E-materiały do kształcenia zawodowego

Paliwa gazowe, ich pochodzenie i właściwości

BUD.28. Wykonywanie robót związanych z budową, montażem oraz eksploatacją sieci gazowych - Technik gazownictwa 311913

bg‑green

Słownik pojęć do e‑zasobu

1
biogaz
biogaz

Gaz produkowany w wyniku procesów fermentacji beztlenowej materiałów organicznych, takich jak odpady rolnicze, komunalne czy przemysłowe. Składa się głównie z metanu (50‑75%) i dwutlenku węgla (25‑50%).

ciepło spalania
ciepło spalania

Ilość energii oddawanej do otoczenia na sposób ciepła w wyniku spalania określonej ilości substancji w ustalonych warunkach.

gazy kopalniane
gazy kopalniane

Obejmują gaz ziemny, gaz ziemny skroplony (LNG) oraz gaz skroplony z ropy naftowej (LPG).

gazy mieszane
gazy mieszane

Obejmują mieszanki różnych gazów, takie jak np. mieszanki propan‑butan (C3H8‑C4H10) stosowane jako paliwo do ogrzewania czy napędu pojazdów. 

gazy odnawialne
gazy odnawialne

Obejmują biogaz oraz gaz wodór powstały w wyniku elektrolizy wody przy użyciu energii odnawialnej.

gaz płynny LNG
gaz płynny LNG

LNG jest produkowany z gazu ziemnego w procesie skraplania. Skraplanie lub kondensacja to zjawisko zmiany stanu skupienia, przejścia substancji z fazy gazowej w fazę ciekłą. Może zachodzić przy odpowiednim ciśnieniu i w temperaturze niższej od temperatury krytycznej/ otoczenia. Kondensacja wiąże się ze zmniejszeniem odległości między cząsteczkami danej substancji. Spadek temperatury powoduje, że cząsteczki poruszają się wolniej. Głównym składnikiem gazu ziemnego jest metan. Oprócz niego także etan, propan i cięższe węglowodory oraz azot, tlen, dwutlenek węgla, siarka. Podczas procesu skraplania gaz ziemny musi zostać oczyszczony, głównie z wody i dwutlenku węgla, aby zapobiec tworzeniu się cząsteczek stałych, kiedy gaz jest schładzany do temperatury ok. -160°C. W efekcie LNG jest bardzo czystym gazem - w 95%. składa się z metanu, a tylko 5% stanowią inne składniki.

gazy przemysłowe
gazy przemysłowe

Obejmują gaz syntezowy, gaz wodór (H2) oraz gazy powstałe jako produkt uboczny w przemyśle chemicznym, metalurgicznym czy petrochemicznym.

gaz syntezowy (syngaz)
gaz syntezowy (syngaz)

Mieszanka gazów (głównie CO i H2) powstała w wyniku zgazowania węgla, biomasy czy odpadów. Wykorzystywany jako paliwo lub surowiec do produkcji innych substancji chemicznych.  

gaz wodny
gaz wodny

Surowy gaz wodny jest mieszaniną zawierającą jako podstawowe składniki: wodór w ilości około 80% objętościowych oraz tlenek węgla. W zależności od metody produkcji gazu syntezowego i rodzaju zastosowanego surowca gaz ten może zawierać dodatkowo: azot, metan, związki siarki. Gaz wodny można otrzymać między innymi metodą zgazowania paliw: węgla kamiennego, pozostałości naftowych (ciężkie frakcje olejowe). Gaz wodny jest surowcem stosowanym do produkcji wielu związków organicznych jak również do produkcji amoniaku. Wodór wyodrębniony z gazu wodnego stanowi ważny surowiec zarówno dla przemysłu nieorganicznego (synteza amoniaku, procesy metalurgiczne), jak i dla przemysłu organicznego (w przemyśle rafineryjno‑petrochemicznym).

gaz ziemny
gaz ziemny

Naturalny gaz występujący głęboko pod ziemią w złożach gazu ziemnego lub ropy naftowej. Składa się głównie z metanu (CH4) oraz innych węglowodorów, takich jak etan, propan i butan. Gaz ziemny charakteryuzje duża wartość opałowa oraz praktycznie niezmienna jakość i stałość temperatury spalania w określonych warunkach, duża sprawność procesu spalania (85÷95 %), spalanie przebiegające bez tworzenia się dymu, sadzy i popiołu, niewielka zawartość w spalinach substancji zanieczyszczających środowisko (spalanie praktycznie bez emisji dwutlenku siarki i pyłów), bezpośrednia dostawa gazu z gazociągów (bez konieczności magazynowania u użytkownika), w skład gazu ziemnego nie wchodzi tlenek węgla w związku z czym gaz ten nie jest toksyczny.

grupa paliw gazowych
grupa paliw gazowych

Paliwa gazowe należące do tej samej rodziny, lecz różniące się parametrami klasyfikacyjnymi: ciepłem spalania, liczbą Wobbego, czy zawartością podstawowych składników węglowodorowych.

instalacja służąca do wydobycia gazu i ropy z odwiertu
instalacja służąca do wydobycia gazu i ropy z odwiertu

Instalacja służąca do wydobycia gazu i ropy z odwiertu to zwykle złożony system maszyn i urządzeń, który umożliwia wydobycie tych surowców na powierzchnię oraz ich transport i przetwarzanie.

paliwa gazowe
paliwa gazowe

Substancje w stanie gazowym, które są wykorzystywane jako źródło energii do celów grzewczych, przemysłowych i transportowych. 

paliwa gazowe naturalne
paliwa gazowe naturalne

Pozyskiwane ze złóż naturalnych (gaz ziemny, gaz kopalniany, gazy płynne).

paliwa gazowe sztuczne
paliwa gazowe sztuczne

Otrzymywane w procesach przemian chemicznych z paliw stałych, ciekłych i gazowych (gaz miejski, gaz koksowniczy, produkt zgazowania węgla, wodór).

rodzina paliw gazowych
rodzina paliw gazowych

Obejmuje paliwa gazowe o podobnym pochodzeniu i zawierające takie same główne składniki, w których wartość parametru charakteryzującego mieści się w określonym zakresie.

złoże ropo‑gazowe
złoże ropo‑gazowe

Warstwa lub zespół warstw porowatych lub szczelinowatych nasyconych ropą naftową i gazem ziemnym.