrót do spisu treścisPowrót do spisu treści

1.4. Materiały drewnopochodne stosowane do produkcji skrzydeł drzwiowych

• twarde płyty pilśniowe,

R1c6rWzYnc117

Zdjęcie przedstawia zbliżenie na kilkanaście płyt pilśniowych ustawionych jedna na drugiej.

• płyty wiórowe,

R16mGvV8hFnQB

Zdjęcie przedstawia zbliżenie na płytę wiórową o gładkiej, ale nierównomiernej strukturze składającej się z wielu odcieni drewna i wielu faktur.

• sklejka,

Rv0wECCHDktet

Zdjęcie przedstawia zbliżenie na kilka płyt‑sklejek, które to z kolei składają się ze ściśle przylegających do siebie cienkich płyt drewnianych o naprzemiennie jasnym i ciemnym kolorze.

• fornirowane płyty HDF,

RhrSdb5ecQ2vV

Zdjęcie przedstawia kilkanaście fornirowanych płyt HDF niedużej wielkości, zawieszonych na ścianie, o różnych odcieniach.

• płyty typu sandwich, składające się ze sztywnej pianki poliuretanowej i okładziny ze sklejki.

R1PX8LuKe1c5l

Zdjęcie przedstawia kilka płyt typu sandwich, które składają się z jasnożółej poliuretanowej pianki oraz drewnianej wykładziny wykonanej ze sklejki.

Tworzywa sztuczne:

• kompozyt poliestrowo‑szklany (fiberglas),

Rs5MgPpwvfpxd

Zdjęcie przedstawia uchylone okno o białych ramach z kompozytu poliestrowo‑szklanego

• kompozyt z włókien drzewnych i termoplastycznego winylu (fibrex).

RzHWYw8U4pW33

Zdjęcie przedstawia kompozyt z włókien drzewnych i termoplastycznego winylu. Jest to fragment przypominający drewnianą listwę o pustych przestrzeniach w środku, na którym leżą gwoździe i czarne elementy mocujące kompozyt.

Inne materiały:

• aluminium

• stal

Powrót do spisu treścisPowrót do spisu treści

1.5. Szyby i pakiety szybowe

• Pakiet szybowy (szyby zespolone)

• Szyby bezpieczne

• Szyby antywłamaniowe

• Szkło hartowane (szyba hartowana)

Szkło hartowane, znane również jako szkło bezpieczne, jest poddawane specjalnemu procesowi hartowania termicznego, który zwiększa jego wytrzymałość i bezpieczeństwo. Podczas procesu hartowania szkło jest podgrzewane do wysokiej temperatury, a następnie szybko schładzane. Powoduje to wewnętrzne naprężenia w szkle, które sprawiają, że jest ono bardziej wytrzymałe na uderzenia i zmniejsza ryzyko pęknięć. W przypadku uszkodzenia, szkło hartowane rozpada się na małe, bezpieczne kawałki o tępym brzegu, co minimalizuje ryzyko skaleczeń. Szkło hartowane jest często stosowane w drzwiach, ściankach działowych, blatach stołów, balustradach i innych miejscach, gdzie istnieje ryzyko uszkodzenia.

• Szkło float

Szkło float, znane również jako szkło płaskie, jest najbardziej powszechnym rodzajem szkła stosowanym w budownictwie. Powstaje przez topienie i stopniowe chłodzenie płynnej masy szkła na powierzchni stopionego cynku. Szkło float ma gładką i płaską powierzchnię, a jego grubość może być różna w zależności od zastosowania. Jest stosowane w oknach, drzwiach, witrynach, lustrach, panelach szklanych i innych elementach stolarki budowlanej. Szkło float jest przezroczyste, zapewnia dobry przepływ światła i jest stosunkowo ekonomiczne w produkcji.Warto wiedzieć!

Wytwarzane w procesie float szkło może być bezbarwne lub barwione. Znajduje zastosowanie zarówno w budownictwie, jak i w przemyśle motoryzacyjnym.

• Szkło laminowane

Szkło laminowane składa się z dwóch lub więcej warstw szkła, które są połączone specjalnym laminatem polimerowym (PVB). Ta warstwa laminatu sprawia, że szkło jest trudne do rozbicia i utrzymuje je w całości nawet po pęknięciu. W przypadku uszkodzenia, fragmenty szkła związane są z laminatem, co minimalizuje ryzyko skaleczeń. Szkło laminowane jest często stosowane tam, gdzie wymagana jest większa ochrona, tak jak w przeszklonych drzwiach, oknach, witrynach sklepowych, balustradach i dachach szklanych. Dodatkowo, szkło laminowane może również zapewniać redukcję hałasu oraz ochronę przed promieniowaniem UV.

Warto wiedzieć! 

Szkłu laminowanemu można nadać rozliczne właściwości: ognioodporne, dźwiękochłonne lub chroniące przed promieniowaniem UV poprzez zastosowanie różnej struktury materiałów i przekładek.

• Szkło o zmiennej przezierności

• Szkło selektywne

Powrót do spisu treścisPowrót do spisu treści

1.6. Elementy budowy okna

Okapnik przyszybowy

Futryna

Jest ramą zamocowaną w wewnętrznym otworze drzwiowym, do której przymocowane są drzwi, ma charakter stały.

Okucia okienne

Zawiasy

Zakrętki

Przytrzymywacz grzebieniowy

Powrót do spisu treścisPowrót do spisu treści

2. Drzwi

2.1. Rodzaje drzwi

RWJYACaO2z9M4

Plansza przedstawia dwa skrzydła drzwiowe, pierwsze z nich określone jako konstrukcja ramowa, z kolei drugie – konstrukcja płytowa. W pierwszym zaznaczone zostały zielonym kolorem obrzeża konstrukcji podpisane jako szkielet konstrukcyjny tworzący widoczną ramę. W drugim zaznaczone zostały cienką linią ramy oraz – ukośnymi liniami – przestrzeń w ich środku oznaczające to, że pomiędzy płytami znajduje się wypełnienie stabilizujące.

Podział drzwi ze względu na położenie w budynku:

• drzwi wewnętrzne – umieszczone w ścianach, między pomieszczeniami,

• drzwi zewnętrzne (wejściowe) – znajdujące się w ścianie zewnętrznej (elewacji) i będące wejściem do budynku.

Podział drzwi ze względu na kierunek otwierania:

• drzwi prawe – skrzydło drzwiowe otwierane jest w prawą stronę,

• drzwi lewe – skrzydło drzwiowe otwierane jest w lewą stronę.

Najważniejsze typy drzwi ze względu na liczbę skrzydeł i sposób mocowania:

• drzwi zewnętrzne zawiasowe –prawe lub lewe, jedno lub dwuskrzydłowe,

• drzwi tarasowe przesuwne (zwane niekiedy również oknami) – system HST lub PSK.

Powrót do spisu treścisPowrót do spisu treści

2.2. Modele drzwi

• Drzwi bezprzylgowe

• Drzwi przylgowe

Powrót do spisu treścisPowrót do spisu treści

2.3. Rodzaje drzwi (materiał)

• Drzwi płytowe

• Drzwi płycinowe

• Drzwi szklane

Powrót do spisu treścisPowrót do spisu treści

2.4. Elementy budujące drzwi

• Nadproże

• Niski próg w drzwiach

• Panel wsadowy drzwi

• Panel nakładowy drzwi

Powrót do spisu treścisPowrót do spisu treści

2.5. Rodzaje drzwi zewnętrznych

• Stolarka stalowa

• Drzwi szklane

Rey4FBEncKHj5

Zdjęcie przedstawia dwuskrzydłowe masywne drzwi o drewnianych ramach, które poza tymi elementami są całkowicie wykonane ze szkła.

• Drzwi zewnętrzne drewniane

RBsOuxWZSBf30

Zdjęcie przedstawia drewniane drzwi zewnętrzne bez klamki, wyglądające tak, jakby były złożone z kilku pionowo ułożonych paneli drewnianych.

• Drzwi zewnętrzne aluminiowe

RwhZwOIPWIJa6

Zdjęcie przedstawia ciemnobrązowe drzwi aluminiowe, do których przymocowane jest urządzenie do wpisywania kodu otwierającego.

• Drzwi zewnętrzne z PVC

RZsOHW6Xo1fvi

Zdjęcie przedstawia drzwi zewnętrzne z PVC o szarym kolorze i ciemnogranatowych ramach wyznaczających granicę czterech skrzydeł.

• Drzwi zewnętrzne z włókna szklanego

R3C1S2NYY6DIE

Zdjęcie przedstawia solidnie wykonane drewniane drzwi, na której powierzchni znajduje się kilkanaście rzędów wypukłych kwadratowych elementów udekorowanych dodatkowo metalowym pasem przechodzącym przez środek skrzydła. Po lewej i prawej stronie znajdują się wąskie przeszklone segmenty konstrukcji.

Powrót do spisu treścisPowrót do spisu treści

2.6. Drzwi zewnętrzne – podział ze względu na funkcje

• Antywłamaniowe

• Przeciwpożarowe

Właściwości: wydłużony czas ognioodporności i zdolność do utrzymania integralności strukturalnej przez określony czas.

Materiał: materiały o wysokiej odporności ogniowej, takie jak stal, specjalne płyty z rdzeniem ognioodpornym lub drewno z dodatkowymi warstwami ogniochronnymi.

Zastosowanie: w budynkach użyteczności publicznej, szpitalach, hotelach, biurach.

Powrót do spisu treścisPowrót do spisu treści

2.7. Rodzaje konstrukcji klejonych drewnianych

Drewno klejone

Klasy wytrzymałości: GL24c/h, GL28c/h, GL30c/h wg normy: EN 14080:2013 Konstrukcje drewniane – Drewno klejone warstwowo i drewno lite klejone warstwowo – Wymagania

• Klejone krzyżowo (CLT - Cross Laminated Timber):

• KVH (Konstruktionsvollholz):

• LVL

• Belki dwuteowe

Powrót do spisu treścisPowrót do spisu treści

2.8. Profile z tworzyw sztucznych

• Profile PVC

Profile PVC są jednymi z najbardziej popularnych i powszechnie stosowanych profili w stolarki budowlanej. Są one wykonane z polichlorku winylu, który jest tworzywem sztucznym o wysokiej trwałości, odporności na warunki atmosferyczne i łatwości w utrzymaniu czystości. Stosuje się je w produkcji okien, drzwi, parapetów, ościeżnic i innych elementów stolarki budowlanej. Charakteryzują się dobrą izolacją termiczną i akustyczną, niską przewodnością cieplną oraz łatwością w formowaniu i obróbce.

• Profile aluminiowe

Profile aluminiowe są również powszechnie stosowane w stolarce budowlanej, zwłaszcza do produkcji okien i drzwi. Charakteryzują się dużą wytrzymałością, odpornością na korozję i trwałością. Są one stosowane zarówno w stolarki zewnętrznej, jak i wewnętrznej, często w połączeniu z innymi materiałami, takimi jak szkło czy drewno. Profile aluminiowe są lekkie, elastyczne i łatwe w obróbce, co umożliwia projektowanie różnorodnych konstrukcji.

• Profile kompozytowe

Profile kompozytowe są wykonane z połączenia różnych materiałów, takich jak włókno szklane, włókno węglowe lub inne wzmocnienia z tworzywami sztucznymi. Są one stosowane głównie w produkcji okien i drzwi, które łączą zalety różnych materiałów, takich jak wytrzymałość, lekkość, termoizolacyjność i trwałość. Profile kompozytowe są odporne na warunki atmosferyczne, korozję oraz promieniowanie UV, co sprawia, że są atrakcyjne w zastosowaniach zewnętrznych.

Powrót do spisu treścisPowrót do spisu treści

2.9. Wypełnienia skrzydeł

• Plaster miodu

• Płyta wiórowo‑otworowa

• Płyta pełna

• Płyta stolarska 100% drewno

• Skrzydło aluminiowe

Powrót do spisu treścisPowrót do spisu treści

3. Wrota

Powrót do spisu treścisPowrót do spisu treści

4. Osłony

4.1. Rodzaje osłon

R1L0fUrIc6lgu

Ilustracja przedstawia planszę zatytułowaną „Wewnętrzne osłony okienne”. Widać na niej 11 rodzajów rolet i zasłon. Są to kolejno: rolety klasyczne (o jednolitej strukturze zsunięte do połowy okna), rolety plisowane (składające się z wielu poziomych segmentów), zasłony klasyczne (materiał powieszony na karniszu), rolety rzymskie (składające się z kilku poziomych segmentów), okna zespolone żaluzjami pomiędzy szybami (w ich obręb wchodzą dwie szyby oraz znajdująca się pomiędzy nimi wielosegmentowa żaluzja), zasłony panelowe (materiał powieszony na karniszu z dodatkowo wyszytą „zakładką” na samym dole i u góry tkaniny), roleta typu dzień i noc (składająca się z kilkunastu segmentów), żaluzje (składająca się z wielu płytek, którymi można manipulować za pomocą odpowiednich sznurków), zasłony sznurkowe (składające się z rzędu sznurków zawieszonych na karnisz), maty bambusowe rolowane (składające się z rozwijającej się drewnianej wielosegmentowej powierzchni), verticale (kilkanaście pasów materiałowych obracanych przy pomocy specjalnych sznurków).

Powrót do spisu treścisPowrót do spisu treści

4.2. Osłony zewnętrzne

RJd3puLH7D2K1

Ilustracja przedstawia żaluzje w żółtym kolorze: jedne z prowadnicą szynową i drugie z prowadnicą linkową. Oba rodzaje nie różnią się między sobą w sposobie ułożenia listw, natomiast ta z prowadnicą szynową składa się również z odpowiedniej szyny zamieszczonej po lewej stronie.

• Żaluzja zwijana/roleta mocowana na konsolach

R1IINCeoWTzFv

Ilustracja przedstawia rozłożoną na części zwijaną żaluzję. Wśród części znajdują się: rura nawojowa, nasadka, hamulec siłownika, konsola, końcówka aretacyjna, prowadnica, siłownik, przegub Cardana, korba ręczna, listwa, listwa końcowa.

• Żaluzja fasadowa

RnX56vGn6JEFJ

Ilustracja przedstawia żaluzję fasadową z dokładnie przedstawionymi poszczególnymi elementami konstrukcji. Na samej górze tejże konstrukcji znajduje się wieszak rynny górnej – metalowej listwy, na której przymocowana jest całość. Po bokach widać elementy prowadnic – szyn, po których przemieszcza się żaluzja. Zasadniczą część żaluzji stanowią ułożone równomiernie listwy.

Powrót do spisu treścisPowrót do spisu treści

5. Bramy

5.1. Konstrukcje wsporcze

• Brama segmentowa

R1XxGI5s5ntfv

Zdjęcie przedstawia bramę segmentową w ciemnoszarym kolorze zwijającą się do górnej ściany. Na samym jej szczycie widać trzy przeszklone części.

• Dwulistkowa uszczelka boczna

R1IWZfkc9eEr2

Grafika przedstawia dwulistkową uszczelkę (pokazaną w przekroju) ściśle zamocowaną do szarej płyty.

• Dwulistkowa uszczelka górna

R9zYs5pMeX0IP

Ilustracja przedstawia dwulistwową uszczelkę górną ściśle dopasowaną do elementu o jasnym kolorze.

• Uszczelka narożnikowa

RLE01IYrxGJe3

Grafika przedstawia ciemną uszczelkę narożnikową, której koniec ma wypukły kwadratowy kształt. Uszczelka ściśle przylega do górnego elementu drzwi.

• Prowadnice

• Ościeżnice

• Elementy mocujące

• Napęd elektryczny

• Rolki prowadzące

• Uchwyty podwieszek

• Panel aluminiowy

REbbXsPHKx38K

Zdjęcie przedstawia elementy bramy segmentowej odpowiadające za chowanie się jej pod górną ścianą. Widać napęd elektryczny, uchwyty podwieszek, ościeżnicę, rolki prowadzące, elementy mocujące i prowadnicę.

RFE7Z0ZESohV7

Zdjęcie przedstawia zbliżenie na szary aluminiowy panel o perforowanej strukturze.

Powrót do spisu treścisPowrót do spisu treści

5.2. Budowa bramy segmentowej

Powrót do spisu treścisPowrót do spisu treści

5.3. Brama uchylna

Powrót do spisu treścisPowrót do spisu treści

5.4. Budowa bramy rolowanej

Powrót do spisu treścisPowrót do spisu treści

5.5. Budowa bramy rozwieranej

Powrót do spisu treścisPowrót do spisu treści

6. Rodzaje budynków i obiektów budowlanych

• Budynki mieszkalne

RCSRnKahiLBjE

Zdjęcie przedstawia czteropiętrowy blok mieszkalny z balkonami i standardowymi oknami.

• Budynki biurowe

R1PtrAGbvthhq

Zdjęcie przedstawia budynki biurowe o dużych oszklonych przestrzeniach.

• Obiekty przemysłowe i magazynowe

R12BPbdlRZRBJ

Zdjęcie przedstawia obiekt przemysłowy, z którego wyjeżdża ciężarówka. Po obu stronach ciężarówki widać dwa skrzydła otwartej na oścież bramy.

• Obiekty handlowe i usługowe

Rqg1dRtk0cLye

Zdjęcie przedstawia obiekt usługowy z dużymi oknami podzielonymi na kilkanaście małych szklanych kwadratów o ciemnych ramach.

• Obiekty publiczne

• Obiekty zabytkowe

R8sf8ovmrAeMl

Zdjęcie przedstawia dwa zabytkowe okna – jedno z nich w kolorze białym o licznych dekoracyjnych zakończeniach, z żaluzjami widocznymi od zewnątrz. Drugie zdjęcie przedstawia to samo okno w stanie sprzed konserwacji – zniszczone i brudne.

Powrót do spisu treścisPowrót do spisu treści

Powiązane ćwiczenia