Ocena jakości surowców, półproduktów i wyrobów ceramicznych
CES.03. Organizacja i kontrolowanie procesów w przemyśle ceramicznym - Technik ceramik 311944
Słownik pojęć dla e‑materiału
Wpisz do poniższego okna słowo lub frazę, w celu ich wyszukania w poniższym słowniku.
Poniżej zamieszczono słownik pojęć występujących w lekcji „Ocena jakości surowców, półproduktów i wyrobów ceramicznych”. Pojęcia zostały uszeregowane w kolejności alfabetycznej. Dodatkowo na koniec każdej definicji zamieszczono podświetloną na niebiesko nazwę multimedium, z której pochodzi pojęcie. Kliknięcie na nazwę multimedium umożliwia przeniesienie do odpowiedniego materiału.
Układarka – jest to urządzenie przeznaczone do układania paczek wyrobów ceramicznych na palety w sposób w pełni zautomatyzowany.
Maszyna pakująca służy do zabezpieczania i identyfikacji wyrobów ceramicznych. Składa się z urządzeń: roliery transportowe, urządzenie centrujące, urządzenie do nakładania rękawa foliowego, urządzenie do zgrzewania rękawów foliowych (termokurczliwych).
Materiał multimedialny: Film instruktażowy (Tutorial)Film instruktażowy (Tutorial): Czynności kontrolno‑pomiarowe w ocenie jakości wyrobów ceramicznych.
Wizualna ocena, która odbywa się na stanowisku do oceny jakości powierzchni wyrobów ceramicznych i wykonywana jest przez pracownika sortowni.
Materiał multimedialny: Film instruktażowy (Tutorial)Film instruktażowy (Tutorial): Czynności kontrolno‑pomiarowe w ocenie jakości wyrobów ceramicznych.
Malutkie dziurki na powierzchni szkliwionej płytki powstające w miejscu pęcherzyków, które powstają w wyniku wydzielających się gazów podczas wypalania.
Materiał multimedialny: WizualizacjaWizualizacja: Wzorce surowców, półproduktów i wyrobów ceramicznych w zestawieniu z występującymi wadami jakościowymi w 2D.
Ocena jakościowa płytek odbywa się z odległości 1 metra przy natężeniu światła minimum 300 lux, mając na względzie bezpieczeństwo warunków pracy i środowiska:
- odcień barwy – nieznaczne różnice w intensywności barwy powierzchni płytki,
- dziurki, kraterki – malutkie dziurki (nakłucia) występujące na powierzchni szkliwionej płytki,
- dołki – pojedyncze rozproszone wgłębienia na powierzchni,
- kropki, plamki – drobne zabarwione punkty, miejsca wyraźnie różniące się od pozostałej powierzchni płytki,
- zgrubienia i zapraski – nierówności występujące w postaci fal lub zgrubień na powierzchni płytki. Nierównomierne niezgodne ze wzorcem położenie szkliwa na powierzchni płytki,
- zaprószenia i wtrącenia – obce ziarna osadzone i częściowo wtopione w warstwę szkliwa,
- szczerby – ubytki na krawędziach płytki spowodowane uszkodzeniem mechanicznym,
- wady grafiki – odchylenia od przyjętego wzoru, przerwanie ciągłości linii, prześwity, przesunięcia nadruku i marginesów, rozmazania itp.,
- nierównomierne wybłyszczenie powierzchni – miejscowe zmatowienie,
- szorstkość powierzchni wyczuwalna w dotyku.
Materiał multimedialny: Plansza interaktywnaPlansza interaktywna: Kryteria oceny jakości wyrobów ceramicznych.
Dotyczą wykrywania :
- wady powierzchni i struktury,
- wady mechaniczne (np. obicia narożników i krawędzi),
- wady zdobienia,
- zanieczyszczenia i wtrącenia zabrudzeń na powierzchni,
- wady wynikające z różnic odcienia i barwy.
Materiał multimedialny: Film instruktażowy (Tutorial)Film instruktażowy (Tutorial): Czynności kontrolno‑pomiarowe w ocenie jakości wyrobów ceramicznych.
Przeznaczona jest do kontrolowania wad wyrobów ceramicznych i klasyfikowania ich według jakości i odcieni.
Materiał multimedialny: Film instruktażowy (Tutorial)Film instruktażowy (Tutorial): Czynności kontrolno‑pomiarowe w ocenie jakości wyrobów ceramicznych.
Ocena jakości powierzchni płytek ceramicznych dla gatunku I zawarta jest w normie: PN‑EN ISO 10545‑2 „Oznaczanie wymiarów i sprawdzanie jakości powierzchni”. Jeżeli wyrób nie spełnia założonych wymagań, wg powyższej normy, klasyfikowany jest one do niższego gatunku.
Materiał multimedialny: Film instruktażowy (Tutorial)Film instruktażowy (Tutorial): Czynności kontrolno‑pomiarowe w ocenie jakości wyrobów ceramicznych.
Ocenę jakości powierzchni pod względem wymiarów i planimetrii przeprowadza się:
Przy pomocy łamacza, umieszczonego na linii produkcyjnej, płytki poddawane są wstępnemu testowi odporności na pęknięcia mechaniczne.
Na planimetrze, płytki ceramiczne sprawdza się pod względem płaskości powierzchni.
Na kalibratorze, oznacza się wymiary, przyporządkowując płytki do odpowiednich kalibrów (tj. dopuszczalnych zakresów dla wymiaru badanej płytki).
Materiał multimedialny: Plansza interaktywnaPlansza interaktywna: Kryteria oceny jakości wyrobów ceramicznych.
Zawarte w normie: PN‑EN ISO 10545‑2 Oznaczanie wymiarów i sprawdzanie jakości powierzchni podlegają:
- pęknięcia,
- pęcherze — małe pęcherzyki na powierzchni pękające lub nie, powstające w wyniku wydzielania się gazów podczas wypalania,
- niedoszkliwienia — miejsca powierzchni licowej płytki niepokryte szkliwem,
- wady podszkliwne — wady widoczne przez warstwę szkliwa,
- ostre krawędzie — wszelkie niezamierzone nierówności wzdłuż krawędzi płytki,
- nacieki szkliwa — obfite nagromadzenie szkliwa wzdłuż krawędzi płytki.
Materiał multimedialny: Plansza interaktywnaPlansza interaktywna: Kryteria oceny jakości wyrobów ceramicznych.
Ocena jakości podłogowych płytek ceramicznych prowadzona jest na stanowiskach do oceny wizualnej: każda sztuka płytki ceramicznej oglądana jest przez sortowacza, czyli osobę odpowiedzialną za wykrycie ewentualnych wad i zdecydowanie o dalszym postępowaniu z ocenianym wyrobem ceramicznym. Metoda badawcza zawarta jest w normie: PN‑EN ISO 10545‑2 Oznaczanie wymiarów i sprawdzanie jakości powierzchni dotyczy gatunku I.
Materiał multimedialny: Plansza interaktywnaPlansza interaktywna: Kryteria oceny jakości wyrobów ceramicznych.
- pęknięcia w czerepie – pęknięcia płytki widoczne na powierzchni licowej lub montażowej, albo z jednej i drugiej strony,
- pęknięcia włoskowate – pęknięcia szkliwa widoczne jako nieregularne włoskowate spękania.
Materiał multimedialny: WizualizacjaWizualizacja: Wzorce surowców, półproduktów i wyrobów ceramicznych w zestawieniu z występującymi wadami jakościowymi w 2D.
Urządzenie, które służy do precyzyjnego pomiaru powierzchni wyrobów ceramicznych, pod względem: krzywizny boków, odchylenia naroży od kąta prostego, płaskości powierzchni:
- krzywizna boków (powierzchnie licowe) — maksymalne dopuszczalne odchylenie od linii prostej, w odniesieniu do odpowiednich wymiarów roboczych,
- odchylenia naroży od kąta prostego — maksymalne dopuszczalne odchylenie od kąta prostego, w odniesieniu do odpowiednich wymiarów roboczych,
- płaskość powierzchni — maksymalne dopuszczalne odchylenie od płaskości:
krzywizna środka, w odniesieniu do przekątnej obliczonej z wymiarów roboczych,
krzywizna boków, w odniesieniu do odpowiednich wymiarów roboczych,
wypaczenie w odniesieniu do przekątnej obliczonej z wymiarów roboczych.
Materiał multimedialny: Film instruktażowy (Tutorial)Film instruktażowy (Tutorial): Czynności kontrolno‑pomiarowe w ocenie jakości wyrobów ceramicznych.
Produkowane są zgodnie z normą PN‑EN 14411 „Definicje, klasyfikacja, właściwości, ocena zgodności i znakowanie”. Norma ta określa właściwości dotyczące płytek ceramicznych wytwarzanych metodą ciągnienia i prasowania na sucho, układanych na podłogach wewnętrznych i zewnętrznych, w tym na schodach, oraz ścianach.
Materiał multimedialny: Film instruktażowy (Tutorial)Film instruktażowy (Tutorial): Czynności kontrolno‑pomiarowe w ocenie jakości wyrobów ceramicznych.
Linia wyposażona w urządzenia przeznaczone do sortowania i oceny jakości wypalonych wyrobów ceramicznych. W skład linii wchodzą między innymi takie stanowiska i urządzenia jak:
- stanowisko do oznaczania wymiarów i sprawdzania jakości powierzchni wyrobów ceramicznych,
- maszyna do kontrolowania powierzchni wyrobów ceramicznych,
- układarka,
- maszyna pakująca,
- pulpit sterowniczy,
- szafa elektryczna zasilająca urządzenia linii sortowniczej.
Materiał multimedialny: Film instruktażowy (Tutorial)Film instruktażowy (Tutorial): Czynności kontrolno‑pomiarowe w ocenie jakości wyrobów ceramicznych.
Przyrząd służący do pomiaru długości, szerokości i grubości wyrobów ceramicznych.
Materiał multimedialny: Film instruktażowy (Tutorial)Film instruktażowy (Tutorial): Czynności kontrolno‑pomiarowe w ocenie jakości wyrobów ceramicznych.
Wykruszone kawałki krawędzi lub naroży płytki.
Materiał multimedialny: WizualizacjaWizualizacja: Wzorce surowców, półproduktów i wyrobów ceramicznych w zestawieniu z występującymi wadami jakościowymi w 2D.
- niedoszkliwienia – miejsca powierzchni licowej płytki niepokryte szkliwem,
- falistość – nierównomierne, niezgodne ze wzorcem, położenie szkliwa na powierzchni płytki,
- zbiegnięcia szkliwa – zbyt gruba warstwa szkliwa powodująca nawis wzdłuż krawędzi lub zgrubienie na powierzchni płytki,
- matowość szkliwa – widoczne skrystalizowanie szkliwa na powierzchni płytki,
- nierównomierny odcień szkliwa – widoczne różnice barwy na powierzchni licowej płytki, w odniesieniu do przyjętego wzorca.
Materiał multimedialny: WizualizacjaWizualizacja: Wzorce surowców, półproduktów i wyrobów ceramicznych w zestawieniu z występującymi wadami jakościowymi w 2D.
Wszelkie widoczne wady zdobienia w odniesieniu do przyjętego wzorca (np. przerwanie ciągłości i przesunięcia nadruku, prześwity, rozmycia).
Materiał multimedialny: WizualizacjaWizualizacja: Wzorce surowców, półproduktów i wyrobów ceramicznych w zestawieniu z występującymi wadami jakościowymi w 2D.
- odchylenie wymiarów (długości, szerokości i grubości) — dopuszczalne odchylenie, w procentach średniego wymiaru lub grubości każdej płytki, od wymiaru roboczego,
- odchylenie od kąta prostego — dopuszczalne odchylenie od kąta prostego krawędzi płytki (w procentach) w odniesieniu do płytki wzorcowej,
- krzywizna boków — odchylenie środka boku płytki od linii prostej prowadzonej przez naroża, w odniesieniu do płytki wzorcowej,
- płaskość powierzchni — zdefiniowana jest przez krzywiznę środka, krzywiznę boku i wypaczenie:
krzywizna środka — odchylenie środka płytki od płaszczyzny, na której leżą trzy z czterech naroży,
krzywizna boków — odchylenie środka jednego z boków płytki od płaszczyzny, w której leżą trzy z czterech naroży.
Materiał multimedialny: WizualizacjaWizualizacja: Wzorce surowców, półproduktów i wyrobów ceramicznych w zestawieniu z występującymi wadami jakościowymi w 2D.
Wady wyrobów ceramicznych: m.in. niewłaściwy dobór lub niewłaściwa jakość surowców (np. zanieczyszczenia występujące w surowcach):
- fryta – szkło w postaci rozdrobnionej, stanowi główny składnik szkliw,
- kaolin szlamowany – składnik mas i szkliw ceramicznych,
- barwniki – tlenek chromu Cr2O3, tlenek kobaltu (II) CoO,
- proszek – (granulat) z masy ceramicznej,
- skaleń mielony – składnik szkliw i mas ceramicznych.
Materiał multimedialny: WizualizacjaWizualizacja: Wzorce surowców, półproduktów i wyrobów ceramicznych w zestawieniu z występującymi wadami jakościowymi w 2D.