Tytuł: Świat medialny

Opracowanie scenariusza: Magdalena Trysińska

Temat zajęć

Język mediów – jak są zbudowane teksty prasowe?

Grupa docelowa

Uczniowie klasy VII ośmioletniej szkoły podstawowej.

Podstawa programowa

I. Kształcenie literackie i kulturowe.

2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:

1. wyszukuje w tekście potrzebne informacje oraz cytuje odpowiednie fragmenty tekstu publicystycznego, popularnonaukowego lub naukowego;

2. porządkuje informacje w zależności od ich funkcji w przekazie;

3. dostrzega różnice między literaturą piękną a literaturą naukową, popularnonaukową, publicystyką i określa funkcje tych rodzajów piśmiennictwa;

4. rozpoznaje gatunki dziennikarskie: reportaż, wywiad, artykuł, felieton i określa ich podstawowe cechy.

2.Zróżnicowanie języka. Uczeń:

7. rozumie pojęcie stylu, rozpoznaje styl potoczny, urzędowy, artystyczny, naukowy, publicystyczny.

III. Tworzenie wypowiedzi

1. Elementy retoryki. Uczeń:

2. gromadzi i porządkuje materiał rzeczowy potrzebny do tworzenia wypowiedzi; redaguje plan kompozycyjny własnej wypowiedzi;

3. tworzy wypowiedź, stosując odpowiednią dla danej formy gatunkowej kompozycję oraz zasady spójności językowej między akapitami; rozumie rolę akapitów jako spójnych całości myślowych w tworzeniu wypowiedzi pisemnych oraz stosuje rytm akapitowy (przeplatanie akapitów dłuższych i krótszych);

4. zgadza się z cudzymi poglądami lub polemizuje z nimi, rzeczowo uzasadniając własne zdanie.

IV. Samokształcenie. Uczeń:

1. rzetelnie, z poszanowaniem praw autorskich, korzysta z informacji;

2. rozwija umiejętności samodzielnej prezentacji wyników swojej pracy;

3. rozwija umiejętność krytycznego myślenia i formułowania opinii.

Ogólny cel kształcenia

Uczeń poznaje gatunki medialne i analizuje elementy kompozycji tekstu prasowego.

Kształtowane kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w języku ojczystym;

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje społeczne i obywatelskie;

• świadomość i ekspresja kulturalna;

• umiejętność uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• wymienia różne typy mediów, określa ich specyfikę;

• opowiada, czym różni się sposób przekazywania informacji przez różne typy mediów;

• podaje, z jakich części składa się informacja prasowa;

• analizuje tekst informacji prasowej.

Metody/techniki kształcenia

• problemowa: rozmowa kierowana, dyskusja;

• programowane: z użyciem komputera i e‑podręcznika;

• praktyczna: ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• aktywność indywidualna jednolita;

• aktywność zbiorowa jednolita;

• aktywność w grupach.

Przebieg lekcji

Faza wprowadzająca

1. Nauczyciel określa cel zajęć, którym jest poznanie zasad konstruowania informacji medialnej. Wspólnie z uczniami opracowuje kryteria sukcesu.

2. Nauczyciel wprowadza uczniów w temat, zwracając uwagę uczniów na to, że współczesny świat mediów (prasy, radia, telewizji i internetu) rozwija się w takim tempie, iż nie sposób go uporządkować. Pojawiają się nowe technologie informacyjne, w których słowo przenika się z obrazem i dźwiękiem. Możemy korzystać z różnych źródeł prasowych, które w społeczeństwach demokratycznych, kierujących się zasadami wolności słowa i jednostki, wyrażają różnorodny pogląd na świat i oferują odbiorcom rozmaite sposoby dokumentowania rzeczywistości i wydarzeń. Media odbijają wiedzę – od potocznej po naukową – a także kreują nasz sposób patrzenia na ważne sprawy społeczne i obywatelskie.

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel prowokuje dyskusję na temat specyfiki różnych mediów. Wyświetla na tablicy zdjęcia: książki, gazety, telewizora, komputera, telefonu komórkowego (smartfonu), tabletu. Pyta uczniów, czym różni się sposób przekazywania informacji przez wskazane media; z których mediów uczniowie korzystają najczęściej, bez których mogliby się obyć, a bez których nie wyobrażają sobie życia.

2. Nauczyciel zwraca uwagę na gatunki dziennikarskie. Mówi, że dzielą się one na teksty informacyjne i teksty publicystyczne. Te pierwsze mówią o faktach i wydarzeniach, drugie zaś przedstawiają ocenę i poglądy dziennikarza na temat ważnych spraw społecznych, politycznych, kulturalnych itd. Prosi uczniów, aby je rozpoznali – uczniowie wykonują ćwiczenie 2 w abstrakcie.

3. Nauczyciel pyta, czy uczniowie potrafią podać cechy artykułu prasowego (informacji prasowej). Prowadzący wyświetla na tablicy zamieszczoną w abstrakcie przykładową wiadomość prasową, zwraca uwagę na jej komponenty: tytuł, lid i korpus.

4. Uczniowie projektują wiadomość prasową z zamieszczonych w ćwiczeniu 3. komponentów.

5. Nauczyciel prosi uczniów, aby podali tytuły audycji radiowych i telewizyjnych, określili ich tematykę i gatunek. W przypadku braku pomysłów można odnaleźć w internecie program radiowy i telewizyjny i wyświetlić go na tablicy. Uczniowie zauważą, że przy poszczególnych tytułach znajduje się na ogół informacja dotycząca gatunku, a po kliknięciu na link można także uzyskać informacje na temat zawartości.

6. Pracując w parach, uczniowie analizują artykuły z pierwszych stron gazet (gazety przynosi nauczyciel lub poleca uczniom przyniesienie ich na lekcje) – wskazują nagłówek, lid, korpus; szukają odpowiedzi na pytania: kto? o czym? do kogo? w jakim celu, w jakich okolicznościach, za pomocą jakiego przekazu mówi?; szukają ciekawych zabiegów językowych; zastanawiają się, jaki związek mają fotografie z tekstem.

7. Na zakończenie, w celu utrwalenia wiadomości, uczniowie wykonują ćwiczenie 6. z e‑podręcznika – dzielą podane gatunki na teksty informacyjne i publicystyczne.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel pyta uczniów, czego się dziś nauczyli, czy lekcja była dla nich ciekawa. Prosi ich o ocenę pracy własnej na lekcji. Może w tym celu posłużyć się przygotowaną wcześniej ankietą lub drzewkiem decyzyjnym, albo przeprowadzić ewaluację ustnie.

2. Uczniowie zapisują w zeszytach słowa klucze dotyczące lekcji, które uważają za najważniejsze.

Praca domowa

Przedstaw w kilku punktach twoją ulubioną gazetę bądź twoją ulubioną stację telewizyjną lub radiową. Odnieś się przy tym do następujących pytań:

Jakie informacje lub gatunki pojawiają się w tym medium?

Jak oceniasz warsztat dziennikarski?

Z której oferty tematycznej najczęściej korzystasz i dlaczego?

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

World of media

Modern world of the media (press, radio, television and the Internet) develops in such speed that it is impossible to organise it. All the time new information technologies in which word interwines with picture and sound appear. We can use different press sources, which in democratic societies guided by the principles of freedom of both speech and the individual, express a diverse world view and offer various ways of documenting reality and events. Media reflect knowledge – from common to scientific – and influence our way of perceiving important social and civic issues.

In journalism – just like in the literature – we have different genres. Generally speaking, we can divide journalism to informational texts and journalistic texts. The first describe facts and events and the second present the journalists’ opinions and views on the important social, political, cultural, etc. issues. Can you recognise them?

The news (very often: information) Is probably one of he most important informational genre in all the media. It is characterised by being up‑to‑date and objective (as required by most of the editors) in presenting events. The news composition should remind reversed pyramid, the most important events are presented at the beginning and all the additional information – at the end. Well composed news should answer six classical journalistic questions: what? who? where? when? how? why? The most important press releases are most often on the newspaper’s front page and are accompanied with inscripted photos.

News – just like any other journalistic genre – consists of three parts.