Temat: Amoniak

Adresat

Uczniowie liceum ogólnokształcącego i technikum

Podstawa programowa:

Nowa podstawa programowa:

Liceum ogólnokształcące i technikum. Chemia – zakres podstawowy:

VII. Systematyka związków nieorganicznych. Uczeń:

6) klasyfikuje wodorki ze względu na ich charakter chemiczny (kwasowy, zasadowy i obojętny); wnioskuje o charakterze chemicznym wodorku na podstawie wyników doświadczenia; pisze odpowiednie równania reakcji potwierdzające charakter chemiczny wodorków; opisuje typowe właściwości chemiczne wodorków pierwiastków 17. grupy, w tym ich zachowanie wobec wody i zasad.

XVIII. Związki organiczne zawierające azot. Uczeń:

2) porównuje budowę amoniaku i amin; rysuje wzory elektronowe cząsteczek amoniaku i metyloaminy;
4) porównuje i wyjaśnia przyczynę zasadowych właściwości amoniaku i amin; pisze odpowiednie równania reakcji.

Liceum ogólnokształcące i technikum. Chemia – zakres rozszerzony:

VII. Systematyka związków nieorganicznych. Uczeń:

6) klasyfikuje wodorki ze względu na ich charakter chemiczny (kwasowy, zasadowy i obojętny); projektuje i przeprowadza doświadczenie, którego przebieg pozwoli wykazać charakter chemiczny wodorku; wnioskuje o charakterze chemicznym wodorku na podstawie wyników doświadczenia; pisze odpowiednie równania reakcji potwierdzające charakter chemiczny wodorków; opisuje typowe właściwości chemiczne wodorków pierwiastków 17. grupy, w tym ich zachowanie wobec wody i zasad.

XVIII. Związki organiczne zawierające azot. Uczeń:

2) porównuje budowę amoniaku i amin; rysuje wzory elektronowe cząsteczek amoniaku i aminy (np. metyloaminy);
4) porównuje i wyjaśnia przyczynę zasadowych właściwości amoniaku i amin; pisze odpowiednie równania reakcji;
5) pisze równania reakcji otrzymywania amin alifatycznych (np. w procesie alkilowania amoniaku) i amin aromatycznych (np. otrzymywanie aniliny w wyniku reakcji redukcji nitrobenzenu).

Stara podstawa programowa:

Liceum ogólnokształcące i technikum. Chemia – zakres podstawowy:

XVIII. Związki organiczne zawierające azot. Uczeń:

1) opisuje budowę i klasyfikacje amin;
2) porównuje budowę amoniaku i amin; rysuje wzory elektronowe cząsteczek amoniaku i metyloaminy;
3) wskazuje na różnice i podobieństwa w budowie metyloaminy i fenyloaminy (aniliny);
4) porównuje i wyjaśnia przyczynę zasadowych właściwości amoniaku i amin; pisze odpowiednie równania reakcji.

Ogólny cel kształcenia

Uczeń opisuje budowę i właściwości amoniaku

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:

• czym jest amoniak;

• jakie właściwości fizyczne i chemiczne posiada amoniak;

• gdzie stosuje się ten związek;

• jak działa ten związek na organizm człowieka i dlaczego powinniśmy zachować ostrożność w kontakcie z nim.

Metody/techniki kształcenia

• podające

  • pogadanka.

• aktywizujące

  • dyskusja.

• eksponujące

  • pokaz.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • eksperyment.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• zeszyt i kredki lub pisaki;

• tablica interaktywna, tablety/komputery.

Przebieg lekcji

Faza wstępna

1. Nauczyciel rozdaje uczniom metodniki lub kartki w trzech kolorach: zielonym, żółtym i czerwonym do zastosowania w pracy techniką świateł drogowych. Przedstawia cele lekcji sformułowane w języku ucznia na prezentacji multimedialnej oraz omawia kryteria sukcesu (może przesłać uczniom cele lekcji i kryteria sukcesu pocztą elektroniczną lub zamieścić je np. na Facebooku, dzięki czemu uczniowie będą mogli prowadzić ich portfolio).

2. Prowadzący wspólnie z uczniami ustala – na podstawie wcześniej zaprezentowanych celów lekcji – co będzie jej tematem, po czym zapisuje go na tablicy interaktywnej/tablicy kredowej. Uczniowie przepisują temat do zeszytu.

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel informuje uczniów, że w przyrodzie substancja organiczna (np. liście po opadnięciu jesienią, resztki pożniwne roślin, obumarłe zwierzęta itd.) ulega procesom rozkładu (gnicia, butwienia) w wyniku czego powstaje związek nieorganiczny – amoniak. Można go otrzymać również w wyniku działania mocnych zasad na sole amonowe, np. chlorek amonu (do celów laboratoryjnych). Do celów przemysłowych amoniak otrzymuje się bezpośrednio z pierwiastków.

2. Uczniowie utrwalają zdobyte informacje, omawiając je ze swoimi najbliższymi sąsiadami (metoda „powiedz sąsiadowi”).

3. Nauczyciel prosi uczniów o przygotowanie dziennika obserwacji w abstrakcie (lub zeszycie) i informuje ich, że przeprowadzą eksperyment „Badanie wybranych właściwości amoniaku”. Mają zapisać pytanie badawcze, hipotezy, a potem także obserwacje i ustalone na forum wnioski wraz z podsumowaniem. Dzieki przeprowadzeniu eksperymentu uczniowie poznają następujące właściwości amoniaku: stan skupienia, barwę, rozpuszczalność w wodzie. Zbadają także odczyn roztworu wodnego amoniaku. Uczniowie powinni zanotować wszystkie te cechy.

4. Prowadzący zajęcia przeprowadza pokaz „Badanie przewodnictwa prądu elektrycznego wodnego roztworu amoniaku”. Jak wcześniej, uczniowie formułują pytanie badawcze i hipotezę oraz zapisują je w dzienniku obserwacji. Wysnuwają wnioski i notują je.

5. Nauczyciel prosi uczniów o wykonanie ćwiczenia interaktywnego w abstrakcie.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel prosi uczniów o rozwinięcie zdań:

   • Dziś nauczyłem się…

   • Zrozumiałem, że…

   • Zaskoczyło mnie…

   • Dowiedziałem się…

   W celu przeprowadzenia podsumowania może posłużyć się tablicą interaktywną w abstrakcie lub polecić uczniom pracę z nią

Praca domowa

1. Odsłuchaj w domu nagrania abstraktu. Zwróć uwagę na wymowę, akcent i intonację. Naucz się prawidłowo wymawiać poznane na lekcji słówka.

2. Wykonaj w domu notatkę z lekcji metodą sketchnotingu.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Ammonia

During the decomposition process of protein substances an unpleasant odor is released. One of the products is well‑known hydrogen sulfide smelling of rotten eggs. Another resulting gas with an equally unpleasant smell is ammonia – an inorganic compound with the formula $\text{N}{\text{H}}_{\text{3}}$.

• Ammonia is an inorganic compound with the formula NHIndeks dolny 3₃

• It is a gas with an unpleasant odor.

• The ammonia solution conducts electricity.