1876 – narodziny Mieczysława Karłowicza w Wiszniewie
1891‑1918 – ramy czasowe Młodej Polski w literaturze i sztuce
1889 – pierwsza wyprawa w Tatry
1902 – powstanie Koncertu skrzypcowego A‑dur op. 8 otwierającego etap twórczości związanej z górami
1905‑1914 – założenie Spółki Nakładowej Młodych Kompozytorów Polskich przez Ludomira Różyckiego, Apolinarego Szeluto, Karola Szymanowskiego i Grzegorza Fitelberga
1906 – Mieczysław Karłowicz przeprowadza się do Zakopanego
1906 – powstanie Rapsodii litewskiej op. 11
1907 – powstanie Stanisława i Anny Oświecimów op. 12
1908/1909 – powstanie Epizodu na maskaradzie op. 14
1909 – śmierć Mieczysława Karłowicza w Tatrach
m1ffef04ba7095261_0000000000026
1
Scenariusz lekcji dla nauczyciela
R1EQtqvLWCAPc1
W prostokątnym polu znajduje się napis „Pobierz”. Jest to przycisk pozwalający na wyświetlenie, pobranie i zapisanie pliku zawierającego scenariusz lekcji - dokument w formacie pdf.
W prostokątnym polu znajduje się napis „Pobierz”. Jest to przycisk pozwalający na wyświetlenie, pobranie i zapisanie pliku zawierającego scenariusz lekcji - dokument w formacie pdf.
Źródło: online skills, cc0.
m1ffef04ba7095261_0000000000029
I. Muzyka w ujęciu historycznym – periodyzacja, język, właściwości i charakterystyka.
8. Muzyka XX i XXI wieku. Uczeń:
4) omawia polską muzykę XX wieku i jej twórców, dokonując klasyfikacji zgodnie ze stylami i kierunkami: Mieczysław Karłowicz, Karol Szymanowski, Grażyna Bacewicz, Witold Lutosławski, Andrzej Panufnik, Tadeusz Baird, Kazimierz Serocki, Wojciech Kilar, Henryk Mikołaj Górecki, Krzysztof Penderecki, Eugeniusz Knapik, Aleksander Lasoń, Andrzej Krzanowski, Paweł Szymański, Hanna Kulenty, Paweł Mykietyn, Agata Zubel i in..
II. Analiza i interpretacja dzieł muzycznych. Uczeń:
1. zna podstawowe terminy i pojęcia właściwe dla opisu i zrozumienia wybranych dzieł muzycznych;
5. rozpoznaje cechy stylistyczne utworu reprezentującego określoną epokę muzyczną.
III. Tworzenie wypowiedzi związanych z historią i kulturą muzyczną. Uczeń:
3. interpretuje i odczytuje w kontekście dokonań epoki wybrane dzieła muzyczne.
m1ffef04ba7095261_0000000000034
Nauczysz się
przedstawiać twórczość Mieczysława Karłowicza;
wymieniać najważniejsze dzieła Mieczysława Karłowicza;
charakteryzować wpływ Tatr i gór na twórczość kompozytora.
m1ffef04ba7095261_0000000000051
Młoda Polska
R1KpP9boYoBJu1
Ilustracja przedstawia polskiego kompozytora i dyrygenta Mieczysława Karłowskiego. Mężczyzna na fotografii siedzi na fotelu. Ubrany jest w białą koszulę, z muszką pod szyją, kamizelkę oraz garnitur. Kompozytor ma okulary.
Mieczysław Karłowicz, wikimedia.org, domena publiczna
Karłowicz był twórcą – przedstawicielem Młodej Polski. Młoda Polska to okres w sztuce, muzyce i literaturze przypadający na lata 1891 – 1918. Nurt ten rozwijał się jako odpowiedź na sytuację ideową, filozoficzną, polityczną i artystyczną końca wieku, którą młodopolanie oceniali negatywnie. Świadczyło o tym poczucie ogólnie pojmowanego kryzysu wartości i systemów filozoficznych (o charakterze przyrodniczym i materialistycznym, zastępowanych teraz myślami o charakterze idealistycznym, fantastycznym, irracjonalnym). Ówcześni twórcy uważali, że zachodnia cywilizacja nie ma już człowiekowi nic więcej do zaoferowania, a świat zmierza ku nieuchronnej katastrofie. Doprowadziło to do powstania dekadentyzmuDekadentyzmdekadentyzmu.
W 1905 r. czterech wybitnych polskich kompozytorów Ludomir Różycki, Apolinary Szeluto, Grzegorz Fitelberg na czele z Karolem Szymanowskim przy wsparciu finansowym księcia Władysława Lubomirskiego założyło Spółkę Nakładową Młodych Kompozytorów Polskich pod nazwą Młoda Polska. Za siedzibę obrano Berlin. Ich działalność zakończyła się wraz z wybuchem I wojny światowej w 1914 r.
R17oNrFsSKXNG1
Ilustracja przedstawia kompozytora, dyrygenta, pedagoga - Ludomira Różyckiego. Mężczyzna ubrany jest w białą koszulę pod krawatem oraz marynarkę. Na wierzchu ma nałożony płaszcz. Fotografia jest biało - czarna.
Ludomir Różycki, ipsb.nina.gov.pl, CC BY 3.0
R1WmeLlOHnd2s1
Ilustracja przedstawia polskiego kompozytora, pianistę, adwokata, z białoruskiego rodu szlacheckiego - Apolinarego Szeluto. Mężczyzna ubrany jest w białą koszulę pod krawatem oraz ciemną marynarkę. Fotografia jest biało - czarna.
Apolinary Szeluto, audiovis.nac.gov.pl, CC BY 3.0
R1YerawnJX8zy1
Ilustracja przedstawia polskiego dyrygenta, kompozytora i skrzypka Grzegorza Fitelberga. Mężczyzna ubrany jest w białą koszulę pod krawatem, na wierzchu ma pasiastą marynarkę. Starszy mężczyzna ma okulary. Fotografia jest biało - czarna.
Grzegorz Fitelberg, wikimedia.org, domena publiczna
RQJwc3Xx2Bt5o1
Ilustracja przedstawia polskiego kompozytora, pianistę, pedagoga oraz pisarza Karola Szymanowskiego. Mężczyzna ubrany jest w białą koszulę z muchą pod szyją. Na wierzchu ma ciemny płaszcz. Na głowie czarny kapelusz. Fotografia jest biało - czarna.
Karol Szymanowski, wikimedia.org, domena publiczna
Głównymi postulatami kompozytorów tworzących w tym nurcie było: tworzenie muzyki oryginalnej a nie przystępnej każdemu czy komponowanie muzyki narodowej bez sięgania do folkloryzmuFolkloryzmfolkloryzmu.
m1ffef04ba7095261_0000000000055
Wczesna twórczość Mieczysława Karłowicza
Wracając do życia Mieczysława Karłowicza – kompozytor urodził się na Litwie w Wiszniewie. Swoje dzieciństwo do 6. roku życia spędził w rodzinnym majątku. Był najmłodszym z czworga dzieci Jana Karłowicza (etnologa, językoznawcy i muzykującego melomana) oraz Ireny z Sulistrowskich. Muzyka obecna w domu rodzinnym doprowadziła do podjęcia nauki gry na skrzypcach w wieku siedmiu lat. W 1882 r. rodzina Karłowiczów sprzedała majątek w Wiszniewie na Litwie i zamieszkała w Heidelbergu, a następnie w Pradze i w Dreźnie, by wreszcie w 1887 r. osiedlić się w Warszawie. Podczas tak licznych przeprowadzek dalej pobierał lekcje gry na skrzypcach łącznie z teorią muzyki. Z czasem jeszcze bardziej kwitła w nim miłość do muzyki. Podczas pobytu za granicą poznał muzykę operową i symfoniczną, m.in. dzieła Georgesa Bizeta, Carla Marii von Webera, Johannesa Brahmsa, Bedřicha Smetany.
Karłowicz swój pierwszy utwór skomponował na fortepianie (Chant de mai <szą de mą>). W latach 1889‑95 był uczniem Stanisława Barcewicza, równocześnie uczył się harmonii u Zygmunta Noskowskiego i Piotra Maszyńskiego, następnie zaś kontrapunktu i form muzycznych u Gustawa Roguskiego. W tych latach zaczęły także powstawać jego pierwsze kompozycje.
W 1895 r. wyjechał do Berlina z zamiarem kontynuowania nauki gry na skrzypcach u Józefa Joachima, ostatecznie jednak zaczął studia kompozytorskie u Heinricha Urbana. Jednocześnie studiował na wydziale filozoficznym tamtejszego uniwersytetu, publikował artykuły w piśmie „Echa Muzyczne i Teatralne” i komponował swoje pierwsze poważniejsze dzieła — Serenadę na orkiestrę smyczkową i muzykę do dramatu Józefata Nowińskiego pt. Biała gołąbka. Następnie ponownie wrócił do Warszawy, gdzie podjął się działalności publicystycznej (pisał o współczesnej sobie muzyce polskiej) oraz założył orkiestrę smyczkową. Ponadto dalej komponował. W 1906 r. podjął się próby odbycia kursu dyrygenckiego w Lipsku pod nadzorem Artura Nikischa. Po powrocie postanowił zamieszkać w Zakopanem.
m1ffef04ba7095261_0000000000070
Miłość do gór
Przygoda Karłowicza z górami rozpoczęła się pod koniec XIX w. Po raz pierwszy młody Mieczysław przyjechał do Zakopanego wraz z matką i rodzeństwem w 1889 r. Był to okres kiedy na ulicach miasteczka można było spotkać tak wybitnych Polaków jak: Wojciecha Kossaka, Henryka Sienkiewicza, Stanisława Witkiewicza czy Kazimierza Przerwę – Tetmajera. Podczas tej wizyty Karłowicz odbył wspinaczkę na Czerwone Wierchy, Przełęcz Zawrat, zobaczył Dolinę Pięciu Stawów Polskich i Morskie Oko. W 1892 r. pod przewodnictwem przewodnika Jana Stopki zdobył Bystrą, Kominiarski Wierch, Świnicę, Kozi Wierch, Granaty i Rysy. Jego miłość do gór powiększała się. Jeszcze w tym samym roku wyzwolił się z opieki przewodników i zdobył Kościelec. W ciągu kolejnych dwóch lat powiększył swoje zdobycia szczytów o Łomnicę, Wysoką, Gerlach i Mięguszowiecki Szczyt. Przez następne 8 lat trwała przerwa od gór w życiu Karłowicza. Powrócił do Tatr w 1902 r. i próbował chodzić po górach samodzielnie bez przewodnika. W wędrówki zabierał przyjaciół bądź próbował wspinać się sam (nawet zimą). Wyczyny te w przyszłości dały mu tytuł jednego z pionierów taternictwa, w tym zimowego. W 1907 r. podjął się zrobienia kursu narciarskiego (wówczas była to ekstrawagancka sztuka). Mieczysław Karłowicz był tak zdolnym narciarzem, że swoje wędrówki po górach uzupełniał jazdą na nartach. Jako pierwszy wraz z Kordysem i Zaruskim (w 1908 r.) dokonał przejścia narciarskiego z Hali Gąsienicowej przez Przełęcz Liliowe, Dolinę Wierch Cichą, Przełęcz Zawory, Dolinę Hlińską, Koprową Przełęcz, Popradzki Staw do Szczyrbskiego Jeziora. Karłowicz narty traktował jako środek pomagający mu w przemieszczaniu się po Tatrach. Wspinaczki górskie nie traktował w kategorii sportu, lecz przeżyć estetycznych.
Karłowicz zajmował się również publicystyką dotyczącą gór. Pisał w takich pismach jak ,,Taternik”, ,,Kurier Zakopiański”, ,,Wędrowiec” czy ,,Pamiętnik Towarzystwa Tatrzańskiego”. Jako pasjonat opisywał faunę i florę gór, swoje wędrówki i uwagi na temat zachowywania się w górach na podstawie własnych obserwacji. Twierdził, że góry są antidotum na ludzkie słabości i monotonię życia. W jednym z artykułów pisał:
Lecz żadne z tych gór nie były mi tym, czym Tatry. Te Tatry, co na tygodnie całe otulają się w zasłony z mgieł, każąc czekać bez końca na uśmiech, jak najkapryśniejsza z kobiet. Gdy jednak zasłony spadną i błysną modre oczy stawów, gdy rozumieją się śniegi, a turnie odetchną świeżym powietrzem wschodnim – wtedy jakaś tajemnicza dłoń wyciąga się do mnie z wyżyn górskich.
W 1909 r. artysta po powrocie z Warszawy (wyjazd w celu zawodowym), gdzie zakupił nowy aparat, by móc fotografować Tatry zimą. Postanowił 8 lutego o 6 rano wyruszyć na spacer nad Czarny Staw Gąsienicowy. Była to ostatnia wędrówka Mieczysława Karłowicza. Tego dnia spadł świeży śnieg i doszło do tragedii. Następnego dnia Mariusz Zaruski postanowił sprawdzić, gdzie zaginął jego kolega. Udało mu się prześledzić ostatnią trasę nart Karłowicza: ślady nart idące po zboczu gubią się w bruzdach i pokruszonych bryłach śniegu już spadłej ogromnej lawiny… Z drugiego końca już nie wychodzą!(…) to jest jego mogiła!.
Mieczysław Karnowski zmarł 8 lutego 1909 r. Jego ukochane Tatry pozostały jego mogiłą. W miejscu znalezienia jego ciała ustawiono pamiątkowy głaz ze słynnymi słowami Horacego ,,non omnis moriar” (nie wszystek umrę).
RDhVeIiNxzeXp1
Ilustracja przedstawia pomnik w miejscu tragicznej śmierci Mieczysława Karłowicza w Tatrach. Dookoła kamiennego pomnika rozsypane są kamienie przykryte śniegiem. Wokół znajdują się również liczne krzewy oraz drzewa.
Pomnik w miejscu tragicznej śmierci Mieczysława Karłowicza w Tatrach, online-skills, CC BY 3.0
Film pt. Muzyk wśród Taterników – Mieczysław Karłowicz
Rl38LneSMoOy6
Film pt. Muzyk wśród Taterników – Mieczysław Karłowicz. Załączony plik tekstowy zawiera tekst odczytywany przez lektora i opis wizualnego przekazu.
Film pt. Muzyk wśród Taterników – Mieczysław Karłowicz. Załączony plik tekstowy zawiera tekst odczytywany przez lektora i opis wizualnego przekazu.
Film pt. Muzyk wśród Taterników – Mieczysław Karłowicz. Załączony plik tekstowy zawiera tekst odczytywany przez lektora i opis wizualnego przekazu.
m1ffef04ba7095261_0000000000007
m1ffef04ba7095261_0000000000007
Jednym z utworów inspirowanych przyrodą Tatr jest ,,Zawód” do słów wiersza Kazimierza Przerwy Tetmajera. Utwór powstał w 1896 r. (w Berlinie), a więc na początku przygody Karłowicza ze wspinaczką po górach. Użyta w wierszu limba jest symbolem Tatr. Wykołysałem cię wśród fal mych snów, jak limbę gdzieś nadwodną, śniłem cię cichą i pogodną -- -- ach, jak mi żal, jak żal... Na zieloności sennych hal, gdzie wietr błękitne mgły rozpina, byłas mi, dziewczę, tak jedyna -- -- ach, jak mi żal, jak mi żal... Wkoło szumiały smreki w dal jakimś modleniem cichym, wiecznym -- byłaś mi tam czymś tak słonecznym -- -- ach, jak mi żal, jak żal... Kolejnym utworem inspirowanym tatrzańską przyrodą był Koncert skrzypcowy A‑dur op. 8 (1902) napisany przez Karłowicza dla swojego profesora skrzypiec, wybitnego wirtuoza Stanisława Barcewicza, który wykonał utwór po raz pierwszy, na koncercie kompozytorskim Karłowicza w Beethoven‑Saal w Berlinie 21 marca 1903 roku. Grała Berliner Philharmonisches Orchester, dyrygował kompozytor. W programie znalazła się jeszcze Bianka z Moleny i Symfonia 'Odrodzenie'. Krytyka przyjęła koncert życzliwie. Recenzent Berliner Bürsenzeitung napisał: Karłowicz lubi barwną, bujną, jak dla nas czasami za gęsta instrumentację, ale cokolwiek pisze, to brzmi ładnie. Jego tematy nie są może na wskroś oryginalne, ale odznaczają się właściwym sobie polotem. (...) W 'Koncercie skrzypcowym' wystąpił dobrze znany, wspaniały profesor Barcewicz, który okazał się świetnym odtwórcą partii solowej. Kompozycja składa się z trzech części wielkiej trudności, zwłaszcza w wysokich pozycjach skrzypcowych. Można ją określić jako pojedynek pomiędzy skrzypcami i bogatą w barwy orkiestrą. Wydaje się, że kompozytor pozostawał pod wpływem Czajkowskiego. Najlepsza chyba jest część pierwsza z dynamicznym tematem i głęboko przeżytym fragmentem lirycznym. Również druga część - 'Romanza' jest bardzo melodyjna. Część trzecią cechuje dowcip i rytm pełen wigoru, a jej główny temat kontrastuje wyraźnie ze śpiewną melodią fragmentu środkowego. Pan Barcewicz wywołał taki entuzjazm, że musiał powtarzać 'Romanzę'.
m1ffef04ba7095261_0000000000095
Najważniejsze kompozycje
Karłowicz pozostawił po sobie bogatą twórczość w tym sześć poematów symfonicznychPoemat symfonicznypoematów symfonicznych, które zapewniły mu miano najwybitniejszego polskiego symfonika. Tworzył muzykę o bardzo indywidualnym obliczu, głęboko emocjonalną i podejmującą odwieczne problemy egzystencjalne człowieka. Był mistrzem orkiestracjiOrkiestracjaorkiestracji. W swojej twórczości inspirował się takimi twórcami jak: Piotr Czajkowski, Wagner i Ryszard Strauss.
RdQiaeH9t3hav1
Ilustracja przedstawia niemieckiego kompozytora muzyki późnego romantyzmu oraz dyrygenta Ryszarda Straussa. Mężczyzna ubrany jest w białą koszulę, kamizelkę oraz garnitur. Kompozytor znajduje się w pozycji siedzącej z założonymi na kolanach rękoma.
Ryszard Strauss, alchetron.com, CC BY 3.0
Do jego najważniejszych kompozycji należą:
O, nie wierz, pieśń na głos i fortepian (1892)
Z nową wiosną, pieśń na głos i fortepian (1895)
Czasem, gdy długo na pół sennie marzę, pieśń na głos i fortepian (1895)
Sześć pieśni op. 1 na głos i fortepian (1895‑96)
Rdzawe liście strząsa z drzew, pieśń na głos i fortepian (1896)
10 pieśni op. 3 na głos i fortepian (1896)
Serenada op. 2 na orkiestrę smyczkową (1897)
Najpiękniejsze piosenki op. 4 na głos i fortepian (1898)
Pod Jaworem, pieśń na głos i fortepian (1898)
Bianca da Molena op. 6, muzyka do dramatu Biała gołąbka Józefata Nowińskiego (1900)
Symfonia „Odrodzenie” op. 7 (1902)
Na Anioł Pański, melodeklamacja na głos recytujący i fortepian (1902)
Stanisław i Anna Oświecimowie op. 12, poemat symfoniczny (1906)
Smutna opowieść op. 13, poemat symfoniczny (1908)
Epizod na maskaradzie op. 14, poemat symfoniczny (1908/1909)
m1ffef04ba7095261_0000000000199
Zadania
RCrXmZJPUNLqd
Utwór muzyczny autorstwa Mieczysława Karłowicza Koncert skrzypcowy A-dur w wykonaniu Agaty Szymczewskiej oraz Symofnii Varsovia pod dyrekcją Jerzego Maksymiuka. Kompozycja ma umiarkowane tempo. Partie wykonywane przez skrzypce mają charakter wirtuozowski. Partie solowe oraz bogata barwa orkiestry prowadzą swoisty pojedynek. Utwór charakteryzuje liryczny i romantyczny charakter.
Utwór muzyczny autorstwa Mieczysława Karłowicza Koncert skrzypcowy A-dur w wykonaniu Agaty Szymczewskiej oraz Symofnii Varsovia pod dyrekcją Jerzego Maksymiuka. Kompozycja ma umiarkowane tempo. Partie wykonywane przez skrzypce mają charakter wirtuozowski. Partie solowe oraz bogata barwa orkiestry prowadzą swoisty pojedynek. Utwór charakteryzuje liryczny i romantyczny charakter.
Mieczysław Karłowicz, ,,Koncert skrzypcowy A-dur”, online-skills, CC BY 3.0
Mieczysław Karłowicz, ,,Koncert skrzypcowy A-dur”, online-skills, CC BY 3.0
Utwór muzyczny autorstwa Mieczysława Karłowicza Koncert skrzypcowy A-dur w wykonaniu Agaty Szymczewskiej oraz Symofnii Varsovia pod dyrekcją Jerzego Maksymiuka. Kompozycja ma umiarkowane tempo. Partie wykonywane przez skrzypce mają charakter wirtuozowski. Partie solowe oraz bogata barwa orkiestry prowadzą swoisty pojedynek. Utwór charakteryzuje liryczny i romantyczny charakter.
RKMN9DxImG9MU
Ćwiczenie 1
Koncert skrzypcowy A-dur Mieczysława Karłowicza to jeden z wyjątkowych utworów w dorobku Karłowicza. Jaki okres w twórczości muzyka zapoczątkował? Możliwe odpowiedzi: 1. etap wczesnej twórczości, 2. etap twórczości związanej z górami, 3. etap dojrzałej twórczości
Koncert skrzypcowy A-dur Mieczysława Karłowicza to jeden z wyjątkowych utworów w dorobku Karłowicza. Jaki okres w twórczości muzyka zapoczątkował? Możliwe odpowiedzi: 1. etap wczesnej twórczości, 2. etap twórczości związanej z górami, 3. etap dojrzałej twórczości
Koncert skrzypcowy A-dur Mieczysława Karłowicza to jeden z wyjątkowych utworów w dorobku Karłowicza. Jaki okres w twórczości muzyka zapoczątkował?
etap wczesnej twórczości
etap twórczości związanej z górami
etap dojrzałej twórczości
R11CZhulUuPuB
Ćwiczenie 2
Który z kompozytorów nie należących formalnie do Młodej Polski tworzył w stylu uważanym za „młodopolski”? Możliwe odpowiedzi: 1. Ludomir Różycki, 2. Karol Szymanowski, 3. Mieczysław Karłowicz
Który z kompozytorów nie należących formalnie do Młodej Polski tworzył w stylu uważanym za „młodopolski”? Możliwe odpowiedzi: 1. Ludomir Różycki, 2. Karol Szymanowski, 3. Mieczysław Karłowicz
Który z kompozytorów nie należących formalnie do Młodej Polski tworzył w stylu uważanym za „młodopolski”?
Ludomir Różycki
Karol Szymanowski
Mieczysław Karłowicz
RffsiRVC2lvdK
Ćwiczenie 3
Zaznacz tytuł ostatniego, a zarazem niedokończonego przez Mieczysława Karłowicza utworu. Możliwe odpowiedzi: 1. Epizod na maskaradzie 2. Symfonia "Odrodzenie" 3. Odwieczne pieśni
Zaznacz tytuł ostatniego, a zarazem niedokończonego przez Mieczysława Karłowicza utworu. Możliwe odpowiedzi: 1. Epizod na maskaradzie 2. Symfonia "Odrodzenie" 3. Odwieczne pieśni
Epizod na maskaradzie to ostatni, a zarazem niedokończony przez Mieczysława Karłowicza utwór. Początek kompozycji przedstawia spotkanie się na balu maskowym dawnych kochanków. Po odsłuchaniu utworu, odpowiedz jak zmieniło się tempo kompozycji.
allegro->largo
largo->allegro
nie zmieniło się
R1744mazTbVKs
Ćwiczenie 4
Do jakiej grupy w twórczości Karłowicza można przypisać Epizod na maskaradzie? Przeciągnij pasujący element z dolnej sekcji do górnej. Możliwe odpowiedzi: 1. Poemat symfoniczny, 2. Koncert skrzypcowy, 3. Pieśń na głos
Do jakiej grupy w twórczości Karłowicza można przypisać Epizod na maskaradzie? Przeciągnij pasujący element z dolnej sekcji do górnej. Możliwe odpowiedzi: 1. Poemat symfoniczny, 2. Koncert skrzypcowy, 3. Pieśń na głos
Do jakiej grupy w twórczości Karłowicza można przypisać Epizod na maskaradzie?
Poemat symfoniczny
Koncert skrzypcowy
Pieśń na głos
Prezentacja o Mieczysławie Karłowiczu
RbcEGYM14Dvym
Film edukacyjny o Mieczysławie Karłowiczu. W celu obejrzenia filmu należy w dolnym lewym rogu nacisnąć szary trójkąt. W tle słychać początek Symfonii e-moll "Odrodzenie" op. 7. Kompozycja ma wolne tempo. Cechuje ją posępny, wzbudzający niepokój charakter. Na kolejnych slajdach umieszczone zostały zdjęcia Tatr. Po zakończeniu utworu pojawia się zdjęcie pomnika w miejscu tragicznej śmierci Mieczysława Karłowicza w Tatrach. Dookoła kamiennego pomnika rozsypane są kamienie przykryte śniegiem. Wokół znajdują się również liczne krzewy oraz drzewa. Na zdjęciach znajdują się informacje, czytane przez lektora. 1. Jesień mamy tak cudowną, że aż trudno opisać. Ciepło ciągle, lepiej niż latem. W górach prawie zupełnie poginęły śniegi. Przedwczoraj byłem na obu Mnichach koło Morskiego Oka. Dzień był śliczny tylko przeszkadzał wiatr halny, zwykły tutejszy towarzysz jesieni. Niebawem prześlę kartkę ze zdjęciem przedstawiającym mnie na szczycie Szatana. Zdjęcie zrobił aparatem mój towarzysz Włodzimierz Boldirew. 2. W tekście tym słychać nostalgię Mieczysława Karłowicza i jego miłość do gór. Choć geograficznie będzie to nieścisłością, jednak muszę wiedzieć, że mam stale to błogie uczucie, że potężny mur Tatr oddziela i chroni mnie od wyziewów bagniska warszawskiego. Się wśród swoich żyję za pasem wrażeń artystycznych zebranych w Lipsku i Berlinie. Nikt mi w pracy nie przeszkadza, mogę chodzić po górach tatrzańskich, które ukochałem, jakbym się wśród nich urodził. Na razie niczego więcej nie żądam. 3. Mieczysław Karłowicz zmarł w wieku zaledwie 33 lat. Pozostawił po sobie muzyczny spadek. Aż trudno uwierzyć ile dzieł mogło jeszcze powstać, gdyby nie ta przedwczesna śmierć.
Film edukacyjny o Mieczysławie Karłowiczu. W celu obejrzenia filmu należy w dolnym lewym rogu nacisnąć szary trójkąt. W tle słychać początek Symfonii e-moll "Odrodzenie" op. 7. Kompozycja ma wolne tempo. Cechuje ją posępny, wzbudzający niepokój charakter. Na kolejnych slajdach umieszczone zostały zdjęcia Tatr. Po zakończeniu utworu pojawia się zdjęcie pomnika w miejscu tragicznej śmierci Mieczysława Karłowicza w Tatrach. Dookoła kamiennego pomnika rozsypane są kamienie przykryte śniegiem. Wokół znajdują się również liczne krzewy oraz drzewa. Na zdjęciach znajdują się informacje, czytane przez lektora. 1. Jesień mamy tak cudowną, że aż trudno opisać. Ciepło ciągle, lepiej niż latem. W górach prawie zupełnie poginęły śniegi. Przedwczoraj byłem na obu Mnichach koło Morskiego Oka. Dzień był śliczny tylko przeszkadzał wiatr halny, zwykły tutejszy towarzysz jesieni. Niebawem prześlę kartkę ze zdjęciem przedstawiającym mnie na szczycie Szatana. Zdjęcie zrobił aparatem mój towarzysz Włodzimierz Boldirew. 2. W tekście tym słychać nostalgię Mieczysława Karłowicza i jego miłość do gór. Choć geograficznie będzie to nieścisłością, jednak muszę wiedzieć, że mam stale to błogie uczucie, że potężny mur Tatr oddziela i chroni mnie od wyziewów bagniska warszawskiego. Się wśród swoich żyję za pasem wrażeń artystycznych zebranych w Lipsku i Berlinie. Nikt mi w pracy nie przeszkadza, mogę chodzić po górach tatrzańskich, które ukochałem, jakbym się wśród nich urodził. Na razie niczego więcej nie żądam. 3. Mieczysław Karłowicz zmarł w wieku zaledwie 33 lat. Pozostawił po sobie muzyczny spadek. Aż trudno uwierzyć ile dzieł mogło jeszcze powstać, gdyby nie ta przedwczesna śmierć.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
RywjZfbO7UPcs
Ćwiczenie 5
Który z wymienionych poniżej poematów symfonicznych Mieczysława Karłowicza był inspirowany obrazem Stanisława Bergmanna Stanisław Oświecim u zwłok Anny? Możliwe odpowiedzi: 1. trzeci, 2. czwarty, 3. piąty
Który z wymienionych poniżej poematów symfonicznych Mieczysława Karłowicza był inspirowany obrazem Stanisława Bergmanna Stanisław Oświecim u zwłok Anny? Możliwe odpowiedzi: 1. trzeci, 2. czwarty, 3. piąty
Który z wymienionych poniżej poematów symfonicznych Mieczysława Karłowicza był inspirowany obrazem Stanisława Bergmanna Stanisław Oświecim u zwłok Anny?
Stanisław i Anna Oświecimowie
Smutna opowieść
Odwieczne pieśni
RrA2AJix34cR8
Ćwiczenie 6
Jeden z współczesnych kompozytorów polskich poświęcił swój poemat symfoniczny Kościelec 1909 tragicznie zmarłemu Mieczysławowi Karłowiczowi. Spróbuj odnaleźć w dostępnych źródłach, który to kompozytor.
Jeden z współczesnych kompozytorów polskich poświęcił swój poemat symfoniczny Kościelec 1909 tragicznie zmarłemu Mieczysławowi Karłowiczowi. Spróbuj odnaleźć w dostępnych źródłach, który to kompozytor.
Jeden z współczesnych kompozytorów polskich poświęcił swój poemat symfoniczny Kościelec 1909 tragicznie zmarłemu Mieczysławowi Karłowiczowi. Spróbuj odnaleźć w dostępnych źródłach, który to kompozytor.
Witold Lutosławski
Wojciech Kilar
Krzysztof Penderecki
R1BrmlcOX2w40
Utwór muzyczny autorstwa Mieczysława Karłowicza Rapsodia litewska w wykonaniu Orkiestry Symfonicznej Filharmonii Narodowej. Kompozycja ma umiarkowane tempo i barwną orkiestrację. Cechuje ją specyficzny nastrój, przeniknięty tajemniczą melancholią, niekiedy mroczną i niepokojącą, innym razem pełną żałości i smutku. Podkreśla go specyficzne brzmienie orkiestry o przeważających ciemnych barwach i niskich rejestrach.
Utwór muzyczny autorstwa Mieczysława Karłowicza Rapsodia litewska w wykonaniu Orkiestry Symfonicznej Filharmonii Narodowej. Kompozycja ma umiarkowane tempo i barwną orkiestrację. Cechuje ją specyficzny nastrój, przeniknięty tajemniczą melancholią, niekiedy mroczną i niepokojącą, innym razem pełną żałości i smutku. Podkreśla go specyficzne brzmienie orkiestry o przeważających ciemnych barwach i niskich rejestrach.
Mieczysław Karłowicz, ,,Rapsodia litewska”, online-skills, CC BY 3.0
Mieczysław Karłowicz, ,,Rapsodia litewska”, online-skills, CC BY 3.0
Utwór muzyczny autorstwa Mieczysława Karłowicza Rapsodia litewska w wykonaniu Orkiestry Symfonicznej Filharmonii Narodowej. Kompozycja ma umiarkowane tempo i barwną orkiestrację. Cechuje ją specyficzny nastrój, przeniknięty tajemniczą melancholią, niekiedy mroczną i niepokojącą, innym razem pełną żałości i smutku. Podkreśla go specyficzne brzmienie orkiestry o przeważających ciemnych barwach i niskich rejestrach.
RQYMYraoi8za01
Ilustracja przedstawia instrument dęty z grupy aerofonów wargowych, jest rurą metalową posiadającą przy jednym z końców otwór wargowy służący do zadęcia.
Instrument 1, online-skills, CC BY 3.0
ROqX5xxjYLgHE1
Ilustracja przedstawia instrument dęty drewniany z grupy aerofonów stroikowych z pojedynczym stroikiem. Składa się z prostej, cylindrycznej drewnianej rury z otworami zamykanymi klapami. Podzielony jest na pięć części: ustnik, baryłkę, korpusy: górny i dolny oraz czarę głosową. Części te w futerale przechowuje się osobno, a do grania montuje się je składając i wkładając odpowiednio toczone końcówki jednych części w drugie.
Instrument 2, online-skills, CC BY 3.0
RFDOo32QPiCfx1
Ilustracja przedstawia instrument instrument dęty drewniany z grupy aerofonów dwustroikowych. Buduje się go najczęściej z drewna różanego albo afrykańskiego drzewa zwanego grenadillą, dzięki któremu ma charakterystyczny czarny kolor, choć może być także zrobiony z ebonitu i plastiku. Złożony jest z kanału z 16-20 otworami kontrolowanymi za pomocą systemu metalowych klap służących do zmiany wysokości dźwięku. Wyposażony jest w podwójny stroik.
Instrument 3, online-skills, CC BY 3.0
RvaYkTA6Ebqxz1
Ilustracja przedstawia instrument dęty drewniany z grupy aerofonów stroikowych z podwójnym stroikiem. Instrument składa się z sześciu części: stroika, esu, skrzydła, stopy, rury basowej oraz czary głosowej. Tworzą one kanał o długości ponad 2,4 m. Otwory nawiercone na długości instrumentu w większości otwierane i zamykane są klapami. Stroik umieszczony u wylotu rurki składa się z dwóch płytek wykonanych z trawy.
Instrument 4, online-skills, CC BY 3.0
RiYelDsay07GV1
Ilustracja przedstawia instrument dęty blaszany. Gra najwyższe dźwięki z całej rodziny instrumentów dętych blaszanych. Brzmi jasno i donośnie i jest najważniejszym instrumentem z całej grupy. Zbudowana jest z metalowej rury, zwiniętej na kształt prostokąta i zakończonej czarą głosową. Wyposażona jest w trzy wentyle, dzięki którym można wydobywać pełną skalę dźwięków. Wentyle to specjalne zawory, które włączają lub wyłączają w instrumencie dodatkowe rurki przedłużające słup powietrza.
Instrument 5, online-skills, CC BY 3.0
RR2TyFTUZXpA31
Ilustracja przedstawia muzyczny instrument strunowy z grupy smyczkowych. Pudło składa się z dwóch lekko wypukłych płyt, wierzchnia często wykonana z drewna świerkowego, spodnia z drewna jaworowego. Płyty łączą ze sobą boczki, również z drewna jaworowego. Płyty mają boczne wycięcia w kształcie litery C. Na wierzchniej płycie umieszczone są otwory rezonansowe w kształcie litery f, zwane również efami. Wierzchnia płyta wzmocniona jest belką przebiegającą pod struną G. Od wewnątrz płytę wierzchnią i spodnią rozpiera drewniany kołeczek zwany duszą. Do pudła rezonansowego przymocowana jest szyjka, na niej znajduje się bezprogowa podstrunnica, a całość kończy komora kołkowa z główką zwykle w charakterystycznym kształcie ślimaka. 4 struny, podparte na mostku napinane są za pomocą kołków umieszczonych w komorze kołkowej.
Instrument 6, online-skills, CC BY 3.0
R15YeyRnBBRa81
Ilustracja przedstawia tenorowo-basowy instrument strunowy z grupy smyczkowych. Instrument został zbudowany na wzór skrzypiec, lecz posiada dwukrotnie dłuższy korpus, czterokrotnie wyższe boczki. Składa się z dużego pudła rezonansowego z dwoma efami oraz szyjki z bezprogową podstrunnicą, zakończoną główką w charakterystycznym kształcie ślimaka. Struny, podparte na mostku, napinane są za pomocą klinowych naciągów – kołków, umieszczonych po obu stronach główki, z drugiej strony zaczepione są na strunociągu.
Instrument 7, online-skills, CC BY 3.0
R1aBsfockDxim1
Ilustracja przedstawia muzyczny instrument strunowy z grupy smyczkowych; jest największym instrumentem tej grupy. Składa się z wielkiego pudła rezonansowego z dwoma otworami w kształcie stylizowanej litery f, gryfu z bezprogową podstrunnicą, zakończonego główką w charakterystycznym kształcie ślimaka. Wysokość całego instrumentu do ok. 200 cm.
We wcześniej odsłuchanym utworze (Rapsodia litewska) występuje kilka instrumentów m.in. flet, klarnet, obój, fagot, trąbka, skrzypce, wiolonczela czy kontrabas. Dopasuj prawidłowe nazwy w jęz. włoskim do instrumentów na ilustracjach.
tendencje w kulturze i obyczajowości schyłku XIX w., będące wyrazem przekonania o zmierzchu cywilizacji europejskiej.
Folkloryzm
Folkloryzm
wybieranie elementów z kultury ludowej (folkloru) i używanie bądź cytowanie ich w innym kontekście niż pierwotne.
Muzyka symfoniczna
Muzyka symfoniczna
muzyka przeznaczona do wykonywania przez orkiestrę o różnym składzie instrumentów.
Orkiestracja
Orkiestracja
ułożenie utworu muzycznego na poszczególne instrumenty wchodzące w skład orkiestry.
Poemat symfoniczny
Poemat symfoniczny
utwór o charakterze programowym (niosącym programową treść wyrażaną środkami muzycznymi), zazwyczaj sugerowanym już w tytule np. Richarda Straussa Śmierć i wyzwolenie op. 24.
Symfonia
Symfonia
trzy- lub czteroczęściowy utwór muzyczny na orkiestrę. Jest orkiestrowym odpowiednikiem sonaty.
Źródła:
encyklopedia.pwn.pl
sjp.pwn.pl
m1ffef04ba7095261_0000000000228
Biblioteka muzyczna
RCrXmZJPUNLqd
Utwór muzyczny autorstwa Mieczysława Karłowicza Koncert skrzypcowy A-dur w wykonaniu Agaty Szymczewskiej oraz Symofnii Varsovia pod dyrekcją Jerzego Maksymiuka. Kompozycja ma umiarkowane tempo. Partie wykonywane przez skrzypce mają charakter wirtuozowski. Partie solowe oraz bogata barwa orkiestry prowadzą swoisty pojedynek. Utwór charakteryzuje liryczny i romantyczny charakter.
R1BrmlcOX2w40
Utwór muzyczny autorstwa Mieczysława Karłowicza Rapsodia litewska w wykonaniu Orkiestry Symfonicznej Filharmonii Narodowej. Kompozycja ma umiarkowane tempo i barwną orkiestrację. Cechuje ją specyficzny nastrój, przeniknięty tajemniczą melancholią, niekiedy mroczną i niepokojącą, innym razem pełną żałości i smutku. Podkreśla go specyficzne brzmienie orkiestry o przeważających ciemnych barwach i niskich rejestrach.
Przewiń
Głośność
m1ffef04ba7095261_0000000000232
Bibliografia
A. Chodkowski, Encyklopedia muzyki, PWN, Warszawa 2005
J. Habela, Słowniczek muzyczny, PWM, Warszawa 1968
