E-materiały do kształcenia zawodowego

Maszyny prądu stałego

ELE.01 Montaż i obsługa maszyn i urządzeń elektrycznych – elektromechanik 741201

bg‑azure

Słownik pojęć dla e‑materiału

1
Instrukcja korzystania ze słownika

Słownik pojęć do e‑zasobu zawiera hasła oraz ich definicje. Hasła zostały ułożone w kolejności alfabetycznej. Wybrane pojęcia zawierają również odsyłacze (linki) do elementów składowych e‑zasobu, w których zostały użyte.

Poprawne korzystanie ze słownika pojęć pozwoli ci opanować podstawowy zasób słownictwa branżowego oraz ułatwi przyswojenie wiedzy zawartej w e‑materiale.

1
biegun komutacyjny
biegun komutacyjny

nazywany również biegunem pomocniczym lub zwrotnym; jeden z istotnych elementów większości maszyn prądu stałego; jego głównym zdaniem jest wydatna poprawa warunków komutacji zapewnianych przez komutatorkomutatorkomutator

hydrogenerator
hydrogenerator

prądnicaprądnicaprądnica wolnoobrotowa instalowana w elektrowniach wodnych

kompensator synchroniczny
kompensator synchroniczny

maszyna przeznaczona do wytwarzania mocy biernejmoc biernamocy biernej w liniach przesyłowych wysokiego napięcia, instalowana zwykle w stacjach elektroenergetycznych

komutator
komutator

to element służący do przełączania kierunku przepływu prądu, montowany na wirnikuwirnikwirniku komutatorowych maszyn elektrycznych (silników na prąd stały oraz prądnicprądnicaprądnic); dzięki użyciu komutatorakomutatorkomutatora możliwy jest przepływ prądu do wirnika synchronicznie z obrotem wirnika

magneśnica
magneśnica

część elektrycznej maszyny wirującej; służy do wytworzenia strumienia magnetycznego, ale nie zachodzi w niej przetwarzanie energii

masowy moment bezwładności
masowy moment bezwładności

jeden z podstawowych parametrów technicznych maszyn prądu stałego; miara bezwładności ciała w ruchu obrotowym względem osi obrotu wyrażona w kilogramach na metr kwadratowy; im większy jest moment bezwładności, tym trudniej wprowadzić w ruch wał wirnikawirnikwirnika

maszyna elektryczna
maszyna elektryczna

przetwornik energiiprzetwornik energiiprzetwornik energii służący do wytwarzania i przetwarzania energii elektrycznej

maszyna heteropolarna
maszyna heteropolarna

różnobiegunowa maszyna prądu stałego, w której strumień magnetyczny w następujących po sobie częściach przestrzeni między ruchomym a nieruchomym elementem maszyny ma zwrot przeciwny

maszyna homopolarna
maszyna homopolarna

jednakobiegunowa maszyna prądu stałego, w której strumień magnetyczny w całej przestrzeni między poruszającą się a nieruchomą częścią maszyny jest skierowany w taki sam sposób od części nieruchomej do części ruchomej

maszyna indukcyjna
maszyna indukcyjna

rodzaj maszyny elektrycznej prądu przemiennego, która za pośrednictwem pola magnetycznego przetwarza energię elektryczną w energię mechaniczną lub odwrotnie

maszyna komutatorowa
maszyna komutatorowa

maszyna prądu przemiennego stosowana w układach napędowych wymagających ciągłej regulacji prędkości obrotowej

moc
moc

podstawowy parametr maszyn prądu zmiennego; wyrażana w W (watach) zależność napięcia, prądu, współczynnika mocy i sprawności maszyny

moc bierna
moc bierna

wielkość charakteryzująca pulsowanie energii elektrycznej między danymi elementami obwodu elektrycznego, moc bierna (Q) wyrażana jest w warach (ang. var – Volt Ampere Reactive)

napięcie elektryczne
napięcie elektryczne

(ang. electric voltage) – wielkość fizyczna określona między dwoma punktami obwodu elektrycznego lub przestrzeni, liczbowo równa pracy potrzebnej na przeniesienie ładunku elektrycznego o wartości jednostkowej między tymi punktami; jednostką miary napięcia elektrycznego jest wolt (V)

pole magnetyczne
pole magnetyczne

(ang. magnetic field) – stan przestrzeni charakteryzujący się działaniem siły, zwanej siłą magnetyczną (Lorentza) na poruszający się ładunek umieszczony w tej przestrzeni bądź na obiekt obdarzony momentem magnetycznym; wielkością charakteryzującą pole magnetyczne jest wektor indukcji magnetycznej

prąd przemienny
prąd przemienny

(ang. alternating current, AC) – prąd zmieniający się w sposób powtarzalny, płynący na przemian – raz w jedną, raz w drugą stronę tak, że średnia wartość jego natężenia jest równa zeru; najczęściej spotykana jest jego odmiana o przebiegu sinusoidalnym

prąd stały
prąd stały

(ang. direct current, DC) – prąd, który posiada stały zwrot oraz kierunek przepływu ładunków elektrycznych; dzięki tej specyfice – prąd stały wykorzystywany jest do zasilania m.in. półprzewodnikowych układów elektronicznych

prądnica (generator)
prądnica (generator)

maszyna wirująca, która przetwarza energię mechaniczną na elektryczną

prądnica reluktancyjna (induktorowa)
prądnica reluktancyjna (induktorowa)

maszyna stosowana w przemyśle drzewnym i metalowym, do zasilania elektronarzędzi, w lotnictwie oraz jako wzbudnica dużych turbogeneratorówturbogeneratorturbogeneratorów

przetwornica
przetwornica

maszyna wirująca, która przetwarza energię elektryczną na energię elektryczną o innych parametrach

przetwornik energii
przetwornik energii

urządzenie służące do przekształcania danej energii na inną energię według określonej zależności

silnik (motor)
silnik (motor)

maszyna wirująca, która przetwarza energię elektryczną na mechaniczną

stojan (stator)
stojan (stator)

nieruchoma część elektrycznej maszyny wirującej

szczotki
szczotki

element maszyny prądu stałego służący do przewodzenia prądu stałego pomiędzy ruchomymi częściami tej maszyny

szczelina powietrzna
szczelina powietrzna

szczelina przywirnikowa w maszynie chłodzonej powietrzem

szczelina przywirnikowa
szczelina przywirnikowa

odcinek drogi strumienia magnetycznego, przebiegający w ośrodku niemagnetycznym, na którym występuje największa część napięcia magnetycznego; oddziela wirnikwirnikwirnik od stojanastojanstojana

tabliczka znamionowa
tabliczka znamionowa

umieszczony na korpusie maszyny zbiór danych odnoszących się do pracy urządzenia, takich jak rodzaj napięcia zasilania, na jakie zbudowana została maszyna elektryczna, oraz praca, do której maszyna jest przeznaczona

transformator
transformator

(ang. transformer) – urządzenie elektryczne służące do przenoszenia energii elektrycznej prądu przemiennego drogą indukcji z jednego obwodu elektrycznego do drugiego, z zachowaniem pierwotnej częstotliwości; zwykle równocześnie zmieniane jest napięcie elektryczne

turbogenerator
turbogenerator

prądnicaprądnicaprądnica szybkoobrotowa napędzana turbinami parowymi

twornik
twornik

część elektrycznej maszyny wirującej (stojanstojanstojan albo wirnikwirnikwirnik), do której doprowadza się energię elektryczną do przetworzenia w maszynie albo od której odprowadza się energię elektryczną już przetworzoną w maszynie

wirnik (rotor)
wirnik (rotor)

ruchoma część elektrycznej maszyny wirującej

żywotność silnika
żywotność silnika

jeden z podstawowych parametrów technicznych maszyn prądu stałego; przewidziany przez producenta czas pracy silnika wyrażony w godzinach

prądnica
wirnik
stojan
komutator
moc bierna
przetwornik energii
turbogenerator