Tytuł: Wycieczka do teatru starożytnej Grecji

Opracowanie scenariusza: Katarzyna Maciejak

Temat zajęć:

Wycieczka do teatru antycznego.

Grupa docelowa:

Uczniowie klasy I liceum lub technikum.

Podstawa programowa

Podstawa programowa (stara)

I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystywanie zawartych w nich informacji.

2. Samokształcenie i docieranie do informacji. Uczeń:

1. szuka literatury przydatnej do opracowania różnych zagadnień; selekcjonuje ją według wskazanych kryteriów (w zasobach bibliotecznych korzysta zarówno z tradycyjnego księgozbioru, jak i z zapisów multimedialnych i elektronicznych, w tym Internetu);

2. korzysta ze słowników i leksykonów, w tym słowników etymologicznych i symboli;

II. Analiza i interpretacja tekstów kultury.

1. Wstępne rozpoznanie. Uczeń:

1. prezentuje własne przeżycia wynikające z kontaktu z dziełem sztuki;

2. Analiza. Uczeń:

1. wskazuje zastosowane w utworze środki wyrazu artystycznego i ich funkcje (poznane wcześniej, a ponadto: oksymorony, synekdochy, hiperbole, elipsy, paralelizmy) oraz inne wyznaczniki poetyki danego utworu (z zakresu podstaw wersyfikacji, kompozycji, genologii) i określa ich funkcje;

4. Wartości i wartościowanie. Uczeń:

2. dostrzega obecne w utworach literackich oraz innych tekstach kultury wartości narodowe i uniwersalne;

III. Tworzenie wypowiedzi.

2. Świadomość językowa. Uczeń:

1. operuje słownictwem z określonych kręgów tematycznych (na tym etapie rozwijanym i koncentrującym się przede wszystkim wokół tematów: Polska, Europa, świat – współczesność i przeszłość; kultura, cywilizacja, polityka).

Podstawa programowa (nowa)

I. Kształcenie literackie i kulturowe.

1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:

3. rozróżnia gatunki epickie, liryczne, dramatyczne i synkretyczne, w tym: gatunki poznane w szkole podstawowej oraz epos, odę, tragedię antyczną, psalm, kronikę, satyrę, sielankę, balladę, dramat romantyczny, powieść poetycką, a także odmiany powieści i dramatu, wymienia ich podstawowe cechy gatunkowe;

2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:

4. określa wpływ starożytnego teatru greckiego na rozwój sztuki teatralnej; rozumie pojęcie katharsis i charakteryzuje jego rolę w kształtowaniu odbioru dzieła;

III. Tworzenie wypowiedzi.

1. Elementy retoryki. Uczeń:

1. formułuje tezy i argumenty w wypowiedzi ustnej i pisemnej przy użyciu odpowiednich konstrukcji składniowych;

2. Mówienie i pisanie. Uczeń:

10. w interpretacji przedstawia propozycję odczytania tekstu, formułuje argumenty na podstawie tekstu oraz znanych kontekstów, w tym własnego doświadczenia, przeprowadza logiczny wywód służący uprawomocnieniu formułowanych sądów;

IV. Samokształcenie. Uczeń:

1. rozwija umiejętność pracy samodzielnej między innymi przez przygotowanie różnorodnych form prezentacji własnego stanowiska;

2. porządkuje informacje w problemowe całości poprzez ich wartościowanie; syntetyzuje poznawane treści wokół problemu, tematu, zagadnienia oraz wykorzystuje je w swoich wypowiedziach;

3. wykorzystuje multimedialne źródła informacji oraz dokonuje ich krytycznej oceny.

Ogólny cel kształcenia

Uporządkowanie wiadomości na temat starożytnego teatru greckiego.

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• opowiada o genezie teatru greckiego i jego wpływie na rozwój sztuki teatralnej;

• konstruuje dialog sceniczny;

• opisuje budowę teatru antycznego;

• wyjaśnia, na czym polegają zasada trzech jedności i zasada decorum.

Metody/techniki kształcenia

• aktywizujące

  • dyskusja.

• podające

  • pogadanka.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• zeszyt i kredki lub pisaki;

• tablica interaktywna, tablety/komputery.

Przebieg lekcji

Przed lekcją

1. Uczniowie wyszukują w internecie zdjęć pozostałości greckich amfiteatrów. Przynoszą na lekcję materiał w formie elektronicznej, z przygotowanym omówieniem (miejsce, orientacyjna data powstania).

Faza wstępna

1. Prowadzący lekcję podaje temat lekcji, określa cel zajęć i wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.

2. Chętni lub wybrani uczniowie prezentują zgromadzony materiał zdjęciowy. Opowiadają o sfotografowanych obiektach. Wspólnie zastanawiają się, gdzie mogła się znajdować scena, gdzie stał chór, którędy wchodzili i wychodzili aktorzy.

Faza realizacyjna

1. Lektura wstępnej części abstraktu i rozmowa kierowana na temat Wielkich i Małych Dionizji, ich obchodów i różnic między nimi. Nauczyciel pyta uczniów, skąd wzięły się tragedia i komedia, prosi o uzasadnienie pochodzenia tych gatunków. Uczniowie wykonują ćw. 2.

2. Analiza zdjęcia greckiego amfiteatru przedstawionego w abstrakcie. Wspólne wykonanie ćw. 3. Nauczyciel zwraca uwagę uczniów na terminologię.

3. Analiza ilustracji interaktywnej. Uczestnicy zajęć zapoznają się z treścią przedstawioną na grafice. Następnie nauczyciel omawia z uczniami poznane zagadnienia..

4. Praca z ilustracją. Uczniowie w parach zapisują treść hipotetycznego dialogu scenicznego, jaki mógł się odbyć między przedstawionymi na ilustracji osobami. Próba inscenizacji wybranych dialogów.

5. Rekwizyty i stroje. Uczniowie zapoznają się z treścią przedstawioną w interaktywnej tabeli. Wspólnie omawiają, jaki był cel użycia danego elementu (maska, peruka, koturny, strój).

6. Dyskusja kierowana na temat: Co nam zostało z greckiego teatru? .

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel metodą losową wybiera jednego ucznia i prosi go, by swoimi słowami przedstawił znaczenie danego słowa lub pojęcia poznanego na lekcji.

2. Nauczyciel pyta: Gdyby z przedstawionego na lekcji materiału miała się odbyć kartkówka, jakie pytania waszym zdaniem powinny zostać zadane? Gdyby uczniowie nie wyczerpali najistotniejszych zagadnień, nauczyciel może uzupełnić ich propozycje.

Praca domowa

1. Odsłuchaj w domu nagrania abstraktu. Zwróć uwagę na wymowę, akcent i intonację. Naucz się prawidłowo wymawiać poznane na lekcji słówka.

2. Przygotuj odpowiedź ustną na pytanie: „Po co ludziom teatr?”.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

A trip to the Ancient Greece theatre

A vast majority of historians agree that drama and theatre have their roots in ancient religious customs. During such ceremonies, the ancient Greeks praised the god Dionysus, the god of wine and wild nature. It is not surprising that initially such festivals were full of wine drinking and ecstatic dances of men and women. Since the VII century BC, the ceremonies praising the god Dionysus have started to civilize. Among all, they comprised the choral singing worshiping the god. The choir was led by the Coryphaeus whose role was to choose the songs called dithyrambs. Thespis, living in the VI century B.C. was probably one of them. Was he any special? He was, coming up with a revolutionary idea to make one person stand out from the choir. The chosen one didn't initiate the singing like the Coryphaeus did, but actually answered the whole group. This resulted in the creation of a sort of dialogue. The actors and the drama itself came along. Among the festivals worshiping Dionysus, The City and Rural Dionysia stood out. Although it may be hard for now, try to match the following terms with the two festivals.

The names of the two genres of drama indicate the character of the individual plays.

Tragedy = tragos (a goat) + ode (song)
Comedy = komos (a joyful retinue) + ode (song).

These names probably indicate that:

• the members of the choir praising the Dionysus in songs wore goat leather to look more like the satirists and silenuses who surrounded the god of wine;

• the retinue of peasants from Athens wearing costumes with funny elements (such as big genitalia), was singing facetious songs and telling (sometimes quite unsavoury) jokes.

The tragedy was part of the religious ceremonies. Therefore, it was important that everyone heard and saw it well. It was, of course, the specific seating plan that was responsible for good visibility for the audience. The acoustics were supported by:

• the tubes embedded in masks thanks to which the voice of the actors was amplified,

• resonators (in a form of copper hemispheres) functioning as loudspeakers. They were set up in the amphitheatre in order to reinforce the words of the actors and the choir singing. It was necessary due to the numerous audience. The oldest amphitheatre built in stone - the theatre in Athens - could accommodate even 17 000 people.

As the drama has developed, the role of the choir was reducing in order to enhance the actors in the play. However, the role of the choir, assembling dozens of peoples, didn't change much. The choir played a role of a narrator (remember this term refers to the epic, not the drama). Therefore, it was commenting on the ongoing situation and adding information about the past or future events.

At the end of our journey, look at some information about the costumes and accessories used in the theatre.