Temat: Gramy na gitarze

Materiał uzupełniający do wykorzystania na lekcjach w grupie przedmiotów przyrodniczych (przyroda, biologia, chemia, geografia, fizyka), zajęciach dodatkowych, kołach zainteresowań. Może służyć jako zasób poszerzający wiedzę, przygotowujący uczniów do konkursów przyrodniczych.

Adresat:

Uczniowie klasy VIII szkoły podstawowej (fizyka).

Podstawa programowa

Klasa VIII – fizyka

VIII. Ruch drgający i fale. Uczeń:

7) opisuje jakościowo związek między wysokością dźwięku a częstotliwością fali oraz związek między natężeniem dźwięku (głośnością) a energią fali i amplitudą fali;

8) rozróżnia dźwięki słyszalne, ultradźwięki i infradźwięki; wymienia przykłady ich źródeł i zastosowań;

9) doświadczalnie:

b) demonstruje dźwięki o różnych częstotliwościach z wykorzystaniem drgającego przedmiotu lub instrumentu muzycznego.

Ogólny cel kształcenia

Uczniowie badają doświadczalnie zależność powstającego dźwięku od naprężenia i długości struny.

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:

• opisywać, jak powstaje dźwięk instrumentu muzycznego;

• wyjaśniać, co wpływa na wysokość dźwięku;

• wyjaśniać, jaki wpływ na wysokość dźwięku mają długość i napięcie struny.

Metody/techniki kształcenia

• aktywizujące

  • dyskusja.

• podające

  • pogadanka.

• eksponujące

  • film.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• zeszyt i kredki lub pisaki;

• tablica interaktywna, tablety/komputery;

• samodzielnie wykonana gitara;

• kartki z bloku technicznego.

Przebieg lekcji

Przed lekcją

• Uczniowie samodzielnie wykonują gitarę z ogólnie dostępnych materiałów według dowolnej instrukcji wyszukanej w Internecie.

Faza wstępna

• Prowadzący lekcję określa cel zajęć i wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.

Faza realizacyjna

• Prowadzący lekcję prosi podopiecznych o zbadanie warunków, które muszą zostać spełnione, aby dźwięk strun stworzonych przez nich gitar był: wysoki/niski; głośny/cichy.

• Uczniowie swoje spostrzeżenia, wykonane w czasie przeprowadzanych przez siebie badań porównują z informacjami zawartymi w abstrakcie.

• Prowadzący lekcję zapowiada film. Poleca podopiecznym, żeby w formularzu zamieszczonym w abstrakcie zapisali pytanie badawcze i hipotezę. Następnie wyświetla film, a uczniowie odnotowują swoje obserwacje i wnioski. Nauczyciel wskazuje osobę, która dzieli się swoimi spostrzeżeniami i wyjaśnia zasadność zanotowanych przez siebie wniosków.

• Nauczyciel w wybranych momentach zatrzymuje film i poleca wskazanym uczniom, żeby określili rodzaj słyszanych przez nich dźwięków.

• Uczniowie samodzielnie wykonują ćwiczenia interaktywne nr 1 i nr 2.

• Nauczyciel wyświetla ilustrację „Głośność dźwięków wydawanych przez niektóre przedmioty” i wyjaśnia, czym są decybele oraz które dźwięki są niebezpieczne dla zdrowia człowieka.

• Prowadzący lekcję pyta uczniów, w jakich warunkach słyszeli echo. Następnie uczniowie zastanawiają się, jakie zastosowanie może mieć to zjawisko.

• Nauczyciel tłumaczy pojęcie echolokacji i pyta podopiecznych, jakie znają zwierzęta wykorzystujące zjawisko echa do orientacji w otoczeniu.

• Uczniowie, pracując w parach, przeprowadzają „Obserwację 2”. Wyjaśniają, kiedy lepiej słyszeli dźwięki: po przyłożeniu do uszu tub z kartek bloku technicznego czy bez nich. Podają przykłady zwierząt, które mają duże uszy i wyjaśniają związek między wielkością uszu a pełnionymi przez nie funkcjami.

Faza podsumowująca

• Uczniowie samodzielnie wykonują ćwiczenie interaktywne nr 3.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Playing the guitar

Whenever you’re playing a musical instrument, you make particles in its immediate vicinity vibrate. How is it that an instrument can produce both high and low tones? What affects pitch? Lets examine it by conducting an experiment.

The faster the body vibrates, the higher sounds it produces. If you take a look at a guitarist playing their instrument, you’ll be able to see that they press strings in such a way so that only parts of them vibrate. This way, the speed (frequency) of vibrations changes. The more vibrations per second, the higher the sound. Average human ear is able to hear sounds with a frequency from 20 to approx. 20,000 vibrations per second. Higher sounds are called ultrasounds.

Pitch depends on the frequency with which the source vibrates. On the other hand, whether sound is loud or soft depends on the strength of vibrations. For instance, the harder you pull on a guitar string, the stronger the vibration (the greater the amplitude of vibrations) and the louder the sound produced. This will not cause a change in pitch.
The larger the distance from the source of sound, the more it will lose its intensity. Vibrations are reduced until they finally disappear. Sound volume is measured in decibels (dB). Sounds louder than 130 dB can cause ear pair and even permanently damage your hearing.

If the guitarist that you’re observing gives a concert at a large hall, you may hear an echo. Where does it come from? Sounds can reflect from large surfaces, e.g. walls, mountain slopes or a dense forest wall. Sound reflected from an obstacle is called an echo. Certain animals can use this phenomenon to orient themselves in their surroundings.

All instruments are build so that they produce sounds audible to humans. However, certain bodies vibrate with such frequency that they’re not audible. Although for humans hearing plays an extremely important role, it’s not the most vital of the senses. For many animals it’s different. For instance, for nocturnal animals hearing provides the most information about their surroundings. Some animals have large auricles and the ability to move them. In your opinion, how does that help them?

Owing to large and mobile auricles, animals hear softer sounds. That’s why many herbivores has good hearing – they’re able to hear a predator sneaking up on them before they see it and run away.

• Pitch depends on the frequency of vibrations. The more frequently the object vibrates, the higher the sound it produces.

• Sound volume depends on the amplitude of vibrations of the body being its source.

• Humans are able to hear sounds with a frequency from 20 to approx. 20,000 vibrations per second.