E-materiały do kształcenia zawodowego

Organizowanie i kontrolowanie robót konstrukcyjno‑budowlanych stanu surowego

BUD.14. Organizacja i kontrola robót budowlanych oraz sporządzanie kosztorysów - Technik budownictwa 311204

bg‑green

Słownik pojęć do e‑materiału

1
badania geologiczne
badania geologiczne

Badania przeprowadzane w celu zrozumienia struktury i właściwości geologicznych gruntu pod budową, co jest istotne dla projektowania odpowiedniego fundamentu i bezpiecznej realizacji budowy.

belki
belki

Elementy konstrukcyjne, które wspierają stropy lub dachy i przenoszą obciążenia z jednego słupa na drugi.

betoniarka
betoniarka

Maszyna służąca do mieszania cementu, piasku, żwiru oraz wody w celu uzyskania mieszanki betonowej. Najczęściej przybiera formę obrotowego bębna umieszczonego na metalowym stelażu.

betonowanie
betonowanie

Proces wylewania betonu do form lub szalunków w celu utworzenia różnych elementów budynku, takich jak fundamenty, ściany, stropy i słupy.

budowla
budowla

To szerokie pojęcie, obejmujące różnego rodzaju konstrukcje i obiekty budowlane. To każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, np. obiekty liniowe, lotniska, mosty, wiadukty, estakady, tunele, przepusty, sieci techniczne, wolno stojące maszty antenowe, wolno stojące trwale związane z gruntem tablice reklamowe i urządzenia reklamowe, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdatniania wody, konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych, sieci uzbrojenia terenu, budowle sportowe, cmentarze, pomniki, a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni jądrowych, elektrowni wiatrowych, morskich turbin wiatrowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową.

budynek
budynek

To taki obiekt budowlany, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach.

dach
dach

Konstrukcja na górze budynku, która chroni wnętrze przed warunkami atmosferycznymi. Dachy mogą mieć różne kształty i być pokryte różnymi materiałami, takimi jak dachówki, blachodachówka lub membrana dachowa.

dokumentacja budowy
dokumentacja budowy

Cała dokumentacja związana z procesem budowy, w tym projekty, rysunki, specyfikacje techniczne, umowy, harmonogramy, protokoły odbioru i inne dokumenty niezbędne do zarządzania i monitorowania procesu budowlanego.

dziennik dokumentacji budowy
dziennik dokumentacji budowy

Oficjalny rejestr prowadzony na placu budowy, zawierający informacje na temat postępu prac, zdarzeń, zmian w projekcie i innych istotnych wydarzeń związanych z budową.

elewacje
elewacje

Zewnętrzna powierzchnia budynku, która jest widoczna na zewnątrz i nadaje mu wygląd estetyczny. Elewacje mogą być wykonane z różnych materiałów i ozdobione różnymi detalami architektonicznymi.

Eurokody
Eurokody

Zestaw Norm Europejskich (EN) przeznaczonych do projektowania konstrukcji budowlanych. Eurokody określają reguły i zasady projektowania zarówno obiektów budowlanych, jak i poszczególnych elementów oraz wyrobów budowlanych wykonanych z betonu, stali, drewna, elementów murowych i z aluminium.

fundament
fundament

Najniżej położona część konstrukcji obiektu budowlanego (budynku lub budowli), stykająca się bezpośrednio z podłożem. Jego zadaniem jest przejęcie wszystkich obciążeń z konstrukcji budynku i bezpieczne ich przeniesienie na podłoże (grunt). Fundament musi mieć odpowiednią powierzchnię podstawy, aby zapobiegać osiadaniu budynku albo zapewnić osiadanie powolne i równomierne. Zwykle powierzchnia ta jest większa od powierzchni elementów konstrukcyjnych na nim umieszczonych.

fundament bezpośredni
fundament bezpośredni

Fundament, w którym nośna warstwa gruntu leży bezpośrednio pod podstawą fundamentu.

fundament głęboki
fundament głęboki

Fundament ten posadowiony jest na głębokości większej niż 4 m, wykonany jako bezpośredni w głębokich wykopach o zabezpieczonych ścianach, lub pośredni.

fundament na studniach
fundament na studniach

Rodzaj fundamentu, który opiera się na studniach, czyli pionowych otworach w gruncie, mających na celu umożliwienie dostępu do warstw gleby lub wód gruntowych. Studnie zwykle wykorzystuje się na terenach, gdzie grunt nośny jest położony na dużej głębokości, a ciężar budynku wyklucza zastosowanie innych rozwiązań, np. mikropali. Na studniach fundamentowych umieszczone są zbrojone ławy fundamentowe.

fundament płytki
fundament płytki

Fundament posadowiony bezpośrednio na nośnej warstwie gruntu, zalegającej na takiej głębokości, do jakiej można wykonać otwarty wykop bez umocnień ścian (3‑4 m).

fundament pośredni
fundament pośredni

Rodzaj fundamentu, który jest stosowany w sytuacjach, gdy konstrukcja budynku opiera się na słupach lub palach wbijanych w grunt, a nie bezpośrednio na powierzchni gruntu.

harmonogram robót
harmonogram robót

Dokument określający kolejność i terminy wykonywania poszczególnych prac budowlanych w celu efektywnego zarządzania projektem i kontrolowania jego postępu.

instalacje
instalacje

Systemy, które zapewniają dostęp do wody, energii elektrycznej, ciepła, chłodzenia, wentylacji i innych usług w budynku. Obejmuje to rury, przewody, kabiny elektryczne, grzejniki, klimatyzację itp.

instalacje elektryczne
instalacje elektryczne

Systemy dostarczające prąd elektryczny do budynku, w tym przewody, gniazdka, oświetlenie i inne urządzenia elektryczne.

instalacje grzewcze i wentylacyjne
instalacje grzewcze i wentylacyjne

Systemy, które zapewniają ciepło i wentylację w budynku, w tym grzejniki, piece, klimatyzację i systemy wentylacji.

instalacje sanitarne
instalacje sanitarne

Obejmuje systemy wodno‑kanalizacyjne i kanalizacyjne, które zapewniają dostęp do wody pitnej i odprowadzają ścieki.

inżynieria dźwigowa
inżynieria dźwigowa

Zapewnia dostęp do różnych poziomów budynku za pomocą dźwigów i wind oraz odpowiedniego ich montażu i konserwacji.

inżynieria konstrukcyjna
inżynieria konstrukcyjna

Dziedzina odpowiedzialna za projektowanie i analizę strukturalną budynków oraz innych konstrukcji.

koparka
koparka

Maszyna służąca do oddzielania urobku i ładowania go na maszyny transportowe lub na składowiska.

ławy fundamentowe
ławy fundamentowe

Szerokie i płytkie elementy fundamentowe, które rozkładają obciążenia budynku na gruncie i zapewniają stabilność konstrukcji.

mapa sytuacyjno‑wysokościowa
mapa sytuacyjno‑wysokościowa

Graficzna reprezentacja terenu, która pokazuje zarówno jego ukształtowanie (rzeźbę terenu), jak i położenie na nim obiektów budowlanych w kontekście wysokości nad poziomem morza.

mieszanka betonowa
mieszanka betonowa

To beton cementowy przed związaniem i stwardnieniem; są to całkowicie oraz jednorodnie zmieszane wszystkie składniki betonu, ale nadal w stanie umożliwiającym zagęszczenie wybraną metodą. Mieszanka składa się z kruszywa drobnego i grubego, cementu, wody i ew. domieszek.

murarstwo
murarstwo

Jest to typ rzemiosła polegający na murowaniu np. ścian. Polega na wznoszeniu budowli i budynków przez spajanie np. ceglanych materiałów środkami wypełniającymi, a także wiążącymi (zaprawy murarskie).

  • [Atlas interaktywny - Organizacja robót przy wykonywaniu fundamentów]DS9uKWjvE

obiekt budowlany
obiekt budowlany

Budynek, budowla bądź obiekt małej architektury, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych.

obiekt małej architektury
obiekt małej architektury

Przez obiekt małej architektury należy rozumieć niewielkie obiekty, a w szczególności: obiekty kultu religijnego, jak: kapliczki, krzyże przydrożne, figury, posągi, wodotryski i inne obiekty architektury ogrodowej, obiekty użytkowe służące rekreacji codziennej i utrzymaniu porządku, jak: piaskownice, huśtawki, drabinki, śmietniki.

odbiory prac końcowych
odbiory prac końcowych

Finalna inspekcja i akceptacja całej budowli po zakończeniu wszystkich prac.

odbiory prac zanikających
odbiory prac zanikających

Zamknięcie pewnego elementu robót, po którym nie ma możliwości odtworzenia rzeczywistego stanu ich wykonania.

pielęgnacja betonu
pielęgnacja betonu

To proces utrzymania odpowiedniej wilgotności i temperatury wokół betonu po jego wylewie, aby zapewnić odpowiednie utwardzenie i wytrzymałość. Pielęgnacja jest istotna dla jakości betonowej konstrukcji.

plan sytuacyjny
plan sytuacyjny

Graficzna reprezentacja terenu, na którym ma być zrealizowany projekt budowlany, przedstawiająca m.in. granice działki, istniejące budynki, infrastrukturę drogową i inne elementy otoczenia.

podłogi
podłogi

Poziome powierzchnie, na których można chodzić w budynku. Mogą być wykonane z różnych materiałów, takich jak drewno, beton, płytki ceramiczne lub wykładzina dywanowa.

pozwolenie na budowę
pozwolenie na budowę

Urzędowy dokument pozwalający rozpocząć i prowadzić budowę lub wykonywać roboty budowlane.

pręty zbrojeniowe
pręty zbrojeniowe

To stalowe pręty lub druty używane w konstrukcjach betonowych, aby zwiększyć ich wytrzymałość na rozciąganie. Zbrojenie betonu pomaga w zapobieganiu pęknięciom i poprawia jego wytrzymałość strukturalną.

projekt budowlany
projekt budowlany

Kompleksowa dokumentacja techniczna i graficzna, która określa sposób i parametry budowy, w tym architektoniczne, konstrukcyjne, instalacyjne i inne aspekty projektu budynku lub obiektu.

roboty stanu surowego
roboty stanu surowego

Prace budowlane, które obejmują podstawowe prace konstrukcyjne, takie jak wykop, fundamenty, ściany, dach, czyli etapy budowy obejmujące strukturę budynku, zanim zostaną przeprowadzone prace wykończeniowe.

roboty zanikające
roboty zanikające

To prace, które są wykonywane w trakcie budowy, ale ich wynik jest ukrywany pod innymi warstwami lub elementami budowli, na przykład instalacje elektryczne lub hydrauliczne, które są schowane pod warstwą wykończeniową.

ruszty fundamentowe
ruszty fundamentowe

Jest to rodzaj fundamentów bezpośrednich, stosuje się je jako fundamenty słupów, gdy obiekty są wrażliwe na nierównomierne osiadanie podłoża. To układ belek krzyżujących się o określonej sztywności i odpowiednio zaprojektowanej nośności na zginanie.

Specyfikacja Techniczna Wykonania i Odbioru Robót
Specyfikacja Techniczna Wykonania i Odbioru Robót

Kompleksowe opracowanie techniczne stosowane w budownictwie, które ma na celu dokładne określenie warunków i wymagań, jakie muszą być spełnione podczas realizacji robót budowlanych oraz kryteriów, według których te prace będą odbierane i akceptowane. STWiOR jest zazwyczaj opracowywana przez inżynierów lub specjalistów z dziedziny budownictwa, którzy są odpowiedzialni za przygotowanie dokumentacji technicznej zgodnie z wymaganiami projektu. Głównym celem STWiOR jest zapewnienie jednoznacznego, technicznego opisu wymagań i standardów jakościowych, jakie muszą być spełnione w trakcie wykonywania robót budowlanych. Ma to na celu zagwarantowanie, że prace będą prowadzone zgodnie z projektowymi założeniami, a także umożliwienie właściwej kontroli jakości i odbioru prac po ich zakończeniu. STWiOR może zawierać następujące elementy: opis robót; materiały i wyroby budowlane; Spis materiałów i wyrobów budowlanych, wraz z ich specyfikacjami; warunki techniczne; terminy i harmonogramy; kontrola jakości; bezpieczeństwo i ochrona środowiska; odbiór robót; zmiany i poprawki.

spycharka
spycharka

Maszyna, której praca polega na odspajaniu gruntu od podłoża lemieszem oraz przesuwania urobku bezpośrednio po podłożu na nieduże odległości, maksymalnie kilkanaście metrów.

schody
schody

Element konstrukcji budynku, który umożliwia komunikację między kondygnacjami lub między budynkiem a przyległym terenem.

słupy
słupy

Elementy konstrukcyjne, które przenoszą obciążenia z górnych części budynku na fundamenty. Słupy mogą być wykonane z betonu, żelbetu lub innych materiałów.

stolarstwo
stolarstwo

Jest to zarówno przemysł, jak i rzemiosło, które polega na wykonywaniu wyrobów z drewna.

stopy fundamentowe
stopy fundamentowe

Fundamenty pod pojedyncze słupy.

stropodach
stropodach

Element konstrukcyjny pełniący funkcję stropu nad ostatnią kondygnacją i dachu.

stropy
stropy

Poziome przegrody dzielące budynek na kondygnacje. Ich zadaniem jest przenoszenie obciążenia użytkowego, ciężaru ścian działowych i wyposażenia oraz ciężaru własnego na ściany nośne lub słupy szkieletu nośnego budynku. Usztywniają one budynek w poziomie i stanowią, za wyjątkiem stropów drewnianych, poziomą, przeciwpożarową ochronę kondygnacji. Chronią też przed przenikaniem ciepła i stanowią izolację akustyczną.

szalunek
szalunek

Tymczasowa konstrukcja, zazwyczaj wykonana z drewna lub metalu, która służy do formowania betonu w określonej formie podczas jego wylewania. Szalunki są używane do tworzenia ścian, stropów, słupów i innych elementów z betonu.

ściany działowe
ściany działowe

Ściany, które dzielą wnętrze budynku na pomieszczenia, nie mają właściwości nośnych i nie stanowią elementu konstrukcyjnego. Usunięcie ściany działowej nie może naruszać konstrukcji danego budynku. Ich zadaniem oprócz dzielenia przestrzeni jest wspieranie konstrukcji, izolacja akustyczna i termiczna, ukrywanie instalacji, ale i dekorowanie.

ściany zewnętrzne
ściany zewnętrzne

Elementy konstrukcyjne, które stanowią obwodową powłokę budynku, oddzielając go od otoczenia. Mogą być wykonane z różnych materiałów, takich jak cegła, beton, drewno lub metal.

warunki techniczne wykonania i odbioru robót budowlanych
warunki techniczne wykonania i odbioru robót budowlanych

Ogólne wytyczne i wymagania dotyczące jakości, technologii oraz procedur związanych z realizacją i odbiorem robót budowlanych w danym projekcie.

wykop budowlany
wykop budowlany

Budowla ziemna, która ma postać odpowiednio ukształtowanej przestrzeni, powstaje w wyniku usunięcia gruntu. Można je wykonywać metodami czołową i warstwową.

zgarniarka
zgarniarka

Maszyna do robót ziemnych, służąca do ścinania wierzchniej warstwy gruntu – do 0,5 metra – jego załadunku do własnej skrzyni, transportu na niewielką odległość, wyładunku urobku w określonym miejscu.