Ilustracja przedstawia strony zapisu nutowego. Na nich leży trąbka i klarnet.
Ilustracja przedstawia strony zapisu nutowego. Na nich leży trąbka i klarnet.
Działalność szkół narodowych w XIX wieku
Źródło: online-skills, cc0.
1
Ważne daty
1842 – Rusłan i Ludmiła, Michaił Glinka
1847 – Halka, Stanisław Moniuszko
1874 – Obrazki z wystawy, Modest Musorgski
1872–1879 – Moja ojczyzna, Bedrich Smetana
1887 – Kniaź Igor, Aleksander Borodin
1888 – Peer Gynt, Edvard Grieg
1899 – Finlandia, Jean Sibelius
1
Scenariusz lekcji dla nauczyciela
RMJXcFqUur3Ww1
Scenariusz zajęć do pobrania.
Scenariusz zajęć do pobrania.
Źródło: Maja Gordon, cc0.
I. Muzyka w ujęciu historycznym – periodyzacja, język, właściwości i charakterystyka.
7.Romantyzm. Uczeń:
1) charakteryzuje muzykę romantyczną w kontekście estetyki epoki:
a) rozumie związki muzyki Ludwiga van Beethovena z początkami romantyzmu,
b) opisuje styl brillant,
c) wymienia charakterystyczne cechy romantyzmu (uczuciowość, elementy narodowe i ludowe, wirtuozeria (wirtuozi, np. Niccolo Paganini, Fryderyk Chopin, Ferenc Liszt, Henryk Wieniawski i in.),
d) dostrzega wątki narodowe w muzyce,
e) omawia rozwój muzykowania domowego,
f) opisuje orkiestrę symfoniczną w romantyzmie (powiększenie składu, szczególnie u Hectora Berlioza i Gustava Mahlera, rola dyrygenta);
4) omawia szkoły narodowe: niemiecka (Carl Maria von Weber i Richard Wagner), czeska (Bedřich Smetana i Antonín Dvořák), polska (Stanisław Moniuszko, Fryderyk Chopin i Zygmunt Noskowski), rosyjska (Potężna Gromadka, a w niej przede wszystkim: Modest Musorgski, Aleksander Borodin i Nikołaj Rimski‑Korsakow), hiszpańska (Isaac Albéniz, Enrique Granados), francuska (César Franck), angielska (Edward Elgar, Ralph Vaughan Williams), w Skandynawii: norweska (Edvard‑Grieg) i fińska (Jan Sibelius);
5) charakteryzuje polską muzykę romantyczną i jej reprezentantów (Fryderyk Chopin, Henryk Wieniawski, Stanisław Moniuszko, Ignacy Jan Paderewski, Władysław Żeleński, Zygmunt Noskowski);
II. Analiza i interpretacja dzieł muzycznych. Uczeń:
1. zna podstawowe terminy i pojęcia właściwe dla opisu i zrozumienia wybranych dzieł muzycznych;
4. dokonuje analizy percepcyjnej, uwzględniając:
a)elementy muzyki,
b) podstawowe techniki kompozytorskie,
c) cechy stylów muzycznych,
d) strukturę gatunków i form muzycznych, ich zmiany i rozwój,
e) funkcje: np. religijna, społeczna, użytkowa, artystyczna i in.
Nauczysz się
przedstawiać zjawiska historyczne jakie przyczyniły się do stworzenia szkół narodowych;
wykazywać znaczenie badań etnograficznych;
wykazywać cechy charakterystyczne kultury muzycznej w Rosji, Skandynawii, Czechach, Hiszpanii oraz Polsce w XIX wieku;
przedstawiać najważniejszych twórców muzyki narodowej;
wykazywać różnice w brzmieniu utworów z poszczególnych krajów.
Wprowadzenie
Świadomość odmienności narodowej przejawiała się już we wcześniejszych epokach, pojęcie narodowości zostało jednak zdefiniowane na przełomie wieku XVIII i XIX. W tym czasie szkoły narodowe rozwijały się z największą siłą w krajach walczących o niepodległość, podczas walk narodowo‑wyzwoleńczych. Do XIX w. muzyka była sztuką bardziej uniwersalną, a kompozytorzy twórcami międzynarodowymi i ponadnarodowymi (np. Haendel, Gluck, Mozart czy Beethoven). W muzyce romantycznej natomiast coraz mocniej zaczynają uwypuklać się różnice narodowościowe. Przejawiało się to akcentowaniem odrębności narodowych, zarówno w treści, tematyce utworów, jak i w wykorzystanych środkach muzycznych (kult pieśni ludowej, wykorzystanie tańców narodowych, odwoływanie się do wątków historii ojczystej, literatury narodowej czy obrazowanie rodzimych pejzaży). Wśród szkół narodowychSzkoły narodoweszkół narodowych działających w XIX wieku największe znaczenie zyskały szkoły: rosyjska, czeska, skandynawska oraz hiszpańska.
Szkoła rosyjska
RAa8cnyGfEBIS
Ilustracja interaktywna przedstawia popiersie rosyjskiego kompozytora Michaiła Glinki. Mężczyzna ubrany w elegancki surdut i białą koszulę, ma lekko posiwiałe włosy i brodę, prawą dłoń trzyma wsuniętą poniżej klatki piersiowej pod rozpięty guzik surduta. Na ilustracji została umieszczona dodatkowa informacja: Od czasów Piotra Wielkiego aż do początku XIX w. rosyjska kultura muzyczna rozwijała się pod ogromnym wpływem muzyki zachodnioeuropejskiej, zwłaszcza włoskiej oraz niemieckiej. Ta sytuacja uległa zmianie dopiero w XIX w. za sprawą działalności przedstawicieli szkoły rosyjskiej, a zwłaszcza jej pierwszego reprezentanta Michaiła Glinki. Kompozytor jako pierwszy starał się połączyć osiągnięcia muzyki zachodnioeuropejskiej z cechami charakterystycznymi dla muzyki rosyjskiej.
Ilustracja interaktywna przedstawia popiersie rosyjskiego kompozytora Michaiła Glinki. Mężczyzna ubrany w elegancki surdut i białą koszulę, ma lekko posiwiałe włosy i brodę, prawą dłoń trzyma wsuniętą poniżej klatki piersiowej pod rozpięty guzik surduta. Na ilustracji została umieszczona dodatkowa informacja: Od czasów Piotra Wielkiego aż do początku XIX w. rosyjska kultura muzyczna rozwijała się pod ogromnym wpływem muzyki zachodnioeuropejskiej, zwłaszcza włoskiej oraz niemieckiej. Ta sytuacja uległa zmianie dopiero w XIX w. za sprawą działalności przedstawicieli szkoły rosyjskiej, a zwłaszcza jej pierwszego reprezentanta Michaiła Glinki. Kompozytor jako pierwszy starał się połączyć osiągnięcia muzyki zachodnioeuropejskiej z cechami charakterystycznymi dla muzyki rosyjskiej.
1
1. Od czasów Piotra Wielkiego aż do początku XIX w. rosyjska kultura muzyczna rozwijała się pod ogromnym wpływem muzyki zachodnioeuropejskiej, zwłaszcza włoskiej oraz niemieckiej. Ta sytuacja uległa zmianie dopiero w XIX w. za sprawą działalności przedstawicieli szkoły rosyjskiej, a zwłaszcza jej pierwszego reprezentanta Michaiła Glinki. Kompozytor jako pierwszy starał się połączyć osiągnięcia muzyki zachodnioeuropejskiej z cechami charakterystycznymi dla muzyki rosyjskiej.
Michaił Glinka, Wikipedia, domena publiczna.
Największe znaczenie w twórczości Glinki mają opery - Życie za cara oraz Rusłan i Ludmiła. W dziełach tych odnaleźć można połączenie elementów fantastycznych, baśniowych z ludowymi, nawiązania do muzyki wschodu rosyjskiego np. chór perski, balet kaukaski czy innowacyjne stosowanie skali całotonowej i trójdźwięków zwiększonych.
Kontynuatorem osiągnięć Glinki był Aleksander Dargomyżski. Interesowały go niemal wyłącznie zagadnienia wokalne - związek słowa z muzyką, czy to w pieśni czy w operze. Wywiódł z ducha mowy rosyjskiej nowy rodzaj „śpiewu mówionego”, wspieranego niezwykle śmiałą i sugestywną harmoniką.
RBfbJVNqOy44R
Ilustracja interaktywna przedstawia popiersie Aleksandra Borodina - powszechnie znanego jako kompozytora, choć miał także znaczacy dorobek naukowy z dziedziny chemii.
Na ilustracji została umieszczona dodatkowa informacja: Twórczość Glinki oraz Dargomyżskiego wywarła silny wpływ na kompozytorów Potężnej Gromadki.
Ilustracja interaktywna przedstawia popiersie Aleksandra Borodina - powszechnie znanego jako kompozytora, choć miał także znaczacy dorobek naukowy z dziedziny chemii.
Na ilustracji została umieszczona dodatkowa informacja: Twórczość Glinki oraz Dargomyżskiego wywarła silny wpływ na kompozytorów Potężnej Gromadki.
1
1. Twórczość Glinki oraz Dargomyżskiego wywarła silny wpływ na kompozytorów Potężnej Gromadki.
Aleksandr Borodin
RIze6oFTMR3Uv
Ilustracja przedstawia Milija Bałakiriewa - rosyjskiego kompozytora, pianistę i dyrygenta, członka grupy "Potężna Gromadka". Mężczyzna ma ciemne włosy zaczesane do tyłu i bujną ciemną brodę. Ręce splecione na piersiach, ciemny surdut.Na ilustracji umieszczono dodatkową informację:
Do tej grupy należeli: Aleksander Borodin, Milij Bałakiriew, Cezar Cui, Modest Musorgski i Nikołaj Rimski‑Korsakow. W oparciu o wzory Glinki i Dargomyżskiego tych pięciu kompozytorów usiłowało przeobrazić muzykę rosyjską w muzykę narodową, wolną od wpływów zachodnich. Choć przywódca grupy Bałakiriew sformułował program twórczy prosto i jednoznacznie: należy nawiązać do Glinki i opierać się na melodiach ludowych, w rzeczywistości nikt z Wielkiej Piątki nie realizował w pełni tego postulatu. Styl jej przedstawicieli nie był jednolity a charakter narodowy, jaki zamierzali nadać swej muzyce kompozytorzy, okazał się bardzo różnorodny. Ich celem nadrzędnym stało się stworzenie profesjonalnej muzyki symfonicznej, kameralnej i operowej o wyraźnie rosyjskim charakterze.
Ilustracja przedstawia Milija Bałakiriewa - rosyjskiego kompozytora, pianistę i dyrygenta, członka grupy "Potężna Gromadka". Mężczyzna ma ciemne włosy zaczesane do tyłu i bujną ciemną brodę. Ręce splecione na piersiach, ciemny surdut.Na ilustracji umieszczono dodatkową informację:
Do tej grupy należeli: Aleksander Borodin, Milij Bałakiriew, Cezar Cui, Modest Musorgski i Nikołaj Rimski‑Korsakow. W oparciu o wzory Glinki i Dargomyżskiego tych pięciu kompozytorów usiłowało przeobrazić muzykę rosyjską w muzykę narodową, wolną od wpływów zachodnich. Choć przywódca grupy Bałakiriew sformułował program twórczy prosto i jednoznacznie: należy nawiązać do Glinki i opierać się na melodiach ludowych, w rzeczywistości nikt z Wielkiej Piątki nie realizował w pełni tego postulatu. Styl jej przedstawicieli nie był jednolity a charakter narodowy, jaki zamierzali nadać swej muzyce kompozytorzy, okazał się bardzo różnorodny. Ich celem nadrzędnym stało się stworzenie profesjonalnej muzyki symfonicznej, kameralnej i operowej o wyraźnie rosyjskim charakterze.
1
1. Do tej grupy należeli: Aleksander Borodin, Milij Bałakiriew, Cezar Cui, Modest Musorgski i Nikołaj Rimski‑Korsakow. W oparciu o wzory Glinki i Dargomyżskiego tych pięciu kompozytorów usiłowało przeobrazić muzykę rosyjską w muzykę narodową, wolną od wpływów zachodnich. Choć przywódca grupy Bałakiriew sformułował program twórczy prosto i jednoznacznie: należy nawiązać do Glinki i opierać się na melodiach ludowych, w rzeczywistości nikt z Wielkiej Piątki nie realizował w pełni tego postulatu. Styl jej przedstawicieli nie był jednolity a charakter narodowy, jaki zamierzali nadać swej muzyce kompozytorzy, okazał się bardzo różnorodny. Ich celem nadrzędnym stało się stworzenie profesjonalnej muzyki symfonicznej, kameralnej i operowej o wyraźnie rosyjskim charakterze.
Milij Bałakiriew, Wikipedia, domena publiczna.
RLNbH8HHMuWJT1
Ilustracja przedstawia obraz Ilja Repina pt. „Cezar Cui”. Obraz pochodzi z 1890 roku. Obecnie możemy go znaleźć w Galerii Tretiakowskiej w Moskwie w Rosji. Na obrazie zaprezentowany jest starszy, brodaty mężczyzna siedzący na fotelu. Ubrany jest w szaro-czerwony płaszcz oraz czarno-czerwone spodnie. Cezar Cui ma założoną nogę na nogę. Za mężczyzną widoczny jest fragment ściany. Autorem pracy był rosyjski malarz, przedstawiciel realizmu.
Ilustracja przedstawia obraz Ilja Repina pt. „Modest Musorgski”. Dzieło pochodzi z 1881 roku. Obecnie możemy je znaleźć w Galerii Tretiakowskiej w Moskwie w Rosji. Na obrazie został przedstawiony mężczyzna od pasa w górę. Ubrany jest on w szaro- czerwony płaszcz. Modest Musorgski z poważnym wyrazem twarzy spogląda w lewą stronę. Autorem pracy był rosyjski malarz, przedstawiciel realizmu.
Ilustracja przedstawia portret Nikołaja Rimskiego-Korsakowa. Na obrazie został zaprezentowany pracujący przy biurku starszy mężczyzna. Leżą przed nim otwarte książki, które dokładnie sprawdza. W tle widoczne są regały z książkami oraz dokumentami. Mężczyzna ubrany jest w czarny frak. Widzimy jego długą oraz siwą brodę. Rimski-Korsakow był rosyjskim kompozytorem epoki romantyzmu. Działał także jako pedagog, dyrygent, działacz społeczny, krytyk muzyczny oraz członek „Potężnej Gromadki”.
Walentin Sierow, "Portret Nikołaja Rimskiego-Korsakowa", 1898, wordpress.com, CC BY 3.0.
RqcwR6EVA0zdC
Utwór: Modest Musorgski, Obrazki z wystawy Wielka Brama Kijowska. Nagranie prezentuje orkiestrację Wielkiej Bramy Kijowskiej, wchodzącej w skład cyklu miniatur fortepianowych Obrazki z wystawy. Utwór posiada szybkie tempo (Allegro alla breve. Maestoso con grandezza) i instrumentalną fakturę homofoniczną. Kompozycja cechuje się majestatycznym, podniosłym charakterem.
Utwór: Modest Musorgski, Obrazki z wystawy Wielka Brama Kijowska. Nagranie prezentuje orkiestrację Wielkiej Bramy Kijowskiej, wchodzącej w skład cyklu miniatur fortepianowych Obrazki z wystawy. Utwór posiada szybkie tempo (Allegro alla breve. Maestoso con grandezza) i instrumentalną fakturę homofoniczną. Kompozycja cechuje się majestatycznym, podniosłym charakterem.
Modest Musorgski, „Obrazki z wystawy – Wielka Brama Kijowska”, wyk. Orkiestra Filharmonii Narodowej, dyr. Jacek Kaspszyk, online-skills, CC BY 3.0.
Modest Musorgski, „Obrazki z wystawy – Wielka Brama Kijowska”, wyk. Orkiestra Filharmonii Narodowej, dyr. Jacek Kaspszyk, online-skills, CC BY 3.0.
Utwór: Modest Musorgski, Obrazki z wystawy Wielka Brama Kijowska. Nagranie prezentuje orkiestrację Wielkiej Bramy Kijowskiej, wchodzącej w skład cyklu miniatur fortepianowych Obrazki z wystawy. Utwór posiada szybkie tempo (Allegro alla breve. Maestoso con grandezza) i instrumentalną fakturę homofoniczną. Kompozycja cechuje się majestatycznym, podniosłym charakterem.
R13SLLHvBAjlU
Utwór: Aleksander Borodin, Kniaź Igor Tańce Połowieckie. Tańce połowieckie są częścią opery Kniaź Igor. Posiadają umiarkowane tempo i wokalno - instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechują się folklorystycznym charakterem związanym z rosyjską szkołą narodową.
Utwór: Aleksander Borodin, Kniaź Igor Tańce Połowieckie. Tańce połowieckie są częścią opery Kniaź Igor. Posiadają umiarkowane tempo i wokalno - instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechują się folklorystycznym charakterem związanym z rosyjską szkołą narodową.
Aleksander Borodin, „Kniaź Igor – Tańce połowieckie”, wyk. Orkiestra oraz chór Teatru Maryjskiego w Petersburgu, dyr. Valery Gergiev, online-skills, CC BY 3.0.
Aleksander Borodin, „Kniaź Igor – Tańce połowieckie”, wyk. Orkiestra oraz chór Teatru Maryjskiego w Petersburgu, dyr. Valery Gergiev, online-skills, CC BY 3.0.
Utwór: Aleksander Borodin, Kniaź Igor Tańce Połowieckie. Tańce połowieckie są częścią opery Kniaź Igor. Posiadają umiarkowane tempo i wokalno - instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechują się folklorystycznym charakterem związanym z rosyjską szkołą narodową.
Muzyka skandynawska
Muzyka narodowa stała się także popularna na północy Europy. Skandynawskie dwory przez wiele pokoleń sprowadzały muzyków, głównie z państw niemieckich. Dopiero w XIX wieku w życie muzyczne włączyli się sami Skandynawowie i zaczęli wprowadzać własne akcenty w ogólnoeuropejski styl i repertuar koncertowy. Najwybitniejszym przedstawicielem szkoły norweskiej był Edward Grieg. Muzyką norweską zainteresował się w połowie lat sześćdziesiątych XIX wieku. Z czasem sam zaczął notować melodie ludowe, które następnie wykorzystywał w swoich utworach. Zaciekawiła go także harmonia norweskich wirtuozów ludowych, grających na specyficznym instrumencie – hardingfeleHardingfelehardingfele.
R1L8K7cvnuQj21
Ilustracja przedstawia Hardingfele. Jest to instrument o budowie przypominającej skrzypce. Hardingfele to tradycyjny instrument strunowy używany pierwotnie do grania muzyki norweskiej. Na ilustracji instrument ten jest trzymany przez kobietę.
Hardingfele, online-skills, CC BY 3.0.
R1FOHFXTCQLJB
Prezentacja 3D przedstawiająca Hardingfele. Jest to instrument smyczkowy podobny do skrzypiec. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następująca informacja: 1. Hardingfele to tradycyjny, ręcznie wykonywany instrument strunowy pierwotnie używany w muzyce norweskiej. W nowoczesnych wersjach ten instrument jest bardzo podobny do skrzypiec, choć ma osiem lub dziewięć strun (a nie cztery, jak na standardowych skrzypcach) i wykonany jest z cieńszego drewna. Na czterech strunach gra się smyczkiem, podobnie jak na skrzypcach, pozostałe zaś rezonują pod ich wpływem. Instrument często jest bogato zdobiony rzeźbieniami z motywami zwierzęcymi (zwykle jest to smok lub lew z herbu Norwegii) lub rzeźbioną głową kobiety. Podstrunnica jest intarsjowana masą perłową, na którą nanoszone są atramentowe rysunki tworzące wzory zwane „różą”. Choć Hardingfele mogą wydawać się zapomniane, zostały użyte w ścieżkach dźwiękowych do filmów takich jak Władca Pierścieni oraz animacji Jak wytresować smoka, wyraźnie nawiązujących do kultury norweskiej. Instrument można jednak odnaleźć również w muzyce do takich obrazów jak Armegeddon, Fargo czy Dunkierka.
Prezentacja 3D przedstawiająca Hardingfele. Jest to instrument smyczkowy podobny do skrzypiec. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następująca informacja: 1. Hardingfele to tradycyjny, ręcznie wykonywany instrument strunowy pierwotnie używany w muzyce norweskiej. W nowoczesnych wersjach ten instrument jest bardzo podobny do skrzypiec, choć ma osiem lub dziewięć strun (a nie cztery, jak na standardowych skrzypcach) i wykonany jest z cieńszego drewna. Na czterech strunach gra się smyczkiem, podobnie jak na skrzypcach, pozostałe zaś rezonują pod ich wpływem. Instrument często jest bogato zdobiony rzeźbieniami z motywami zwierzęcymi (zwykle jest to smok lub lew z herbu Norwegii) lub rzeźbioną głową kobiety. Podstrunnica jest intarsjowana masą perłową, na którą nanoszone są atramentowe rysunki tworzące wzory zwane „różą”. Choć Hardingfele mogą wydawać się zapomniane, zostały użyte w ścieżkach dźwiękowych do filmów takich jak Władca Pierścieni oraz animacji Jak wytresować smoka, wyraźnie nawiązujących do kultury norweskiej. Instrument można jednak odnaleźć również w muzyce do takich obrazów jak Armegeddon, Fargo czy Dunkierka.
W utworach pojawiały się nawiązania do melodii, tańców i harmonii ludowej, odniesienia do sag, legend i poezji ludowej czy elementy mające za zadanie odmalowanie klimatu i nastroju północnego krajobrazu. Do najwybitniejszych dzieł Griega należą Koncert fortepianowy a‑moll oraz suity Peer Gynt napisane do dramatu Henryka Ibsena, opisującego fantastyczne przygody Piotra Gynta, nicponia i włóczęgi, z norweskich podań. Grieg zestawił 2 suity będące jednym z nielicznych przykładów, kiedy to muzyka stała się popularniejsza od literackiego pierwowzoru.
Wysłuchajmy fragmentów I suity Peer Gynt.
RnBAV8aflSrjl1
Utwór: Edward Grieg, I suita Peer Gynt Poranek. Utwór Poranek jest pierwszą częścią I suity Peer Gynt op.46 przeznaczonej na orkiestrę. Posiada szybkie tempo (Allegretto pastorale) i instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się sielankowym, wesołym charakterem.
Utwór: Edward Grieg, I suita Peer Gynt Poranek. Utwór Poranek jest pierwszą częścią I suity Peer Gynt op.46 przeznaczonej na orkiestrę. Posiada szybkie tempo (Allegretto pastorale) i instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się sielankowym, wesołym charakterem.
Edvard Grieg, I suita „Peer Gynt - Poranek”, flet, AMFN, CC BY 3.0.
Edvard Grieg, I suita „Peer Gynt - Poranek”, flet, AMFN, CC BY 3.0.
Utwór: Edward Grieg, I suita Peer Gynt Poranek. Utwór Poranek jest pierwszą częścią I suity Peer Gynt op.46 przeznaczonej na orkiestrę. Posiada szybkie tempo (Allegretto pastorale) i instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się sielankowym, wesołym charakterem.
R1GoG0uwYB4RZ
Utwór: Edvard Grieg , I suita Peer Gynt – W grocie króla górWykonawca: Hallé Orchestra, dyr. John Barbirolli
Utwór: Edvard Grieg , I suita Peer Gynt – W grocie króla górWykonawca: Hallé Orchestra, dyr. John Barbirolli
Edvard Grieg, I suita „Peer Gynt – W grocie króla gór”, wyk. Hallé Orchestra, dyr. John Barbirolli, online-skills, CC BY 3.0.
Edvard Grieg, I suita „Peer Gynt – W grocie króla gór”, wyk. Hallé Orchestra, dyr. John Barbirolli, online-skills, CC BY 3.0.
Utwór: Edvard Grieg , I suita Peer Gynt – W grocie króla górWykonawca: Hallé Orchestra, dyr. John Barbirolli
Podobnie, jak w Norwegii artystyczna muzyka fińska zaczęła się rozwijać dopiero w XIX wieku - wówczas to wydano narodowy epos – KalevalaKalevalaKalevala. Najwybitniejszym przedstawicielem szkoły fińskiej jest Jean Sibelius. Muzyką narodową zainteresował się pod wpływem ogólnej sytuacji Finów - najpierw podporządkowani byli Szwecji, a w czasach młodości kompozytora – Rosji. Jego pierwsze próby kompozytorskie zbiegły się z manifestacjami narodowowyzwoleńczymi.
Wśród cech jego twórczości wymienić należy: przynależność stylistyczną do epoki romantycznej (poprzez harmonikę, upodobanie do wyrazistej melodyki), powiązanie z rodzimą muzyką i legendami oraz specyficzną instrumentację z przewagą ciemnych barw (maluje melancholijny urok fińskiej przyrody).
Wśród utworów Sibeliusa główne znaczenie ma twórczość instrumentalna, a wśród niej: siedem symfonii oraz poematy symfoniczne, w tym poemat Finlandia będąca utworem zamykającym cykl historycznych żywych obrazów, który pokazano w ramach politycznej manifestacji przeciwko władzy carskiej Rosji.
Rj5buS6HGkMh8
Fragment utworu: Jean Sibelius, Finlandia. Finlandia jest utworem przeznaczonym na orkiestrę. Kompozycja rozpoczyna się w umiarkowanym tempie (Andante sostenuto) i wzrasta wraz z przebiegiem utworu (Allegro moderato, Allegro). Dzieło posiada instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się marszowym, groźnym, ciężkim charakterem.
Fragment utworu: Jean Sibelius, Finlandia. Finlandia jest utworem przeznaczonym na orkiestrę. Kompozycja rozpoczyna się w umiarkowanym tempie (Andante sostenuto) i wzrasta wraz z przebiegiem utworu (Allegro moderato, Allegro). Dzieło posiada instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się marszowym, groźnym, ciężkim charakterem.
Jean Sibelius, „Finlandia” fragment, wyk. Royal Philharmonic Orchestra, dyr. Alexander Gibson, online-skills, CC BY 3.0.
Jean Sibelius, „Finlandia” fragment, wyk. Royal Philharmonic Orchestra, dyr. Alexander Gibson, online-skills, CC BY 3.0.
Fragment utworu: Jean Sibelius, Finlandia. Finlandia jest utworem przeznaczonym na orkiestrę. Kompozycja rozpoczyna się w umiarkowanym tempie (Andante sostenuto) i wzrasta wraz z przebiegiem utworu (Allegro moderato, Allegro). Dzieło posiada instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się marszowym, groźnym, ciężkim charakterem.
Muzyka czeska
Muzykę narodową tworzono także w Czechach. Twórcą narodowego stylu czeskiego był Bedřich Smetana. Punktem zwrotnym w życiu kompozytora okazał się rok 1848, kiedy Pragę ogarnęła rewolucja przeciwko panowaniu austriackiemu, trwało to w okresie tzw. Wiosny Ludów. Wówczas to Smetana starał się muzyką wspierać tożsamość narodową swego kraju. Najbardziej znanym utworem jest Moja ojczyzna, czyli cykl sześciu poematów symfonicznych, do których kompozytor dołączył krótki szkic treści poszczególnych utworów, opisujących piękno swojej ojczyzny. Dzieło jego kontynuował najwybitniejszy czeski kompozytor Antonín Dvořák.
R1HimMeENRwmR
Ilustracja przestawia popiersie Antonína Dvořáka.Mężczyzna ma falujące się włosy zaczesane do tyłu, wyraźne zakola, obfitą, kędzierzawą brode i wąsy. Ma na sobie eleganckie ciemnoszare okrycie wierzchnie i biała koszulę. Na ilustracji została umieszczona dodatkowa informacja: Jego ideą było stworzenie muzyki narodowej, a tym samym kontynuacja zamierzeń Smetany (melodyka ze źródłem w muzyce ludowej, stylizacje tańców). Głównym atutem muzyki Dwořáka jest niezwykła inwencja melodyczna i wyczucie formy. Pozostawił wiele utworów użytkowych – głównie stylizacje tańców (polki, furianty, walce), jednak na czoło twórczości wysuwają się symfonie, utwory fortepianowe: dwa zbiory Tańców słowiańskich, humoreski czy koncerty instrumentalne.
Ilustracja przestawia popiersie Antonína Dvořáka.Mężczyzna ma falujące się włosy zaczesane do tyłu, wyraźne zakola, obfitą, kędzierzawą brode i wąsy. Ma na sobie eleganckie ciemnoszare okrycie wierzchnie i biała koszulę. Na ilustracji została umieszczona dodatkowa informacja: Jego ideą było stworzenie muzyki narodowej, a tym samym kontynuacja zamierzeń Smetany (melodyka ze źródłem w muzyce ludowej, stylizacje tańców). Głównym atutem muzyki Dwořáka jest niezwykła inwencja melodyczna i wyczucie formy. Pozostawił wiele utworów użytkowych – głównie stylizacje tańców (polki, furianty, walce), jednak na czoło twórczości wysuwają się symfonie, utwory fortepianowe: dwa zbiory Tańców słowiańskich, humoreski czy koncerty instrumentalne.
1
1. Jego ideą było stworzenie muzyki narodowej, a tym samym kontynuacja zamierzeń Smetany (melodyka ze źródłem w muzyce ludowej, stylizacje tańców). Głównym atutem muzyki Dwořáka jest niezwykła inwencja melodyczna i wyczucie formy. Pozostawił wiele utworów użytkowych – głównie stylizacje tańców (polki, furianty, walce), jednak na czoło twórczości wysuwają się symfonie, utwory fortepianowe: dwa zbiory Tańców słowiańskich, humoreski czy koncerty instrumentalne.
Antonín Dvořák, Wikipedia, domena publiczna.
RVVyM4cILTC871
Fragment utworu: Antonin Dvorak, Humoreska op. 101 nr 7. Humoreska op. 101 nr 7 jest miniaturą przeznaczoną na fortepian. Posiada wolne tempo (Poco Lento e grazioso) i instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się spokojnym, wesołym charakterem.
Fragment utworu: Antonin Dvorak, Humoreska op. 101 nr 7. Humoreska op. 101 nr 7 jest miniaturą przeznaczoną na fortepian. Posiada wolne tempo (Poco Lento e grazioso) i instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się spokojnym, wesołym charakterem.
Antonín Dvořák, „Humoreska op. 101 nr 7” fragment, AMFN, CC BY 3.0.
Antonín Dvořák, „Humoreska op. 101 nr 7” fragment, AMFN, CC BY 3.0.
Fragment utworu: Antonin Dvorak, Humoreska op. 101 nr 7. Humoreska op. 101 nr 7 jest miniaturą przeznaczoną na fortepian. Posiada wolne tempo (Poco Lento e grazioso) i instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się spokojnym, wesołym charakterem.
Muzyka hiszpańska
Muzyka narodowa stała się popularna także w Hiszpanii a jej najważniejszymi twórcami stali się Isaac Albeniz czy Enrique Granados. Twórcy hiszpańscy stosowali w kompozycjach stylizacje i rytmy tańców oraz melodii hiszpańskich, zwroty melodyczne charakterystyczne dla canto flamencoFlamencoflamenco z jego bogatą ornamentyką i melizmatyką, a także opierali się na skalach ludowych i modalnych (zwłaszcza frygijskiej). Często stosowali także kontrastową dynamikę i zróżnicowaną artykulację mające naśladować brzmienia gitary.
R19p2xM1FL37t
lustracja interaktywna przedstawia zdjęcie, na którym znajduje się kobieta tańcząca flamenco i mężczyzna grający na gitarze. Dodatkowo udostępniono zawartość w postaci nagrania utworu pod tytułem Guajira - „Flamenco”. Flamenco jest utworem przeznaczonym na gitarę. Posiada szybkie tempo i instrumentalną fakturę homofoniczną. Kompozycja cechuje się lekkim, żwawym charakterem.
lustracja interaktywna przedstawia zdjęcie, na którym znajduje się kobieta tańcząca flamenco i mężczyzna grający na gitarze. Dodatkowo udostępniono zawartość w postaci nagrania utworu pod tytułem Guajira - „Flamenco”. Flamenco jest utworem przeznaczonym na gitarę. Posiada szybkie tempo i instrumentalną fakturę homofoniczną. Kompozycja cechuje się lekkim, żwawym charakterem.
1
1. Guajira - Flamenco {audio}
Kobieta tańcząca flamenco i mężczyzna grający na gitarze, online-skills, CC BY 3.0 (ilustracja) Guajira - „Flamenco”, online-skills, CC BY 3.0.
Polski styl muzyczny
Polski styl muzyczny w okresie romantyzmu stworzył Fryderyk Chopin. Kompozytor nie wprowadzał bezpośrednich cytatów z melodii ludowych lecz czerpał z niezwykłego bogactwa harmonicznego, fakturalnego czy formalnego muzyki ludowej, dzięki czemu dzieła, choć nasycone są polskim charakterem, pozostają uniwersalne i rozumiane na całym świecie. Za najwybitniejszych polskich kontynuatorów tradycji Chopinowskiej uznaje się: Stanisława Moniuszkę, twórcę polskich oper i pieśni oraz kantat o tematyce litewskiej, a także Zygmunta Noskowskiego i Władysława Żeleńskiego, którzy nadawali rys narodowy licznym utworom tworzonym w różnych gatunkach instrumentalnych i wokalno‑instrumentalnych.
RK9yrZVaVzKgH1
Fragment utworu: Fryderyk Chopin, Preludium A-dur op. 28 nr 7. Preludium A-dur op. 28 nr 7 jest utworem przeznaczonym na fortepian. Posiada umiarkowane tempo (Andantino) i instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się spokojnym, wesołym charakterem.
Fragment utworu: Fryderyk Chopin, Preludium A-dur op. 28 nr 7. Preludium A-dur op. 28 nr 7 jest utworem przeznaczonym na fortepian. Posiada umiarkowane tempo (Andantino) i instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się spokojnym, wesołym charakterem.
Fryderyk Chopin, „Preludium A-dur op. 28 nr 7” fragment, AMFN, CC BY 3.0.
Fryderyk Chopin, „Preludium A-dur op. 28 nr 7” fragment, AMFN, CC BY 3.0.
Fragment utworu: Fryderyk Chopin, Preludium A-dur op. 28 nr 7. Preludium A-dur op. 28 nr 7 jest utworem przeznaczonym na fortepian. Posiada umiarkowane tempo (Andantino) i instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się spokojnym, wesołym charakterem.
Za najwybitniejszych polskich kontynuatorów tradycji Chopinowskiej uznaje się: Stanisława Moniuszkę, twórcę polskich oper i pieśni oraz kantat o tematyce litewskiej, a także Zygmunta Noskowskiego i Władysława Żeleńskiego, którzy nadawali rys narodowy licznym utworom tworzonym w różnych gatunkach instrumentalnych i wokalno‑instrumentalnych.
R1659hxZV86oK1
Ilustracja przedstawia obraz Tytusa Maleszewskiego pt. „Stanisław Moniuszko”. Dzieło pochodzi z 1865 roku. Obecnie możemy je znaleźć w Muzeum Narodowym w Warszawie. Mężczyzna został przedstawiony od pasa w górę. Portret ukazuje kompozytora pod koniec życia. Ubrany jest w ciemną marynarkę, pod którą znajduje się kamizelka oraz biała koszula. Pod szyją mężczyzny widzimy zawiązaną muszkę. Autorem obrazu był polski malarz, rysownik i pastelista oraz twórca wielu portretów.
Proponuję wysłuchać fragmentu dzieła Stanisława Moniuszki.
RwxlUAeeg4ifm
Utwór: Stanisław Moniuszko, Mazur z opery Halka. Mazur jest kompozycją wchodzącą w skład opery Halka. Wykorzystuje schematy rytmiczne tańca polskiego o tej samej nazwie. Posiada szybkie tempo i instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się skocznym, wesołym charakterem.
Utwór: Stanisław Moniuszko, Mazur z opery Halka. Mazur jest kompozycją wchodzącą w skład opery Halka. Wykorzystuje schematy rytmiczne tańca polskiego o tej samej nazwie. Posiada szybkie tempo i instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się skocznym, wesołym charakterem.
Stanisław Moniuszko, „Mazur” z opery „Halka”, wyk. Orkiestra Ogólnokształcącej Szkoły Muzycznej I i II stopnia im. Feliksa Nowowiejskiego w Gdańsku, dyr. Sylwia Anna Janiak, online-skills, CC BY 3.0.
Stanisław Moniuszko, „Mazur” z opery „Halka”, wyk. Orkiestra Ogólnokształcącej Szkoły Muzycznej I i II stopnia im. Feliksa Nowowiejskiego w Gdańsku, dyr. Sylwia Anna Janiak, online-skills, CC BY 3.0.
Utwór: Stanisław Moniuszko, Mazur z opery Halka. Mazur jest kompozycją wchodzącą w skład opery Halka. Wykorzystuje schematy rytmiczne tańca polskiego o tej samej nazwie. Posiada szybkie tempo i instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się skocznym, wesołym charakterem.
Szkoły narodowe jakie zrodziły się w Europie w XIX wieku przyczyniły się do zainteresowania kompozytów rodzimą kulturą, muzyką oraz tradycjami. Środki, które wykorzystywane były w romantyzmie są stosowane także dzisiaj, aby ukazać cechy typowe dla sztuki ojczyzny kompozytora.
Zadania
R1CnMhxipdMG8
Ćwiczenie 1
Dopasuj cechy charakterystyczne do odpowiednich epok. Klasycyzm Możliwe odpowiedzi: 1. Wyrażanie idei artysty, uczuciowość, elementy narodowe i ludowe, subiektywizm, przewaga treści nad formą, 2. Uniwersalizm języka muzycznego, przejrzystość, symetria, równowaga w stosowaniu środków muzycznych, brak programowości Romantyzm Możliwe odpowiedzi: 1. Wyrażanie idei artysty, uczuciowość, elementy narodowe i ludowe, subiektywizm, przewaga treści nad formą, 2. Uniwersalizm języka muzycznego, przejrzystość, symetria, równowaga w stosowaniu środków muzycznych, brak programowości
Dopasuj cechy charakterystyczne do odpowiednich epok. Klasycyzm Możliwe odpowiedzi: 1. Wyrażanie idei artysty, uczuciowość, elementy narodowe i ludowe, subiektywizm, przewaga treści nad formą, 2. Uniwersalizm języka muzycznego, przejrzystość, symetria, równowaga w stosowaniu środków muzycznych, brak programowości Romantyzm Możliwe odpowiedzi: 1. Wyrażanie idei artysty, uczuciowość, elementy narodowe i ludowe, subiektywizm, przewaga treści nad formą, 2. Uniwersalizm języka muzycznego, przejrzystość, symetria, równowaga w stosowaniu środków muzycznych, brak programowości
Dopasuj cechy charakterystyczne do odpowiednich epok.
Wyrażanie idei artysty, uczuciowość, elementy narodowe i ludowe, subiektywizm, przewaga treści nad formą, Uniwersalizm języka muzycznego, przejrzystość, symetria, równowaga w stosowaniu środków muzycznych, brak programowości
Klasycyzm
Romantyzm
R13n3EbWRujiF
Ćwiczenie 2
Do nazw krajów przyporządkuj grupy kompozytorów. Czechy Możliwe odpowiedzi: 1. Isaac Albniz, Enrique Granados, 2. Michaił Glinka, Aleksander Dargomyżski, Aleksandr Borodin, Milij Bałakiriew, Cezar Cui, Modest Musorgski, Nikołaj Rimski-Korsakow, 3. Antonín Dvořák, Bedřich Smetana, 4. Edvard Grieg, Jean Sibelius, 5. Fryderyk Chopin, Stanisław Moniuszko, Henryk Wieniawski, Zygmunt Noskowski Norwegia/Finlandia Możliwe odpowiedzi: 1. Isaac Albniz, Enrique Granados, 2. Michaił Glinka, Aleksander Dargomyżski, Aleksandr Borodin, Milij Bałakiriew, Cezar Cui, Modest Musorgski, Nikołaj Rimski-Korsakow, 3. Antonín Dvořák, Bedřich Smetana, 4. Edvard Grieg, Jean Sibelius, 5. Fryderyk Chopin, Stanisław Moniuszko, Henryk Wieniawski, Zygmunt Noskowski Hiszpania Możliwe odpowiedzi: 1. Isaac Albniz, Enrique Granados, 2. Michaił Glinka, Aleksander Dargomyżski, Aleksandr Borodin, Milij Bałakiriew, Cezar Cui, Modest Musorgski, Nikołaj Rimski-Korsakow, 3. Antonín Dvořák, Bedřich Smetana, 4. Edvard Grieg, Jean Sibelius, 5. Fryderyk Chopin, Stanisław Moniuszko, Henryk Wieniawski, Zygmunt Noskowski Polska Możliwe odpowiedzi: 1. Isaac Albniz, Enrique Granados, 2. Michaił Glinka, Aleksander Dargomyżski, Aleksandr Borodin, Milij Bałakiriew, Cezar Cui, Modest Musorgski, Nikołaj Rimski-Korsakow, 3. Antonín Dvořák, Bedřich Smetana, 4. Edvard Grieg, Jean Sibelius, 5. Fryderyk Chopin, Stanisław Moniuszko, Henryk Wieniawski, Zygmunt Noskowski Rosja Możliwe odpowiedzi: 1. Isaac Albniz, Enrique Granados, 2. Michaił Glinka, Aleksander Dargomyżski, Aleksandr Borodin, Milij Bałakiriew, Cezar Cui, Modest Musorgski, Nikołaj Rimski-Korsakow, 3. Antonín Dvořák, Bedřich Smetana, 4. Edvard Grieg, Jean Sibelius, 5. Fryderyk Chopin, Stanisław Moniuszko, Henryk Wieniawski, Zygmunt Noskowski
Do nazw krajów przyporządkuj grupy kompozytorów. Czechy Możliwe odpowiedzi: 1. Isaac Albniz, Enrique Granados, 2. Michaił Glinka, Aleksander Dargomyżski, Aleksandr Borodin, Milij Bałakiriew, Cezar Cui, Modest Musorgski, Nikołaj Rimski-Korsakow, 3. Antonín Dvořák, Bedřich Smetana, 4. Edvard Grieg, Jean Sibelius, 5. Fryderyk Chopin, Stanisław Moniuszko, Henryk Wieniawski, Zygmunt Noskowski Norwegia/Finlandia Możliwe odpowiedzi: 1. Isaac Albniz, Enrique Granados, 2. Michaił Glinka, Aleksander Dargomyżski, Aleksandr Borodin, Milij Bałakiriew, Cezar Cui, Modest Musorgski, Nikołaj Rimski-Korsakow, 3. Antonín Dvořák, Bedřich Smetana, 4. Edvard Grieg, Jean Sibelius, 5. Fryderyk Chopin, Stanisław Moniuszko, Henryk Wieniawski, Zygmunt Noskowski Hiszpania Możliwe odpowiedzi: 1. Isaac Albniz, Enrique Granados, 2. Michaił Glinka, Aleksander Dargomyżski, Aleksandr Borodin, Milij Bałakiriew, Cezar Cui, Modest Musorgski, Nikołaj Rimski-Korsakow, 3. Antonín Dvořák, Bedřich Smetana, 4. Edvard Grieg, Jean Sibelius, 5. Fryderyk Chopin, Stanisław Moniuszko, Henryk Wieniawski, Zygmunt Noskowski Polska Możliwe odpowiedzi: 1. Isaac Albniz, Enrique Granados, 2. Michaił Glinka, Aleksander Dargomyżski, Aleksandr Borodin, Milij Bałakiriew, Cezar Cui, Modest Musorgski, Nikołaj Rimski-Korsakow, 3. Antonín Dvořák, Bedřich Smetana, 4. Edvard Grieg, Jean Sibelius, 5. Fryderyk Chopin, Stanisław Moniuszko, Henryk Wieniawski, Zygmunt Noskowski Rosja Możliwe odpowiedzi: 1. Isaac Albniz, Enrique Granados, 2. Michaił Glinka, Aleksander Dargomyżski, Aleksandr Borodin, Milij Bałakiriew, Cezar Cui, Modest Musorgski, Nikołaj Rimski-Korsakow, 3. Antonín Dvořák, Bedřich Smetana, 4. Edvard Grieg, Jean Sibelius, 5. Fryderyk Chopin, Stanisław Moniuszko, Henryk Wieniawski, Zygmunt Noskowski
Do nazw krajów przyporządkuj grupy kompozytorów.
Fryderyk Chopin, Stanisław Moniuszko, Henryk Wieniawski, Zygmunt Noskowski, Edvard Grieg, Jean Sibelius, Isaac Albniz, Enrique Granados, Michaił Glinka, Aleksander Dargomyżski, Aleksandr Borodin, Milij Bałakiriew, Cezar Cui, Modest Musorgski, Nikołaj Rimski-Korsakow, Antonín Dvořák, Bedřich Smetana
Czechy
Norwegia/Finlandia
Hiszpania
Polska
Rosja
Ćwiczenie 3
R1ZCRfltPEUUJ1
Utwór: Modest Musorgski, Obrazki z Wystawy Promenada. Promenada jest pierwszą częścią cyklu programowych miniatur fortepianowych Obrazki z wystawy. Posiada szybkie tempo (Allegro giusto, nel modo russico, senza allegrezza, ma poco sosenuto) i instrumentalną fakturę homofoniczną. Kompozycja cechuje się majestatycznym, żywym charakterem.
Utwór: Modest Musorgski, Obrazki z Wystawy Promenada. Promenada jest pierwszą częścią cyklu programowych miniatur fortepianowych Obrazki z wystawy. Posiada szybkie tempo (Allegro giusto, nel modo russico, senza allegrezza, ma poco sosenuto) i instrumentalną fakturę homofoniczną. Kompozycja cechuje się majestatycznym, żywym charakterem.
Modest Musorgski, „Obrazki z wystawy - Promenada”, AMFN, CC BY 3.0.
Modest Musorgski, „Obrazki z wystawy - Promenada”, AMFN, CC BY 3.0.
Utwór: Modest Musorgski, Obrazki z Wystawy Promenada. Promenada jest pierwszą częścią cyklu programowych miniatur fortepianowych Obrazki z wystawy. Posiada szybkie tempo (Allegro giusto, nel modo russico, senza allegrezza, ma poco sosenuto) i instrumentalną fakturę homofoniczną. Kompozycja cechuje się majestatycznym, żywym charakterem.
RVVyM4cILTC871
Fragment utworu: Antonin Dvorak, Humoreska op. 101 nr 7. Humoreska op. 101 nr 7 jest miniaturą przeznaczoną na fortepian. Posiada wolne tempo (Poco Lento e grazioso) i instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się spokojnym, wesołym charakterem.
Fragment utworu: Antonin Dvorak, Humoreska op. 101 nr 7. Humoreska op. 101 nr 7 jest miniaturą przeznaczoną na fortepian. Posiada wolne tempo (Poco Lento e grazioso) i instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się spokojnym, wesołym charakterem.
Antonín Dvořák, „Humoreska op. 101 nr 7” fragment, AMFN, CC BY 3.0.
Antonín Dvořák, „Humoreska op. 101 nr 7” fragment, AMFN, CC BY 3.0.
Fragment utworu: Antonin Dvorak, Humoreska op. 101 nr 7. Humoreska op. 101 nr 7 jest miniaturą przeznaczoną na fortepian. Posiada wolne tempo (Poco Lento e grazioso) i instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się spokojnym, wesołym charakterem.
RK9yrZVaVzKgH1
Fragment utworu: Fryderyk Chopin, Preludium A-dur op. 28 nr 7. Preludium A-dur op. 28 nr 7 jest utworem przeznaczonym na fortepian. Posiada umiarkowane tempo (Andantino) i instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się spokojnym, wesołym charakterem.
Fragment utworu: Fryderyk Chopin, Preludium A-dur op. 28 nr 7. Preludium A-dur op. 28 nr 7 jest utworem przeznaczonym na fortepian. Posiada umiarkowane tempo (Andantino) i instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się spokojnym, wesołym charakterem.
Fryderyk Chopin, „Preludium A-dur op. 28 nr 7” fragment, AMFN, CC BY 3.0.
Fryderyk Chopin, „Preludium A-dur op. 28 nr 7” fragment, AMFN, CC BY 3.0.
Fragment utworu: Fryderyk Chopin, Preludium A-dur op. 28 nr 7. Preludium A-dur op. 28 nr 7 jest utworem przeznaczonym na fortepian. Posiada umiarkowane tempo (Andantino) i instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się spokojnym, wesołym charakterem.
RsTJ1hIeRi58m
Wymień najbardziej znanych kompozytorów pochodzących z Rosji.
Wymień najbardziej znanych kompozytorów pochodzących z Rosji.
Wysłuchaj powyższych trzech przykładów muzycznych. Zaznacz, który z nich jest dźwiękową realizacją poniższego fragmentu:
Modest Musorgski, Obrazki z wystawy - Promenada
Antonín Dvořák, Humoreska op. 101 nr 7
Fryderyk Chopin, Preludium A-dur op. 28 nr 7
Ćwiczenie 3
R1N2L5C2XD73N
Wymień najbardziej znanych kompozytorów pochodzących z Rosji.
RY4YSZbNxM2gS
Ćwiczenie 4
Zaznacz polskich kompozytorów tworzących w XIX wieku. Możliwe odpowiedzi: 1. Krzysztof Penderecki, 2. Wojciech Kilar, 3. Stanisław Moniuszko, 4. Henryk Wieniawski, 5. Eugeniusz Rudnik
Zaznacz polskich kompozytorów tworzących w XIX wieku.
Krzysztof Penderecki
Wojciech Kilar
Stanisław Moniuszko
Henryk Wieniawski
Eugeniusz Rudnik
RcSQJmlBwEETA
Ćwiczenie 5
Wymień instrumenty charakterystyczne dla muzyki hiszpańskiej.
Wymień instrumenty charakterystyczne dla muzyki hiszpańskiej.
Wskaż, które z poniższych instrumentów są charakterystyczne dla muzyki hiszpańskiej.
1
2
3
Ćwiczenie 5
R16RXECXO1O76
Wymień instrumenty charakterystyczne dla muzyki hiszpańskiej.
R3LddyiIYv887
Ćwiczenie 6
Zaznacz przyczyny powstania szkół narodowych w XIX wieku. Możliwe odpowiedzi: 1. Reakcja na modę w sztuce, 2. Chęć uwypuklenia różnic narodowych, 3. Chęć stworzenia czegoś nowego, 4. Walka o niepodległość kraju
Zaznacz przyczyny powstania szkół narodowych w XIX wieku.
Reakcja na modę w sztuce
Chęć uwypuklenia różnic narodowych
Chęć stworzenia czegoś nowego
Walka o niepodległość kraju
R1A9hC8kQfd83
Ćwiczenie 7
Wymień po jednym przedstawicielu szkoły narodowej Czech i Skandynawii.
Wymień po jednym przedstawicielu szkoły narodowej Czech i Skandynawii.
Źródło: licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 7
RJ9QLNRGKBOZ4
Wymień po jednym przedstawicielu szkoły narodowej Czech i Skandynawii.
Słownik pojęć
Flamenco
Flamenco
folklor południowej Hiszpanii, łączący taniec z muzyką i śpiewem; wykonywany z towarzyszeniem kastanietów i gitary, z charakterystycznym powtarzającymi się figurami i ostro szarpanymi dźwiękami.
Hardingfele
Hardingfele
norweski instrument strunowy przypominający skrzypce; posiada dodatkowe cztery lub pięć strun burdonowych, pozwalających na grę wielogłosową.
Kalevala
Kalevala
zbiór legend i pieśni lud. (run) Finlandii i Karelii, zaliczanych do najstarszych przejawów twórczości lud. na świecie; tworzone przez bezimiennych autorów, przekazywane w tradycji ustnej, zostały zebrane w artyst. całość i oprac. przez E. Lönnrota (1835, 1849); treścią Kalewali jest życie i walka 2 wrogich plemion; ogłoszenie dzieła przyczyniło się do odrodzenia nar. w Finlandii oraz do powstania literatury w języku fińskim; Kalewela wywarła wpływ na późniejszą literaturę i sztukę Finlandii; polskie przekł.: J. Ozgi‑Michalskiego (1975) i J. Litwiniuka (1998).
Szkoły narodowe
Szkoły narodowe
grupy kompozytorów powstające w połowie XIX wieku w wielu krajach europejskich i tworzące pod wpływem rosnącego poczucia odrębności narodowej; w utworach kompozytorzy nawiązywali do rodzimego folkloru, tradycji muzycznych oraz tematyki historycznej.
Żródło:
encyklopedia.pwn.pl
Galeria dzieł sztuki
RT4uEmfrLKWXP1
Ilustracja przedstawia portret Michaiła Glinki. Mężczyzna został zaprezentowany od pasa w górę. Ubrany jest w ciemny płaszcz zapinany na guziki, pod którym widoczna jest biała koszula. Michaił trzyma jedną dłoń wsuniętą pod płaszcz. Pod szyją ma zawiązaną czarną chustkę. Glinka był rosyjskim kompozytorem polskiego pochodzenia.
Michaił Glinka, Wikipedia, domena publiczna.
RCzC3BaLY2UMF1
Ilustracja przedstawia portret Aleksandra Borodina. Mężczyzna został zaprezentowany od popiersia w górę. Ubrany jest w ciemną marynarkę, pod którą widoczna jest biała koszula. Borodin ma poważny wyraz twarzy. Fotografia jest czarno-biała. Aleksander był rosyjskim chemikiem. W wolnym czasie zajmował się komponowaniem oraz muzyką. Powszechnie jednakże uważany był za kompozytora. Borodin należał do grupy pięciu kompozytorów rosyjskich, która przeszła do historii muzyki pod nazwą „Potężna Gromadka”.
Aleksander Borodin , Wikipedia, domena publiczna.
Rlvb5ZzUvNjAg1
Ilustracja przedstawia portret Milija Bałakiriewa. Mężczyzna został zaprezentowany od pasa w górę. Ubrany jest w ciemny płaszcz, pod którym widoczna jest biała koszula. Milij ma skrzyżowane ręce na klatce piersiowej. Postać spogląda w prawą stronę. Widoczna jest jego długa, ciemna broda. Bałakiriew był rosyjskim kompozytorem, pianistą, dyrygentem oraz działaczem muzycznym.
Milij Bałakiriew, Wikipedia, domena publiczna.
RLNbH8HHMuWJT1
Ilustracja przedstawia obraz Ilja Repina pt. „Cezar Cui”. Obraz pochodzi z 1890 roku. Obecnie możemy go znaleźć w Galerii Tretiakowskiej w Moskwie w Rosji. Na obrazie zaprezentowany jest starszy, brodaty mężczyzna siedzący na fotelu. Ubrany jest w szaro-czerwony płaszcz oraz czarno-czerwone spodnie. Cezar Cui ma założoną nogę na nogę. Za mężczyzną widoczny jest fragment ściany. Autorem pracy był rosyjski malarz, przedstawiciel realizmu.
Ilustracja przedstawia obraz Ilja Repina pt. „Modest Musorgski”. Dzieło pochodzi z 1881 roku. Obecnie możemy je znaleźć w Galerii Tretiakowskiej w Moskwie w Rosji. Na obrazie został przedstawiony mężczyzna od pasa w górę. Ubrany jest on w szaro- czerwony płaszcz. Modest Musorgski z poważnym wyrazem twarzy spogląda w lewą stronę. Autorem pracy był rosyjski malarz, przedstawiciel realizmu.
Ilustracja przedstawia portret Nikołaja Rimskiego-Korsakowa. Na obrazie został zaprezentowany pracujący przy biurku starszy mężczyzna. Leżą przed nim otwarte książki, które dokładnie sprawdza. W tle widoczne są regały z książkami oraz dokumentami. Mężczyzna ubrany jest w czarny frak. Widzimy jego długą oraz siwą brodę. Rimski-Korsakow był rosyjskim kompozytorem epoki romantyzmu. Działał także jako pedagog, dyrygent, działacz społeczny, krytyk muzyczny oraz członek „Potężnej Gromadki”.
Walentin Sierow, "Portret Nikołaja Rimskiego-Korsakowa", 1898, wordpress.com, CC BY 3.0.
R1659hxZV86oK1
Ilustracja przedstawia obraz Tytusa Maleszewskiego pt. „Stanisław Moniuszko”. Dzieło pochodzi z 1865 roku. Obecnie możemy je znaleźć w Muzeum Narodowym w Warszawie. Mężczyzna został przedstawiony od pasa w górę. Portret ukazuje kompozytora pod koniec życia. Ubrany jest w ciemną marynarkę, pod którą znajduje się kamizelka oraz biała koszula. Pod szyją mężczyzny widzimy zawiązaną muszkę. Autorem obrazu był polski malarz, rysownik i pastelista oraz twórca wielu portretów.
Utwór: Edward Grieg, I suita Peer Gynt Poranek. Utwór Poranek jest pierwszą częścią I suity Peer Gynt op.46 przeznaczonej na orkiestrę. Posiada szybkie tempo (Allegretto pastorale) i instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się sielankowym, wesołym charakterem.
Utwór: Edward Grieg, I suita Peer Gynt Poranek. Utwór Poranek jest pierwszą częścią I suity Peer Gynt op.46 przeznaczonej na orkiestrę. Posiada szybkie tempo (Allegretto pastorale) i instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się sielankowym, wesołym charakterem.
Edvard Grieg, I suita „Peer Gynt - Poranek”, flet, AMFN, CC BY 3.0.
Edvard Grieg, I suita „Peer Gynt - Poranek”, flet, AMFN, CC BY 3.0.
Utwór: Edward Grieg, I suita Peer Gynt Poranek. Utwór Poranek jest pierwszą częścią I suity Peer Gynt op.46 przeznaczonej na orkiestrę. Posiada szybkie tempo (Allegretto pastorale) i instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się sielankowym, wesołym charakterem.
RVVyM4cILTC871
Fragment utworu: Antonin Dvorak, Humoreska op. 101 nr 7. Humoreska op. 101 nr 7 jest miniaturą przeznaczoną na fortepian. Posiada wolne tempo (Poco Lento e grazioso) i instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się spokojnym, wesołym charakterem.
Fragment utworu: Antonin Dvorak, Humoreska op. 101 nr 7. Humoreska op. 101 nr 7 jest miniaturą przeznaczoną na fortepian. Posiada wolne tempo (Poco Lento e grazioso) i instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się spokojnym, wesołym charakterem.
Antonín Dvořák, „Humoreska op. 101 nr 7” fragment, AMFN, CC BY 3.0.
Antonín Dvořák, „Humoreska op. 101 nr 7” fragment, AMFN, CC BY 3.0.
Fragment utworu: Antonin Dvorak, Humoreska op. 101 nr 7. Humoreska op. 101 nr 7 jest miniaturą przeznaczoną na fortepian. Posiada wolne tempo (Poco Lento e grazioso) i instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się spokojnym, wesołym charakterem.
RK9yrZVaVzKgH1
Fragment utworu: Fryderyk Chopin, Preludium A-dur op. 28 nr 7. Preludium A-dur op. 28 nr 7 jest utworem przeznaczonym na fortepian. Posiada umiarkowane tempo (Andantino) i instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się spokojnym, wesołym charakterem.
Fragment utworu: Fryderyk Chopin, Preludium A-dur op. 28 nr 7. Preludium A-dur op. 28 nr 7 jest utworem przeznaczonym na fortepian. Posiada umiarkowane tempo (Andantino) i instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się spokojnym, wesołym charakterem.
Fryderyk Chopin, „Preludium A-dur op. 28 nr 7” fragment, AMFN, CC BY 3.0.
Fryderyk Chopin, „Preludium A-dur op. 28 nr 7” fragment, AMFN, CC BY 3.0.
Fragment utworu: Fryderyk Chopin, Preludium A-dur op. 28 nr 7. Preludium A-dur op. 28 nr 7 jest utworem przeznaczonym na fortepian. Posiada umiarkowane tempo (Andantino) i instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się spokojnym, wesołym charakterem.
RqcwR6EVA0zdC
Utwór: Modest Musorgski, Obrazki z wystawy Wielka Brama Kijowska. Nagranie prezentuje orkiestrację Wielkiej Bramy Kijowskiej, wchodzącej w skład cyklu miniatur fortepianowych Obrazki z wystawy. Utwór posiada szybkie tempo (Allegro alla breve. Maestoso con grandezza) i instrumentalną fakturę homofoniczną. Kompozycja cechuje się majestatycznym, podniosłym charakterem.
Utwór: Modest Musorgski, Obrazki z wystawy Wielka Brama Kijowska. Nagranie prezentuje orkiestrację Wielkiej Bramy Kijowskiej, wchodzącej w skład cyklu miniatur fortepianowych Obrazki z wystawy. Utwór posiada szybkie tempo (Allegro alla breve. Maestoso con grandezza) i instrumentalną fakturę homofoniczną. Kompozycja cechuje się majestatycznym, podniosłym charakterem.
Modest Musorgski, „Obrazki z wystawy – Wielka Brama Kijowska”, wyk. Orkiestra Filharmonii Narodowej, dyr. Jacek Kaspszyk, online-skills, CC BY 3.0.
Modest Musorgski, „Obrazki z wystawy – Wielka Brama Kijowska”, wyk. Orkiestra Filharmonii Narodowej, dyr. Jacek Kaspszyk, online-skills, CC BY 3.0.
Utwór: Modest Musorgski, Obrazki z wystawy Wielka Brama Kijowska. Nagranie prezentuje orkiestrację Wielkiej Bramy Kijowskiej, wchodzącej w skład cyklu miniatur fortepianowych Obrazki z wystawy. Utwór posiada szybkie tempo (Allegro alla breve. Maestoso con grandezza) i instrumentalną fakturę homofoniczną. Kompozycja cechuje się majestatycznym, podniosłym charakterem.
R13SLLHvBAjlU
Utwór: Aleksander Borodin, Kniaź Igor Tańce Połowieckie. Tańce połowieckie są częścią opery Kniaź Igor. Posiadają umiarkowane tempo i wokalno - instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechują się folklorystycznym charakterem związanym z rosyjską szkołą narodową.
Utwór: Aleksander Borodin, Kniaź Igor Tańce Połowieckie. Tańce połowieckie są częścią opery Kniaź Igor. Posiadają umiarkowane tempo i wokalno - instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechują się folklorystycznym charakterem związanym z rosyjską szkołą narodową.
Aleksander Borodin, „Kniaź Igor – Tańce połowieckie”, wyk. Orkiestra oraz chór Teatru Maryjskiego w Petersburgu, dyr. Valery Gergiev, online-skills, CC BY 3.0.
Aleksander Borodin, „Kniaź Igor – Tańce połowieckie”, wyk. Orkiestra oraz chór Teatru Maryjskiego w Petersburgu, dyr. Valery Gergiev, online-skills, CC BY 3.0.
Utwór: Aleksander Borodin, Kniaź Igor Tańce Połowieckie. Tańce połowieckie są częścią opery Kniaź Igor. Posiadają umiarkowane tempo i wokalno - instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechują się folklorystycznym charakterem związanym z rosyjską szkołą narodową.
R1GoG0uwYB4RZ
Utwór: Edvard Grieg , I suita Peer Gynt – W grocie króla górWykonawca: Hallé Orchestra, dyr. John Barbirolli
Utwór: Edvard Grieg , I suita Peer Gynt – W grocie króla górWykonawca: Hallé Orchestra, dyr. John Barbirolli
Edvard Grieg, I suita „Peer Gynt – W grocie króla gór”, wyk. Hallé Orchestra, dyr. John Barbirolli, online-skills, CC BY 3.0.
Edvard Grieg, I suita „Peer Gynt – W grocie króla gór”, wyk. Hallé Orchestra, dyr. John Barbirolli, online-skills, CC BY 3.0.
Utwór: Edvard Grieg , I suita Peer Gynt – W grocie króla górWykonawca: Hallé Orchestra, dyr. John Barbirolli
Rj5buS6HGkMh8
Fragment utworu: Jean Sibelius, Finlandia. Finlandia jest utworem przeznaczonym na orkiestrę. Kompozycja rozpoczyna się w umiarkowanym tempie (Andante sostenuto) i wzrasta wraz z przebiegiem utworu (Allegro moderato, Allegro). Dzieło posiada instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się marszowym, groźnym, ciężkim charakterem.
Fragment utworu: Jean Sibelius, Finlandia. Finlandia jest utworem przeznaczonym na orkiestrę. Kompozycja rozpoczyna się w umiarkowanym tempie (Andante sostenuto) i wzrasta wraz z przebiegiem utworu (Allegro moderato, Allegro). Dzieło posiada instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się marszowym, groźnym, ciężkim charakterem.
Jean Sibelius, „Finlandia” fragment, wyk. Royal Philharmonic Orchestra, dyr. Alexander Gibson, online-skills, CC BY 3.0.
Jean Sibelius, „Finlandia” fragment, wyk. Royal Philharmonic Orchestra, dyr. Alexander Gibson, online-skills, CC BY 3.0.
Fragment utworu: Jean Sibelius, Finlandia. Finlandia jest utworem przeznaczonym na orkiestrę. Kompozycja rozpoczyna się w umiarkowanym tempie (Andante sostenuto) i wzrasta wraz z przebiegiem utworu (Allegro moderato, Allegro). Dzieło posiada instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się marszowym, groźnym, ciężkim charakterem.
RwxlUAeeg4ifm
Utwór: Stanisław Moniuszko, Mazur z opery Halka. Mazur jest kompozycją wchodzącą w skład opery Halka. Wykorzystuje schematy rytmiczne tańca polskiego o tej samej nazwie. Posiada szybkie tempo i instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się skocznym, wesołym charakterem.
Utwór: Stanisław Moniuszko, Mazur z opery Halka. Mazur jest kompozycją wchodzącą w skład opery Halka. Wykorzystuje schematy rytmiczne tańca polskiego o tej samej nazwie. Posiada szybkie tempo i instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się skocznym, wesołym charakterem.
Stanisław Moniuszko, „Mazur” z opery „Halka”, wyk. Orkiestra Ogólnokształcącej Szkoły Muzycznej I i II stopnia im. Feliksa Nowowiejskiego w Gdańsku, dyr. Sylwia Anna Janiak, online-skills, CC BY 3.0.
Stanisław Moniuszko, „Mazur” z opery „Halka”, wyk. Orkiestra Ogólnokształcącej Szkoły Muzycznej I i II stopnia im. Feliksa Nowowiejskiego w Gdańsku, dyr. Sylwia Anna Janiak, online-skills, CC BY 3.0.
Utwór: Stanisław Moniuszko, Mazur z opery Halka. Mazur jest kompozycją wchodzącą w skład opery Halka. Wykorzystuje schematy rytmiczne tańca polskiego o tej samej nazwie. Posiada szybkie tempo i instrumentalną fakturę homofoniczną. Cechuje się skocznym, wesołym charakterem.
R19p2xM1FL37t
lustracja interaktywna przedstawia zdjęcie, na którym znajduje się kobieta tańcząca flamenco i mężczyzna grający na gitarze. Dodatkowo udostępniono zawartość w postaci nagrania utworu pod tytułem Guajira - „Flamenco”. Flamenco jest utworem przeznaczonym na gitarę. Posiada szybkie tempo i instrumentalną fakturę homofoniczną. Kompozycja cechuje się lekkim, żwawym charakterem.
lustracja interaktywna przedstawia zdjęcie, na którym znajduje się kobieta tańcząca flamenco i mężczyzna grający na gitarze. Dodatkowo udostępniono zawartość w postaci nagrania utworu pod tytułem Guajira - „Flamenco”. Flamenco jest utworem przeznaczonym na gitarę. Posiada szybkie tempo i instrumentalną fakturę homofoniczną. Kompozycja cechuje się lekkim, żwawym charakterem.
1
1. Guajira - Flamenco {audio}
Kobieta tańcząca flamenco i mężczyzna grający na gitarze, online-skills, CC BY 3.0 (ilustracja) Guajira - „Flamenco”, online-skills, CC BY 3.0.
