Spis treści

1. Cele i efekty kształcenia1Cele i efekty kształcenia

2. Struktura e‑materiału2Struktura e‑materiału

3. Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu elektromechanik3Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu elektromechanik

4. Wymagania techniczne4Wymagania techniczne

1. Cele i efekty kształcenia

Cele ogólne e‑materiału

• Uwzględnienie treści, które pozwalają na osiągnięcie, zgodnie z podstawą programową, celów kształcenia w zawodzie elektromechanik 741201. Tematyka e‑materiału służy przygotowaniu absolwenta do profesjonalnego wykonywania zadań zawodowych.

• Przedstawienie – w sposób obrazowy i zrozumiały dla uczącego się – celów kształcenia: montowanie i uruchamianie maszyn i urządzeń elektrycznych; obsługiwania maszyn i urządzeń elektrycznych.

• Pomoc w procesie nauczania i w procesie samodzielnego uczenia się wyżej wymienionego zawodu: wspieranie osiągania wybranych efektów kształcenia przez podnoszenie jakości procesu dydaktycznego i autodydaktycznego.

• Rozwijanie kompetencji komunikacyjno‑cyfrowych.

• Dostosowanie tempa i zakresu nauczania do indywidualnych potrzeb uczącego się.

Efekty kształcenia

ELE.01. Montaż i obsługa maszyn i urządzeń elektrycznych

Uczeń:

• montowania i uruchamiania maszyn i urządzeń elektrycznych;

• obsługiwania maszyn i urządzeń elektrycznych.

ELE.01.4. Uruchamianie i obsługa maszyn i urządzeń elektrycznych

Uczeń:

1. charakteryzuje maszyny elektryczne;

2. uruchamia maszyny i urządzenia elektryczne;

3. obsługuje maszyny i urządzenia elektryczne.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

2. Struktura e‑materiału

E‑materiał składa się z trzech części: wprowadzenia, materiałów multimedialnych oraz obudowy dydaktycznej. Każda z tych części zawiera powiązane tematycznie elementy składowe.

Wprowadzenie

Przedstawia podstawowe informacje, które ułatwiają użytkownikowi wstępne zapoznanie się z zawartością e‑materiału.

Materiały multimedialne

Multimedia ułatwią ci przyswojenie wiedzy. Zawierają zestawy pytań przydatnych do sprawdzenia, czy już opanowałeś podane treści, oraz ćwiczenia, które pomogą ci zweryfikować wiadomości teoretyczne i ukształtować umiejętności praktyczne. E‑materiał Maszyny prądu stałego składa się z pięciu materiałów multimedialnych. Zasób „Konserwacja i naprawa silników prądu stałegoDibqsQjdC„Konserwacja i naprawa silników prądu stałego to krótkie sceny prezentujące czynności zawodowe związane z konserwacją maszyn prądu stałego, z pomiarami rezystancji uzwojeń oraz rezystancji izolacji i z przezwajaniem silnika oraz obsługę mierników do pomiaru rezystancji izolacji i rezystancji uzwojeń. Poznasz narzędzia i urządzenia potrzebne do wykonania czynności zawodowych. Zasób „Silnik komutatorowy prądu stałego”DPBVFg9zG„Silnik komutatorowy prądu stałego” to animacja, dzięki której poznasz budowę silnika komutatorowego prądu stałego. Zobaczysz obiekt z zewnątrz i wewnątrz w pełnej panoramie, podczas obrotu i przemieszczania wokół wszystkich osi. Obejrzysz składanie części w zespół (montaż) i rozkładanie zespołu na części (demontaż) oraz ruch części silnika podczas pracy. Zasób „Silniki prądu stałego, elementy i podzespoły”Dt3P5HbgS„Silniki prądu stałego, elementy i podzespoły” to galeria, dzięki której nauczysz się rozpoznawać silniki komutatorowe prądu stałego oraz ich elementy i podzespoły: stojany i wirniki. Zasób „Klasyfikacja maszyn prądu stałego”DphrrRvOp„Klasyfikacja maszyn prądu stałego” to plansza, dzięki której poznasz klasyfikację maszyn prądu stałego z podziałem na maszyny obcowzbudne i samowzbudne. Dane tekstowe przypisane do każdego elementu diagramu poinformują cię o właściwościach ruchowych maszyn, ich zastosowaniu, schematach układów połączeń uzwojeń i charakterystyce zewnętrznej. Zasób „Naprawa silników prądu stałego”DTVKvVVW„Naprawa silników prądu stałego” to świetna nauka poprzez zabawę i rywalizację za pomocą gry edukacyjnej. Przyjmiesz rolę elektromechanika i na podstawie objawów uszkodzenia (wybranych losowo) podejmiesz decyzję o sposobie naprawy. Możesz analizować nieprawidłowości w działaniu silników prądu stałego, wybrać sposób postępowania, dokonać wirtualnych oględzin i pomiarów. Otrzymasz punkty i informację zwrotną, wskazującą twoje mocne strony i drogi osiągnięcia sukcesu.

Obudowa dydaktyczna

• Interaktywne materiały sprawdzająceD17SECXlbInteraktywne materiały sprawdzające pozwalają sprawdzić poziom opanowania wiedzy i umiejętności z zakresu budowy i zasady działania maszyn prądu stałego oraz lokalizowania i usuwania uszkodzeń silników komutatorowych prądu stałego. Można je potraktować jako pracę domową – utrwali to wiedzę uczniów w zakresie najważniejszych zagadnień i przygotuje do pytań na pisemnym egzaminie zawodowym.

• Słownik pojęć dla e‑materiałuDIw0zCrofSłownik pojęć dla e‑materiału objaśnia specjalistyczne słownictwo używane w e‑materiale.

• Przewodnik dla nauczycielaD13oTk7z9Przewodnik dla nauczyciela zawiera sugestie do wykorzystania e‑materiału w ramach pracy dydaktycznej.

• Przewodnik dla uczącego sięDzl5ScR50Przewodnik dla uczącego się wskazuje i instruuje, w jaki sposób wykorzystać e‑materiał do samodzielnej nauki.

• Netografia i bibliografiaD1ARPyVkCNetografia i bibliografia to wykaz źródeł, na bazie których został opracowany e‑materiał i z których można korzystać przygotowując się do egzaminu zawodowego.

• Instrukcja użytkowaniaD1BsiLvCHInstrukcja użytkowania wyjaśnia działanie e‑materiału oraz poszczególnych jego elementów.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

3. Wskazówki do wykorzystaniaw pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu elektromechanik

E‑materiał stanowi nowoczesną pomoc dydaktyczną wspomagającą proces uczenia się. Ułatwi on uczniom zapamiętanie podstawowych informacji na temat montowania, obsługi i uruchamiania maszyn elektrycznych.

Poniżej przedstawione są propozycje wykorzystania poszczególnych elementów zasobu w ramach lekcji, samodzielnej pracy ucznia oraz pracy grupowej i zespołowej.

Praca uczniów podczas zajęć

Nowe technologie pozwalają na wykorzystanie różnych źródeł informacji, możliwość pracy w grupach i praktykę dzielenia się wiedzą, konsultacje między uczniami, kształtowanie kompetencji interpersonalnych i społecznych. Ważnym elementem jest angażowanie uczniów do współprowadzenia zajęć, przygotowywanie np. krótkich opracowań, czy własnych komentarzy do prezentowanych treści. Istotnym elementem lekcji jest organizowanie pracy w grupach. Wspólne działanie wspiera rozwój kluczowych umiejętności: komunikacji, pracy zespołowej, negocjacji i uczy przywództwa. Podczas pracy w grupie uczący się pracują razem, dzielą się pomysłami i wiedzą, ustalają wspólne rozumienie zagadnień, będących przedmiotem kształcenia. Uczą się zatem nie tylko od nauczyciela, ale także od siebie nawzajem. Praca uczniów znajdujących się w grupie powinna być oceniana indywidualnie – każdy ponosi odpowiedzialność za swoje dokonania w ramach oceny działań grupy.

Sekwencje filmowe

Praca w grupach eksperckich

Metoda jigsaw. Przed emisją filmu uczniowie odliczają do trzech. Następnie łączą się w zespoły według przydzielonych numerów. Każda grupa opracowuje jedną z sekwencji i przygotowuje notatki:

• grupa jedynek – konserwacja maszyn prądu stałego;

• grupa dwójek – pomiary rezystancji uzwojeń oraz pomiary rezystancji izolacji;

• grupa trójek – przezwajanie silnika.

Po zakończeniu pracy uczniowie zmieniają zespoły tak, by w każdym znalazła się przynajmniej jedna osoba z poprzednich grup. Uczniowie dzielą się wiedzą zdobytą wcześniej i uczą się od siebie nawzajem. Następnie chętne/wybrane osoby omawiają przydzielone zagadnienia. Pozostali uczniowie mogą zadawać pytania i weryfikować przedstawione informacje.

Animacja 3D

Praca w parach i całego zespołu klasowego

Quiz. Nauczyciel prosi uczniów o połączenie się w pary. Informuje, że zadaniem każdej z nich będzie przygotowanie 10 pytań na temat: Budowa, działanie i zastosowanie silnika komutatorowego prądu stałego. Zadanie jest wykonywane na podstawie informacji zawartych w animacji 3D z e‑materiału. Po upływie wyznaczonego czasu, pary wymieniają się pytaniami. Następnie mają 10 minut na rozwiązanie quizu. Na koniec nauczyciel weryfikuje odpowiedzi i pyta uczniów, czy któreś z pytań były dla nich szczególnie trudne (jeśli tak – dlaczego).

Galeria zdjęć

Uczniowie dzielą się na trzy grupy. Każdy zespół powinien mieć dostęp do: kartek z bloku technicznego, papieru kolorowego, kleju, nożyczek, flamastrów, linijek, kredek. Grupy dzielą się między sobą rodzajami silników, tak aby każda grupa opracowywała inny typ, według podziału grafiki: jedna grupa opracowuje silnik komutatorowy, druga silnik krokowy, a ostatnia inne przykłady silników prądu stałego oraz ich elementy i podzespoły. Zadaniem każdej grupy jest: 1) analiza elementów budowy każdego silnika 2) przeczytanie opisów przydzielonych silników 3) opracowanie szczegółowego opisu charakterystyki danego silnika, który w przyszłości umożliwi uczniom rozróżnienie wszystkich rodzajów, a dzięki znajomości budowy będę potrafili także celnie wskazać usterkę danego silnika. Po wyznaczonym czasie grupy składają swoje kartki z opisem silników w jeden katalog, ochotnik przygotowuje kartę tytułową. Katalog można również przygotować w wersji cyfrowej. Efekt pracy uczniów powinien być udostępniony innym klasom, np. w szkolnej bibliotece lub sali lekcyjnej.

Plansza/schemat/grafika interaktywna

Podczas lekcji powinny być dostępne kartki z brystolu A3 oraz przybory szkolne (flamastry, nożyczki, klej). Wszyscy uczniowie zapoznają się z treściami zawartymi w planszach interaktywnych Klasyfikacja maszyn prądu stałego. Następnie dzielą się w pary i opracowują konspekt gry planszowej, której zasady przewidują odpowiedzi na pytania dotyczące treści tej części e‑materiału, przy czym ważne jest zaplanowanie etapów gry i zwiększanie trudności pytań. W następnym kroku pary przedstawiają konspekt nauczycielowi w ramach indywidualnych konsultacji podczas lekcji, a gdy prowadzący zajęcia zaakceptuje pomysł, mogą rozpocząć pracę nad wykonaniem planszy i przygotowaniem pytań oraz szczegółowego opisu zasad gry.

Gra edukacyjna

Praca w grupach

Przed przystąpieniem do gry nauczyciel wspólnie z uczniami ustala kryteria, np. wygrywa ten zespół, który najszybciej ukończy misję lub w wyznaczonym czasie wykona dwie misje. Następnie uczniowie dobierają się w pięcioosobowe drużyny i przystępują do realizacji poszczególnych zadań w grze. Wyniki pracy prezentowane są na forum klasy.

Gra umożliwia sprawdzenie nie tylko wiedzy, którą uczniowie nabyli podczas pracy w trakcie zajęć, lecz także pewnych umiejętności, np. rozwiązywanie i naprawa maszyn na jako elektromechanik. Grę można wykorzystać w fazie podsumowującej zajęć, aby zweryfikować, czy cele lekcji zostały osiągnięte.

Interaktywne materiały sprawdzające

Są to ćwiczenia przewidziane do samodzielnego rozwiązania przez uczniów. Nauczyciel może jednak wprowadzić pracę w parach lub elementy oceny koleżeńskiej, która polega na tym, że po rozwiązaniu zadań uczniowie konsultują odpowiedzi z osobą z ławki. Można też zastosować indywidualne rozwiązywanie zadań i wspólne omówienie odpowiedzi przez cały zespół klasowy, kiedy rozwiązania są wyświetlane na tablicy multimedialnej. W każdym z tych wariantów uczeń powinien móc skorzystać z pomocy nauczyciela i uzyskać od niego informację zwrotną.

Praca uczniów poza zajęciami

E‑materiał ułatwia nauczycielowi prowadzenie zajęć dydaktycznych metodami aktywizującymi. Prezentowane materiały multimedialne pozwalają uczniom pracować we własnym tempie, przewijać, przeglądać kilkakrotnie materiał i omijać fragmenty oczywiste, a więc skupiać się na tym, czego nie rozumieją, Oznacza to, że uczniowie przychodzą na lekcje przygotowani do twórczej współpracy z nauczycielem i innymi uczniami. Nauczyciel może prowadzić na zajęciach dyskusję lub nadzorować pracę w grupach, tak by uczniowie wykorzystali to, czego nauczyli się np. podczas oglądania filmu.

Sekwencje filmowe

Praca w grupach

Uczniowie przygotowują lekcję odwróconą. Zespół klasowy zostaje podzielony na trzy grupy, które przygotowują prezentacje multimedialne na temat przydzielonych im zagadnień według tematów poszczególnych sekwencji:

• grupa I – konserwacja maszyn prądu stałego;

• grupa II – pomiary rezystancji uzwojeń oraz pomiary rezystancji izolacji;

• grupa III – przezwajanie silnika.

Prezentacje mogą powstawać zdalnie na dostępnych platformach internetowych. Powinny zawierać ilustracje, rysunki, materiały filmowe, a czas ich trwania nie powinien przekroczyć 10 minut. Prelegenci mogą też przygotować pytania pobudzające do aktywnego słuchania.

Prezentacje mogą być oceniane według następujących kryteriów:

• poprawność merytoryczna;

• trafny wybór egzemplifikacji wizualnej;

• estetyka wykonania.

Animacja 3D

Praca indywidualna

Quiz. Na podstawie obejrzanej animacji 3D Silnik komutatorowy prądu stałego uczniowie przygotowują 15 pytań testowych, korzystając z narzędzia do przygotowywania testów, zamieszczonego na platformie ZPE. Quizy mogą być wykorzystane jako podsumowanie pracy na zajęciach.

Galeria zdjęć i plansza interaktywna

Nauczyciel może zastosować metodę lekcji odwróconej i zalecić uczniom zapoznanie się z materiałami multimedialnymi przed zajęciami, tak aby podczas lekcji wykonywać zadania bez straty czasu na opanowywanie potrzebnej wiedzy.

Wykonanie gry planszowej może być celem projektu edukacyjnego, a uczniowie mogą nad nim pracować nie w parach, lecz w grupach. Projekt powinien być rozciągnięty w czasie (np. 3 tygodnie), a uczniowie powinni mieć możliwość odbycia konsultacji z nauczycielem w trakcie przygotowania gry.

Gra edukacyjna

Praca indywidualna

Uczniowie sprawdzają swoją wiedzę, wykonując misje w grze „Naprawa silników prądu stałego”. Efekty pracy przedstawiają na forum klasy.

Interaktywne materiały sprawdzające**

Uczniowie mogą wykonać ćwiczenia interaktywne w ramach pracy domowej. Ćwiczenia mogą również zostać wykorzystane w przygotowywanej przez uczniów grze planszowej.

Indywidualizacja pracy z uczniem, w tym z uczniem ze SPE

Dzięki e‑materiałom możliwe jest zindywidualizowanie procesu dydaktycznego i dostosowanie go do różnorodnych potrzeb edukacyjnych uczniów. Jest to istotnie nie tylko ze względu na uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (SPE), ale również uczniów zdolnych. Odtwarzanie każdego e‑materiału jest możliwe również w trybie dostępności, który zawiera alternatywne wersje materiałów dostępne dla użytkowników z dysfunkcjami wzroku i słuchu. Ułatwia to dostęp do wiedzy i pozwala na zlikwidowanie niektórych barier społecznych i komunikacyjnych, a także umożliwia wyrównywanie szans w procesie nauczania‑uczenia się.

Ponadto nauczyciel może też dostosować pracę z każdym zasobem do indywidualnych potrzeb uczniów, np.:

• osoby słabowidzące powinny mieć możliwość odsłuchania treści materiału podczas lekcji;

• przy podziale klasy na grupy należy wziąć pod uwagę, aby zespoły były zróżnicowane pod względem możliwości uczniów i sposobów uczenia się; w takiej sytuacji uczniowie zdolni mogą służyć pomocą osobom z trudnościami w nauce (tutoring rówieśniczy);

• uczniowie z dysleksją, uczestnicząc w pracach nad katalogiem lub grą, powinni mieć możliwość wykonania zadań polegających np. na przygotowaniu zdjęć lub planszy do gry, a nie na pisaniu długich tekstów;

• uczniowie z zaburzeniami koncentracji powinni mieć pracę dzieloną na etapy, podobnie uczniowie z zaburzeniami ze spektrum autyzmu;

• uczniowie, którzy szybciej opanują materiał, mogą podczas przygotowywania gry planszowej pełnić funkcję konsultantów i pomagać osobom z trudnościami np. w konstruowaniu pytań o wyższym poziomie trudności;

• uczniowie uzdolnieni plastycznie powinni mieć możliwość wykazania się swoim talentem, przygotowując odręczne rysunki i schematy poszczególnych rodzajów silników do katalogu; należy pamiętać o tym, że będą oni potrzebowali więcej czasu; to zadanie można też powierzyć uczniom uzdolnionym informatycznie – będą mogli stworzyć ilustracje w programach graficznych lub zestawy zdjęć, również odpowiednie zbliżenia na cechy charakterystyczne, w programach do edycji zdjęć;

• uczniom zdolnym można powierzyć przygotowanie na podstawie planszy interaktywnej i innych dostępnych materiałów źródłowych miniwykładu na temat szkodliwych maszyn prądu stałego i ich silników; mogą oni wykorzystać materiały ilustracyjne zawarte w multimedium, by w klarowny sposób wyjaśnić swoim rówieśnikom np. jak wytwarzane jest pole magnetyczne w danej maszynie;

• podczas pracy metodą jigsaw i przy podziale klasy na grupy należy dobrać je tak, aby zespoły były zróżnicowane pod względem możliwości uczniów i sposobów uczenia się; w takiej sytuacji uczniowie zdolni mogą służyć pomocą osobom z trudnościami w nauce (tutoring rówieśniczy);

• uczniowie słabosłyszący mogą skorzystać z napisów do filmu;

• uczniowie z zaburzeniami zachowania oraz uczniowie z zaburzeniami ze spektrum autyzmu mogą zapoznawać się z filmem stopniowo (np. według wyznaczonego przez nauczyciela planu: I część filmu + zadania, II część filmu + zadania itd.), w celu zminimalizowania ryzyka dekoncentracji i demotywacji.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

4. Wymagania techniczne

Wymagania sprzętowe niezbędne do korzystania z poradnika oraz innych materiałów platformy www.zpe.gov.pl.

System operacyjny:

• Windows 7 lub nowszy (przy czym Windows 7 nie jest już wspierany przez Microsoft);

• OS X $\mathrm{10.11.6}$ lub nowszy;

• GNU/Linux z jądrem w wersji $4.0$ lub nowszej 3GB RAM.

Przeglądarka internetowa we wskazanej wersji lub nowszej:

• Chrome w wersji $\mathrm{69.0.3497.100}$;

• Firefox w wersji $\mathrm{62.0.2}$;

• Safari w wersji $11.1$;

• Opera w wersji $\mathrm{55.0.2994.44}$;

• Microsoft Edge w wersji $\mathrm{42.17134.1.0}$;

• Internet Explorer w wersji $\mathrm{11.0.9600.18124}$.

Urządzenia mobilne:

• 2GB RAM iPhone/iPad z systemem iOS 11 lub nowszym;

• Tablet/Smartphone z systemem Android $4.1$ (lub nowszym) z przeglądarką kompatybilną z Chromium 69 (lub nowszym) np. Chrome 69, Samsung Browser $10.1$, szerokość co najmniej 420 px.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści